Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Pathophysiology of Gastrointestinal system - Coggle Diagram
Pathophysiology of Gastrointestinal system
Vomiting
Mechanism of vomiting
กล้ามเนื้อหน้าท้องและกระบังลมหดตัว
หูรูดและ Fundus คลายตัว
กระเพาะส่วน Pylorus บีบตัว
Soft palate หดตัวไม่ให้อาหารออกทางจมูก
Epiglottis ปิดกล่องเสียง
อ้วก
Pathway of mechanism of Vomiting
Cortex and limbic system
กลิ่นเหม็น
ภาพสยดสยอง
ภาพที่ทำให้อยากอาเจียน
เครียด
Chemoreceptor trigger
การเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในเลือดและไขสันหลัง
Medulla oblongata
Vestibular system
เมารถเมาเรือ
Vestibular disease
Peripheral vomiting
GI Infection
GI Inflammation
GI Impair motor function
GI obstruction
Complication of Vomiting
Hypovolemia(Water lost)
Metabolic alkalosis (Acid lost)
Hypokalemia (Potassium lost)
Esophageal injury (Mallory Weiss tear, Borhaave’s syndrome)
Aspiration
Anorexia nervosa
เป็นโรคคลั่งผอม
เป็นโรคทาง Psychiatry คิดว่าตัวเองอ้วนตลอดเวลา
มักไม่ทานอาหาร
ล้วงคออ้วก ทานยาลดน้ำหนัก
คนเหล่านี้จะมี BMI ต่ำกว่าเกณฑ์
Constipation
อุจจาระน้อยกว่า 3 ครั้ง/สัปดาห์
อุจจาระแข็ง หลังอุจจาระรู้สึกว่าไม่สุด
บางคนอาจจะขับถ่ายสัปดาห์ละครั้ง แต่ถ้าไม่แข็งแห้ง ไม่ถือว่าเป็น constipation
Diarrhea
อุจจาระ มากกว่า 3 ครั้ง/วัน
อุจจาระมีมูกปนเลือด มากกว่า 1 ครั้ง/วัน
Classification of diarrhea
Acute < 2 weeks
Persistent 2-4 weeks
Chronic > 4 weeks
Mechanisms of diarrhea
Secretory diarrhea
กระตุ้น cAMP ด้วยสาเหตุใดๆ ก็ตามที่เยื่อบุลำไส้เล็ก
ขับ Cl ออกมาในลำไส้ ส่งผลให้ Na และน้ำ ถูกดึงตามมาในลำไส้
มักจะถ่ายเหลวออกมาปริมาณมากๆ และตลอดเวลา
สาเหตุ
V. cholera
E. coli
C. difficile
Osmotic diarrhea
เกิดจากความผิดปกติของการย่อย ซึ่งไม่สามารถย่อยสารใดๆได
ถ่ายเหลวปริมาณปานกลาง
กินก็ถ่ายเหลว ไม่กินก็จะหยุดถ่าย
สาเหตุ
Lactase deficiency -> ย่อย Lactose ไม่ได้ทำให้ Lactose ดึงน้ำเข้ามาในลำไส้
Motility induced dairrhea
Decrease motility
ลำไส้เคลื่อนตัวขับอุจจาระช้าเกินไป
ให้เกิดแบคทีเรียเจริญในลำไส้มากเกินไป
สาเหตุ เช่น Neuromuscular defect of bowel
Increase motility
ลำไส้เคลื่อนตัวมากเกินไป อาหารผ่านเร็ว
อุจจาระถูกดูดซับน้ำได้ไม่ทัน เกิดอาการถ่ายเหลว
สาเหตุ เช่น Irritable bowel syndrome, Thyrotoxicosis
Decrease surface diarrhea
เกิดจากกลไก Osmotic + Motility ร่วมกัน
เชื้อที่พบบ่อย Rotavirus ทำให้ท้องเสียในเด็ก
กลไกคือ เชื้อไวรัสเข้าไปเกาะที่ลำไส้ส่วน Jejunum และ ilium
ผนังส่วนลำไส้ villi ถูกทำลายพ้นที่ในการดูดซึมน้ำตาลลดลง เกิด Osmotic diarrhea
ลำไส้ส่วน ilium มีการสร้าง encephalin ลดลง
Exudative diarrhea (Infectious diarrhea)
มีการลุกล้ำของแบคทีเรีย
Macrophage มาเก็บกินเชื้อโรคและทำลายตัวเองไป
Neutrophil เข้ามาทำให้เกิดกระบวนการอักเสบ
ตรวจพบอุจจาระมักพบ WBC
สาเหตุ
Shigella
Salmanella
EHEC (Enterohemorrhagic Escherechia coli)
Abdominal pain
Type of abdominal pain
Visceral pain
