หัวข้อที่ 10 หลักการทางการศึกษาที่เป็นฐานคิดวิถีไทย
1. หลักการทางการศึกษาที่เป็นฐานคิดวิถีไทย อดีต -ปัจจุบัน
สมัยสุโขทัย การศึกษาในสมัยนั้นจะเป็นแบบแผนโบราณ ซึ่งรัฐและวัด จะรวมกันเป็นศูนย์กลางแห่งประชาคม กิจกรรมต่าง ๆ ของรัฐและวัดย่อมเป็นการสอนประชาคมไปในตัววิชาที่เรียนคือภาษาบาลี ภาษาไทยและวิชาสามัญขั้นต้น โดยพระจะเป็นครูผู้ให้ความรู้แก่ผู้เรียน ในสมัยสุโขทัยนั้นใครที่ผ่านการบวชเรียนก็จะเป็นที่ยอมรับของคนในสังคม ว่าเป็นผู้ที่มีวิชาความรู้มีความสามารถ
สมัยอยุธยาได้ให้ความสำคัญกับการบวชเรียนมากขึ้น โดยมีหลักเกณฑ์ว่าใครที่ผ่านการบวชเรียนจะสามารถเข้ารับราชการได้ ระบบการศึกษาของไทย ได้มีการปฏิรูปครั้งใหญ่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เริ่มต้นด้วยการจัดตั้งโรงเรียนหลวงขึ้น ซึ่งทำให้การศึกษาวัดและโรงเรียนแยกกันออกอย่างชัดเจน
ปัจจุบัน การศึกษาของประเทศไทยได้มีความซับซ้อนเพิ่มขึ้น โดยวิวัฒนาการทางตะวันตกเข้ามา ก็มีความจำเป็นที่จะต้องมีสถาบันการเรียนเพิ่มยิ่งขึ้น
เป็นยุคสังคมแห่งการเรียนรู้ที่เปิดกว้าง มีหลากหลายรูปแบบให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้าด้วยตัวเองได้อย่างรวดเร็วโดยการนำเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาพัฒนารูปแบบการจัดการศึกษา
2.หลักการทางการศึกษาที่เป็นฐานคิดวิถีไทย : พรบ การศึกษา 2542
แบ่งออกเป็น 3 ระบบ
การศึกษาในระบบ
การศึกษานอกระบบ
การศึกษาตามอัธยาศัย
3.คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 ฐานคิดวิถีไทย
หลัก 3R8C2L
ทักษะที่ทุกคนต้องเรียนรู้ตลอดชีวิตเพื่อใช้ในการดำรงชีวิตและการทำงานในปัจจุบัน
3R
click to edit
Reading: อ่านออก
click to edit
(A)Rithmatic:มีทักษะในการคำนวณ
(W)Riting:เขียนได้
8C
click to edit
- Critical thinking and problem solving คือ มีทักษะการคิดวิเคราะห์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณและสามารถแก้ไขปัญหาได้
- Creativity and innovation คือ การคิดอย่างสร้างสรรค์และคิดเชิงนวัตกรรม
- Cross-cultural understanding คือ ความเข้าใจในความแตกต่างของวัฒนธรรมและกระบวนการคิดข้ามวัฒนธรรม
- Collaboration teamwork and leadership คือ ความร่วมมือ การทำงานเป็นทีม และภาวะความเป็นผู้นำ
- Communication information and media literacy คือ มีทักษะในการสื่อสารและการรู้เท่าทันสื่อ
- Computing and IT literacy คือ มีทักษะการใช้คอมพิวเตอร์และรู้เท่าทันเทคโนโลยี
- Career and learning skills คือ มีทักษะอาชีพและการเรียนรู้
- Compassion คือ มีความเมตตากรุณา มีคุณธรรม และมีระเบียบวินัย
2L
- Learning Skill:ทักษะการเรียนรู้
- Leadership : ทักษะด้านภาวะผู้นำ
4.แนวทางการศึกษาเพื่อสร้างพลเมือง ในสังคมประชาธิปไตย (คุณสมบัติ 6 ประการ)
1) มีอิสรภาพ (liberty) และพึ่งตนเองได้(independent) ไม่อยู่ภายใต้การครอบงำของระบบอุปถัมภ์
2) เคารพสิทธิผู้อื่น
6) รับผิดชอบต่อสังคม
5) เคารพกติกา เคารพกฎหมาย
3) เคารพความแตกต่าง
4) เคารพหลักความเสมอภาค
5.แนวคิดการจัดการศึกษาสร้างสรรค์(Creative Education)
ระบวนการคิดของสมองซึ่งมีความสามารถในการคิดได้หลากหลายและแปลกใหม่จากเดิม โดยสามารถนำไปประยุกต์ทฤษฎี หรือหลักการได้อย่างรอบคอบและมีความถูกต้อง จนนำไปสู่การคิดค้นและสร้างสิ่งประดิษฐ์ที่แปลกใหม่หรือรูปแบบความคิดใหม่
6. การศึกษาไทย 4.0
การพัฒนาการศึกษาภายใต้กรอบประเทศไทย 4.0 สู่ศตวรรษที่ 21 เริ่มด้วยการฝึกให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง ครูเปลี่ยนจากครูสอนเป็นพี่เลี้ยง ครูฝึก (Coach) ซึ่งการจัดการศึกษาต้องสร้างความพอใจให้ผู้เรียนและท้าท้ายสู่การสร้างกระบวนการเรียนรู้ให้ผู้เรียนอยากเรียน
การเรียนแบบบูรณาการสหวิชาการ เชื่อมโยงความรู้กับจินตนาการ เปลี่ยนแปลงไปสู่รูปธรรมให้ผู้เรียนมีทักษะที่ต้องการ เช่น การทำงานร่วมกัน ความคิดสร้างสรรค์ และการสื่อสารที่ดี
ปัจจุบันการศึกษาอยู่ในยุค 4.0 โดยผู้เรียนสามารถแสวงหาความรู้ด้วยตนเองจากสื่อการสอนทุกรูปแบบ ทั้งสื่อสิ่งพิมพ์และสื่อดิจิทัล โดยเน้นให้ผู้เรียนมีทักษะในการสืบค้นและใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ เนื่องจากข้อมูลในปัจจุบันมีจำนวนมาก ผู้เรียนจึงต้องมีความสามารถในการค้นหาและตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล