Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาฆ่าเชื้อ - Coggle Diagram
ยาฆ่าเชื้อ
ยาต้านไวรัส Antiviral drugs
Respiratory virus infection
Oseltamivir
อาการข้างเคียงจาการใช้ยา: คลื่นไส้ อาเจียน รู้สึกไม่สบายท้อง
Antiherpes and Cytomegalovirus (CMV)
Acyclovir
ใช้รักษา Herpes simplex virus (HSV-1 และ HSV-2) เริม งูสวัด
ไวรัสตับอักเสบ Anti-Hepatitis virus
Interferons
กลไกการออกฤทธิ์ : ยับยั้ง viral RNA translation
การรักษา : ฉีดเข้าผิวหนัง SC ทุกสัปดาห์ประมาณ 4-6 เดือน สำหรับใช้รักษา ไวรัสตับอักเสบบี และซี ชนิดเรื้อรัง
อาการไม่พึงประสงค์ของยา : อาการคล้ายหวัด รู้สึกไม่สบายท้อง
Lamivudine (3TC)
กลไกการออกฤทธิ์ : reverse transcriptase inhibitors
ใช้รักษาโรคไวรัสตับอักเสบบี และHIV
รับประทานครั้งละ 1 เม็ด (100 mg) วันละ 1ครั้ง
อาการไม่พึงประสงค์ของยา : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
Adefovir
กลไกการออกฤทธิ์ : reverse transcriptase inhibitors
ใช้รักษาโรคไวรัสตับอักเสบบี
รับประทานครั้งละ 1 เม็ด (100 mg) วันละ 1ครั้ง
อาการไม่พึงประสงค์ของยา : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
ยาต้าน HIV Antiretro virus
NRTIs and NNRTIs
ยับยั้งการเปลี่ยน RNA เป็น DNA ของไวรัส
อาการไม่พึงประสงค์ของยา : คลื่นไส้ อาเจียน ง่วงซึม ปวดศีรษะ
PROTEASE INHIBITORS
กลไกการออกฤทธิ์ : ยับยั้งเอนไซม์ viral protease ที่ใช้ในการแบ่งตัวของไวรัส
อาการไม่พึงประสงค์ของยา : คลื่นไส้ อาเจียน ง่วงซึม ปวดศีรษะ
ENTRY INHIBITORS
กลไกการออกฤทธิ์ : ยับยั้งการเข้าสู่เซลล์ของไวรัส
อาการไม่พึงประสงค์ของยา : คลื่นไส้ อาเจียน ความดันลดขณะเปลี่ยนท่า
INTEGRASE INHIBITORS
กลไกการออกฤทธิ์ : ยับยั้งการแทรกตัวของ DNA virus เข้าสู่เซลล์ร่างกาย
อาการไม่พึงประสงค์ของยา : คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
ยาต้านวัณโรค Mycobacterial Infections
First line drugs
Isoniazide
ใช้รักษา (combine drugs) และป้องกันวัณโรค (ยาเดี่ยว)
หากรับประทานพร้อมยาลดกรดจะดูดซึมน้อยลง
มีพิษต่อระบบประสาทส่วนปลาย
Rifampin
ใช้รักษาวัณโรค (combine drugs) และโรคติดเชื้ออื่น
ยาทำให้ปัสสาวะ เหงื่อ มีสีแดง ปวดกล้ามเนื้อ มีพิษต่อตับ
Ethambutol
ผลข้างเคียง : ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ กรดยูริกเกิน ตับอักเสบ ประสาทตาอักเสบ
Pyrazinamide
ผลข้างเคียง : ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ กรดยูริกเกิน ตับอักเสบ
Second line drugs
Streptomycin, Kanamycin
Cycloserine
Ethionamide
Fluoroquinolones
Macrolides
ยาต้านเชื้อรา Antifungal drugs
SYSTEMIC ANTIFUNGAL DRUGS
Amphotericin B
ใช้รักษาการติดเชื้อ : Candida albicans,Histoplasma capsulatum,Cryptococcus neoformans,Coccidioides immitis,Blastomyces dermatitidis,Aspergillus
