Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Pathophysiology of Gastrointestinal system - Coggle Diagram

- - - - กำจัดสารพิษจากทางเดินอาหารได้น้อยลง
      - สร้างอาหารสะสม และโปรตีน Albumin น้อยลง
      - สร้างน้ำย่อยมาย่อยไขมันได้ลดลง
      - สร้าง Coagulation factor ได้ลดลง
    - - Ecchymosis จาก Coagulopathy
      - Jaundice
      - Ascites
      - Spider navi
      - Gynecomastia and testis atrophy
      - Caput medusa
      - UGIH จาก Bleeding esophageal varices
  - - - เกิดเส้นเลือดที่หลอดอาหารโป่ง Esophageal varices
      - ตับโตม้ามโต (Hepatosplenomegaly)
      - ท้องมานน้ำ (Ascites)
      - Portosystemic venous shunt เกิดเส้นเลือดที่ท้องขยายตัว(Caput medusae)
  - - - มักเป็นโรคที่เกิดจากการสลายของRBCมากเกินไป
      - Indirect bilirubin สูง, Liver enzyme ปกติ
    - - เกิดจากการอุดตันของทางเดินน้ำดีจากสาเหตต่างๆ เช่น Common bile duct stone, CA pancreas หรือ Cholangiocarcinoma เป็นต้น
      - มักมีค่า Direct bilirubin สูง ALP สูง
- - - - ภาวะอุดตันของทางเดินอาหารบริเวณกระเพาะ อาหารส่วน Pylorus
      - สาเหตุมักเกิดจาก Peptic ulcer disease เรื้อรังที่
        ก่อให้เกิดแผลเป็นและพังผืด(Scar and fibrosis)
      - ทำให้กระเพาะอาหารส่วน Pylorus เริ่มเกิดการอุดตันช้าๆ
      - ผู้ป่วยมักมีอาการ อาเจียนหลังทานอาหารภายใน 1 ชั่วโมง
    - - ภาวะอุดตันของทางเดินอาหารส่วนลำไส้เล็ก
      - อาการ
        
        คลื่นไส้อาเจียน
        
        ไม่ถ่ายไม่ผายลม
        
        ปวดบิดท้อง
        
        มีไข้ในกรณีที่เกิดภาวะแทรกซ้อน
- - - - ถ่ายดํา (Melena) หรือ ถ้าเลือดออกมากๆ ก็จะถ่ายเป็นเลือดสด (Hematemesis)
      - อาเจียนเป็นเลือดสด (Hematemesis)
      - อาเจียนเป็นสีน้ำตาล (Coffee ground)
      - สาเหตุ
        
        Gastric cancer
        
        ภาวะการณ์เจริญ เติบโตของเซลล์เยื่อบุผิว กระเพาะอาหาร (Dysplasia) สาเหตุมักเริ่มมาจากการเป็นๆหายของแผลที่เกิดกระบวนการรักษาตัวซ้ำๆ ร่วมกับ Carcinogen
        
        Peptic ulcer bleeding
        
        เชื้อแบคทีเรีย H. pyLori ซึ่งทำให้เกิด Ulcerแ ล ะ BIeedingได้บ่อยๆ
        
        คือภาวะเลือดออกจากการมีแผล(Erosion) ที่บริเวณStomachหรอื Duodenum
        
        เมื่อแผลลึกถึงเส้นเลือดก็แตกและเลือดออกได้
        
        จะมีการรักษาพิเศษกว่า Ulcer ชนิดอื่นโดยจะมีการให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย เรียกว่า H. pylori eradication
        
        Gastritis
        
        สาเหตุ : NSAID used, Alcohol, Steroid, Chemical burn
        
        คือการอักเสบของกระเพาะอาหารที่เกิดจาก สาเหตต่างๆ เมื่ออักเสบมากๆ ก็ทำให้เกิดจุดเลือดออกเล็ก ๆ กระจายทั่วทั้งกระเพาะอาหาร
        
        Esophageal varices bleeding
        
        เมื่อแรงดัน Portal system สูงมาก ก็จะเกิดเส้นเลือดแตกได้
        
        พบในผู้ป่วยที่มีภาวะ Portal hypertension จากสาเหตต่างๆ
        โดยเฉพาะ ตับแข็ง(Liver cirrhosis)
        
        เมื่อมี Portal hypertension ก็จะเกิดเส้นดําที่ หลอดอาหารโป่งพอง(Esophageal varices)
        
