Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Bệnh lý phổi và màng phổi - Coggle Diagram

- - - - Định nghĩa
        
        Thường do virus
      - Hình thái tổn thương
        
        Niêm mạc phế quản phù nề sung huyết, đờm mủ
        
        Có hiện tượng viêm cấp
    - - Phế quản – phế viêm
        
        Định nghĩa
        
        Thường do Staphylococcus,
        Streptococcus, …
        
        Hình thái tổn thương
        
        Đám nhu mô phổi bị đông đặc 3 – 4cm, rải rác thuỳ phổi xen kẽ mô lành, thường ở đáy phổi
        
        Vùng đông đặc bị viêm cấp và ứ đầy dịch xuất mủ
      - Viêm phổi thuỳ
        
        Định nghĩa
        
        Hầu hết do Streptococcus pneumonia
        
        Hình thái tổn thương
        
        Gđ sung huyết (24h): phế nang ứ đầy dịch protein, TM sung huyết
        
        Gđ gan hoá đỏ (vài ngày): phế nang thấm nhập BCĐNTT và ĐTB, màng phổi viêm phủ dịch xuất tơ huyết giàu fibrin
        
        Gđ gan hoá xám (vài ngày): fibrin lắng đọng nhiều, ĐTB phân huỷ BC, HC, giảm sung huyết
        
        Gđ hồi phục (ngày 8-10): dịch xuất tái hấp thu, phân huỷ xác tb
      - Viêm phổi do virus
        
        Định nghĩa
        
        Thường do virus cúm,
        adenovirus, …
        
        Hình thái tổn thương
        
        Tổn thương chiếm hết thuỳ phổi, màu đỏ xanh, sung huyết
        
        Phế bào II tăng sản
        
        Màng hyaline lót trong phế nang
        
        Mô kẽ phù nề, thấm nhập tb viêm đơn nhân (lympho, ĐTB,
        tương bào)
    - - Lao phổi nguyên phát
        
        Tổn thương nguyên phát là phức hợp Ghon gồm 2 phần:
        
        Tổn thương viêm lao nhu mô phổi ngay dưới màng phổi
        
        Hạch bạch huyết dẫn lưu nhu mô trên sưng to
        
        Có sự hình thành nang lao vi thể trong cả 2 tổn thương trên
        
        Thường hoá sẹo xơ đóng vôi ko di
        chứng
      - Lao phổi thứ phát
        
        Tổn thương luôn nằm ở đỉnh phổi (3cm trên LS)
        
        Hạch rốn phổi sưng to
        
        Hình thành nang lao trong tổn thương nhu mô phổi và hạch bạch huyết
        
        Nhu mô phổi viêm lao thường bị hoại tử bã đậu ở giữa nhưng ko hoá nang
        
        Có thể hoá sẹo xơ đóng vôi hay lan rộng tiến triển
      - Lao phổi tiến triển
        
        Lao hang:
        
        Nang lao bã đậu phát triển vào phế quản → chất hoại tử bã đậu dẫn lưu ra ngoài thành hang lao (thường ở đỉnh phổi)
        
        Vách hang lót bởi chất bã đậu màu vàng xám
        
        Lao kê:
        
        Vk lao mượn đường máu, bạch huyết phát tán rộng toàn bộ nhu mô phổi hay ở cơ quan ngoài phổi
        
        U lao hạt là các hạt kê màu vàng nhạt trong nhu mô phổi
        
        Phế quản – phế lao viêm:
        
        Vk lao lan nhanh theo đường hô hấp gây viêm nhu mô phổi cấp tính
        
        Ko thấy pư viêm hạt điển hình nhưng dịch phù viêm chứa nhiều vk lao
  - - - Do cản trở dẫn lưu dịch tiết phế quản ra ngoài và nhiễm khuẩn hô hấp tái đi tái lại
    - - Đại thể:
        
        Thường ở 2 phổi và tập trung thuỳ dưới, lớn gấp 5-6 lần
        
        Chứa đầy dịch xuất mủ và có xơ hoá quanh phế quản
      - Vi thể:
        
        Thành phế quản giãn thấm nhập tb viêm mãn và thay bằng mô hạt viêm
        
        BM phủ bong tróc hoặc chuyển sản gai (BMHH → BM lát tầng)
        
        Hóa sợi thành phế quản, nhu mô quanh phế quản
  - - - Bệnh bụi phổi than
        
        Thể đơn thuần:
        
        Tổn thương là dát đen nằm rải rác nhu mô phổi thuỳ trên – cấu tạo bởi ĐTB ứ đầy hạt cacbon
        
        Thể biến chứng
        
        Tổn thương là sẹo xơ đen – cấu tạo bởi collagen và cacbon → gây co kéo biến dạng nhu mô, màng phổi
      - Bệnh bụi phổi silic
        
        Nốt xơ silic trong nhu mô phổi thuỳ trên → nhiều nốt xơ hoà nhập thành mảng xơ → gây co kéo biến dạng nhu mô phổi
      - Bệnh bụi phổi asbestos
        
        Xơ hoá khởi đầu ở vách phế nang và mô kẽ thuỳ dưới → lan rộng gây co kéo biến dạng nhu mô phổi → phổi tổ ong/mảng sợi màng phổi
        
