Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาฆ่าเชื้อ - Coggle Diagram
ยาฆ่าเชื้อ
Antiretro virus
NRTIs
ยับยั้งการเปลี่ยน RNA และ DNA ของไวรัส
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ ง่วงซึม
Protease inhibitors
ยับยั้งเอนไซม์ viral protease ที่ใช้ในการแบ่งตัวของไวรัส
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
Entry inhibitors
ยับยั้งการเข้าสู่เซลล์ของไวรัส
คลื่นไส้ อาเจียน ความดันต่ำขณะเปลี่ยนท่า
NNRTIs
ยับยั้งการเปลี่ยน RNA และ DNA ของไวรัส
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ ง่วงซึม
Integrase inhibitors
ยับยั้งการแทรกตัวของ DNA virus เข้าสู่ร่างกาย
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
Anti-bacterial and anti-tuberculosis
Antibiotics affecting the bacterial cell wall
Beta lactam antibiotics
Penicillins
Natural penicillins
ออกฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย gr+ (gr-บางชนิด)
ไม่มีฤทธิ์ต่อเชื้อstaphylococci
ไม่ทนต่อ beta-lactamase
ถูกทำลายด้วยกรดในกระเพาะอาหาร
Beta lactamase resistant penicillins
ยา
Cloxacillin,dicloxacillin,methicillin,oxacillin
ข้อบ่งใช้
ออกฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย gr+ (gr-บางชนิด)
ไม่ทนกรด
ทนต่อbeta-lactamase
มีฤทธิ์ต่อเชื้อstaphylococci
Extended-spectrum penicillins
ยา
Ampicillin,amoxicillin,amoxicillin-clavulanate
ข้อบ่งใช้
ออกฤทธิ์กว้างมีฤทธิ์ต้านเชื้อ Streptococci, Salmonella, E.coli
ทนกรดในกระเพาะอาหารมากขึ้น
ไม่ทนต่อbeta-lactamase
ไม่มีฤทธิ์ต่อเชื้อstaphylococci
Antipseudomonal penicillins
ยา
Piperacillin, ticarcillin, carbenicillin, piperacillin- tazobactam,ticarcillin-clavulanate
ข้อบ่งใช้
ออกฤทธิ์กว้าง มีฤทธิ์ต่อเชื้อดื้อยา
มีเฉพาะรูปแบบฉีด
ผลข้างเคียง
พิษต่อไต
การแพ้ทั้งไม่รุนแรงและรุนแรง
Hyperkalemia
Hypernatremia
Superinfection
ข้อควรระวัง
ผู้ป่วยโรคไต
ไม่ควรใช้ร่วมกับยากลุ่ม bacteriostatic
การนำไปใช้ทางคลินิก
Penicillin G (IV) benzathine penicillin
ซิฟิลิส หนองใน เชื้อทางเดินหายใจ
Penicillin V - เชื้อทางเดินหายใจส่วนต้น
Ampicillin, amoxicillin - เชื้อทางเดินหายใจส่วนต้นและทางเดินปัสสาวะ
Dicloxacillin,cloxacillin - เชื้อที่ผิวหนัง เยื้อบุต่าง ๆ
Amoxi-clavulonate - เชื้อแบคทีเรียแกรมลบที่ผลิต beta-lactamase เชื้อ H.Influenzaที่ดื้อยาpenicillinsกลุ่มอื่น
Piperacillin,ticarcillin, carbenicillin - เชื้อในโรงพยาบาล เชื้อดื้อยา
Cephalosporins
มีโครงสร้างทางเคมี กลไกออกฤทธิ์และผลข้างเคียงคล้ายกับ penicillinทนต่อ beta-lactamasesและกรดมากกว่า ออกกฤทธิ์กว้างกว่า
แบ่งออกเป็น4รุ่น
รุ่นที่1
ติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน เชื้อในช่องท้อง อุ้งเชิงกราน กระดูกและข้อ แผลติดเชื้อ ป้องกันการติดเชื้อจากการผ่าตัด
รุ่นที่2
เหมือนรุ่นที่1แต่ออกฤทธิ์ได้ดีกว่า ใช้ในการติดเชื้อแกรมลบได้มากขึ้น
รุ่น3
ออกฤทธิ์ต่อแกรมลบดีมาก
ผ่าน BBB ได้
รักษาเยื้อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อแกรมลบ
รักษาติดเชื้อหนองใน และแผลริมอ่อน
รุ่น4
ออกฤทธิ์กว้างกว่ารุ่น3
มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อenterobacteriaceae, enterococci และ gr- สูง
ให้ฤทธิ์ P. aeruginosa
รักษาการติดเชื้อรุนแรง การติดเชื้อในกระแสเลือด
ผลข้างเคียง
ผู้ที่แพ้penicillinอาจจะแพ้cephalosporinsด้วยโดยเฉพาะรุ่นที่1
พิษต่อไต
Glycopeptides
Vancomycin
ใช้กับเชื้อดื้อยาเช่นstaphylococcus pyogenesis ที่ดื้อ penicillins
ใช้รักษา pseudomembranous colitis ที่เกิดจากเชื้อ clostridium difficile
มีเฉพาะรูปแบบยาฉีด IV
ผลข้างเคียง
แพ้ยา
พิษต่อหู
พิษต่อไต
Red man syndrome (ตัวแดงส่วนใหญ่จะเป็นช่วงบน)
Protein synthesis inhibitors
ยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีนของแบคทีเรียโดยจับกับ bacteria ribosome subunit
30S binders
Aminoglycosides
มีฤทธิ์ต่อแบคทีเรียแกรมลบดีและแกรมบวกบางตัว
ไม่มีฤทธิ์ต่อ anaerobes
มีฤทธิ์ต้านเชื้อวัณโรค
การนำไปใช้ทางคลินิก
รักษาแบคทีเรียแกรมลบ
รักษาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
รักษาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
ยาทางเลือกสำหรับรักษาวัณโรค
ผลข้างเคียง
พิษต่อไต
พิษต่อหู(การได้ยิน, การทรงตัว)
อัมพาตกล้ามเนื้อหัวใจ
อาการชาตามปลายมือปลายเท้า หรือรอบปาก
ผื่นแพ้ยา
ข้อห้ามใช้
ผู้ป่วยโรคไตรุนแรง
หญิงตั้งครรภ์ และให้นมบุตร
การใช้ร่วมกับยาที่มีพิษต่อไตและพิษต่อหู
Tetracyclines
การนำไปใช้ทางคลินิก
รักษาโรคปอดบวม อหิวาต์ ริดสีดวงตา ท้องเดิน ไข้ไทฟอยด์ หนองในเทียม และในผู้ป่วยที่แพ้ Penicillins
ผลข้างเคียง
ระคายเคียงกระเพาะอาหาร
รบกวนกระดูกและฟัน
พิษต่อตับ
แพ้ยา
มึนงง
ข้อห้ามใช้
เด็กอายุต่ำกว่า 8 ปี
หญิงตั้งครรภ์ โดยเฉพาะ 3 เดือนก่อนคลอด
50S binders
Macrolides
Bacteriostatic ออกฤทธิ์กว้าง
Erythromycin ไม่ทนกรด
ผลข้างเคียง
ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
พิษต่อหู
ตับอักเสบ
คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ
การนำไปใช้ทางคลินิก
รักษาโรคติดเชื้อในทางเดินอาหารในผู้ป่วยที่แพ้ penicillins
รักษาโรคคอตีบ ไอกรน
รักษาปอดอักเสบ โรคกระเพาะอาหาร หนองในเทียม
Chloramphenicol
ใช้รักษาโรคที่ติดเชื้อจาก Anaerobe bacteria, H.influenzae, Rickettsia, แบคทีเรียแกรมลบ
ผลข้างเคียง
กดการสร้างเม็ดเลือด
กดการทำงานของไขกระดูก
Gray baby syndrome ในเด็กทารก
การแพ้ยา
Inhibition of DNA or RNA Synthesis
