Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาสมุนไพรตามบัญชียาหลักแห่งชาติ - Coggle Diagram

- - - - ข้อห้ามใช้ : ห้ามใช้กับผู้ป่วยท่อน้ำดีอุดตัน
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา : เพิ่มการสร้างและหลั่งน้ำดี เพิ่มการบีบตัวของถุงน้ำดี ขับลม ย่อยอาหาร ลดการเกร็งในกระเพาะอาหารและลำไส้
      - อาการไม่พึงประสงค์ : ผิวหนังอีกเสบจากการแพ้
      - ข้อควรระวัง : ระวังการใช้ในหญิงตั้งครรภ์ เด็ก ผู้ป่วยโรคนิ่วในถุงน้ำดี
      - สารสำคัญ คือ curcuminoids และน้ำมันหอมระเหย
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา
        
        ยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น warfarin และยาต้านเกล็ดลือด เช่น aspirin มีโอกาสเลือดออกง่ายและเลือดแข็งตัวช้า
        
        ยารักษาโรคมะเร็งบางชนิด เช่น cyclophosphomide,
        doxorubicin อาจมีผลต้านฤทธิ์ยาดังกล่าว
        
        ยากลุ่ม beta-blockers เนื่องจาก curcumin มีผลลดการดูดซึมยา talinolol ในคน
    - - สารสําคัญคือ shogaols และ gingerols
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา : กระตุ้นการทำงานและเพิ่มการบีบตัวของกระเพาะอาหารและลำไส้,5-HT3 receptor antagonist , muscarinic antagonist
      - อาการไม่พึงประสงค์ : แสบร้อนบริเวณทางเดินอาหาร ระคายเคืองปากและคอ
      - ข้อควรระวัง : ระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคนิ่วในถุงน้ำดี
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา
        
        ยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น warfarin และยาต้านเกล็ดลือด เช่น aspirin มีโอกาสเลือดออกง่ายและเลือดแข็งตัวช้า
        
        Nifedipine เนื่องจากมีรายงานว่าเมื่อให้ร่วมกัน มีผลยับยั้ง
        การเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด
      - ข้อบ่งใช้/ขนาดและวิธีใช้
        
        ท้องอืด ขับลม แน่นจุกเสียด รับประทานวันละ 2-4 กรัม
        
        ป้องกันและบรรเทาอาการคลื่นไส้ อาเจียนจากการเมารถ รับประทานวันละ 1-2 กรัม ก่อนเดินทาง 30 นาที-1ชม. หรือเมื่อมีอาการ
        
        ป้องกันอาการคลื่นไส้ อาเจียนหลังการผ่าตัด รับประทานครั้งละ 1 กรัม ก่อนการผ่าตัด 1 ชม.
    - - ข้อควรระวัง : ระวังการใช้ยาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมและเกิดพิษของการบูร
      - ข้อบ่งใช้ : ขับลม ท้องอืด ท้องเฟ้อ
      - ขนาดและวิธีใช้ : รับประทานครั้งละ 15-30 ml วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร
  - - - สารสําคัญคือ anthraquinone
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา : เพิ่มการเคลื่อนไหวของลำไส้และลดการดูดน้ำในลำไส้ ช่วยให้อุจจาระอ่อนนุ่ม
      - ข้อบ่งใช้ : บรรเทาอาการท้องผูก
      - อาการไม่พึงประสงค์ : ปวดมวนท้อง ผื่นคัน
      - ข้อห้ามใช้ : ผู้ป่วยที่มีภาวะททางเดินอาหารอุดตัน หรือปวดท้องโดยไม่ทราบสาเหตุ
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา
        
        Digoxin-เกิดอาการข้างเคียงเพิ่มขึ้น
        
        Corticosteroids,ยาขับปัสสาวะ,Theophylline-โปแตสเซียมในเลือดต่ำ
        
        Warfarin, aspisin-เลือดออกง่ายและแข็งตัวช้า
      - ข้อควรระวัง
        
        หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี
        
        ผู้ป่วย inflammatory bowel disease
        
        ไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน
      - ขนาดและวิธีใช้
        
        ชนิดชง : รับประทานครั้งละ 2 กรัม ชงน้ำร้อนประมาณ 120-200 ml ก่อนนอน
        
        ชนิดแคปซุลและชนิดเม็ด : รับประทานครั้งละ 800 mg-1.2g ก่อนนอน
- - - - ข้อบ่งใช้ : บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ
      - อาการไม่พึงประสงค์: ท้องเสีย
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        มะขามป้อม-กระตุ้นการหลั่งเมือกในทางเดินหายใจ ลดการกระตุ้นที่cough receptor ยาระบายอ่อนๆ
        