        Đặc trưng: thể asbestos dạng sợi – hạt màu nâu
    - - Bụi hữu cơ lọt vào phế nang
      - → Thấm nhập tb viêm, phù nề, xơ hoá vách phế nang
    - - Viêm phế nang rải rác, thấm nhập tb viêm, phù nề, xơ hoá → tiêu huỷ phế bào I, tăng sảng phế bào II → phổi tổ ong
  - - - Tình trạng ho khạc đờm kéo dài, chủ yếu do hút thuốc lá
      - Đại thể
        
        Niêm mạc phù nề sung huyết
        
        Lòng chứa nhiều chất nhầy mủ
        
        Vách dày, xơ hoá
      - Vi thể:
        
        Tăng sản, phì đại tuyến tiết nhầy
        
        Tăng tb tiết nhầy của BMHH (chuyển sản tb tiết nhầy BMHH), giảm tb có lông chuyển
    - - Tình trạng co thắt phế quản từng đợt gây ra cơn khó thở kịch phát
      - Cơ chế
        
        Dị nguyên + IgE (masto bào) → giải phóng chất trung gian → hẹp lòng phế quản
      - Vi thể:
        
        Niêm mạch sung huyết, phù nề, thấm nhập tb viêm (BCĐN ái toan)
        
        BM màng đáy dầy lên
        
        Phì đại, tăng sản tb cơ trơn vách phế quản
        
        Nút nhầy chứa thể xoắn Curschmann, BCĐN ái toan và tinh thể Charcot-Leyden
      - Đại thể
        
        Phổi căng phồng, vài vùng xẹp do lòng bị bít tắc bởi nhầy
    - - Tình trạng phình giãn vĩnh viễn đường dẫn khí bên dưới phế quản tận
      - Phân loại
        
        Khí phế thũng trung tâm tiểu thùy (thường gặp, do hút thuốc, tiểu phế quản HH phình giãn)
        
        Khí phế thũng toàn bộ tiểu thuỳ (do thiếu α1-antitrypsin, toàn bộ tiểu thuỳ phình giãn)
      - Cơ chế
        
        do mất cân bằng elastate và protein đối kháng
      - Đại thể
        
        phổi phình lớn che lấp tim, màu lợt
      - Vi thể
        
        Vách phế nang bị phá huỷ nhưng ko có pư tạo mô sợi
        
        Phế nang sát nhập thành túi khí lớn
  - - - Hầu hết là carcinoma BM phế quản (ung thư phổi)
      - Nguyên nhân chính là do hút thuốc lá
      - Thường xuất phát từ phế quản lớn gần rốn phổi dưới dạng đám sần sùi gồ, loét niêm mạc → u xám trắng, cứng chắc
      - Di căn bạch huyết: hạch xung quanh khí phế quản, trung thất và trên đòn
      - Di căn máu: não, gan, tuyến thượng thận, da, xương
    - - Carcinoma và sarcoma di căn từ nơi khác
      - Thường là carcinoma vú, thận, tiêu hoá, buồng trứng với hình ảnh nốt rải rác thuỳ phổi (hình ảnh thả bong bóng trên Xquang)
      - Carcinoma tuyến
        
        Chiếm tỉ lệ cao nhất, thường ở phụ nữ và người ko hút thuốc lá
        
        U xuất hiện ở ngoại vi phổi
        
        Tại chỗ: tăng sinh lan vách phế nang, ko nhầy nhú, ko rớt tb vào lòng phế nang, ko xâm nhập
        
        Xâm nhập: tuỳ mức độ biệt hoá → túi tuyến, nhú lan theo vách phế nang (tb có thể tăng hoạt sản xuất mucin)
      - Carcinoma tế bào gai
        
        Thường do hút thuốc lá
        
        U ở vị trí trung tâm, xuất phát từ phế quản lớn gần rốn phổi
        
        Tại chỗ: BM chuyển sản gai → nghịch sản nhẹ đến nặng → carcinoma tại chỗ
        
        Xâm nhập: đám tb gai tuỳ độ biệt hoá
        
        → xâm nhập mạnh tại chỗ nhưng di
        căn xa chậm (có thể thấy cầu sừng và cầu liên bào nếu biệt hoá cao)
      - Carcinoma tế bào lớn
        
        Chiếm tỉ lệ thấp nhất, biệt hoá kém, độ ác tính cao, di căn xa sớm
        
        U ở vị trí trung tâm hay ngoại vi
        
        Thường là chuẩn đoán sau loại trừ
        
        Tb lớn nhân sáng hoặc khổng lồ nhiều nhân, phân bào bất thường
      - Carcinoma tế bào nhỏ
        
        Thường do hút thuốc lá, độ ác tính cao, lan nhanh và di căn xa sớm
        
        U ở vị trí trung tâm, xuất phát từ tb TK nội tiết niêm mạc phế quản
        
        Thường gây hội chứng cận ung
        
        Tb nhỏ, nhân tăng sắc, chất nhiễm sắc hạt min, ít bào tương, nhiều phân bào
- - - - Đại thể
        
        Do tiếp xúc sợi asbestos
        
        Lan rộng màng phổi, xâm nhập cấu trúc lồng ngực
        
        Phổi đóng khuôn mô u dầy, trắng xám
      - Vi thể
        
        Giống carcinoma tuyến (thường gặp nhất), sarcoma sợi hay hỗn hợp carcinoma/sarcoma
    - - Đại thể
        
        Gây TDMP, lẫn máu chứa nhiều t bung thư
        
        Đa ổ, nằm rải rác trên 2 lá
      - Vi thể
        
        Đám tb ung thư tạo cấu trúc giống u nguyên phát, xâm nhập mô đệm dưới trung mạc màng phổi