Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Antimicrobial agents (ยาต้านจุลชีพ) - Coggle Diagram

- - - - การใช้ยาร่วมกัน
        
        เพื่อเสริมฤทธิ์
        
        ผู้ป่วยติดเชื้อรุนแรง
        
        ติดเชื้อมากกว่า 1 ชนิด
        
        ป้องกันการดื้อยาของเชื้อที่ดื้อยาสูง
      - กลไกการดื้อยา
        
        เชื้อสร้างเอนไซม์มาทำให้ยาหมดฤทธิ์
        
        ลดการนำยาเข้าเซลล์ของเชื้อแบคทีเรียหรือเพิ่มการขับยาออก
        
        เปลี่ยนแปลงโครงสร้างของเชื้อแบคทีเรีย
      - การเลือดใช้ยาต้านจุลชีพ
        
        เชื้อสร้างเอนไซม์มาทำให้ยาหมดฤทธิ์
        
        ลดการนำยาเข้าเซลล์ของเชื้อแบคทีเรียหรือเพิ่มการขับยาออก
        
        เปลี่ยนแปลงโครงสร้างของเชื้อแบคทีเรีย
      - mechanism of action
        
        1.ยับยั้งการสังเคราะห์ผนังเซลล์ / เยื่อหุ้มเซลล์
        
        Glycopeptides
        
        vancomycin
        
        ใช้กับเชื้อดื้อยา เช่น Staphylococcus pyogenesis
        
        รักษา pseudomembranous colitis
        
        มีเฉพาะในรูปยาฉีด IV
        
        β-LACTAM ANTIBIOTICS
        
        Penicillins
        
        1. Natural penicillins
        
        ออกฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย gr+ (gr- บางชนิด)
        
        ไม่ทนต่อ Staphylococci
        
        ไม่ทนต่อ β-lactamase
        
        ถูกทำลาโดยกรดในกระเพาะอาหาร
        
        2. β-lactamase-resistant penicillins
        
        ออกฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย gr+ และ gr- บางชนิด
        
        ไม่ทนกรด ทนต่อ อ β-lactamase
        
        มีฤทธิ์ต่อ staphylococci
        
        3. Extended-spectrum penicillins
        
        ออกฤทธิ์กว้าง ต้านเชื้อ Streptococci, Salmonella, E.coli
        
        ทนกรดในกระเพาะอาหารได้มากขึ้น ทนต่อ β-lactamase
        
        ไม่มีฤทธิ์ต่อ Staphylococci
        
        4. Antipseudomonal penicillins
        
        ออกฤทธิ์กว้าง ฤทธฺิ์ต้านเชื้อ P.aeruginosa, Acinetobacter
        
        มีเฉพาะยาฉีด
        
        ข้อห้ามใช้ / ข้อควรระวัง
        
        ผู้ที่แพ้ยา penicillins
        
        ผู้ป่วยโรคไต
        
        ไม่ควรใช้ร่วมกับbacteriostatic
        
        ผลข้างเคียง
        
        Allergies/anaphylaxis
        
        Renal impairment
        
        Hyperkalemia/dysrhythmias
        
        Hypernatremia
        
        Superinfection
        
        Diarrhea
        
        Cephalosporins
        
        1 st generation – cefazolin
        2 nd generation - cefaclor, cefuroxime, cefoxitin
        3 rd generation ceftriaxone, cefotaxime, cefdinir
        4 th generation – cefepime, cepirome
        
        Adverse effects
        
        ประมาณ 10% ของผู้ที่แพ้ penicilin จะแพ้ cephalosporins โดยฉพาะรุ่นที่ 1
        
        มีพิษต่อไต
        
        ยารุ่นที่ 3 บางตัวมีผลเพิ่ม prothrombin times เลือดออกง่ายแก้ด้วยให้ Vit.K
      - 2.ยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีของเชื้อ
        
        30S binders
        
        Aminoglycosides
        
        คุณสมบัติทางเภสัชวิทยา
        
        ดูดซึมน้อยเมื่อกิน
        
        ผ่านรกได้
        
        ไม่ซึมผ่านเข้าน้ำไขสันหลัง
        
        ขีบออกทางปัสสาวะที่มีฤทธิ์
        
        มีปริมาณยาที่ renal cortex และ endolymph ของหูชั้นใน
        
        มีฤทธิ์ต่อแบคทีเรียแกรมลบดี แกรมบวกบางตัว
        
        ไม่มีฤทธิ์ต่อ anaerobes
        
        ต้านเชื้อวัณโรค
        
        Tobramycin , Amikacin , Gentamicin
        
        อาการไม่พึงประสงค์
        
        พิษต่อไตและหู
        
        อัมพาตกล้ามเนื้อหัวใจ
        
        ชาปลายมือปลายเท้า ขอบปาก
        
        ผื่นแพ้ยา (ทายา)
        
