Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กรณีศึกษาที่ 3 การพยาบาลมารดาทารกหลังคลอดปกติ - Coggle Diagram

- - - - ดูแลช่วยเหลือประคับประคองและตอบสนองความต้องการของมารดาหลังคลอดทั้งทางด้านร่างกายและด้านจิตใจเพื่อให้สุขภาพร่างกายและจิตใจกลับมา
      - ให้การพยาบาลด้วยท่าทีที่อบอุ่นเห็นอกเห็นใจเพื่อให้มารดาหลังคลอดมีความรู้สึกว่ามีผู้สนใจเอาใจใส่
        เกิดความอบอุ่นใจ
      - เปิดโอกาสให้มารดาได้ระบายความรู้สึกและซักถามเกี่ยวกับข้อสงสัยมารดามีเพื่อลดความวิตกกังวลในการดูแลทารก
      - จัดเวลาให้มารดาและทารกได้อยู่ด้วยกันโดยให้มารดาฝึกอุ้มและสัมผัสตัวทารก เพื่อให้มารดาเกิดความผูกพันธ์และลดความวิตกกังวล
      - ปฏิบัติการพยาบาลด้วยความนุ่มนวลเพื่อเป็นตัวอย่างให้แก่มารดาในการดูแลทารก
- - - - การประเมินภาวะทีมเศร้าหลังคลอดเพื่อลดและป้องกันภาวะซึมเศร้าของมารดาหลังคลอดได้อย่างทันการณ์
      - เปิดโอกาสให้มารดาได้ระบายความรู้สึกเพื่อให้มารดาได้ระบายความ
      - ช่วยดูแลทารกเมื่อมารดายังไม่พร้อมในการดูแลบุตรหรือพบว่ามีอารมณ์เศร้า
      - จัดกิจกรรมกลุ่มเพื่อให้มารดาที่เคยซึมเศร้าหลังคลอดมาแลกเปลี่ยนประ
      - แนะนำแหล่งสนับสนุนช่วยเหลือในการดูแลตนเองและบุตรเพื่อให้มารดาได้รับการช่วยเหลืออย่างเพียงพอ
- - - - แนะนำให้มารดาให้ทารกดูดนมบ่อย ๆ ทุก 2-3 ชั่วโมง
      - แนะนำวิธีการดูดนมอย่างถูกวิธีแก่มารดา มี 4 วิธี คือ ดูดเร็ว ดูดบ่อย ดูดถูกวิธี ดูดเกลี้ยงเกลา
      - อธิบายให้มารดาทราบว่าเป็นปฎิกิริยาที่เกิดขึ้นได้ปกติ
      - แนะนำให้มารดาทานน้ำเยอะๆ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อช่วยในการสร้างน้ำนม เช่น เเกงเลียง แกงจืด เป็นต้น
- - - - เป็นท่าที่อุ้มลูกไว้บนตัก มือและแขนประคองตัวลูกไว้ ให้ลูกนอนตะแคงเข้าหาตัวแม่ ศีรษะลูกอยู่สูงกว่าลำตัวเล็กน้อย ท้ายทอยลูกวางอยู่บริเวณแขนของแม่ มืออีกข้างประคองเต้านมไว้
    - - ลักษณะของท่านี้จะคลายกับท่าแรกเพียงแต่เปลี่ยนมือของคุณแม่โดยใช้มือข้างเดียวกับเต้านมที่ลูกดูดประคองเต้านมไว้ ส่วนมืออีกข้างรองรับต้นคอและท้ายทอยของลูกแทน
- - - - ทำการประเมินอาการตัวเหลืองของทารกเพื่อประเมินความรุนเเรงเเละเพื่อหาสาเหตุของอาการตัวเหลือง
