Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาต้านปรสิตและมาลาเรีย, :star: พบได้บ่อยในประเทศไทย, เกิดการเหนี่ยวนำให้ …

- - - - อาศัยเกาะกินอาหารและสืบพันธุ์ในร่างกายของคนและสัตว์ เรียกว่าโฮสท์(host) บางชนืดก่อความเดือดร้อน บางชนิดก็ไม่ก่อความเดือดร้อน
      - ก่อโรคในคน
        
        พยาธิตัวกลม
        
        พยาธิตัวกลมในลําไส้·
        
        พยาธิตัวกลมในเนื้อเยื่อ
        
        พยาธิตัวแบน
        
        พยาธิใบไม้
        
        พยาธิตัวตืด
    - - Mebendazole
        
        เป็นยาถ่ายพยาธิกี่ที่มีฤทธิ์กว้างมากและเป็นยาตัวเลือกอันดับ 1
        
        กลไกลการออกฤทธิ์
        
        ทำลาย microtubules ในเซลล์ผิวหนังและลําไส้ของพยาธิ
        
        ผลข้างเคียง
        
        ปวดท้อง ท้องเสียได้บ้างในผู้ที่มีพยาธิจํานวนมาก ๆ ขนาดสูง ๆ
        
        ข้อควรระวัง
        
        ไม่ควรใช้ยานี้ในสตรีตัังครรภ์ เด็กอายุตํ่ากว่า 2ปี และผู้ที่แพ้ mebendazo
      - Pyrantel pamoute
        
        เป็นยาทีjเลือกใช้เป็นอันดับแรกในการกําจัดพยาธิไส้เดือน พยาธิเข็มหมุดและพยาธิปากขอ
        
        ข้อดี : :star:
        
        สามารถใช้ได้กับผู้ป่วยทุกอายุ
        
        ผลข้างเคียง
        
        -คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องเดิน ปวดศีรษะและวิงเวียน
        -ควรใช้ยานี้อย่างระมัดระวังในหญิงมีครรภ
      - Piperazine
        
        การออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งacetylcholine receptor ที่neuromuscular junction
        
        ผลข้างเคียง
        
        คลื่นไส้ อาเจียน เขียวชํ้า ปวดท้อง ท้องเดิน ลมพิษ กล้ามเนื้อกระตุก ความรู้สึกทางประสาทสัมผัสผิดปกติ ถ้าให้ในขนาดที่สูงอาจทําให้ชักและกดการหายใจได้
        
        มีผลต่อพยาธิไส้เดือน และพยาธิเข็มหมุด
      - Thaibendazole
        
        การออกฤทธิ์
        
        โดยยับยั้งการสร้าง microtubules ในพยาธิ
        
        ผลข้างเคียง
        
        เบื่ออาหาร คลื่นไส้ วิงเวียน ท้องเสีย อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ
      - Dithycarbamazine
        
        กลไกลการออกฤทธิ์
        
        ทําให้กล้ามเนื้อ microfilariae
        ของพยาธิอ่อนแรง และถูกขับไล่ออกจากที่อยู่ปกติในโฮส
        เป็นผลให้ถูกกําจัดโดยกลไกการป้องกันของโฮสท์ได้ดีขึ้น
        
        ผลข้างเคียง
        
        ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ไม่มีแรง ปวดข้อ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ในการทําลายพยาธิมักทําให้เกิดอาการ ผื่นคันมาก ต่อมนํ้าเหลืองโต อาจมีไข้ ปวดศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว *อาการเหล่านี้จะค่อยทุเลาลงจนหายไปภายใน 3-7วัน ห้ามใช้ในเด็กอายุน้อยกว่า 4เดือน
      - Albendazole
        
        มีฤทธิ์ต่อพยาธิคล้ายกับ mebendazole ออกฤทธิ์ได้ทั้งตัวอ่อน ตัวแก่ และไข่พยาธิ ใช้ได้ผลดีในการกำจัดพยาธิเส้นด้ายและพญาธิไส้เดือน
        