        สมอพิเภก-ช่วยให้หลอดลมคลายตัว
        
        สมอไทย-ยาระบายอ่อนๆ ต้านอนุมูลอิสระ
    - - ข้อบ่งใช้ : บรรเทาอาการไอ ลดอาการระคายคอ ขับเสมหะ
      - ข้อควรระวัง: ผู้ป่วยที่ท้องเสียง่าย เนื่องจากมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบาย
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา : Warfarin, aspirin-โอกาสเลือดออกง่ายและแข็งตัวช้า
    - - ข้อบ่งใช้ : บรรเทาอาการไอมีเสมหะ ทําให้ชุ่มคอ
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา : Warfarin, aspirin-โอกาสเลือดออกง่ายและแข็งตัวช้า
  - - - สารสำคัญคือ andrographolide
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา : ลดอาการของโรคหวัด ลดการอักเสบ เพิ่มภูมิคุ้มกันของร่างกาย ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียบางชนิด ต้านไวรัสหลายชนิด ลดไข้
      - ข้อบ่งใช้ : บรรเทาอาการเจ็บคอ บรรเทาอาการของโรคหวัด
      - อาการไม่พึงประสงค์: ทำให้เกิดความผิดปกติของทางเดินอาหาร ในผู้ป่วยบางรายอาจเกิดอาการแพ้
      - ข้อห้ามใช้ : หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บคอในกรณี หากใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทําให้ มีแขนขาชาหรืออ่อนแรง
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา : ยาลดความดัน ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ยาต้านเกล็ดเลือด ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด ยากลุ่มกดภูมิคุ้มกัน
- - - - สารสำคัญกลุ่ม isoflavonoids และ scandenin
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา : ต้านการอักเสบโดยการยับยั้งเอนไซม์
        cyclooxygenase (COX) และ lipoxygenase (LOX)
      - ข้อบ่งใช้/ขนาดและวิธีใช้
        
        ยาเถาวัลย์เปรียง: บรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ลดการอักเสบของกล้ามเนื้อ รับประทานครั้งละ 500 mg-1 g วันละ 3 ครั้งหลังอาหารทันที
        
        ยาสารสกัดจากเถาวัลย์เปรียง: บรรเทาอาการปวดหลังส่วนล่าง อาการปวดจากข้อเสื่อม รับประทานครั้งละ 400 mg วันละ 2 ครั้งหลังอาหารทันที
      - อาการไม่พึงประสงค์: ปวดท้อง ท้องผูก ปัสสาวะบ่อย คอแห้ง
        ใจสน เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ อุจจาระเหลว
      - ข้อห้ามใช:้ หญิงตั้งครรภ์
      - ข้อควรระวัง
        
        ผู้ป่วยโรคแผลในกระเพาะอาหาร เนื่องจากยาออกฤทธิ์
        คล้ายยาแก้ ปวดกลุ่ม NSAIDs
        
        อาจทําให้เกิดการระคายเคืองทางเดินอาหาร
        
        ระวังการใช้ยานี้ร่วมกับยาที่มีฤทธิ์ลดระดับความดันโลหิต
    - - ข้อควรระวัง
        
        ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคแผลในกระเพาะ
        อาหาร โรคกรดไหลย้อน
        
        การใช้ยาต่อเนื่อง โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมและเกิดพิษของการบูร
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา : ส่วนประกอบพริกไทยล่อนในตำรับ ทำให้ระดับยา phenytoin,propranolol,theophylline,rifampin ในเลือดเพิ่มขึ้น อาจทำให้เกิดความเป็นพิษจากยาเหล่านี้
    - - สารสำคัญมีฤทธิ์ต้านอักเสบ โดยการยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ cyclooxygenase (COX) และ lipoxygenase(LOX)
      - ข้อบ่งใช้ : บรรเทาอาการบวม เคล็ดยอก ฟกช้ำ
      - วิธีการใช้ : ทาและนวดเบาๆ บริเวณที่มีอาการวันละ 2-3 ครั้ง
    - - สารสำคัญคือ capsaicin
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        จากนั้นสารสื่อประสาทลดลง ทําให้อาการแสบปวดร้อน ลดลง พร้อมกับสามารถลดอาการปวดบริเวณนั้นได้
        
