Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Bài 4: Sử dụng biến và hằng trong chương trình - Coggle Diagram
Bài 4: Sử dụng biến và hằng trong chương trình
1/Biến là công cụ trong lập trình
Trong lập trình biến được dùng để
lưu trữ dữ liệu
và dữ liệu được biến lưu trữ có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình
Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi là
giá trị của biến
VD:
Để có kết quả của phép cộng 15+5 và in ra màn hình thì sử dụng câu lệnh
Làm thế nào để in ra màn hình tổng của 2 số mà giá trị của chúng không biết trước (các số là kết quả của một quá trình tính toán trung gian nào đó)
câu lệnh sẽ in ra màn hình giá trị tổng của chúng
Việc lưu trữ các số 15 và 5 trong các ô nhớ có "tên" tương ứng là X và Y mà chương trình sễ lấy ra để thực hiện phép cộng
VD2: giả sử cần tính giá trị của các biểu thức: 100+50/3 và 100+50/5 và in kết quả ra màn hình
Về mặt toán học, điều này thực hiện như hình 1.25
3/Sử dụng biến trong chương trình
Sau khi khai báo, ta có thể sử dụng các biến trong các câu lệnh để tính toán hoặc xử lí chúng như với các giá trị dữ liệu (số, kí tự hay xâu,...)
Lưu ý
để có kết quả tính toán đúng mục tiêu của chương trình
gán các giá trị dữ liệu thích hợp cho các biến
Các thao tác thực hiện với biến
Gán
giá trị cho biến
Tính toán
với các biến
Kiểu dữ liệu của giá trị được gắn cho biến phải trùng với kiểu của biến và khi được gắn một giá trị mới, giá trị cũ của biến bị xóa đi
Giá trị của biến có thể thay đổi
Cú pháp của câu lệnh gán trong các ngôn ngữ lập trình
Tên biến <-
Biểu thức cần gán giá trị của biến
dấu <-
biếu thị phép gán
VD:
i
<-
i
+5 (biến
i
nhận giá trị bằng giá trị bằng giá trị hiện thời của
i
cộng thêm 5)
x
<- -
*c/b
(biến x nhận giá trị* bằng - c/b)
x
<-
y
(biến x được gán giá trị bằng giá trị của biến y)
Tùy theo ngôn ngữ lập trình, kí hiệu của câu lệnh gán có thể khác nhau
VD3:
bảng dưới đây mô tả lệnh gán giá trị và tính toán với các biến trong Pascal
Giá trị của biến còn có thể gán nhờ các câu lệnh nhập dữ liệu
read
hoặc
readln:
VD4:
Read(m,n)
; hoặc
readln(m,n);
Khi gặp các câu lệnh trên trong chương trình, máy tính sẽ đợi ta gõ các giá trị tương ứng của các biến
m
và
n
từ bàn phím và nhấn Enter
2/Khai báo biến
các biến dùng trong chương trình cần phải được khai báo ngay trong phần khai báo của chương trình
việc khai báo biến bao gồm
khai báo tên biến
khai báo kiểu dữ liệu của biến
tên biến phải tuân theo quy tắc đặt tên của ngôn ngữ lập trình
vd về cách khai báo biến trong pascal(h1.26 sgk/30)
trong vd hình 1.26
var:là từ khóa của Pascal dùng để khai báo biến
m,n:là tên các biến có kiểu số nguyên(integer)
S,dientich:là tên các biến có kiểu số thực (real)
thong_bao:là tên biến có kiểu xâu (string)
tùy theo ngôn ngữ lập trình cú pháp khai báo biến có thể khác nhau
4/Hằng
Tương tự với biến, hằng cũng là 1 công cụ lưu trữ dữ liệu
Nhưng hằng khác với biến ở chỗ: hằng có giá trị không đổi và hằng phải được gán giá trị ngay khi khai báo.
Cú pháp khai báo: const tên hằng = giá trị.
Ví dụ: const pi = 3.14; Bankinh = 2
Không thể dùng các câu lệnh để thay đổi giá trị của hằng
chương trình sẽ báo lỗi nếu ta cố thay đổi giá trị đó bằng các câu lệnh.