      - จัดให้ทารกได้ดูดนมมารดาโดยเร็ว ให้ดูดบ่อยๆ เเละ ดูดอย่างถูกวิธีเพื่อเป็นการขับบิริลูบินออกจากลำไส้
      - เเนะนำไม่ให้ทารกดูดน้ำเปล่าหรือกลูโคสเพราะจะทำให้ดูดนมได้น้อยลงเเละไม่ได้ช่วยให้ระดับบิริลูบินลดลง
      - ทำการติดตามการตรวจทางห้องปฎิการเพื่อที่ทำการประเมินความก้าวหน้าของการรักษา
  - - - อธิบายถึงสาเหตุที่ทำให้หัวนมเเตก คือ การอ้มลูกดูดนมไม่ถูกวิธี ลูกอมหัวนมไม่ลึกถึงลานนม
      - สอนและช่วยจัดท่าอุ้มให้ลูกดูดนมแม่ โดยการสอนท่าฟุตบอลเพื่อทำให้ลูกอมหัวนมได้ลึกขึ้น ให้ลูกดูดนมข้างที่ไม่เป็นแผล การที่ลูกดูดนมแรงในระยะแรกจะทำให้ oxytocin reflex ทำงานได้ดี น้ำนมจะไหลดีขึ้น เมื่อย้ายลูกมาดูดข้างที่เป็นแผลน้ำนมก็จะไหลสะดวก มารดาหลังคลอดจะเจ็บน้อยลง
      - 3.เเนะนำหรือช่วยให้อุ้มลูกได้ถนัดก่อนถึงจะให้ทารกดูดนมเพราะการดูดนมเเต่ละครั้งในระยะที่มีหัวนมเเตกมารดาจะเจ็บมาก ถ้ามารดาอุ้มได้ถนัดเเละสบายจะทำให้สร้างความมั่นใจให้เเก่มารดาได้
      - 5.ช่วยให้ทารกอ้าปากกว้างที่สุด เคลื่อนศีรษะลูกเข้าหาเต้านมโดยเร็วเพื่อที่จะได้คาบไปถึงลานนม เคลื่อนไหวมือทั้ง2 ข้างที่จับเต้านมเเละมือที่ประคองท้ายทอยทารกจนกว่าทารกจะดูดติดถึงจะปล่อยมือได้เพื่อให้เเม่ให้ให้นมทารกได้อย่างถูกวิธี
      - แนะนำให้บีบน้ำนมทาบริเวณหัวนมที่แตกแล้วปล่อยให้แห้งเองแล้วค่อยใส่ยกทรง เพื่อช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น
      - แนะนำวิธีการถอนหัวนมจสกปากอย่างถูกวิธี คือ ให้สอดนิ้วก้อยลงไปที่มุมปากของลุกเพื่อให้อากาศเข้าไปช่วยคลายผลึกที่ลูกดูดติดอยู่กับหัวนม ทำให้มารดาหลังคลอดไม่เจ็บหัวนมและหัวนมไม่แตกเพิ่ม
      - แนะนำให้บีบน้ำนมออกก่อนให้ลานนมนิ่ม เพื่อให้ลูกอมหัวนมได้ถึงลานหัวนม หลีกเลี่ยงการดูดถูกหัวนมที่แตก ไม่ควรใช้ครีมทาแผลที่หัวนมเพราะจะทำให้เป็นแผลเป็น
      - 8.เเนะนำให้ญาติเเละสามีได้เข้ามามีส่วนร่วมในการให้นมบุตร เช่น การบีบนมทาบริเวณที่หัวนมเเตก เป็นต้น
- - - - การวัดความยาวหัวนม : จัดให้สตรีตั้งครรภ์อยู่ในท่านั่งหลังตรง จากนั้นคลึงหัวนม (nipple rolling) เบา ๆ ประมาณ 5 วินาทีก่อนตรวจวัด ใช้เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์หรือไม้บรรทัดวัดความยาวหัวนม โดยให้วัดตั้งฉากกับลานหัวนม เริ่มจากโคนหัวนมจนถึงยอดของหัวนมที่สูงที่สุดหน่วยเป็นมิลลิเมตร
        
