Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยาความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ
ความผิดปกติที่เกิดขึ้นของระบบต่อมไร้ท่อ
ภาวะที่ต่อมทำงานมากเกินไป
(Excessive / Hyperfunction)
ภาวะที่ต่อมทำงานน้อยเกินไปหรือไม่เพียงพอ
(Insufficiency or Deficiency or Hypofunction)
ภาวะที่ความไวต่อฮอร์โมนลดลง (Hormone resistant)
THYROID GLAND ต่อมไทรอยด์
Thyrotoxicosis
ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ
สาเหตุ
: ฮอร์โมนไทรอยด์มากผิดปกติในกระแสเลือด
อาการ
: คอโตไม่เท่ากันหรือใหญ่กว่ากันหนึ่งข้าง
การรักษา
: ยาต้านไทรอยด์ ผ่าตัด สารกัมมันตภาพรังสีไอโอดีน
Hyperthyroidism
ต่อมไทรอยด์ทำงานมาก
สาเหตุ
: การสร้างฮอร์โมนมากขึ้นผิดปกติจากต่อมไทรอยด์
อาการ
: หายใจเหนื่อย ใจสั่น ขี้ร้อน น้ำหนักลด
Graves’ disease (GD)
สาเหตุ
: เกิดจากภูมิคุ้มกันผิดปกติ ตรวจพบ Thyroid autoantibodies
อาการ
: แสดงออกทางตา หนังตาบวม ตาโปน แสดงออกทางผิวหนังนูนแข็ง คันกดไม่บุ๋ม ปวดตา
การรักษา
: การใช้ยา การผ่าตัดและการรักษาด้วยตนเอง
Hypothyroidism
ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์
สาเหตุ
: ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ ออกมาไม่เพียงพอ
อาการ
: อ่อนเพลีย ผิวแห้ง ผมร่วง น้ำหนักเพิ่ม
-Hashimoto thyroiditis
สาเหตุ
: การสูญเสียการทำงานของต่อมจาก autoimmune destruction
อาการ
: ต่อมไทรอยด์โต แต่ไม่เจ็บ มักมีอาการของ hypothyroidism ร่วมด้วย
การรักษา
: รักษาได้โดยการให้ฮอร์โมนไทรอยด์ทดแทนด้วยการรับประทาน เพื่อช่วยให้ร่างกายมีระดับฮอร์โมนไทรอยด์เป็นปกติ
-Cretinism
สาเหตุ
: เกิดจากการขาดไอโอดีน รับประทานอาหารที่มีไอโอดีนน้อย
อาการ
: ปัญญาอ่อนอย่างมาก ตัวเตี้ย ใบหน้าหยาบ ลิ้นคับปาก
การรักษา
: ให้ thyroid hormone ในรูป disiccated thyroid
ADRENAL GLANDS ต่อมหมวกไต
-Addison’s disease
สาเหตุ
: ภูมิคุ้มกันผิดปกติ พบก้อนเนื้อ เลือดออก
อาการ
: กล้ามเนื้ออ่อนแรง ไม่อยากอาหาร ความดันต่ำ
การรักษา
: Glucocorticoid replacement การผ่าตัดและการกินยา
-Pheochromocytoma
สาเหตุ
: โรคนี้เกิดจากการที่ภูมิคุ้มกันทำงานไม่ดี ซึ่งผลิตสารที่ไปทำลายต่อมหมวกไตของร่างกาย
อาการ
: อ่อนแรง เหนื่อยง่าย ไม่สบายท้อง น้ำหนักลด
การรักษา
: ใช้ยาสเตียรอยด์เพื่อทดแทนฮอร์โมน เช่น hydrocortisone fludrocortisone predisolone
-Paraganglioma
สาเหตุ
: การเจริญเติบโตที่ผิดปกติของเซลล์ที่เกิดจากเซลล์ประสาทชนิดหนึ่งที่พบได้ทั่วร่างกาย ซึ่งเกิดเนื้องอกที่ไม่เป็นมะเร็ง
อาการ
: หัวใจเต้นเร็ว ปวดหัว เหงื่อออก และความดันโลหิตสูง
การรักษา
: รักษาด้วยการผ่าตัดและทำเคมีบำบัด
Pituitary ต่อมใต้สมอง
Hypopituitarism (Hypofunction) การลดลงของระดับฮอร์โมนในต่อมใต้สมอง ซึ่งอาจเป็นผลจากความผิดปกติใน hypothalamus หรือ pituitary
-Central Diabetes insipidus (DI) โรคเบาจืด
