Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบำบัดรักษาด้วยยาทางจิตเวช, นางสาวดารุณี อ่างมัจฉา 62118301036 - Coggle…

- - - - Typical antipsychotic drugs หรือ Dopamine antagonists (DA)
        
        ออกฤทธิ์ยับยั้งการจับของ dopamine ทำให้ dopamine ลดลง อาการข้างเคียง คือ Extrapyramidal Symptoms (EPS)
        
        จำแนกยาเป็น 2 กลุ่ม
        
        phenothiazine
        
        Chlorpromazine
        (CPZ) เกิดEPS แต่ไม่เกิด tardive dyskinesia ออกฤทธิ์นาน 2-4 hr มี antihistamine effects และanticholinergic effects สูง ทำให้ง่วงนอนปากแห้งมาก
        
        Thioridazine EPS ต่ำกว่า chlorpromazine
        
        Perphenazine EPS สูงกว่า chlorpromazine
        
        Trifluoperazine EPS สูง ง่วงต่ำ
        
        Fluphenazine long acting EPS สูงกวา่ chlorpromazine ทำให้ง่วงนอนและanticholinergic effects ต่ำ
        
        2.butyrophenone
        
        Haloperidol ประสิทธิภาพแรงกว่า chlorpromazine หลังได้ ยา 3 wk ผู้ป่วยอาการจะดีขึ้น เกิด EPS สูง เช่น การเคลื่อนไหวช้าโดยไม่ได้ตั้งใจ เคี้ยวปาก ดูดริมฝีปาก เดินตัวเอียง (tardive dyskinesia) มี anticholinergic effects ต่ำ ไม่ทำให้ง่วง
    - - Atypical antipsychotic drugs หรือ
        Serotonin-Dopamine Antagonists (SDA)
        
        ด้านกระบวนการรู้คิด (Cognitive symptoms) ได้ดีกว่ากลุ่ม DAเพิ่มประสิทธิภาพการรักษากลุ่มอาการด้านลบ (Negative symptoms)
        
        แบ่งยาออกเป็น 2 กลุ่ม
        
        dibenzodiazepine
        
        Clozapine ต้องตวจ WBC ก่อนรัยยา ถ้าตำ่กว่า 3500/ลบ.มม ให้ยาไม่ได้ ประสิทธิภาพสูง รักษาอาการด้านบวกและลบ EPS ต่ำมาก อาจเกิดอาการที่รุนแรง คือ ความผิดปกติของระบบเลือด agranulocytosis ระหว่างให้ยาต้องตรวจ WBC ทุก wk เป็นเวลา 18 wk จากนั้นตรวจทุกเดือน
        
        Risperidone ประสิทธิภาพสูง รักษาอาการด้านบวกและลบ ออกฤทธิ์เร็วและนาน 24 hr ราคาสูง EPS ต่ำที่พบคือ akathisia กระวายผลุดลุกผุดนั่ง เคลื่อนไหวตลอดเวลา
        
        benzisoxazole
  - - - 1) Parkinsonism การเคลื่อนไหวช้า (Akinesia) เ
      - 2) Acute dystonia
      - 3) Akathisia
      - 4) Tardive dyskinesia
    - - กล้างเนื้อแกร็งอย่างรุนแรง ไข้สูง หัวใจเต็นเร็ว เหงื่ออกมาก ปัสสาวะน้อย มักเกิดในสัปดาห์แรกของการรักษา/หลังเพิ่มยา
    - - เกิดจากการใช้ยา thioridazine เป็นส่วนใหญ่
      - ปากแห้ง ตาพร่า ปัสสาวะลำบาก ท้องผูก
    - - Orthostatic hypotension ทําให้ผู้ป่วยมีอาการเวียนศีรษะและหน้ามืด
    - - ผู้หญิง เพิ่มระดับprolactin เต้านมคัด มีการหลั่งน้ำนม (Lactation) ประจำเดือนผิดปกติ
      - ผู้ชายอาจมีเต้านมโตขึ้น การหลั่งอสุจิลดลง มักเกิดจากยา thioridazine
      - Weight gain)
    - - เกิดภายใน 1-5 สัปดาห์ หลังจากเริ่มใช้ยา
      - ผิวหนังไวต่อแสงแดด มีลมพิษหรือผิวหนัง
        อักเสบ มักเกิดจากการใช้ยา
        chlorpromazine
  - - - Short-acting ยาจะออกฤทธิ์ในเวลา 15-30 นาที ควรให้ผู้ป่วยนอนพัก พร้อมกับวัดความดันโลหิต ยามีผล
        ทำให้ความดันโลหิตต่ำลง เช่น ยา chlorpromazine
      - Long-acting ยาจะออกฤทธิ์ช้าๆ ในเวลาประมาณ 2- 4 สัปดาห์
    - - อมน้ำแข็งหรือจิบน้ำบ่อยๆ
      - ระวังการพลัดตกหกล้ม ไม่ควรขับรถ
      - I&O
      - ให้รับประทานอาหารที่มีกากใยมากๆ
- - - - ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ monoamine oxidase
      - กระบวนการนี้ใช้เวลา 2-3 สัปดาห์
      - ปัจจุบันยากลุ่มนี้ไม่ค่อยเป็นที่นิยมใช้เพราะมีอาการข้างเคียงที่อันตราย
      - ตัวอย่างยา Isocarboxazid (Marphan),Phenelzine (Nardil),Tranylcypromine (Parnate)
      - อาการข้างเคียง Cardiovascular effects อาการ postural hypotension, Sexual side effects,Antihistamine effects ทําให้ง่วงซึม, weight gain
    - - ออกฤทธิ์ยับยั้งการเก็บคืนของserotonin และnorepinephrine ทำให้สงบและหลับ
      - ตัวอย่างยา Amitriptyline,Imipramine,Nortriptyline
      - อาการข้างเคียง Cardiovascular effects อาการ postural hypotension, Sexual side effects,Antihistamine effects ทําให้ง่วงซึม, weight gain
    - - ออกฤทธิ์ยับยั้งการเก็บคืนของserotonin
      - ตัวอย่างยา Fluoxetine, Paroxetine, Sertraline
      - อาการข้างเคียง Sexual side effects,Antihistamine effects ทําให้ง่วงซึม
    - - Tianeptine ซึมเศร้าที่มีความวิตกกังวลร่วมด้วย
      - Trazodone ซึมเศร้าที่มรปัญหาการนอน
      - Mirtazapine อาการ Pain โรคซึมเศร้า มีปัญหาการนอน
      - อาการข้างเคียง Cardiovascular effects อาการ postural hypotension, Antihistamine effects ทําให้ง่วงซึม, weight gain
- - - - Generalized anxiety disorder
      - Panic disorder
      - Social phobia
      - Situational anxiety
    - - Insomnia ใช้ยาในระยะเวลาสั้นๆ
      - Anticonvulsants ทำให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย
    - - Delirium tremens
      - Withdrawal symptoms
  - - - ง่วงนอนมาก
      - ความดันโลหิตต่ำ
      - paradoxical excitement
- - - - Obsessive compulsive disorder
    - - Bipolar disorder, mania type
      - Schizoaffective disorder
    - - Chronic aggressive
      - Antisocial behavior
  - - - มีผลให้ผู้ป่วยสงบลง
      - Early side effects
        