        การแปลผล: หัวนมสั้น หมายถึง ความยาวหัวนมสั้นกว่า 7.0 มิลลิเมตรโดยแบ่งความรุนแรงออกเป็น 2 ระดับ
        
        หัวนมสั้นไม่มาก หมายถึง ความยาวมากกว่าหรือเท่ากับ 4.0 มิลลิเมตรแต่น้อยกว่า 7.0 มิลลิเมตร
        
        หัวนมสั้นมาก หมายถึง ความยาวน้อยกว่า 4.0 มิลลิเมตรมากกว่า 1.0 มิลลิเมตร
        
        การตรวจความผิดปกติของหัวนม แบ่งเป็น
        
        pseudo-inverted nipple หมายถึงหัวนมที่ยื่นออกมาในสภาวะปกติ แต่เมื่อทดสอบโดยบีบบริเวณขอบนอกของลานหัวนมเข้าหากันด้วยนิ้วและนิ้วหัวแม่มือ (pinch test) พบว่าหัวนมบุ๋มลึกลงจากลานหัวนมคล้ายปล่องภูเขาไฟ
        
        หัวนมบอดหรือบุ๋ม หมายถึง หัวนมที่มีความยาวน้อยกว่า 1.0 มิลเมตรหรือบุ๋มลึกลงไปจากลานหัวนม
        
        Retracted nipple หมายถึงหัวนมมีการดึงรั้ง ทดสอบโดยใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือจับบริเวณหัวนม แล้วดึงขึ้น (nipple pulling) หากจับไม่ติดหรือดึงไม่ขึ้นแสดงว่าหัวนมมีการดึงรั้ง
        
        การประเมินลานหัวนม เป็นการทดสอบดูความยืดหยุ่นของลานหัวนม เพื่อประเมินว่าทารกจะสามารถอมลานหัวนมได้หรือไม่ เทคนิคการทดสอบให้ใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือจับบริเวณลานหัวนมแล้วยกขึ้น (areola compression) การแปลผลคือ
        
        ลานหัวนมตึง หมายถึงไม่สามารถใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือจับบริเวณลานหัวนมหรือจับติด แต่ไม่สามารถดึงลานหัวนมขึ้นมาได้
        
        ลานหัวนมมีความยืดหยุ่นดี หมายถึง สามารถใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือจับบริเวณลานหัวนม และสามารถดึงลานหัวนมขึ้นมาได้
- - - - การพยาบาล
        
        สอนและให้คำแนะนำแก่มารดาก่อนกลับบ้านเรื่องการคลึงมดลูกและการสังเกตุความผิดปกติ เช่น มีเลือดสดออกมาจำนวนมาก หน้ามืด เวียนศีรษะ ตาพร่ามัว ให้รีบมาโรงพยาบาลทันที
        
        ให้มารดาหลังคลอดท้องหลังซึ่งการตึงตัวและหดรัดตัวของมดลูกไม่ดีเท่าท้องแรก จึงต้องเฝ้าระวังมากกว่าปกติ
        
        ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ว่าง เพื่อให้มดลูกหดรัดตัวได้ดี
        
        แนะนำให้ดูแลทำความสะอาดอวัยวะเพศ ไม่สวนล้างช่องคลอด ล้างทำความสะอาดจากหน้าไปหลัง และซับให้แห้งทันที
        
        แนะนำให้มารดาทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น แกงเลียง และดื่มน้ำประมาณ 2000-3000 ml เพื่อการเร่งน้ำนม
        
        งดมีเพศสัมพันธุ์ ควรงดจนกว่าจะได้มีการตรวจหลังคลอดเมื่อครบ 4-6 สัปดาห์ และ Follow up ตามนัด
    - - การพยาบาล
        