Fluoroquinolones
ยับยั้งการสร้าง DNA gyrase (gr-)และ topoisomerase IV (gr+) ทำใหเดซลล์ตาย
ยา
Norfloxacin, ciprofloxacin, ofloxacin,moxifloxacin,levofloxacin
ผลข้างเคียง
เอ็นอักเสบ
เสียสมดุล เช่น เชื้อราที่ช่องคลอด
ปวดศรีษะ มึน งง ชัก
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ
ข้อควรระวัง
ไม่ควรใช้ร่วมกับยาลดกรด ธาตุเหล็ก
ไม่ควรใช้กับหญิงตั้งครรภ์ เด็ก
มีผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง อาจทำให้ชักในผู้ป่วยลมชัก
การนำไปใช้ทางคลินิก
รักษาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
รักษาโรคติดื้อทางเพศสัมพันธ์ เช่น หนองในแท้(อัตราดื้อยาสูง)
รักษาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
รักษาการติดเชื้อทางเดินหายใจ
Inhibitoion of folic acid metabolism
Sulfonamides and Trimethoprim
Sulfamethoxazole, sulfadiazine, sulfisoxazole,trimethoprim
ยับยั้งการสังเคราะห์ foloce acid ที่จำเป็นในการสร้าง DNA,RNA และproteins
เป็น bacteriostatic แต่เมื่อให้ร่วมกันเป็น bactericidal
ผลข้างเคียง
ผื่นแพ้ยา Stevens-Johnson syndrome
พิษต่อระบบเลือด
ตกตะกอนที่ไต
ตับอักเสบ
การนำไปใช้ทางคลินิก
โรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
ต่อมลูกหมากอักเสบ
โรคติดเชื้อที่กระดูก ข้อ และผิวหนัง
แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก
Mycobacterial infections
Isoniazide
ยับยั้งการสังเคราะห์ mycolic acid ส่วนประกอบสำคัญของผนังเซลล์เชื้อ mycobacteria
ยับยั้ง cypP-450 ทำให้ยาอื่นถูกทำลายน้อยลง
ทานยาลดกรดยาจะดูดซึมได้น้อยลง
พิษต่อเส้นประสาทส่วนปลาย ชาปลายมือปลายเท้า (ป้องกันด้วยการให้วินตามินบี6)
Rifampin
ยับยั้งการสังเคราะห์ RNA (ยับยั้งเอนไซม์ DNA-dependent RNA polymerase)
เหนี่ยวนำ P450 ทำให้ยาอื่นถูกทำลายมากขึ้น
ทำให้ปัสสาวะ เหงื่อ มีสีแดง ปวดกบ้ามเนื้อ พิษต่อตับ
Ethambutol
ยับยั้งการสังเคราะห์ arabinoglycan เป็น bacteriostatic
ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ ตับอีกเสบ ประสาทตาอักเสบ มองไม่ชัด ตาบอดสีเขียว-แดง
Pyrazinamide
ยับยั้งการสร้าง mycolic acid
ผ่านเข้าสู่สมองได้ ถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับ และขับออกทางไต
ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ ตับอับเสบ กรดยูริกเกิน
Anti-Hepatitis virus
Interferons
ยับยั้ง viral RNA translation
รู้สึกคล้ายหวัด ไม่สบายท้อง
Lamivudine (3TC)
ยับยั้งการแบ่งตัวของไวรัส
ใช้รักษาไวรัสตับอักเสบบีและเอชไอวี
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
Adefovir
ยับยั้งการแบ่งตัวของไวรัส
ใช้รักษาไวรัสตับอักเสบบี
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
ยาต้านเชื้อรา
Systemic antifungal drugs