        ผลข้างเคียง
        
        ปวดศีรษะ มึนงง ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ข้อควรระวัง
        
        ห้ามใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์ และไม่แนะนําให้ใช้ในหญิงที่เตรียมจะตั้งครรภ์ภายใน 1เดือนหลังจากใช้ยา
      - Niclosamide
        
        เป็นยาเลือกใช้อันดับแรกสําหรับการรักษาพยาธิตัวตืดชนิดต่าง ๆ
        โดยมีผลยับยั้งการหายใจและการดูดซึมกลูโคสของพยาธิ
        
        ผลข้างเคียง
        
        คลื่นไส้ ปวดท้อง มึนงง
        
        ในกรณีใช้ Niclosamide ถ่ายพยาธิตัวตืด โดยเฉพาะตืดหมู ควรให้ยากันอาเจียนก่อนให้ยาถ่ายพยาธิ 2ชั่วโมง
      - Praziquantel
        
        เป็นยาทีjเลือกใช้เป็นอันดับแรก ในการกําจัดพยาธิใบไม้
        เกือบทุกชนิด และพยาธิตัวตืดโดยเฉพาะพยาธิตืดหมู
        
        ผลข้างเคียง
        
        ปวดท้อง ปวดศีรษะ วิงเวียน ผืjน เบื่ออาหาร ปวดหลัง ปวดกล้ามเนื้อ ห้ามเคี้ยวยา เพราะมีรสขม
    - - -ใหรับประทานยาหลังอาหารเช้าหรือก่อนนอน ไม่ต้องให้ยาถ่าย
      - -แนะนําผู้ใช้ยาให้สังเกตอาการผิดปกติ ระบบปรัสาทและอาหาร
      - -แนะนําให้ผู้ใช้ยาทราบถึงวิธีป้องกันไม่ให้กลับเป็นซํ้ัาอีก
      - -อธิบายให้ผู้ใช้ยาทราบเกีÉยวกับการรับประทานยาให้ครบตามแผนการรักษา
- - - - ยับยั้งการสังเคราะห์ Polysaccharide
        และยับยั้งการสร้างโปรตีนของเชื้อมาลาเรีย
    - - ดูดซึมได้ดีและรวดเร็วในทางเดินอาหาร มีความเข้มสูงในพลาสมา นาน 1-2 ชั่วโมง
        หลังจากนั้นจะไปสะสมยังอวัยวะที่มีการสังเคราะห์โปรตีนและมีการแบ่งเซลล์มาก
    - - ซีด พิษต่อหูและตา พิษต่อระบบประสาท ต่อหัวใจและหลอดเลือด รบกวนระบบทางเดินอาหาร กล้ามเนื้อผิดปกติ
    - - ไม่ควรใช้ chloroquine ร่วมกับ mefloquine เพราะเพิÉมความเสี่ยงต่อการชัก
      - ห้ามใช้ chloroquine ร่วมกับ amiodarone และ halofanthrine
        เพราะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิด ventricular arrhythmias
  - - - เป็นอัลคาลอยด์ที่สกัดจากต้นซิงโคนา quinine มีฤทธิ์เป็นมีฤทธิ์สูงฆ่า Gametocyte ของเชื้อ vivox, ovale และ malaria ได้ ส่วน Gametocyte ของ falciparum ฆ่าไม่ได้
    - - ป็นยากินรักษามาลาเรียที่เกิดจากเชื้อดื้อต่อยา chloroquine
        ไม่ใช้ quinine ในการป้องกันมาลาเรีย เพราะยามีพิษมาก
    - - -Cinchonism ระดับกลูโคสในเลือดตํ่า หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันโลหิ ตํำได้
        -ในผู้ป่วย G6PD deficiency ยาอาจทําให้เม็ดเลือดแดงแตกได้ เกิดการอุดตันใน
        ท่อไต ปัสสาวะมีสีคลํ้าคล้ายสนิมเหล็ก เรียกภาวะนี้ว่า Blackwater fever
  - - - ของยานี้คือ ใช้กินครั้งเดียว (Single dose therapy) เนื่องจากยามีค่าครึÉงชีวิตยาว (17-20 วัน)
    - - คล้าย quinine แต่รุนแรงน้อยกว่า เช่น คลื่นไส้ อาเจียน มึนศีรษะ ใช้ในขนาด
        สูงอาจทําให้เกิดอาการทางระบบประสาท เช่น นอนไม่หลับ ประสาทหลอน
    - - -สตรีมีครรภ์ในช่วงไตรมาสแรก -ผู้ป่วยที่มีโรคชักหรือโรคทางจิต
        -ผู้ป่วยที่เกิดภาวะพิษจากยา quinolines ตัวอื่นๆ
        -ห้ามใช้ mefloquine ร่วมกับ quinine ควรหยุดให้ quinine
        ก่อนอย่างน้อย 12 ชั่วโมงจึงเริ่มให้ mefloquine
        -ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ
  - - - ยับยั้งการสร้าง Nucleoprotein ของเชื้อมาลาเรีย และยับยั้ง enzyme G6PD ในเม็ดเลือดแดง
        ปกติ ทําให้เกิดการแตกตัวของเม็ดเลือดแดงอย่างเฉียบพลัน จึงมีผลต่อเชื้อมาลาเรียทุกชนิด
    - - Primaquine ถูกดูดซึมได้ดีจากทางเดินอาหาร กระจายตัวได้ดีในร่างกาย มีค่าครึ่งชีวิต ประมาณ 6 ชั่วโมง
    - - -เม็ดเลือดแดงแตกโดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีภาวะบกพร่องของเอนไซม์ G6PD
        -เลี่ยงการใช้ในสตรีตัังครรภ์เพราะยาผ่านรกได้ ทำให้เม็ดเลือดแดงของทารกในครรภ์แตก
        -ความดันเลือดตํ่าหากให้ยาทางหลอดเลือดดำ -รบกวนระบบทางเดินอาหาร
  - - - ยายับยั้งการสังเคราะห์โปรตีน :star:
        