        เปิดโอกาสให้มารดาแสดงความรู้สึก พูดคุยและซักถามเกี่ยวกับทารก
        
        พูดเชิญชวนให้มารดาชมเชยความน่ารักของบุตรตนเองบ่อยๆ
        
        ช่วยให้ทารกแรกเกิดได้ดูดนมมารดาโดยเร็ว
        
        ส่งเสริมให้มารดาได้สัมผัส อุ้มกอดและมองสบตาทารก ตั้งแต่แรกคลอด
- - - - มารดาหลังคลอดกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมมีลักษณะส่วนบุคคล และลักษณะทางสูติกรรมไม่แตกต่างกัน กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดคลอดบุตรคนแรกไม่เคยแท้ง ส่วนใหญ่ฝากครรภ์ครั้งแรกเมื่อ อายุครรภ์ต่ำกว่า 12 สัปดาห์ ฝากครรภ์ได้คุณภาพ จำนวน 5 ครั้ง ขณะตั้งครรภ์ไม่มีปัญหาสุขภาพ อายุครรภ์เมื่อคลอดอยู่ระหว่าง 36-41 สัปดาห์ คลอดทารกน้ำหนักระหว่าง 2,500-3,999 กรัม มารดากลุ่มควบคุมมีลักษณะหัวนม ปกติมากกว่ากลุ่มทดลอง ส่วนลักษณะของเต้านม และลานนมของทั้งสองกลุ่มส่วนใหญ่ปกติ ระดับการไหลของน้ำนมมารดาในวันแรกคลอดยังไม่ไหล หรือซึมเล็กน้อย
      - 3.ผลการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพจากการโทรศัพท์ติดตามในระยะ 6 สัปดาห์ 3 เดือน และ 6 เดือนหลังคลอด พบว่ามารดากลุ่มทดลองที่เลี้ยงลูกด้วยนมมารดาได้สำเร็จ ส่วนใหญ่ให้เหตุผลดังนี้
        
        เกิดจากการได้รับความรู้และได้รับการฝึกทักษะให้อุ้มลูกเข้าเต้าได้อย่างถูกต้องก่อนกลับบ้าน ทำให้เลี้ยงลูกด้วยนมมารดาได้ง่ายขึ้น
        
        มารดารู้สึกว่าน้ำนมไหลดี
        
        มีความตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียว 6 เดือนตั้งแต่แรก
        
        ไม่ต้องไปทำงานนอกบ้านจึงเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาได้อย่างต่อเนื่อง ส่วนรายที่เลี้ยงลูกด้วยนมมารดา 6 เดือน ไม่สำเร็จให้เหตุผลว่าดังนี้
        
        น้ำนมไหลน้อย กลัวลูกไม่อิ่มจึงเริ่มให้นม ผสมร่วมกับนมมารดาตั้งแต่สัปดาห์แรก
        
        มารดา มีหัวนมสั้นและลานนมแข็งทำให้ทารกดูดนมได้ไม่ดี
        
        ขณะอยู่ในโรงพยาบาลยังอุ้มลูกเข้าเต้าได้ไม่ดีทำให้การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาเป็นไปอย่างยากลำบาก
        
        มารดาไปทำงานนอกบ้าน จึงไม่สะดวก ในการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา
      - คะแนนความพึงพอใจต่อโปรแกรมส่งเสริม การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาของมารดากลุ่มทดลอง คะแนนอยู่ในช่วง มีความพึงพอใจต่อโปรแกรมฯ อยู่ในระดับมากที่สุด สูงกว่าเกณฑ์ 80% และสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เเละอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียว ของมารดากลุ่มทดลองในระยะ 6 เดือนหลังคลอด เมื่อเปรียบเทียบอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาระหว่างกลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุม พบว่าแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
    - - ผลการศึกษาครั้งนี้พบว่าโปรแกรมส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา มีผลต่อประสิทธิภาพการให้นมมารดาในระยะ 3 วันหลังคลอด มารดามีคะแนนความรู้การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอยู่ในระดับสูง และมีความพึงพอใจต่อโปรแกรมทุกๆด้านอยู่ในระดับความพึงพอใจมากที่สุด แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา ทำให้มารดากลุ่มทดลอง มีความรู้ มีทักษะการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ รวมถึงได้รับกำลังใจ ได้รับการติดตามและกระตุ้นเตือนทางโทรศัพท์เป็นระยะ
    - - การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา ต่อประสิทธิภาพการให้นมมารดาและอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา 6 เดือนหลังคลอด ในมารดาหลังคลอดบุตรคนแรก ระหว่างเดือนมีนาคม 2561 ถึงกุมภาพันธ์ 2562 กลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลตามปกติ โดยการให้คำแนะนำแบบกลุ่มด้วยการดูวีดิทัศน์ความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา และสาธิตวิธีการอุ้มลูกเข้าเต้าจากพยาบาล กลุ่มทดลองได้รับการพยาบาลตามปกติร่วมกับโปรแกรมฯ โดยการให้ความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาผ่านสื่อการสอนใน iPad และเอกสารคู่มือการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา พร้อมทั้งฝึกทักษะการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา ด้วยการสอนแบบตัวต่อตัว (Coaching) เครื่องมือวิจัยคือ โปรแกรมส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบบันทึกประสิทธิภาพการให้นมมารดา และแบบบันทึกการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา
  - - - จากการวิเคราะห์ผลของการพยาบาลฟื้นฟูหลังคลอดต่อการจัดการของภาวะซึมเศร้าหลังคลอดพบว่า การพยาบาลฟื้นฟูหลังคลอดส่งผลดีต่อภาวะซึมเศร้าหลังคลอดของมารดาได้
    - - วัตถุประสงค์:เพื่อศึกษาผลของการพยาบาลฟื้นฟูหลังคลอดต่อการจัดการภาวะซึมเศร้าหลังคลอดวิธีการ:สุ่มเลือกไพรมิปาราทั้งหมด 100 ตัวในการศึกษานี้ แบ่งเป็นหลังคลอดกลุ่มแทรกแซงการพยาบาล (50 ราย) และกลุ่มควบคุม (50 ราย) ข้อมูลจากสตรีก่อนคลอดและหลังคลอดถูกรวบรวมผ่านแบบสอบถาม มาตราส่วนภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในเอดินบะระ มาตราส่วนการสนับสนุนทางสังคม ทั่วไประดับการรับรู้ความสามารถของตนเองและแบบสอบถามการปรับบทบาทของมารดาได้แจกจ่ายให้กับสตรีมีครรภ์ 100 คน โดยการรวบรวมผลลัพธ์ของแบบสอบถามเหล่านี้ ความแตกต่างระหว่างกลุ่มการแทรกแซงการพยาบาลและเปรียบเทียบกลุ่มควบคุม
    - - การเปรียบเทียบความสมดุลของข้อมูลพื้นฐานของอาสาสมัคร มี 100 คนในกลุ่มศึกษา 50 คนใน กลุ่มควบคุมและ 50 คนในกลุ่มทดลองอายุเฉลี่ยของกลุ่มควบคุมเป็น 27.21 ± 2.53 ปี อายุเฉลี่ยของกลุ่มควบคุมคือ 26.67±3.58 ปี การทดสอบ T พบว่า t=-0050, P=0.961 > 0.05 ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยอายุ ลูกคนเดียว การวางแผนการตั้งครรภ์ ความคาดหวังทางเพศของทารก ความสัมพันธ์ระหว่างสามีและภรรยา คุณภาพการนอนหลับ การคลอด และการกินอาหารไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
        ผลของการพยาบาลหลังคลอดต่อ ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดของผู้คลอดครั้งแรก ในวันที่เข้ารับการรักษา คะแนน EPDS ก่อนคลอดเท่ากับ 9.82±4.02 ตั้งแต่ 1 ถึง 18 และความถี่ของภาวะซึมเศร้าเท่ากับ 24.1% ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในคะแนน EPDS ระหว่างสองกลุ่มในวันที่เข้ารับการรักษา (P >0.05) และไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในการพัฒนาภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (P >0.05) ในวันที่ออกจากโรงพยาบาล คะแนน EPDS และอุบัติการณ์ของภาวะซึมเศร้าระหว่างทั้งสองกลุ่มไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติอย่างไรก็ตามเเต่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในคะแนน EPDS และ อุบัติการณ์ของภาวะซึมเศร้าระหว่างสองกลุ่มที่หลังคลอด42 วัน ไปเเล้ว