Amphotericin B
จับกับ ergosterol ของเชื้อราทำให้เกิดรู จากนั้นสารต่างๆรั่วออก และตายในที่สุด
ใช้รักษาการติดเชื้อ
Candida albicans
Histoplasma capsulatum
Cryptococcus neoformans
Coccidioides immitis
Blastomyces dermatitidis
Aspergillus
ผลข้างเคียง
อาจทำให้มีไข้ หนาวสั่น
ความดันโลหิตต่ำ
Flucytosine (5-FU)
จับกับเอนไซม์ permease ทำลายกรดนิวคลิอิก และยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีนของเชื้อรา
ใช้รักษาการติดเชื้อ
Candida albicans
Cryptococcus neoformans
ผลข้างเคียง
คลื่นไส้ อาเจียน
เพิ่มระดับ blood urea nitrogen
Azole antifungals
ยับยั้งเอนไซม์ CYP450 ทำให้ลดการสังเคราะห์ ergosterol ที่เป็นองคืประกอบของเชื้อรา
มีทั้งรูปแบบรับประทาน ทาเฉพาะที่ สอดช่องคลอด
Ketoconazole
มีพิษต่อตับมากปัจจุบันไม่นิยมใช้
Fluconazole
ผลข้างเคียงน้อยกว่ายาอื่นในกลุ่ม Azole
รักษา cryptococcal meninggitis, invasive candidiasis
Itraconazole
มีฤทธิ์ดีที่สุดในกลุ่ม Azole ใช้รักษากลากทั้งตัว และเล็บ
พิษต่อตับน้อยกว่า Ketoconazole
Voriconazole
ใช้รักษา invasive candidiasis, aspergillosis
พิษต่อตับน้อยกว่า Ketoconazole
Micafungin
ใช้รักษา invasive candidiasis, aspergillosis
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดศรีษะ
Drugs for cutaneous mycoses
Grieofulvin
ยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อรา
ใช้รักษา dermatophyte (กลาก), กลากขาหนีบ
รู้สึกไม่สบานท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
Terbinafine
ยับยั้งเอนไซม์ squalene epoxidase ทำให้ลดการสังเคราะห์ ergosterol ทำให้เชื้อราตาย
ใช้รักษา dermatophyte (กลาก), กลากขาหนีบ
รู้สึกไม่สบานท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
ระคายเคืองบริเวณที่ทา
Nystatin
จับกับ ergosterol ของเชื้อราทำให้เกิดรู จากนั้นสารต่างๆรั่วออก และตายในที่สุด
ทำให้ลิ้นรับรสเปลี่ยนไป(ชั่วคราว)
Clotrimazole
ยับยั้งเอนไซม์ CYP450 ทำให้ลดการสังเคราะห์ ergosterol ที่เป็นองคืประกอบของเชื้อรา
ใช้รักษาเชื้อราในช่องคลอด
ระคายเคืองบริเวณที่ใช้ เช่น บวมแดง หรือคัน
Tolnaftate
รบกวนการเจริญเติบโตของเชื้อรา
ใช้รักษาเชื้อราที่ผิวหนัง กลาก เกลื้อน คันในร่มผ้า
ระคายเคืองบริเวณที่ใช้
Antiviral drugs
Respiratory virus infections
Oseltamivir
ยับยั้งเอนไซม์ neuraminidase อย่างเฉพาะเจาะจง ซึ่งเป็นเอนไซม์สำคัญที่ใช้แบ่งตัวเพิ่มจำนวนของไวรัส influenza ทั้งชนิด AและB
คลื่นไส้ อาเจียน ไม่สบายท้อง
Antiherpes and cytomegalovirus (CMV)
Acyclovir
ยับยั้ง DNA polymerase ส่งผลให้ยับยั้งการสังเคราะห์ DNA ของไวรัส
ใช้รักษาการติดเชื้อ
Herpes simples
herpes labialis (เริมที่ปาก)
Gential herpes (เริมที่อวัยวะเพศ)
Herpes zoster (งูสวัด)