        ยับยัังการสังเคราะห์โปรตีนในเชื้อมาลา
        เรีย โดยจับกับหน่วยย่อยไรโบโซม 30s
      - เภสัชจลนศาสตร์
        
        Doxycycline ละลายในไขมันได้ดี ทําให้ถูกดูดซึมจากทางเดินอาหารได้ดี กระจายตัวในร่างกายได้มากและถูกดูดกลับที่ท่อไตได้มาก จึงมีค่าครึ่งชีวิตนาน
        
        Tetracycline มีคุณสมบัติคล้าย doxycycline
        แต่มีค่าครึ่งชีวิตสั้นกว่า จึงต้องกินยาวันละ 4 ครั้ง
        
        ใช้ร่วมกับ quinine เพืÉอรักษามาลาเรีย
      - ผลข้างเคียง
        
        Doxycycline อาจทําให้เกิดผื่นแพ้แสง ฟันมีสีผิดปกติในเด็ก เชื้อราในช่องคลอด รบกวนทางเดินอาหาร
    - - ใช้รักษาและป้องกันมาลาเรียทั้งชนิด falciparum และ vivax
        
        ออกฤทธิ์โดยยับยั้งการเจริญเติบ
        โตแบคทีเรียทุดแห่งในร่างกาย
        
        ยาจับกับโปรตีนในพลาส
        มามาก มีค่าครึ่งชีวิตนาน
        
        เป็นยาผสม ให้กินเพียงครั่งเดียวเดี่ยวๆ
        
        ใช้น้อยลงเพราะมีการดื้อต่อยามาก
    - - คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ปฏิกริยาแพ้ยา ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้น Stevens Johnson syndrome ผลต่อระบบเลือด ได้แก่ เม็ดเลือดขาวตํ่า เกร็ดเลือดตํ่า