เป็นลักษณะของอาการปวด ของVisceral peritoneum ทุกอวัยวะในช่องท้อง
จะแสดงอาการปวดบริเวณ Midline บอกตำแหน่งชัดเจนไม่ได้ กดเจ็บไม่ชัดเจน
Fore gut -> Epigastrium pain
Mid gut -> Periumbilical pain
Hind gut -> Hypogastric pain
Parietal pain
เป็นอาการปวดของ Parietal peritoneum ที่หุ้มผนังช่องท้อง ระบุตำแหน่งได้ชัดเจน
Refer pain
เป็นอาการปวดตำแหน่งที่ไกลจากอวัยวะนั้นๆ
Localization of abdominal pain
Cause of abdominal pain
สาเหตุทางด้านศัลยกรรม
สาเหตุทางด้านอายุรกรรม
สาเหตุทางด้านนรีเวชกรรม
Gastrointestinal bleeding
ภาวะตกเลือดในระบบทางเดินอาหาร
Upper gastrointestinal bleeding (UGIH)
Lower gastrointestinal bleeding (LGIH)
จุดแบ่งระหว่าง UGIH และ LGIH คือ Ligament of Treitz ซึ่งอยู่ที่ 2/3 ของ Duodenum
สาเหตุที่แบ่งแบบนี้เพราะ อาการจะแตกต่างกัน และการรักษาก็แตกต่างกัน
Upper gastrointestinal bleeding
อาการ
อาเจียนเป็นเลือดสด (Hematemesis)
อาเจียนเป็นสีน้ำตาล (Coffee ground)
ถ่ายสีดำา (Melena) หรือถ่ายเป็นเลือดสด (Hematemesis)
สาเหตุ
Peptic ulcer bleeding 45% -> Duodenum ulcer, Gastric ulcer
Esophageal varices 20%
Gastritis 20%
Mallory-Weiss syndrome 10%
Uncommon cause 5% -> Gastric cancer
Peptic ulcer bleeding
ภาวะเลือดออกจากการมีแผล(Erosion)ที่ บริเวณ Stomach หรือ Duodenum
เมื่อแผลลึกถึงเส้นเลือดก็แตกและเลือดออกได้
มี 5 ประเภท ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของแผลซึ่งเกิด จากสาเหตุที่แตกต่างกัน
สาเหตุที่สำคัญอย่างหนึ่งคือ เชื้อแบคทีเรีย H.pylori ซึ่งทำให้เกิด Ulcer และ Bleeding ได้บ่อย ๆ
จะมีการรักษาพิเศษกว่า Ulcer ชนิดอื่น โดยจะมีการให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย เรียกว่า "H.pylori eradication"
Gastritis
การอักเสบของกระเพาะอาหารที่เกิดจากสาเหตุต่าง ๆ
สาเหตุ
NSAID used
Alcohol
Steroid,Chemical burn
Esophageal varices bleeding
พบในผู้ป่วยที่มีภาวะ Portal hypertensionจากสาเหตุต่าง ๆ โดยเฉพาะ ตับแข็ง (Liver cirrhosis)
เมื่อมี Portal hypertension ก็จะเกิดเส้นดำที่หลอดอาหารโป่งพอง (Esophageal varices)
Esophageal varices bleeding มักทำให้เลือดออกปริมาณมาก และเสียชีวิตได้
Mallory-Weiss syndrome
เกิดจากภาวะหลอดอาหารฉีกขาดและเลือดออก
ประวัติที่พบบ่อยคือ อาเจียนมาก จากนั้นมีอาเจียนเป็นเลือดตามมา
หากหลอดอาหารฉีกทะลุถึง Mediastinumเรียกว่า Boerhaave's syndrome
Gastric cancer
ภาวการณ์เจริญเติบโตของเซลล์เยื่อบุผิวกระเพาะอาหาร (Dysplasia)
สาเหตุมักเริ่มมาจากการเป็นๆหายของแผลที่เกิดประบวนการรักษาตัวซ้ำ ๆ ร่วมกับ Carcinogen
การติดเชื้อ H.pylori ก็เป็นสาเหตุที่พบบ่อย
Lower gastrointestinal bleeding
ภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนที่อยู่Distal ต่อ Ligament of Treitz (ส่วนมากมักเกิดจาก lesion บริเวณ Colon)
อาการวิทยาที่พบได้บ่อยคือ ถ่ายเป็นเลือด (Hematochezia)
ลักษณะอุจจาระเป็นเลือดในแบบต่าง ๆสามารถอธิบายตำแหน่งของเลือดที่ออกได้
สาเหตุ
Diverticular disease
Inflammatory bowel disease
Colon cancer
Hemorrhoid and Anal fissure
Etc.