        ข้อห้ามใช้ XX ผู้ป่วยไตรุนแรง / หญิงท้อง ให้นมบุตร / ให้ร่วมกีบยาอื่นที่มีพิษต่อไตและหู
        
        Tetracyclines
        
        คุณสมบัติทางเภสัชวิทยา
        
        Bacteriostatic
        
        ฺBroad - spectrum
        
        ดูดซึมที่ทางเดินอาหารดี
        
        ดูดซึมลดลงเมื่อให้กับนม วิตามินที่มีเหล็กยาลดกรด
        
        ผลข้างเคียง
        
        ระคายเคืองกระเพาะอาหาร
        
        รบกวนการสร้างกระดูกและฟัน
        
        พิษต่อตับ
        
        อาการแพ้ยา
        
        มึนงง
        
        ติดเชื้อราในปาก ทางเดินอาหาร
        
        ยาหมดอายุมีพิษต่อไต
        
        ข้อห้ามใช้ xx : แพ้ยา / เด็กต่ำกว่า 8 ปี / หญิงท้อง 3 เดือนก่อนคลอด
        
        50S binders
        
        Macrolides
        
        Bacteriostatic ออกฤทธิ์กว้าง
        
        Erythromycin ไม่ทนกรด
        
        ดูดซึมดี
        
        มีพิษต่อตับ
        
        ระวังในคนไข้โรคตับ
        
        Chloramphenicol
        
        คุณสมบัติทางเภสัชวิทยา
        
        Broadspectrum
        
        ดูดซึมทางเดินอาหารได้ดี
        
        กระจายยเข้าสู่น้ำไขสันหลังได้
        
        ยาถูกทำลายที่ตับ
        
        ขจัดออกทางไต น้ำดี
        
        ใช้ในโรคที่ติดเชื้อจาก Anaerobe bacteria H. influenzaev , Rickettsia , แบคทีเรียแกรมลบ
        
        อาการไม่พึงประสงค์
        
        กดการสร้างเม็ดเลือดการทำงานไขกระดูก (Aplastic anemia)
        
        Gray Baby Syndrome ในเด็กทารก
        
        แพ้ยา
        
        LINCOSAMIDES
        
        Lincomycin ยาฉีด และ Clindamycin ยาฉีด กิน ทา
        
        การออกฤทธิ์
        
        แบคทีเรียแกรมบวก
        
        Staphylococci
        
        Anaerobic
        
        อาการไม่พึงประสงค์
        
        แพ้ยา
        
        Pseudomembranous colitis (ท้องเดินรุนแรง อาเจียน มีไข้ ปวดท้องมาก )
      - 3. ยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อ
        
        Fluoroquinolones
        
        อาการไม่พึงประสงค์
        
        คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
        
        ปวดศรีษะ มึนงง ชัก
        
        เอ็นอักเสบ
        
        Superinfection
        
        Phototoxicity (severe sunburn)
        
        Hepatotoxicity
        
        คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ
        
        ข้อควรระวัง
        
        ไม่ควรใช้ร่วมกับยาลดกรด ธาตุเหล็ก
        
        ไม่ควรใช้ในหญิงมีครรภ์ ระวังการใช้ผู้สูงอายุที่เป็นโรคหัวใจ
        
        เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดพิษจากยา theophyline
        
        มีฤทธิ์ยับยั้งการสร้าง DNA gyrase (gram-)
        
        Ciprofloxacin มีผลยับยั้ง p45
        
        ยาถูกดูดซึมได้ดีทางเดินยา
        
        นม ยาลดกรด
        
        ธาตุเหล็กมีผลรบกวนการดูดซึม
        
        Sulfonamides and Trimethoprim
        
        Sulfamethoxazole , sulfadiazine , sulfisoxazole , Trimethoprim
        
        ออกฤทธิ์ยับยั้ง folic acid
        
        เป็น bacteriostatic เมื่อให้ร่วมกัน bactericidal
        
        มีฤทธิ์ต่อเชื้อ gram-negative bacteria , gram-positive bacteria , klebsiella, and E. coli
        
        Cotrimoxazole
        
        อาการไม่พึงประสงค์
        
        แพ้ยา Stevens-Johnson syndrome
        
        พิษต่อระบบเลือด
        
        ตกตะกอนที่ไต
        
        Phototoxicity (severe sunburn)
        