        Esophageal varices bleeding มักทําให้เลือดออกปริมาณมากและเสียชีวิตได้
        
        Mallory-Weiss syndrome
        
        หากหลอดอาหารฉีกทะลุถึง Mediastinum จะเรียกว่า Boerhaave’s syndrome
        
        ประวัติที่พบบ่อยคือ อาเจียนมาก จากนั้นมี อาเจียนเป็นเลือดตามมา
        
        เกิดจากภาวะหลอดอาหารฉีกขาดและเลือดออก
        มักเกิดตามหลังการอาเจียนที่รุนแรงหลายครั้งมักมีอาการเจ็บอกร่วมด้วย
    - - ลักษณะอุจจาระเป็นเลือดในแบบต่างๆ สามารถอธิบายตำแหน่งของเลือดที่ออกได้
      - ภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนที่อยู่ Distal ต่อ Ligament of Treitz(ส่วนมากมักเกิดจากlesionบริเวณColon)
      - อาการวิทยาที่พบได้บ่อยคือถ่ายเป็นเลือด(Hematochezia)
      - สาเหตุ
        
        Hemorrhoid and Anal fissure
        
        Hemorrhoid เป็นการโป่งพองของเส้นเลือดที่ทวาร ทำให้เกิดก้อนภายในและภายนอกทวาร ซึ่งสามารถ แตกและเกิดอาการถ่ายเป็นเลือดได้
        ผู้ป่วยจะมีอาการถ่ายเป็นเลือด และปวดทวาร ลักษณะเหมือนมีดบาด อุจจาระเคลื่อนผ่านแผล
        
        Colon cancer
        
        คือโรคที่เซลล์เยื่อบุผิวล้าไส้ใหญ่เจริญเติบโต อย่างผิดปกติ เกิดเป็นเนื้อร้ายลุกลามอวัยวะข้างเคียง
        
        ผู้ป่วยมักมาด้วยอาการอุจจาระล้าเล็กลง หรือ ถ่ายเป็นเลือดในลักษณะต่างๆ ได้
        
        Inflammatory bowel disease
        
        Crohn’s disease -> เกิดได้ทั่วทั้งทางเดินอาหาร
        
        คือกลุ่มอาการอักเสบของระบบทางเดินอาหาร
        
        Ulcerative colitis -> เกิดเฉพาะ Colon เท่านั้น
        
        ผู้ป่วยมักมาด้วยอาการถ่ายเป็นมูกเลือด มีไข้ ปวดท้องร่วมด้วย
        
        Diverticular disease
        
        มักพบในผู้ป่วยสูงอายุ โดยเฉพาะอายุ70ปีขึ้นไป
        
        มักพบบริเวณตําแหน่งSigmoidcolonที่มีการใช้แรงบีบอุจจาระมาเป็นเวลานาน
        
        ทำให้กล้ามเนื้อผนังลําไส้อ่อนแอ เกิดเป็นกระเปาะ (Diverticulosis) ซึ่งแตกและมีอาการถ่ายเป็นเลือดได้
  - - - เกิดจากการกระตุ้นอาการปวดของ C fiber Network of afferent ในแต่ละอวัยวะ
      - เป็นลักษณะของอาการปวด
        ของVisceral peritoneum ทุกอวัยวะในช่องท้อง
      - จะแสดงอาการปวดบริเวณ Midline บอกตำแหน่งชัดเจนไม่ได้ กดเจ็บไม่ชัดเจน
      - Fore gut -> Epigastrium pain
      - Mid gut -> Periumbilical pain
      - Hind gut -> Hypogastric pain
    - - เกิดจากการกระตุ้น Somatic nerve (A-delta fiber)
      - เป็นอาการปวดของ Parietal peritoneum ที่หุ้มผนังช่องท้อง
      - สามารถระบุตำแหน่งปวดได้ชัดเจนลักษณะอาการปวดจะเป็นแบบ
        Sharp pain
      - ตําแหน่งปวดจะแสดงได้ชัดเจนตามตำแหน่งของParietalperitoneum ที่เกิด พยาธิสภาพ
    - - Afferent neuron ตอนเป็น Embryo มันจะอยู่ใกล้ ๆ กัน แต่พอมีการ Development ของอวัยวะต่างๆ ทำให้ Afferent neuron บางส่วนไปอยู่อีกที่หนึ่ง
      - เป็นอาการปวดตําแหน่งที่ไกลจากอวัยวะนั้นๆ
      - เกิดจากการที่มีการใช้ Central pathway ร่วมกันของ Afferent neuron
      - สาเหตุ
        
        สาเหตุทางด้านศัลยกรรม(Surgical condition)
        รักษาด้วยการผ่าตัดฉุกเฉิน
        หรือรักษาด้วยยาและแก้ไขสาเหตุด้วยการผ่าตัดหรือหัตถการทางศัลยกรรม
        