Diverticular disease
เป็นสาเหตุของ LGIH ที่พบได้บ่อยที่สุด
มักพบในผู้ป่วยสูงอายุ โดยเฉพาะมากกว่า 70ปี
มักพบบริเวณตำแหน่ง Sigmoid colon ที่มีการใช้แรงบีบอุจจาระมาเป็นเวลานาน
Inflammatory bowel disease
กลุ่มอาการอักเสบของระบบทางเดินอาหาร
Ulcerative colitis -> เกิดเฉพาะ Colon เท่านั้น
Crohn's disease -> เกิดได้ทั่วทั้งทางเดินอาหาร
สาเหตุเกิดจากพันธุกรรม และสิ่งแวดล้อม
Colon cancer
โรคที่เซลล์เยื่อบุผิวลำไส้ใหญ่เจริญเติบโตอย่างผิดปกติ เกิดเป็นเนื้อร้ายลุกลามอวัยวะข้างเคียง
แบ่งเป็นหลายชนิดขึ้นอยู่กับชนิดเซลล์ และตำแหน่งที่เกิด
Hemorrhoid and Anal fissure
เป็นการโป่งพองของเส้นเลือดที่ทวารทำให้เกิดก้อนภายในและภายนอกทวาร ซึ่งสามารถแตกและเกิดอาการถ่ายเป็นเลือดได้
ปัจจัย : อุปนิสัยการขับถ่ายที่ไม่ปกติ นั่งอุจจาระนาน ท้องผูกบ่อย ๆ
ผู้ป่วยจะมีอาการถ่ายเป็นเลือด และปวดทวารลักษณะเหมือนมีดบาด อุจจาระเคลื่อนผ่านแผล
Hepatic portal system
เป็นระบบการรับเลือดดำจากทางเดินอาหารที่มีสารอาหารและสารพิษบางอย่าง ให้เข้ากระบวนการกำจัดสารพิษที่ตับ ก่อนเข้าสู่ระบบไหลเวียนของร่างกาย
Portal hypertension
ภาวะที่เลือดในระบบ Hepatic portal system มีแรงดันที่สูงขึ้นจากสาเหตุต่าง ๆ
ขวางกั้นทางเดินของ Portal system เช่น Portal vein thrombosisหรือ Liver cirrhosis
Liver cirrhosis
ภาวะเนื้อตับได้รับความเสียหายอย่างถาวรมีความแข็งตัวขึ้นจากพังผืดที่เกิดขึ้นภายในเนื้อตับจากสาเหตุต่าง ๆ
กำจัดสารพิษจากทางเดินอาหารได้น้อยลง
สร้างอาหารสะสม และโปรตีน Albumin น้อยลง
สร้างน้ำย่อยมาย่อยไขมันได้ลดลง
สร้าง Coagulation factor ได้ลดลง
อาการแสดงของภาวะตับแข็ง
Jaundice
Ascites
Spider navi
Gynecomastia and testis atrophy
Caput medusa
UGIH จาก Bleeding esophageal varices
Ecchymosis จาก Coagulopathy
Dysphagia
ภาวะกลืนติด กลืนลำบาก
Oropharyngeal dysphagia
พยาธิสภาพอยู่บริเวณช่องคอ และกล้ามเนื้อการกลืน จนถึงหูรูดหลอดอาหารส่วนบน
สาเหตุที่พบบ่อยได้แก่ Stroke
Esophageal dysphagia
พยาธิสภาพอยู่บริเวณหลอดอาหารตั้งแต่หูรูดหลอดอาหารส่วนบนจนไปถึงกระเพาะอาหารส่วน Cardia