        มีการหลั่งของสารสอประสาทจากปลายประสาทรับความรู้สึกในช่วงแรกของการทาจึงเกิดความรู้สึกแสบปวดร้อน
      - ข้อบ่งใช้ : บรรเทาอาการปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ
      - วิธีการใช้ : ทาและนวดเบาๆ บริเวณที่มีอาการวันละ 3-4 ครั้ง
      - อาการไม่พึงประสงค์: ผิวหนังแดง ปวด และแสบร้อน
      - การเกิดปฏิกิริยาต่อกันระหว่างสมุนไพรกับยา
        
        ยากลุ่ม ACE inhibitors อาจทําให้อาการไอเพิ่มขึ้น
        
        เพิ่มการดูดซึมยา Theophylline
        
        เพิ่มการดูดซึมยา Ciprofloxacin
        
        ลดการดูดซึมยา Cefalexin
        
        anticoagulants, antiplatelet, thrombolytic agents อาจ
        ทําให้เกิดเลือดออกได้
- - - - ข้อบ่งใช้
        
        ยาครีม บรรเทาอาการของเริมและงูสวัด
        
        สารละลาย (สําหรับป้ายปาก) รักษาแผลในปาก แผลจากการฉายรังสและเคมีบําบัด
        
        ยาโลชั่น บรรเทาอาการผดผื่นคัน ลมพิษ ตุ่มคัน
        
        ยาขี้ผึ้ง บรรเทาอาการอักเสบ ปวด บวมจากแมลงกัดต่อย
        
        ทิงเจอร์ บรรเทาอาการของเริมและงูสวัด
      - ขนาดและวิธีใช้: ทาบริเวณที่มีอาการ วันละ 5 ครั้ง
  - - - ข้อบ่งใช:้ ทาบริเวณที่มีอาการวันละ 3-4 ครั้ง
      - อาการไม่พึงประสงค์: อาจมีอาการคัน ผื่นแดง หรือผื่นแพ้สัมผัส
  - - - ข้อบ่งใช:้ สมานแผล
      - วิธีการใช้ : ทําความสะอาดแผลด้วยยาฆ่าเชื้อก่อน ทายา ใช ้
        ทาบริเวณที่เป็นแผลวันละ 1-3 ครั้ง หรือตามแพทย์สั่ง
      - ข้อห้ามใช้ : ห้ามใช้ในแผลปิด ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคมะเร็งผิวหนัง ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ยี่หร่า ผักชี
      - อาการไม่พึงประสงค์ : อาจทำให้เกิดผื่นแพ้สัมผัส
- - - - อาการไม่พึงประสงค์: ปากแห้ง คอแห้ง
      - ข้อควรระวัง: ระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคไต เนื่องจาก
        หญ้าดอกขาวมี potassium สูง
  - - - ข้อบ่งใช้ : ถอนพิษไข้ แก้ร้อนใน ถอนพิษเบื่อเมา
      - ขนาดและวิธีใช้: รับประทานครั้งละ 2–3 กรัม ชงน้ำร้อนประมาณ 120-200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร หรือเมื่อมีอาการ
      - ข้อควรระวัง
        
        ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยเบาหวาน เพราะอาจเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        
        ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยที่ต้องใช้ ยาต่อเนื่อง เพราะยารางจืด
- - - - กระตุ้น cannabinoid receptors (CB) คือ CB1 CB2
      - CB1: เกี่ยวข้องกับอาการเมากัญชา ผลทางจิตใจ
      - CB2: เกี่ยวข้องกับความอยากอาหาร การย่อยอาหาร
        อารมณ์ ความรู้สึก ความจํา การเรียน
    - - กระตุ้น CB1 และ CB2
      - ลดอาการปวด อักเสบ และลดความกังวล
  - - - ผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลประคับประคอง
      - ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย
      - โรคพาร์กินสัน โรคอัลไซเมอร์ โรควิตกังวลทั่วไป โรคปลอกประสาทอักเสบ
    - - ภาวะคลื่นไส้อาเจียนจากเคมีบำบัด
      - โรคลมชักที่รักษายาก และโรคลมชักที่ดื้อต่อยารักษา
      - ภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็ง
      - ภาวะปวดประสาท