วิธีใช้ : ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ IV infusion 1 mg ประมาณ 30 นาที
และค่อยๆเพิ่มขนาดยา 0.25 ถึง 1 mg/kg/day
อาการไม่พึงประสงค์จากยา: อาจทำให้มีไข้ หนาวสั่น ความดันโลหิตลดลง
Flucytosine (5-FU)
ใช้รักษาการติดเชื้อ : Candida albicans,Cryptococcus neoformans
วิธีใช้ : 50-150 mg/kg โดยแบ่งรับประทาน 4ครั้งต่อวัน
อาการไม่พึงประสงค์จากยา: คลื่นไส้ อาเจียน เพิ่มระดับ blood urea nitrogen
Azole antifungals : ยากลุ่มนี้มีทั้งรูปแบบรับประทาน ทาเฉพาะที่ สอดช่องคลอด
KETOCONAZOLE
วิธีใช้ : กินครั้งละ1 เม็ด (200 mg) วันละ 1 ครั้ง
อาการไม่พึงประสงค์จากยา : เนื่องจากมีพิษต่อตับมาก ปัจจุบันจึงไม่นิยมใช้แบบรับประทาน
Fluconazole
ใช้รักษา cryptococcal meningitis,invasive candidiasis
วิธีใช้ : รับประทาน 150 mg ครั้งเดียว สำหรับเชื้อราในช่องคลอด
อาการไม่พึงประสงค์จากยา : มีอาการไม่พึงประสงค์น้อยกว่ายาอื่นในกลุ่ม azole
Itraconazole
มีฤทธิ์ดีที่สุดในกลุ่ม azole และเป็นยาที่แนะนำให้ใช้รักษากลากทั้งที่ตัวและเล็บ
อาการไม่พึงประสงค์จากยา : พิษน้อยกว่า ketoconazole
VORICONAZOLE
ใช้รักษา invasive candidiasis, aspergillosis
อาการไม่พึงประสงค์จากยา : พิษต่อตับน้อยกว่า ketoconazole
Micafungin
ใช้รักษา invasive candidiasis, aspergillosis
อาการไม่พึงประสงค์จากยา : คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดศีรษะ
DRUGS FOR CUTANEOUS MYCOSES
Griseofulvin
ใช้รักษา dermatophyte (กลาก),กลากที่ขาหนีบ
อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา : รู้สึกไม่สบายท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
Terbinafine
ใช้รักษา dermatophyte (กลาก),กลากที่ขาหนีบ
อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา : รู้สึกไม่สบายท้อง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ระคายเคืองบริเวณที่ทา
Nystatin
ใช้รักษา Oral Candidiasis
อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา : อาจทำให้ลิ้นรับรสเปลี่ยนไป
Clotrimazole
ใช้รักษาเชื้อราในช่องคลอด
วิธีใช้ : 500 mg ครั้งละ 1 เม็ด สอดครั้งเดียว หรือ 100 mg ครั้งละ 1 เม็ด สอดวันละ 1 ครั้ง นาน 6 วัน
อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา : ระคายเคืองบริเวณที่ใช้
Tolnaftate
ใช้รักษาเชื้อราที่ผิวหนัง กลาก เกลื้อน คันในร่มผ้า
อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา : ระคายเคืองบริเวณที่ใช้
ยาต้านแบคทีเรีย Antibacterial agents
Inhibition of cell wall synthesis/ cell
membrane ยับยั้งการสังเคราะห์ผนังเซลล์/เยื่อหุ้มเซล์
Glycopeptides
Vancomycin
ใช้กับเชื้อดื้อยา เช่น Staphylococcus pyogenesis ที่ดื้อ penicillins
ใช้รักษา pseudomembranous colitis
มีเฉพาะในรูปยาฉีด IV
อาการไม่พึงประสงค์ : พิษต่อหู แพ้ยา พิษต่อไต ‘red man’ syndrome
Beta-LACTAM ANTIBIOTICS
Penicillins
การนำไปใช้ในทางคลินิก