        ระบบทางเดินอาหารถูกรบกวน
        
        กล้ามเนื้ออ่อนแรง
        
        มือสั่น
        
        ปากแห้ง กระหายน้า ปัสสาวะบ่อย
      - Late side effects
        
        มือสั่่น
        
        กระหายน้ำและปัสสาวะบ่อยมากกว่าระยะแรก
        
        บวมและมีน้ำหนักตัวเพิ่มมากขึ้น
        
        hypothyroidism หรือ goiter
        
        Leukocytosis
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะ
        
        ไตผิดปกติ
      - ระดับserum lithium
        
        ระดับเฝ้าระวัง
        (1.2-1.5 mEq/L)
        
        ติดตามระดับserum lithium
        
        ให้นำ้และเกลือในระดับสม่ำเสมอ
        
        สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
        
        ให้ข้องมูลผู้ป่วยว่าอาการนี้สามารถเกิดขึ้นได้ พบได้ในระยะแรกของการรับประทานยา
        
        อาการคลื่นไส้ ท้องเสียเล็กน้อย อาการไม่รุนแรง
        
        ระดับเป็ นพิษเล็กน้อย
        (1.5-2.0 mEq/L)
        
        อาการ มือสั่น อาเจียน ปวดท้อง ปากแห้ง เคลื่อนไหวผิดปกติ กล้ามเนื้ออ่อนแรง ตาพร่า หูอิ้อ
        
        อาจปฏิบัติเหมือนข้อ 1 หรือ ข้อ 3 อยู่ที่ความรุนแรงของอาการ
        
        ระดับเป็ นพิษปานกลาง
        (2.0-2.5 mEq/L)
        
        คลื้นไส้อาเจียนตลอดเวลา กล้ามเนื้อกระตุก syncope ชัก สับสน หมดสติ
        
        หยุดให้ยาทันที ให้ยาแก้อาเจียน และทำ gastric lavage
        
        ระดับพิษรุนแรง (> 2.5 mEq/L)
        
        การทํางานของหัวใจล้มเหลว ความดันโลหิตต่ำมาก มีไข้สูง ไม่รู้สึกตัว ชัก ปัสสาวะออกน้อย ไตล้มเหลว อาจเสียชีวิต
        
        ปฏิบัติเหมือนข้อ3 และเตรียม
        ทํา hemodialysis
    - - เสริมการทํางานของ GABA รู้สึกสงบ คลายความกังวล
      - ผลข้างเคียง
        
        คลื่นไส้อาเจียนในช่วงแรก
        
        ง่วงซึม
        
        กล้ามเนื้ออ่อนแรง พูดไม่ชัด ตาพร่ามัว
        
        ถ้รุนแรงอาจเป็น Steven Johnson syndrome
        
        agranulocytosis หรือ aplastic anemia
      - การพยาบาล
        
        1) ซักประวัติผู้ป่วยถึงการเป็นโรคประจําตัวต่างๆ และการตรวจร่างกาย
        
        2) ติดตามระดับ serum lithium
        
        3) อธิบายให้ผู้ป่วยทราบว่าต้องรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง
        
        4) ให้ผู้ป่วยรักษาภาวะสมดุลของน้ำและเกลือแร่
        
        5) ให้ผู้ป่วยรับประทานยาตามปกติ
        
        7) ติดตามระดับเม็ดเลือดขาว ถ้าต่ำกวpา 4,000/ลบ.ซม. ต้องรายงานแพทย์เพื่อหยุดยา