        ตับอักเสบในเด็กทารก เสี่ยงเกิด kernicterus
      - Mycobacterial Infections
        ยาต้านวัณโรค
        
        Isoniazide (INH, H)
        
        การออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการสังเคราะห์ mycolic acid
        
        ดูดซึมดีจากทางเดินอาหาร และขับออกทางไตุ
        
        ยับยั้ง cypP-450 ทำให้ยาอื่นถูกทำลายน้อยลง
        
        Rifampin (R)
        
        การออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการสังเคราะห์ RNA (ยับยั้งเอนไซม์ DNA-dependent RNA polymerase
        
        ดูดซึมดีจากทางเดินอาหาร กระจายตัวดีผ่านเข้าสู่สมองได้ยาถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับโดย P450
        
        เหนี่ยวนำ P450 ทำให้ยาอื่นถูกทำลายมากขึ้น เช่น ยาคุมกำเนิด ketoconazole , warfarin
        
        รักษาวัณโรค (combine drugs) และโรคติดเชื่้ออื่น เช่น เยื้อหุ้นสมองอักเสบจากเชื้อ Haemophilus influenzae
        
        Ethambutol (E)
        
        การออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการสังเคราะห์ arabinoglycan (ยับยั้ง arabinosyl transferase) เป็น bacteriostatic
        
        ดูดซึมดีจากทางเดินอาหาร กระจายตัวดีผ่านเข้าสู่
        สมองได้ยาขับออกทางไต
        
        ผลข้างเคียง : ปวดกล้ามเนื้อ กรดยูริกเกิน ตับอักเสบ ประสาทอักเสบ (มองภาพไม่ชัด บอดสีเขียว-แดง)
        
        Pyrazinamide (PZA, Z)
        
        การออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งการสังเคราะห์ mycolic acid (ยับยั้ง fatty acid synthetase 1)
        
        ดูดซึมดีจากทางเดินอาหาร กระจายตัวดี ผ่านเข้าสู่สมองได้ยา ถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับและขับออกทางไต
        
        ผลข้างเคียง : ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ กรดยูริกเกิน ตับอักเสบ
    - - DRUGS FOR
        CUTANEOUS MYCOSES
        
        Griseofulvin
        
        รักษา dermatophyte (กลาก)
        
        ไม่สบายท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
        
        Terbinafine
        
        รักษา dermatophyte (กลาก) . เกลื้อน
        
        ไม่สบายท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
        
        Nystatin
        
        รักษา Oral Candidiasis
        
        ทำให้ลิ้นรับรสเปลี่ยนไป (ชั่วคราว)
        
        Clotrimazole
        
        รักษาเชื้อราในช่องคลอด
        
        ระคายเคืองบริเวณที่ใช้ เช่น อาจบวมแดง หรือ คัน
        
        Tolnaftate
        
        ระคายเคืองบริเวณที่ใช้
        
        รักษาเชื้อราที่ผิวหนัง กลาก เกลื้อน คันในร่มผ้า
      - SYSTEMIC ANTIFUNGAL DRUGS
        
        Fluconazole
        
        รักษา cryptococcal meningitis , invasive candidiasis
        
        ผลข้างเคียง : มีอาการไม่พึงประสงค์น้อยกว่ายาอื่นในกลุ่ม azole
        
        Itraconazole
        
        พิษต่อตับน้อยกว่า ketoconazole
        
        VORICONAZOLE
        
        รักษา invasive candidiasis, aspergillosis
        
        Amphotericin B
        
        ใช้รักษา
        
        Candida albicans
        
        Histoplasma capsulatum
        
        Cryptococcus neoforman
        
        Coccidioides immitis
        
        Blastomyces dermatitidis
        
        Aspergillus
        
        ผลข้างเคียง : มีไข้ หนาวสั่น ความดันลดลง
        
        Flucytosine (5-FU)
        
        ใช้รักษา
        
        Candida albicans
        
        Cryptococcus neoformans
        มักให้ร่วมกับ Amphotericin B เพื่อช่วยการดูดซึม
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน เพิ่มระดับ BUN
        
        Azole antifungals
        
        ยาในกลุ่มนี้ทั้งมีรูปแบบกิน ยาทาเฉพาะที่ สอดช่องคลอด
        
        KETOCONAZOLE
        
        ผลข้างเคียง : มีผลต่อตับ ซึ่งไม่นิยมใช้
        
        Micafungin
        
        รักษา invasive candidiasis, aspergillosis
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดหัว
    - - Respiratory virus
        infection
        