Penicillin G (IV) ซิฟิลิส หนองใน
benzathine penicillin ติดเชื้อทางเดินหายใจ
Penicillin V ติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้น
Ampicillin, Amoxycillin ติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้น,ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
Dicloxacillin,Cloxacillin ติดเชื้อที่ผิวหนังและเยื่อบุต่างๆ
Amoxi-clavulonate ติดเชื้อแบคทีเรีย gr- ที่ผลิต beta-lactamase,ติดเชื้อ H.influenza ที่ดื้อยา penicillins กลุ่มอื่น
Piperacillin,Ticarcillin, Carbenicillin ติดเชื้อในโรงพยาบาล เชื้อดื้อยา
ข้อห้ามใช้ ข้อควรระวัง
ผู้ที่แพ้ยา penicillins และผู้ป่วยโรคไต
ไม่ควรใช้ร่วมกับยากลุ่ม bacteriostatic
อาการไม่พึงประสงค์จากยา
Allergies/anaphylaxis
Renal impairment
Hyperkalemia/dysrhythmias
Superinfection
Diarrhea
Cephalosporins
การนำไปใช้ในทางคลินิก
1st generation ติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน
2nd generation ใช้ในการติดเชื้อจากแบคทีเรียแกรมลบได้มากขึ้น
3rd generation ให้ฤทธิ์ต่อ gr-ดีมาก
4th generation ให้ฤทธิ์ฆ่าเชื้อ Enterobacteriaceae, Enterococci และ gr- สูง
อาการไม่พึงประสงค์จากยา
ประมาณ 10% ของผู้ที่แพ้ penicillin จะแพ้ cephalosporins โดยเฉพาะรุ่นที่ 1
มีพิษต่อไต โดยเฉพาะถ้าใช้ยาร่วมกับยาที่มีพิษต่อไตอื่น
ยารุ่นที่ 3 บางตัวมีผลเพิ่ม prothrombin times
Inhibition of protein synthesis ยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีนของเชื้อ
Chloramphenicol
ใช้ในโรคติดเชื้อจาก : Anaerobe bacteria,H. influenzae,Rickettsia,แบคทีเรียแกรมลบ
อาการไม่พึงประสงค์
กดการสร้างเม็ดเลือด
กดการทำงานของไขกระดูก
Gray Baby Syndrome ในเด็กทารก
การแพ้ยา
Aminoglycosides
ตัวอย่างยา: Streptomycin,Tobramycin,Kanamycin,Amikacin,Neomycin,Netilmicin,Gentamicin
การนำไปใช้ในทางคลินิก
รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย gr-
รักษาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
รักษาวัณโรค
ใช้ร่วมกับ penicillin หรือ vancomycin ในการรักษาเยื่อหุ้มใหัวใจอักเสบ
ใช้ป้องกันการติดเชื้อก่อนการผ่าตัดลำไส้
ในรูปแบบยาทาภายนอก รักษาแผลติดเชื้อ
อาการไม่พึงประสงค์
พิษต่อไต
พิษต่อหู
ทำให้เกิดอัมพาตของกล้ามเนื้อหายใจ
4.อาการชาตามปลายมือปลายเท้า หรือรอบปาก
5.ผื่นแพ้ยา
ข้อห้ามใช้
ผู้ป่วยโรคไตรุนแรง
หญิงมีครรภ์และให้นมบุตร
การใช้ร่วมกับยาอื่นที่มีพิษต่อไต/พิษต่อหู
Lincosamides
ตัวอย่างยา : Lincomycin,Clindamycin
การออกฤทธิ์ : แบคทีเรียแกรมบวก,Staphylococci,Anaerobic
อาการไม่พึงประสงค์ : การแพ้ยา,Pseudomembranous colitis
Macrolides
ตัวอย่างยา : Erythromycin,Roxithromycin,Clarithromycin
,Azithromycin
การนำไปใช้ทางคลินิก
ใช้ในผู้ป่วยที่แพ้ penicillins ใช้ในการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน
รักษาโรคคอตีบ ไอกรน
รักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่าง
รักษาโรคกระเพาะอาหาร จากเชื้อ H.pyroli
รักษาโรคหนองในเทียม
Tetracyclines
ตัวอย่างยา : Tetracycline,Oxytetracycline,Doxycycline,Minocycline,Chlortetracycline
การนำไปใช้ในทางคลินิก
Mycoplasma pneumonia(ปอดบวม)
Vibrio cholera (อหิวาต์)
Trachoma (ริดสีดวง)
E. coli (ท้องเดิน)
Rickettsia (ไข้ไทฟอยด์)
Chlamydiae (หนองในเทียม)
ใช้ในผู้ป่วยที่แพ้ penicillins
อาการไม่พึงประสงค์
ระคายเคืองกระเพาะอาหาร มึนงง
รบกวนการสร้างกระดูกและฟัน เกิดเชื้อราในช่องปากและทางเดินอาหารได้
พิษต่อตับ แพ้ยา ยาที่หมดอายุมีพิษต่อไต
ข้อห้ามใช้ : แพ้ยา เด็กอายุ ต่ำกว่า 8 ปี หญิงมีครรภ์
Inhibition of DNA or RNA synthesis ยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อ
Fluoroquinolones
การนำไปใช้ทางคลินิก
รักษาการติดเชื้อทางเดินปัสาวะ
รักษาโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
รักษาการติดเชื้อทางเดินอาหาร
รักษาการติดเชื้อทางเดินหายใจ
อาการไม่พึงประสงค์
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
ปวดศีรษะ มึนงง ชัก
เอ็นอักเสบ
Superinfection
Phototoxicity
Hepatotoxicity
คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ
ข้อควรระวัง
ไม่ควรใช้ร่วมกับยาลดกรด ธาตุเหล็ก
ไม่ควรใช้ในหญิงมีครรภ์ เด็ก
มีผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
ระวังการใช้ในคนสูงอายุที่เป็นโรคหัวใจ
เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดพิษจากยา theophylline
Inhibition of folic acid metabolism ยับยั้งการสร้างสารจำเป็นต่อการดำรงชีพ
Sulphonamides and Trimethoprim
ตัวอย่างยา : Sulfamethoxazole, sulfadiazine, sulfisoxazole,Trimethoprim
การนำไปใช้ทางคลินิก
โรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
ต่อมลูกหมากอักเสบ
โรคติดเชื้อที่กระดูกและข้อ และผิวหนัง
ทาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก
อาการไม่พึงประสงค์
แพ้ยา Stevens-Johnson syndrome
พิษต่อระบบเลือด
ตกตะกอนที่ไต
Phototoxicity (severe sunburn)
ตับอักเสบ
ยาต้านจุลชีพ
Mechanisms of drug resistance (กลไกการดื้อยา)
1.เชื้อสร้างเอนไซม์มาทำให้ยาหมดฤทธิ์
2.ลดการนำยาเข้าเซลล์ของเชื้อแบคทีเรียหรือเพิ่มการขับยาออกนอกเซลล์
3.เปลี่ยนแปลงโครงสร้างของเชื้อแบคทีเรีย
Categories of antibiotics
Bactericidal (kill the bacteria)
Bacteriostatic (inhibit the growth of bacteria
without killing them)
Selection of Antimicrobials การเลือกใช้ยาต้านจุลชีพ
Identification of the Causative Agent
Sensitivity of the Micro-Organism to the Antimicrobia
Host Factors
DRUG COMBINATIONS (การใช้ยาร่วมกัน)
เพื่อเสริมฤทธิ์ในการรักษา
ใช้ในผู้ป่วยติดเชื้อที่มีอาการรุนแรง
ใช้รักษาโรคที่เกิดจากการติดเชื้อมากกว่า 1 ชนิด
เพื่อป้องกันการดื้อยาของเชื้อที่มีอัตราการดื้อยาสูง