Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Sinh lý tiêu hóa thức ăn - Coggle Diagram

- - - - Mono/Disaccharide được tiêu hóa thành glucose, fructose & galactose để hấp thu
    - - Tinh bột (starch), cellulose, glycogen
    - - Amylase
        
        Có trong nước bọt ở miệng, chỉ tiêu hóa polysaccharide
      - Dịch tụy
      - Lactase
      - Galactase
      - Maltase
      - Sucrase
    - - Tại miệng có amylase cắt tinh bột (polysaccharide) -> Maltose & Dextrin
        
        Maltose tạo vị ngọt ở miệng
      - Tại dạ dày, pH dạ dày làm ngưng hoạt động amylase -> Trộn với acid tạo dưỡng trấp
      - Xuống D2 tá tràng, amylase tuyến tụy tiếp tục thủy phân tinh bột -> Disaccharide
      - Ở ruột non, men tiêu hóa maltase, sucrase & lactase ở tb niêm mạc ruột non tiếp tục thủy phân disaccharide thành monosaccharide
        
        Vì tb niêm mạc ruột chỉ hấp thu được monosaccharide
      - Tại ruột già
        
        Tinh bột thừa phản ánh hiệu quả sự tiêu hóa tinh bột của cơ thể & thành phần carbohydrat trong thức ăn
        
        Chất xơ trong ruột già giúp kéo nước làm mềm phân (150-200ml nước/ngày)
        
        Vi khuẩn trong ruột già lên men chất xơ và tinh bột -> Nước + hơi + acid béo chuỗi ngắn
        
        Acid béo chuỗi ngắn (acetic, propionic & butyric acid) được hấp thu qua đại tràng & sinh NL khi chuyển hóa
    - - Glucose là chất duy nhất có thể hấp thu qua niêm mạc miệng, nhưng chủ yếu hấp thu ở ruột non
      - Glucose & Galactose được vận chuyển tích cực từ lòng ruột vào máu theo 2 cơ chế: SGLT & thẩm thấu
      - Fructose được khuyến tán tăng cường
      - Gan bắt lại fructose & maltose để chuyển hóa chủ yếu thành glucose
      - Tất cả disaccharide không chỉ cung cấp một phân tử glucose trực tiếp mà còn thêm một phân tử glucose gián tiếp qua chuyến hóa tại gan
    - - Sinh NL cho hoạt động cơ thể (đặc biệt là não & HC)
      - Chuyến thành glycogen
        
        Chiếm tỷ lệ cao ở gan, dùng cho toàn cơ thể
        
        Số lượng cao ở cơ (~50% tổng lượng glycogen) nhưng chỉ dự trữ cho riêng tb cơ
      - Chuyển thành dạng lipid dự trữ trong mô mỡ
  - - - Dạ dày
        
        Được khuấy lên tạo nhũ trấp giúp men tiêu hóa tiếp xúc được với chất béo
      - Hoạt động tiêu hóa chủ yếu ở RN, đoạn D2 tá tràng có lipase tụy tiêu hóa chất béo và mật là chất hỗ trợ
      - Mật chứa acid mật, phosphorlipid & cholesterol -> Nhũ tương hóa chất béo
        
        Đầu ưa béo giữ lipid bên trong
        
        Đầu ưa nước acid mật quay ra ngoài (hạt micelles) giúp lipase bám lên và thủy phân lipid
  - - - Tại dạ dày
        
        HCl tháo xoắn protein & hoạt hóa pepsinogen thành pepsin
        
        Pepsin cắt các chuỗi polypeptide thành tripeptides, dipeptides
      - Tại ruột non
        
        Giai đoạn I
        
        Các chuỗi protein còn lại tiếp tục được thủy phân bởi dịch tụy và ruột
        
        Men tiêu hóa peptidase tại bờ bàn chải RN tiếp tục tách Tri/Dipeptide thành a.a
        
        Các a.a không gây PƯ miễn dịch nhưng các peptide thì có thể là KN gây PƯ miễn dịch
        
        Giai đoạn II
        
        A.a được vận chuyển chủ động vào trong tế bào niêm mạc ruột, được sử dụng để tổng hợp
        
        Phần dư được đẩy vào mao mạch
        
        Giai đoạn III
        
        Bơm đẩy a.a từ tb niêm mạc ruột vào máu
- - - - Intrinsic factor: yếu tố nội tại
      - Transcobalamin: protein chuyên chở