Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
BÀI 4. CẠNH TRANH TRONG SẢN XUẤT VÀ LƯU THÔNG HÀNG HÓA - Coggle Diagram
BÀI 4. CẠNH TRANH TRONG SẢN XUẤT VÀ LƯU THÔNG HÀNG HÓA
1. Cạnh tranh và nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh
a) Khái niệm cạnh tranh
Cạnh tranh là sự ganh đua, đấu tranh giữa các chủ thể kinh tế trong sản xuất, kinh doanh hàng hóa nhằm giành những điều kiện thuận lợi để thu được nhiều lợi nhuận.
b) Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh
Sự tồn tại nhiều chủ sở hữu với tư cách là những đơn vị kinh tế độc lập, tự do sản xuất, kinh doanh; có điều kiện sản xuất và lợi ích khác nhau đã trở thành nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông hàng hóa.
2. Mục đích của cạnh tranh và các loại cạnh tranh
a) Mục đích của cạnh tranh
Mục đích cuối cùng của cạnh tranh trong sản xuất và lưu thông hàng hóa là nhằm giành lợi nhuận về mình nhiều hơn người khác, thể hiện ở những mặt:
Giành ưu thế về khoa học và công nghệ.
Giành thị trường, nơi đầu tư, các hợp đồng và các đơn đặt hàng.
Giành nguồn nguyên liệu và các nguồn lực sản xuất khác.
Giành ưu thế về chất lượng và giá cả hàng hoá, kể cả lắp đặt, bảo hành, sửa chữa, phương thức thanh toán.
b) Các loại cạnh tranh
Cạnh tranh giữa người bán với nhau: Xuất hiện khi trên thị trường nhiều người có cùng loại hàng hóa đem bán, nhưng có ít người mua hàng hóa đó.
Cạnh tranh giữa người mua với nhau: Xuất hiện khi trên thị trường hàng hóa đem ra bán ít nhưng người mua hàng hóa đó quá nhiều.
Cạnh tranh trong nội bộ ngành: Sự ganh đua về kinh tế giữa các doanh nghiệp trong cùng một ngành hàng.
Cạnh tranh giữa các ngành: Là sự ganh đua về kinh tế giữa các doanh nghiệp trong các ngành sản xuất khác nhau.
Cạnh tranh trong nước với nước ngoài: Xuất hiện khi thị trường vượt khỏi phạm vi trong nước để vươn ra thị trường khu vực và thế giới, gắn với xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.
3. Tính hai mặt của cạnh tranh
a) Mặt tích cực của cạnh tranh
Giữ vai trò là một động lực kinh tế của sản xuất và lưu thông
hàng hóa.
Khai thác tối đa mọi nguồn lực của đất nước vào việc đầu tư xây dựng và phát triển kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa.
Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, góp phần chủ động hội nhập kinh tế quốc tế.
Kích thích lực lượng sản xuất, khoa học - kĩ thuật phát triển và năng suất lao động xã hội tăng lên.
Các định nghĩa liên quan
Cạnh tranh lành mạnh: Là sự cạnh tranh diễn ra theo đúng pháp luật và gắn liền với các mặt tích cực của cạnh tranh.
Cạnh tranh không lành mạnh: Là sự cạnh tranh vi phạm pháp luật và các chuẩn mực đạo đức, thường gắn với những mặt hạn chế của cạnh tranh.
b) Mặt tiêu cực của cạnh tranh
Chạy theo mục tiêu lợi nhuận một cách thiếu ý thức, vi phạm quy luật tự nhiên trong khai thác tài nguyên làm cho môi trường, môi sinh suy thoái và mất cân bằng nghiêm trọng.
Để giành giật khách hàng và tăng lợi nhuận nhiều hơn, một số người không từ những thủ đoạn phi pháp bất lương.
Ví dụ: Làm hàng giả, trốn thuế, gian lận thương mại, biển thủ,...
Đầu cơ tích trữ gây rối loạn thị trường, từ đó nâng giá lên cao làm ảnh hưởng sản xuất và đời sống nhân dân.
Ví dụ: Vơ vét xi măng đầu cơ tích trữ → số lượng xi măng cung ứng bị thiếu nhiều so với người tiêu dùng → giá xi măng ↑, gây rối loạn thị trường → lợi dụng nâng giá bán xi măng trên thị trường thu lợi nhuận bất chính.