Tuberculosis (TB) วัณโรค

วัณโรค คืออะไร

วัณโรค มีสาเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรีย ไมโคแบคทีเรียม ทูเบอรืคูโลซิส (Mycobacterium tuberculosis) หรือที่เรียกย่อๆว่า TB

วัณโรคสามารถเป้นได้กับอวัยวะทุกส่วนของร่างกาย เช่น ปอด ลำไส้ ไต กระดูก ผิวหนัง ต่อมน้ำเหลือง เยื่อหุ้มสมอง เป็นต้น แต่อวัยวะที่พบการติดเชื้อวัณโรคได้บ่อย และพบว่าเป้นปัญหามากในปัจจุบัน คือ "วัณโรคปอด"

การติดต่อ

ผู้ป่วยวัณโรคในระยะแพร่ 1 คน สามารถแพร่เชื้อให้ผู้อื่นได้ 10-15 คน แต่มีเพียงร้อยละ 10 ของผู้ที่ได้รับเชื้อที่จะเป็รวัณโรคได้

วัณโรคสามารถแพร่กระจายจากคนหนึ่งไปสู่อีกคนหนึ่งทางระบบหายใจ

ผู้ป่วยที่มีเชื้อในเสมหะ (เสมหะเป็นบวก) ที่พูด ไอ จาม โดยไม่ปิดปาก เชื้อวัณโรคจะลอยไปกับละอองเสมหะ ผู้ที่สูดหายใจเอาเชื้อวัณโรคเข้าสู่ปอด จะทำให้มีโอกาสติดเชื้อและป่วยเป็นวัณโรคได้ ดังนั้นบุคคลใกล้ชิดกับผู้ป่วยขึงควรมาคัดกรองโรค

การแพร่กระจายของเชื้อวัณโรค

กระจายเชื้อ

การไอหรือจามรดผู้อื่น ทำให้เชื้อแพร่กระจายไปอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เอื้อำนวยจ่อการเจริยเติบโตและมีชีวิจอยู่ของเชื้อโรค ได้แก่ สถานที่ชุมชนแออัด,ไม่มีการระบายถ่ายเทของอากาศ,ไม่มีแสงแดด

กลุ่มเสี่ยงที่รับเชื้อได้ง่าย

ได้แก่ ผู้ติดเชื้อเอช ไอ วี ,ผู้ที่มีร่างกายอ่อนแอ สุขภาพไม่แข็งแรง,พักผ่อนไม่เพียงพอติดต่อกันเป็นเวลานาน ,ประกอบอาชีพที่เสี่ยงต่อการทำลายสุขภาพ,คลุกคลีกับผู้ป่วยเป็นประจำ

อาการหลักของวัณโรค

อาการที่สำคัญของวัณโรคปอด คือ ไอเรื้อรังติดต่อกันนาน 2 สัปดาห์ขึ้นไป อาการอื่นๆที่อาจพบร่วมได้ คือ น้ำหนักลด เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย มีไข้(มักจะเป็นตอนบ่าย เย็น หรือตอนกลางคืน) ไอมีเลือดปน(hemoptysis) เจ็บหน้าอก หายใจขัด

กลุ่มยาต้านวัณโรค

กลุ่มที่ 1 : Isoniazid (H), Rifampicin (R), Pyrazinamide (Z), Ethambutol (E)
กลุ่มที่ 2 : Aminoglycoside IV (Kanamycin,Amikacin,Capreomycin,Streptomycin)
กลุ่มที่ 3 : Fluoroquinolones (Ofloxacin,Levofloxacin,Moxifloxacin)
กลุ่มที่ 4 : Ethinamide,Cycloserine,PAS
กลุ่มที่ 5 : unclear efficacy

การรักษาวัณโรค

ยาที่สำคัญในการรักษาวัณโรค

ไอโสไนอาสิด ขนาด 100 มก.(I ; Isoniazid)

ไรแฟมปิซิน ขนาด 300 / 450 มก. (R ; rifampicin)

ไพราซินาไมด์ ขนาด 500 มก. (Z ; Pyrazinamide)

แอธแธมบูทอล ขนาด 400/500 มก.
(E ; Ethambutol)

สเตร็ปโตมัยซิน ขนาด 1 กรัม/vial (S ; Streptomycin)

โอฟ็อกซาซิน ขนาด 100/200 มก. (O ; floxacin)

ข้อควรระวังและอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาวัณโรค

หากเกิดอาการแสดงที่สงสัยว่าอาจจะเกิดตับอักเสบ เช่น มีไข้ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องรุนแรง มีอาการตัวเหลือง ตาเหลืองกว่าปกติให้รีบพบแพทย์

ยาอาจทำให้รู้สึกชาตามปลายมือ ปลายเท้า รู้สึกเสียวแปลบ เหมือนโดนหนามตำที่ปลายมือ ปลายเท้า

ยาอาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ วิงเวียนศีราะ ปวดท้อง ท้องเสียได้ หากมีอาการรุนแรงให้รีบพบแพทย์

ระหว่างใช้ยา ยาอาจจะทำให้ปัสสาวะ อุจจาระ เหงื่อ มีสีเข้มขึ้นเป็นสีส้ม ส้มแดง

ยาอาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ มึนงง หากเกิดอาการมาก ควรรีบพบแพทย์ หากมีอาการสายตาพร่ามัว การมองเห็นเปลี่ยนไปจากเดิม ตาบอดสี โดยเฉพาะการมองเห็นสีเขียวและแดงให้รีบไปพบแพทย์