Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 11 พยาธิสรีรวิทยาของโรคไตและการเปลี่ยนแปลง อิเล็กโทรไลด์และสมดุลกรด…
บทที่ 11 พยาธิสรีรวิทยาของโรคไตและการเปลี่ยนแปลง
อิเล็กโทรไลด์และสมดุลกรด-ด่าง
การประเมินการทำงานของไต
Assesment of kidney function
1. Glomerular filtration rate (GFR)
ค่าเฉลี่ยอัตราการกรองไตที่บ่งบอกว่าไตทำงานดีหรือไม่
นำมาคูณกับจำนวน Nephron ทั้ง 2 ข้างของไต
2. Urinalysis (UA) and Urine microscopy
เป็นการทดสอบทางเคมีเพื่อดูความผิดปกติภายในปัสสาวะ
Hematuria
ตรวจพบเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะ
Proteinuria
ภาวะพบโปรตีนออกมากับปัสสาวะ
มากกว่า 3.5 g/day บ่งบอกว่ามีการบาดเจ็บของท่อไต
โครงสร้างของไต
ไตมี 1 คู่ อยู่บริเวณช่องท้องด้านหลัง (retroperitoneal) ของกระดูกสันหลัง
ขอบบนตรงกับ T12 ขอบล่างตรงกับ L3 มีความยาวประมาณ 11-12 cm
ความกว้าง 5.0-7.5 cm ความหนา 2.5-3.0 cm
ชั้นแบ่งเป็น 2 ชั้น
Renal cortex ไตชั้นนอก
Renal medulla ไตชั้นใน
Collecting system มี 2 ส่วน
Renal calyx
Renal pelvis
Nerve เส้นประสาทที่ไต
Sympathetic nerve
Parasympathetic nerve
Hilum
มีเส้นเลือด 3 เส้น
Renal artery :
เส้นเลือดแดง 1 เส้นออกจาก aorta ไปเลี้ยงที่ไตเข้าสู่ขั้วไต
Renal vein :
เส้นเลือดที่ออกจากไตต่อเข้ากับ Inferior vena cava
Renal pelvis :
กรวยไต
Nephron
หน่วยที่ทำงานของไต มีประมาณ 900,000-1,000,000 หน่วยต่อไต 1 ข้าง
ประกอบด้วยโครงสร้างดังนี้
1. Glomerulus
2. Tubule ส่วนของท่อไต
หน้าที่ของไต Function of kidney
1. Maintanance of normal body fluid composition
ควบคุมสารน้ำและความเข้มข้นของน้ำและเกลือแร่
2. Excretion of waste products of matabolism and excretion
of foreign substance
กำจัดของเสียที่สร้างโดยตับ
3. Regulation of blood pressure
ควบคุมความดันเลือด
4. Production of hormones
สร้างฮอร์โมน
Erythropoietin ที่ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดงในไขกระดูก
Activation of vitamin D ควบคุมสมดุล Ca P และกระดูก
GLOMERULAR DISEASE
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของโกลเมอรูลาร์
แบ่งตามกลุ่มโรคที่เกิดจากความผิดปกติของ
glomerular ที่สำคัญหลัก ๆ
1.NEPHROTIC SYNDROME
NEPHRITIC SYNDROME
ACID-BASE ABNORMALITY
ความผิดปกติของสมดุลกรด-ด่าง
1. Metabolic acidosis
สาเหตุ
Wide anion gap metabolic acidosis (AG>18 mEq/L)
Normal anion gap metabolic acidosis (AG<18 mEq/L)
การรักษา
หาสาเหตุและแก้ไขสาเหตุนั้นๆ
2. Metabolic alkalosis
ELECTROLYTE ABNORMALITY
ภาวะเกลือแร่ผิดปกติ
การควบคุมสมดุล
โซเดียมในร่างกาย
1. Hyponatremia ร่างกายมี Sodium ต่ำ
อาการ
คลื่นไส้
อ่อนเพลีย
ชัก
ไม่รู้สึกตัว
ปวดหัว
การรักษา
รักษาตามสาเหตุ เช่น ให้ Insulin จนระดับน้ำตาลกลับมาปกติ
ลดปริมาณหรือจำกัดการดื่มน้ำ
ให้น้ำเกลือ NSS
2. Hypernatremia ร่างกายมี Sodium สูง
อาการ
อ่อนแรง
ง่วงซึม
ชัก
หงุดหงิดง่าย
หมดสติ
การรักษา
รักษาตามสาเหตุ เช่น หยุดสารน้ำที่ทำให้เกิดภาวะ Sodium สูง
ให้น้ำเปล่าเพิ่มขึ้น ทั้งทางปากหรือหลอดเลือดดำ
การควบคุมสมดุล
โพแทสเซียมในร่างกาย
1. Hypokalemia ร่างกายมีโพแทสเซียมต่ำ
อาการ
ระบบหายในล้มเหลว
กล้ามเนื้อเรียบบริเวณระบบย่อยอาหารผิดปกติ
ร่างกายมีค่าโพแทสเซียมต่ำกว่า 2.5 mmol/L
การรักษา
ให้โพแทสเซียมทดแทน โดยอาจจะให้ทางอาหารเช่น ผัก ผลไม้ เป็นต้น
2. Hyperkalemia ร่างกายมีโพแทสเซียมสูง
อาการ
กล้ามเนื้ออ่อนแรงแบบรุนแรง
การทำงานของหัวใจผิดปกติ และมีค่า EKG ผิดปกติ
การรักษา
ควบคุมระดับโพแทสเซียมในร่างกาย การให้แคลเซียม อินซูลิน เป็นต้น
CHRONIC KIDNEY DISEASE (CKD)
ภาวะไตวายเรื้อรัง
เกิดจากการทำงานผิดปกติของไตนานมากกว่า 3 เดือน มีโปรตีนออกมาในปัสสาวะ มีเม็ดเลือดขาวหรือเม็ดเลือดแดงออกมาในปัสสาวะ
อาการ
นอนไม่หลับ
ปัสสาวะบ่อย
ปวดศีรษะ
ทานอาหารได้น้อย
เหนื่อยง่ายเวลาออกแรง
ACUTE KIDNEY INJURY (AKI)
ภาวะไตวายเฉียบพลัน
ภาวะที่มีการทำงานของไตลดลงอย่างรวดเร็วในเวลาเป็นชั่วโมงหรือในเวลาไม่กี่วัน ทำให้ไม่สามารถ
ขับของเสียออกมาได้ ร่างกายไม่สามารถรักษาสมดุลของน้ำ เกลือแร่และกรด-ด่างในเลือดได้
สาเหตุ
Bilateral ureteric obstruction มีสิ่งที่ไปอุดกั้นทำให้ปัสสาวะไหลออกไม่ได้
เช่น CA cervix, stone, cancer เป็นต้น
อาการ
Dysuria, gross hematuria, abdominal pain, anuria เป็นต้น
การรักษา
วินิจฉัยให้โดยเร็ว
แก้ไขภาวะ Pre-renal และจัดการ Hemodynamic ให้ Stable
ป้องกันไม่ให้เกิดการทำลายไต
Retain foley cath : Urine>400 ml ใส่สายสวนปัสสาวะ เป็นต้น
ประเภทของไตวายเฉียบพลัน
AIN : Acute interstitial nephritis
AGN : Acute glomerulonephritis
ATN : Acute tubular necrosis
นางสาวพิชญาภา นิ่มมณี เลขที่ 38
นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ชั้นปีที่ 2 รุ่นที่ 31