        ไข้หวัดใหญ่
        
        Oseltamivir
        
        ผลข้างเคียง : คลื้นไส้ อาเจียน ไม่สบายท้อง
        
        การออกฤทธิ์ : ยับยั้งเอนไซม์ neuraminidase อย่างเฉพาะเจาะจง
      - Antiherpes and
        Cytomegalovirus (CMV)
        
        Acyclovir
        
        การออกฤทธิ์ : ยับยั้ง DNA polymerase ส่งผลต่อการยับยั้งการสังเคราะห์ DNA ของไวรัส
        
        รักษา : Herpes simplex virus (HSV-1 และ HSV-2) ,
        Herpes labialis (เริ่มที่ปาก) , Gential herpes (เริ่มที่อวัยวะเพศ) , herpes zoster (งูสวัส)
        
        เริ่ม : เป็นครั้งแรก : 200 mg วันละ 5 ครั้ง นาน 7 - 10 วัน หรือ 400 mg วันละ 3 ครั้ง นาน 7 - 10 วัน
        เป็นซ้ำ (recurrence) : 400 mg วันละ 3 ครั้ง นาน 5 วัน หรือ 800 mg วันละ 2 ครั้ง นาน 5 วัน
        ป้องกันการกลับเป็นซ้ำ (มากกว่า 6 ครั้ง/ปี) : 400 mg วันละ 2 ครั้ง นาน 4 - 6 เดือน
        
        งูสวัด : รับประทานยา 800 mg วันละ 5 ครั้ง นาน 7 วัน
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
      - Antiretro virus ยาต้าน HIV
        
        NRTIs
        
        competitive inhibition of HIV-1 reverse transcriptase
        →ยับยั้งการเปลี่ยนRNA เป็น DNA ของไวรัส
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว ง่วงซีม
        
        NNRTIs
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว ง่วงซีม
        
        competitive inhibition of HIV-1 reverse transcriptase →ยับยั้งการเปลี่ยน RNA เป็น DNA ของไวรัส
        
        PROTEASE
        INHIBITORS
        
        ยับยั้ง viral protease ที่ใช้ในการแบ่งตัวของไวรัส
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว
        
        ENTRY
        INHIBITORS
        
        ยับยั้งการเข้าสู่เซลล์ของไวรัส
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ความดันลดขณะเปลี่ยนท่า
        
        INTEGRASE
        INHIBITORS
        
        ยับยั้งการเข้าสู่เซลล์ไวรัส
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว
      - Anti-Hepatitis virus
        
        Interferons
        
        ยับยั้ง viral RNA translation
        
        รักษา : ฉีดเข้าผิวหนัง SC ทุกสัปดาห์ ประมาณ 4 - 6 เดือน สำหรับใช้รักษา ไวรัสตับอักเสบบี และ ซี ชนิดเรื้อรัง
        
        อาการคล้ายไข้หวัด เช่น มีไข้ หนาวสั่น ปวดเมื่อกล้ามเนื้อ
        
        ไม่สบายท้อง
        
        Lamivudine (3TC)
        
        reverse transcriptase inhibitors → ยับยั้งการแบ่งตัวของไวรัส
        
        ใช้รักษาไวรัสตับเอกเสบบี และ HIV
        
        รับประทานครั้งละ 1 เม็ด ( 100 mg ) วันละ 1 ครั้ง
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
        
        Adefovir
        
        reverse transcriptase inhibitors → ยับยั้งการแบ่งตัวของไวรัส
        
        ใช้รักษาไวรัสตับเอกเสบบี และ HIV
        
        รับประทานครั้งละ 1 เม็ด ( 10 mg ) วันละ 1 ครั้ง
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
      - Covid-19 virus infection
        
        Favipiravia
        
        ออกฤทธิ์ 2 แบบ
        
        ยับยั้งการเพิ่มจำนวน
        
        เชื้อไวรัสกลายพันธุ์
        
        ็รับประทานครั้งละ 9 เม็ดทุก 12 ชม.ในวันแรก เหลือครั้งละ 4 เม็ดทุก 12 ชม.ในวันถัดไป
        
        ผลข้างเคียง : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ตับอักเสบ
- - - - ไม่ควรใช้ Cat D.
        
        All Tetracycline antibiotics
        
        Erythromycin estolate
        
        Tigecycline
      - ระมัดระวัง Cat. C
        
        Gentamicin (ทา)
        
        Clarithromycin, Telithromycin
        
        Chloramphenicol
        
        Linezolid, Tedizolid
      - ปลอดภัย Cat. B
        
        All Erythromycin
        
        Azithromycin
        
        Clindamycin