        สาเหตุทางด้านอายุรกรรม(Medical condition)
        รักษาด้วยยาเพียงอย่างเดียว
        
        สาเหตุทางด้านนรีเวชกรรม (Gynecologic condition)
        เป็นการปวดที่เกิดจากอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิงรักษาด้วยยาและการผ่าตัด
  - - - Chronic > 4 สัปดาห์
      - Persistent 2-4 สัปดาห์
      - Acute < 2 สัปดาห์:
    - - การบุกรุกของเยื้อเมือก
        
        Neutrophil เข้ามาทำให้เกิดกระบวนการอักเสบผนังลําไส้ถูกทําลาย เกิดการหลุดลอกของผนังลำไส้ เกิดถ่ายเหลวออกมาเป็นมูกเลือด
        
        มีการลุกล้ำ(Invasion)ของเชื้อแบคทีเรียเข้าสู่ผนังลำไส้ส่วนใน
        
        Macrophage มาเก็บกินเชื้อโรค และสลายตัวเองไป
        
        ตรวจอุจจาระมักพบ WBC
        
        สาเหตุ
        
        Shigella
        
        • Salmanella
        
        • EHEC (Enterohemorrhagic Escherechia coli)
      - พื้นที่ผิวลดลง
        
        ลำไส้ส่วน ilium มีการสร้างสาร encephalin ลดลง ลำไส้เคลื่อนตัวมากขึ้น(Motility diarrhea)
        
        ชื่อที่พบบ่อยคือ Rotavirus ที่เป็นสาเหตุของอาการ ท้องเสียในเด็ก
        
        เกิดจากกลไก Osmotic + Motility ร่วมกัน
        
        ชื่อที่พบบ่อยคือ Rotavirus ที่เป็นสาเหตุของอาการท้องเสียในเด็ก
      - เพิ่มการเคลื่อนไหว
        
        สาเหตุ เช่น Irritable bowel syndrome, Thyrotoxicosis
        
        ลำไส้เคลื่อนตัวมากเกินไป อาหารเคลื่อนผ่านลำไส้อย่างรวดเร็ว
        
        อุจจาระถูกดูดซับน้ำได้ไม่ทัน เกิดอาการถ่ายเหลว
      - ลดการเคลื่อนไหว
        
        ทำให้เกิดแบคทีเรียเจริญเติบโตในลำไส้มากเกินไป และมีอาการถ่ายเหลวได้
        
        ลำไส้เคลื่อนตัวขับอุจจาระช้าเกินไป
        
        สาเหตุ เช่น Neuromuscular defect of bowel
      - ท้องเสียออสโมติก
        
        กินก็จะถ่ายเหลว ไม่กินก็จะหยุดถ่าย
        
        เกิดจากความผิดปกติของการย่อย ซึ่งไม่สามารถ ย่อยสารใดๆ ก็ตามที่สามารถดึงน้ำเข้าหาตัวได้
        
        ถ่ายเหลวปริมาณปานกลาง
        
        สาเหตุ
        
        Lactase deficiency -> ย่อย Lactose ไม่ได้ทำให้ Lactose ดึงน้ำเข้ามาในลำไส้
      - ท้องเสียหลั่ง
        
        มักจะถ่ายเหลวออกมาปริมาณมากๆ และต่อเนื่อง ตลอดเวลา
        
        กระตุ้น cAMP ด้วยสาเหตุใด ๆ ก็ตามที่เยื่อบุลำไส้เล็ก ขับ Cl ออกมาในลำไส้ ส่งผลให้ Na และ H2O ถูกดึง
        
        ตามมาในลำไส้ (Electrolyte transportation)
        
        สาเหตุ
        
        V. cholera
        
        E. coli
        
        C. difficile
  - - - Cortex and limbic system
        กลิ่น เหม็นภาพสยดสยองมโนภาพอยากอาเจียน
      - Chemoreceptor trigger
        การกระตุ้นจากการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในเลือดและไขสันหลัง
      - Vestibular system
        เมารถ เมาเรือ
      - Peripheral pathway
        กระตุ้นจากโรคระบบทางเดินอาหาร
  - - - การขนส่งลําไส้ล่าช้า
      - เพิ่มการดูดNa/H2Oของลําไส้
      - ไฟเบอร์ไม่เพียงพอ
      - กรดน้ำดีไม่เพียงพอ
      - ปัญหาการถ่ายอุจจาระ
      - จิตเวชศาสตร์