โรคที่พบบ่อยคือ CA esophagus พบในผู้ป่วยสูงอายุ
ผู้ป่วย CA esophagus มักมีน้ำหนักลดลงมาก
Functional dysphagia
เกิดจากกล้ามเนื้อหูรูดทางเดินอาหารส่วนปลาย (Lower esophageal sphincter) ไม่สามารถคลายตัวได้ ทำให้อาหารและน้ำไม่สามารถไหลลงสู่กระเพาะอาหารได้เลย
Gastroesophageal reflux disease
ภาวะที่กรดจากกระเพาะอาหารสามารถไหลย้อนเข้าสู่หลอดอาหาร และเกิดการระคายเคืองหลอดอาหารได้
พยาธิสภาพเกิดจาก ภาวะใดก็ตามทีทำให้ Loweresophageal sphincter เกิดการคลายตัว
อาการ
จุกเสียดแน่นลิ้นปี่
มีอาการเรอเปรี้ยว ขมคอ
ปัจจัย
อ้วน BMI เกิน
รับประทานอาหารรสจัด
ดื่มกาแฟ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
อุปนิสัยกินแล้วนอน
สูบบุหรี
Obstruction disease
ภาวะอุดตันของทางเดินอาหารส่วนใดก็ตาม
Pyloric stenosis
ภาวะอุดตันของทางเดินอาหารบริเวณกระเพาะอาหารส่วน Pylorus
สาเหตุมักเกิดจาก Peptic ulcer disease เรื้อรังที่ก่อให้เกิดแผลเป็นและพังผืด (Scar and fibrosis)
Small bowel obstruction
ภาวะอุดตันของทางเดินอาหารส่วนลำไส้เล็ก
สาเหตุของ Small bowel obstruction Post-operative adhesion 60%**ผู้ป่วยจะมีประวัติเคยได้รับการผ่าตัดช่องท้องมาก่อนเสมอ
อาการ
คลื่นไส้อาเจียน
ไม่ถ่ายไม่ผายลม
ปวดบิดท้อง
มีไข้ในกรณีที่เกิดภาวะแทรกซ้อน
Large bowel obstruction
ภาวะอุดตันของทางเดินอาหารส่วนลำไส้ใหญ
มักพบในคนสูงอายุ สาเหตุที่พบบ่อยคือ
Colon cancerส่วนในเด็กมักเกิดจาก Sigmoid volvulus
อาการมักจะมาด้วย ไม่ถ่ายไม่ผายลม ท้องบวมโต
อาเจียนบางครั้งจะอาเจียนเป็นอุจจาระ
Pathophysiology of Hepatobiliary tract system
Metabolism of bilirubin
RBCแตกสลายได้ Heme
Macrophage ย่อย Heme ได้ Unconjugated bilirubin เข้าสู่ Liver
Glucorunic acid จับกับ Unconjugated bilirubin กลายเป็น Conjugated bilirubin
Conjugated bilirubin ขับสู่ลำไส้ถูก Bacteria ย่อยได้ Urobilinogen Urobilinogen บางส่วนถูกขับออกทางไต
Urobilinogen บางส่วนถูก Oxidized กลายเป็น Stercobilin
Jaundice
ภาวะดีซ่านที่เกิดจากสารเหลือง(Bilirubin)ไปสะสมที่ผิวหนัง
Prehepatic jaundice
Hepatocellular jaundice
Cholestasis jaundice