สาเหตุ
: การขาด ADH เช่น การบาดเจ็บที่ศีรษะ การอักเสบและการผ่าตัด
อาการ
: ขาดน้ำ หัวใจเต้นเร็ว ตรวจพบปัสสาวะเจือจาง โซเดียมสูง
การรักษา
: รักษาด้วยยา Vasopressin replacement
Hyperpituitarism (Hyperfunction)
การเพิ่มขึ้นของระดับฮอร์โมนในต่อมใต้สมอง โดยสร้างฮอร์โมนเพิ่มขึ้นอาจเกิดจากเนื้องอกในต่อมใต้สมอง
-Cushing’s syndrome
สาเหตุ
: การสร้าง ACTH เพิ่มขึ้นเกิดการหลั่ง Cortisol มากขึ้น พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย
อาการ
: น้ำหนักเพิ่ม ขนดก หน้ากลม ความดันสูง รอยแตกตามตัว ผมร่วง
การรักษา
: การปรับลดปริมาณฮอร์โมน Cortisol ในร่างกายให้เป็นปกติ รักษาตามสาเหตุและประคับประคองตามอาการ
-Acromegaly / Gigantism
สาเหตุ
: การมี GH สูงขึ้นกระตุ้นให้ตับมีการหลัง insulin-like growth factor (IGF-I)
อาการ
: ขนาดตัวใหญ่ขึ้น แขนขายาว จมูกหนา มือเท้าใหญ่
การรักษา
: การผ่าตัดและการใช้ยา
Prolactinoma
สาเหตุ
: การเพิ่มปริมาณของ prolactin ทำให้มีการขาดประจำเดือน น้ำนมไหล หมดความต้องการทางเพศ
อาการ
: Delayed puberty เข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ช้าลงและไม่มีความต้องการทางเพศ ปวดหัว
การรักษา
: การออกกำลังกายสามารถลดความเครียด การรักษาด้วยยาและการผ่าตัด
PARATHYROID GLANDS
ต่อมพาราไทรอยด์
Hyperparathyroidism
สาเหตุ
: ต่อมพาราไทรอยด์ที่อยู่บริเวณคอผลิตฮอร์โมนพาราไทรอยด์ออกมามากกว่าปกติ
อาการ
: เมื่อยล้า อ่อนเพลีย ไม่มีสมาธิ กระหายน้ำและปัสสาวะบ่อย
การรักษา
: รักษาโดยการใช้ยาและการผ่าตัด
Hypoparathyroidism
สาเหตุ
: ร่างกายที่ผลิตฮอร์โมนพาราไทรอยด์น้อยเกินไปหรือไม่มีเลย ฮอร์โมนนี้ร่วมกับวิตามินดีและฮอร์โมนอื่นที่เรียกว่า Calcitonin ที่ช่วยควบคุมปริมาณแคลเซียมในเลือด
อาการ
: ระดับแคลเซียมในเลือดต่ำ กล้ามเนื้อสั่น กระตุก
การรักษา
: ส่วนมากวิธีที่ใช้ในการบำบัดคือการเสริมวิตามินดีและแคลเซียมในอาหาร
PANCREAS
ตับอ่อน
Diabetes
เบาหวาน
เบาหวานชนิดที่ 1
สาเหตุ
: เกิดจากภูมิคุ้มกันร่างกายทำลายเซลล์สร้างอินชูลินในตับอ่อน ทำให้เกิดภาวะขาดอินชูลิน
อาการ
: เกิดภาวะที่หลอดเลือดทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ โดยทำให้เกิดภาวะอักเสบ และภาวะหลอดเลือดอุดตันได้ง่ายกว่าคนปกติ
การรักษา
: ควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ปกติโดยการควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และใช้ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด
เบาหวานชนิดที่ 2
สาเหตุ
: เกิดจากภาวะการลดลงของการสร้าง
อินสุลิน ร่วมกับภาวะดื้ออินสุลิน และมักเป็นกรรมพันธุ์
อาการ
ปัสสาวะบ่อย กระหายน้ำ อ่อนเพลีย ชาปลายมือปลายเท้า
การรักษา
: ควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ปกติโดยการควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และใช้ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด