Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาระงับปวด ลดไข้ ต้านการอักเสบ สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำ - Coggle…
ยาระงับปวด ลดไข้ ต้านการอักเสบ สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำ
Eicosanoids(สารยับยั้ง)
Autacoids-เป็นสารในร่างกายสร้าง/หลั่ง/ออกฤทธิ์เฉพาะบริเวณ เกี่ยวข้องกับการอักเสบและภูมิแพ้
ประโยชน์ทางคลีนิก
รักษาแผลในกระเพาะอาหาร/รักษาโรคต้อหิน
ใช้คงการเปิดของหลอดเลือด ductus arteriosus ในเด็กแรกคลอดที่ปัญหาผ่าตัดการรักษาโรคหัวใจ
ใช้ช่วยในการทำคลอดและแท้ง
(Analgesic-Antipyretics) ยาแก้ปวดลดไข้
ประสิทธิภาพแก้ปวดต่ำ (low efficacy) เมื่อเทียบกับ opioids
ไม่ทำให้ดื้อยา
(non-narcotics) ไม่เสพติด
ตัวอย่างยา
aspirin (acetyl salicylic acid, ASA)
อยู่ในกลุ่ม salicylates
aspirin ใช้รับประทาน
methyl salicylate(ใช้บรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ)
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งการสังเคราะห์ prostaglandins
ด้วยการยับยั้ง Enzyme cyclo-oxygenase
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ต้านการอักเสบ (anti-inflammatory effect) ใช้ขนาดสูง
ต้านเกล็ดเลือด (antiplatelet) ยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด
ระงับปวด ลดไข้
ผลข้างเคียง และพิษ
พิษอย่างอ่อน หายใจเร็วและแรง มึนงง ปวดหัว
พิษต่อไต/พิษรุนแรง-ภาวะสมดุลกรดด่างของร่างกายเสีย/แพ้ยา
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน แผลในกระเพาะอาหาร
Paracetamol (Acetaminophen)
ฤทธิ์ระงับปวด-ลดไข้ คล้าย aspirin และสิ่งที่ต่างคือ
ระคายเคืองกระเพาะอาหารต่ำ
ไม่มีฤทธิ์ต่อเกล็ดเลือด และสมดุลกรด-ด่างในร่างกาย/ไม่มีผลต่อการขับกรดยูริก
ต้านการอักเสบต่ำ
ถูกทำลายที่ตับด้วย cytochrome P450 ได้สารที่มีพิษต่อตับ
ในขนาดปกติ สารพิษที่เกิดจะถูกทำให้หมดฤทธิ์ด้วยสาร glutathion ในร่างกาย
ในขนาดสูง หรือภาวะขาด glutathione จึงจะเกิดพิษต่อเซลล์ตับ
วิธีแก้ไขพิษ ให้ N-acetylcysteine (NAC) ซึ่งเป็นสารเริ่มของ glutathione
Non-steroidal Anti-inflammatory
Drugs (NSAIDs)
ตัวอย่างยา
Indomethacin
Diclofenac
Ibuprofen
ข้อบ่งใช้
Analgesic effect
Antipyretic effect
Anti-inflammatory effect
เป็นกลุ่มยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์
กลไกลการออกฤทธิ์
ยับยั้งการสร้าง prostaglandin ด้วยการยับยั้ง enzyme COX
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ระงับปวด(analgesic effect)
ลดไข้ (antipyretic effect)
ต้านการอักเสบ (anti-inflammatory effect)
ระคายเคืองกระเพาะอาหาร/พิษต่อไต
ลดความเสี่ยงการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่
ผลข้างเคียง
ปวดศีรษะ หูอื้อ มึนงง
ของเหลวคั่งในร่างกาย (fluid retention) บวม ความดันโลหิตสูง
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องแผลในกระเพาะอาหาร
หอบหืด/ผื่นคัน/พิษต่อไต
ข้อบ่งใช้
ต้านการอักเสบ โรครูมาตอยด์ ข้อกระดูกอักเสบ โรคเก๊า
แก้ปวด/แก้ปวดประจำเดือน
ลดไข้
เร่งการปิดหลอดเลือดductus arteriosus ในเด็กแรกคลอด
COX-2 SELECTIVE INHIBITORS
(coxibs)
มีฤทธิ์ระงับปวด ลดไข้ ต้านอักเสบ เช่นเดียวกับ NSAIDs
มีฤทธิ์ข้างเคียงต่อทางเดินอาหารน้อยกว่า
ออกฤทธิ์ยับยั้งเฉพาะ COX-2
ตัวอย่างยา
Etorecoxib
Parecoxib
Celecoxib
Gout (โรคเก๊า)
เกิดจากกรดยูริกในเลือดสูง(hyperuricemia) กรดยูริกสะสมตามข้อกระดูก เกิดการอักเสบและปวดตามข้อต่างๆ
เป้าหมายในการรักษา
ป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ (recurrent attack)
ลดหรือหลีกเลี่ยงอาหารที่มี purine สูง (เครื่องใน ส่วนปีก ยอดผัก)
บรรเทา (relieve) โรคเก๊ากำเริบเฉียบพลัน (acute gouty attack)
ยาที่ใช้รักษา
Colchicine
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ยับยั้งการทำงานของเม็ดเลือดขาว
ระงับอาการปวดจากโรคเก๊าเท่านั้น
ไม่มีผลต่อการขับยูริกทางปัสสาวะ
ข้อบ่งใช้
กรณีเกิดอาการปวดข้อเก๊าอย่างเฉียบพลัน(acute gouty arthritis)
ใช้ป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ
Alkaloid จาก Colchicum autumnale
ผลข้างเคียง
ท้องเดิน คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง
ผมร่วง กดไขกระดูก เกิดปลายประสาทอักเสบ
ลำคอปวดแสบปวดร้อน ถ่ายและปัสสาวะเป็นเลือด อาจเสียชีวิตจากสมองถูกกด
NSAIDs
นิยมใช้คือ indomethacin ใช้ระงับอาการกำเริบได้ทันที หรือใช้ร่วมกับcolchicine
ห้ามใช้ร่วมกับ aspirin เพิ่มการสะสมกรดยูริกในร่างกาย
Corticosteroids (ใช้ในกรณีปวดมาก)
Intraarticular injection
Prednisolone(ตัวอย่างยา)
ใช้สำหรับผู้ที่ใช้ NSAIDs/colchicine ไม่ได้
Uricosuric Agents
ยับยั้งการดุดซึมกลับ (tubular
reabsorption) ของกรดยูริคที่ท่อไตส่วน proximal tubule
ขนาดต่ำ เพิ่มยับยั้งกระบวนการขับกรดยูริกที่ท่อไต
ช่วงแรกเริ่มจะใช้ colchicine ก่อนเริ่มให้ยากลุ่มนี้
ตัวอย่างยา
Probenecid
Sulfinpyrazone
เป็นยาเร่ง/เพิ่มการขับกรดยูริกออกทางปัสสาวะ
ให้รับประทาน สามารถจับกับพลาสมาโปรตีน ถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับ ขับออกทางปัสสาวะ
ข้อบ่วใช้ -ใช้ป้องกันโรค เก๊า
ผลข้างเคียง
ระคายเคืองทางเดินอาหาร ผื่นแพ้ตามผิวหนัง
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ(ป้องกันโดยการกินน้ำมากๆ)
ข้อห้ามใช้-ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นนิ่วในท่อไต
Uric acid Synthesis inhibitor
ยา Allopurinol
Pharmacokinetics
ถูกดูดซึมจากทางเดินอาหารได้ 80%
ยับยั้ง Enzyme ทำให้ฤทธิ์ยาอยู่ได้นาน จึงสามารถให้วันละครั้งได้
ผลข้างเคียง
ผื่นแพ้ตามผิวหนัง
อาจเกิด cataract ต้อกระจก
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน
ยับยั้งการสังเคราะกรดยูริก ด้วย Enzyme xanthine oxidase
ข้อบ่งใช้
ป้องกันโรคเก๊า
ป้องกันการเกิดhyperuricemia ในผู้ป่วยที่ได้รับยามะเร็ง
โรคข้ออักเสบ
โรคที่เกี่ยวข้อง
Osteoarthritis (โรคข้อเสื่อม ) OA
กระดูกเสียดสีกันเมื่อเคลื่อนไหว
มีน้ำในข้อ ข้อเข่าบวม เข่าคดผิดรูปร่าง
มีการสึกกร่อนของกระดูกอ่อนบริเวณผิวข้อ
Gouty arthritis
deposition ของผลึก uric acid ใน joint
Rheumatoid arthritis (โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์) RA
ข้อ (ข้อเล็กๆของนิ้วมือ นิ้วเท้า )มีการอักเสบเรื้อราง ปวดข้อ
เป็นนานข้อพิการผิดรูป
โรคในกลุ่ม autoimmune
ยาที่ใช้รักษา
Disease-Modifying Antirheumatic
Drugs (DMARDs)(รักษาโรครูมาตอยด์))
มีผลต่อกระบวนการอักเสบได้มากกว่าglucocorticoids หรือ
NSAIDs แต่มีพิษมากกว่า
ออกฤทธิ์ช้า ใช้เวลา 6 อาทิตย์
ยาสังเคราะห์/กดระบบภูมิคุ้มกันแบบไม่เฉพาะเจาะจง
ตัวอย่างยา
Immunosuppressants: Methotrexate
Salfasalazine
Chloroquine/Hydroxychloroquine
Biologic Response Modifiers (BRMs)
ออกฤทธิ์ผ่านระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายแบบเฉพาะเจาะจง
ใช้ในกรณีการรักษาด้วยยาอื่นแล้วไม่ได้ผล
ยาชีววัตถุ/ราคาแพง
ตัวอย่างยา
TNFα inhibitors: Etanercept
Co-stimulation modulators: Abatacept
B-cell depletors: Rituximab
Analgesics และ
Anti-inflammatory Drugs (ยาแก้ปวด)
Glucocorticoids (เชน
่ prednisolone)
ใช้ระงับอาการ/หยุดการดำเนินโรค/ชะลอความรุนแรง
NSAIDs (เชน
่ Indomethacin, diclofenac, ibuprofen)
สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำ
สารน้ำ
เพื่อแก้ไขน้ำที่สูญเสียไป ควบคุมภาวะสูญเสียเลือดเนื่องจากอุบัติเหตุ
สารน้ำที่ช่วยแก้ไขภาวะสมดุลของน้ำ electrolyte = Dextrose
สารน้ำให้เพื่อทดแทน Potassium = Potassium chloride
สารน้ำเพื่อเพิ่ม plasma volume = Dextran
Dextran
สารน้ำเพิ่ม plasma volume
ข้อบ่งใช้ สำหรับภาวะช็อค เพิ่มการไหลเวียนเลือด ให้ทดแทนการให้เลือดขณะรอเลือดจากการผ่าตัด
Dextrose
รักษาผู้ป่วยที่มีน้ำตาลในเลือดต่ำ เพื่อทดแทนแคลอรี่
เป็นน้ำตาลตามธรรมชาติที่อยู่ในอาหารและถูกเผาผลาญเป็นคาร์โบไฮเดรท
Potassium chloride
จับชีพจรเพื่อดูการเต้นผิดจังหวะของหัวใจ
สอบถามการเจ็บที่หลอดเลือด เนื่องจากการผสมเข้มข้นมากอาจระคายเคืองหลอดเลือด
เมื่อให้ยาใน 5 นาทีแรก ต้องดูแลอย่างใกล้ชิด
(Parenteral Nutrition) สารอาหารทางหลอดเลือดดำ
การให้อาหารทางหลอดเลือดดำแบบบางส่วน-สารอาหารเสริมในผู้ป่วยที่ได้อาหารทางปากทางสายอาหารไม่เพียงพอ
การให้อาหารทางหลอดเลือดดำแบบสมบูรณ์-ให้สารอาหารที่ครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการเมื่อผู้ป่วยได้อาหารทางหลอดเลือดดำเท่านั้น
ข้อบ่งใช้
ต้องการให้ระบบทางเดินอาหารได้พัก
ผู้ป่วยมีภาวะทุพโภชนาการอย่างรุนแรง
ระบบทางเดินอาหารไม่ทำงาน
ข้อพิจรณาด้านโภชนาการในการให้ TPN
ต้องมีการคำนวณความต้องการพลังงานและสารอาหารต่างก่อนการให้ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน
ความต้องการของสารอาหารที่ผู้ป่วยควรได้รับแตกต่างจากวิธีให้ทางปากควรได้รับสารอาหาร 6 อย่าง