Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ ๗ การเขียนรายละเอียดในองค์ประกอบของแผนการจัดการเรียนรู้ - Coggle…
บทที่ ๗ การเขียนรายละเอียดในองค์ประกอบของแผนการจัดการเรียนรู้
การเขียนส่วนเรื่อง (Heading)
ส่วนหัวเรื่อง เป็นส่วนแรกของแผนการจัดการเรียนรู้ เป็นส่วนที่บอกรายละเอียดเบื้องต้นของแผนการจัดการเรียนรู้ มีแนวการเขียนดังต่อไปนี้
๓. ระบุระดับชั้นที่สอน
๔. ระบุหัวข้อเรื่อง
๒. ระบุกลุ่มสาระการเรียนรู้
๕. ระบุเวลาที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้
๑. ระบุลำดับที่ของแผนการจัดการเรียนรู้
๖. ระบุวันที่ เดือน ปี และช่วงเวลาในการจัดการเรียนรู้
ตัวอย่างการเขียนส่วนหัวเรื่อง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้........ภาษาไทย...... ชั้น.....ประถามศึกษาปีที่ ๔.........
เรื่อง........การเขียนเรียงความ........ เวลา........๑.......ชั่วโมง
วันที่.....๑.....เดือน....มิถุนายน.... พ.ศ. ๒๕๔๕ เวลา.....๘.๓๐-๙.๓๐.....
การเขียนสาระสำคัญ (Concept)
สาระสำคัญ คือ ข้อความที่เขียนเพื่อระบุให้เห็นแก่น หรือข้อสรุปที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับผู้เรียนหลังจากการเรียนรู้เรื่องใดเรื่องหนึ่ง ทั้งด้านเนื้อหาความรู้ ด้านทักษะ หรือด้านเจตคติ ซึ่งขึ้นอยู่กับลักษณะเหมาะของเรื่องที่นำเสนอ
สาระสำคัญ เป็นคำที่ใช้ในความหมายเดียวกับ สังกัป ความคิดรวบยอด มโนทัศน์และมโนมติ ขึ้นอยู่กับหน่วยงานหรือความนิยมใช้ มีแนวในการเขียนดังต่อไปนี้
๒. เขียนในลักษณะความเรียงหรือเขียนเป็นข้อในกรณีที่จัดการเรียนรู้ครั้งนั้นมีมากกว่า ๑ สาระ
๓. การจัดการเรียนรู้ในระดับชั้นต้น ๆ ควรมีสาระสำคัญเดียวในการเรียนรู้ครั้งหนึ่ง
๑. เขียนในลักษณะของการสรุปเนื้อหาความรู้ ทักษะ หรือเจตคติที่เป็นเป้าหมายด้วยภาษาที่รัดกุมและชัดเจน
ตัวอย่างการเขียนสาระสำคัญ
สาระสำคัญในเชิงเนื้อหาความรู้
รากของพืชมี ๓ ชนิด ได้แก่ รากแก้ว รากฝอย และรากแขนง
สาระสำคัญในเชิงทักษะกระบวนการ
การใช้กระบวนการเขียน ได้แก่ การเตรียมการเขียน การยกร่างข้อเขียน การปปรับปรุงข้อเขียน การบรรณาธิการกิจ และการเขียนให้สมบูรณ์ทำให้ได้ข้อเขียนที่มีความถูกต้องและสมบูรณ์
สาระสำคัญในเชิงเจตคติ
ความขยันหมั่นเพียรเป็นสิ่งที่นำสู่ความสำเร็จ
การเขียนจุดประสงค์การเรียนรู้ (Objective)
จุดประสงค์หรือวัตถุประสงค์ คือ ข้อความที่ระบุลักษณะด้านเนื้อหาความรู้ (Knowledge) ด้านคุณธรรมจริยธรรมหรือเจตคติ (Attitude) และด้านทักษะกระบวนการ (Process) ที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน
๑. จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม (Behavioral Objective) คือ จุดประสงค์ที่บ่งชี้ถึงพฤติกรรมที่ผู้เรียนสามารถแสดงออกหลังจากที่ได้เรียนรู้ตามแผนจัดการเรียนรู้ที่ครูกำหนดไว้ ประกอบด้วยส่วนสำคัญ ๓ ส่วน ได้แก่
๑.๒ พฤติกรรมของนักเรียนที่ครูคาดหวังให้แสดงออกมา
มักใช้คำว่า : อธิบาย, บรรยาย, บอก, เขียน, วาด, ชี้, คำนวณ, ตอบ, ท่อง, เปรียบเทียบ, สร้าง, ทดลอง, วิเคราะห์, ยกตัวอย่าง, สาธิต ฯลฯ
คำที่ไม่ควรใช้ : รู้, เข้าใจ, ซาบซึ้ง, ตระหนัก, จินตนาการ ฯลฯ
๑.๓ เกณฑ์ของระดับความสามารถของพฤติกรรมที่นักเรียนแสดงออก
มักจะใช้คำว่า : ได้ถูกต้อง, ได้ทุกข้อ, ได้ ๘ ข้อใน ๑๐ ข้อ, อย่างน้อย ๕ ชื่อ, ภายใน ๑๐ นาที ฯลฯ
๑.๑ สถานการณ์ที่ครูตั้งขึ้น
มักใช้คำว่า : หลังจากที่......,เมื่อกำหนด......,เมื่อนำ......,เมื่อ......ฯลฯ
๒. จุดประสงค์ปลายทางและจุดประสงค์นำทาง
จุดประสงค์ปลายทาง คือ ข้อความที่ระบุถึงสิ่งที่เป็นเป้าหมายสำคัญที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน หลังจากที่ได้เรียนรู้ในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ หรือแต่ละเรื่อง เป็นจุดประสงค์ที่ไม่เฉพาะเจาะจงถึงรายละเอียดของพฤติกรรมที่ผู้เรียนแสดงออก
จุดประสงค์นำทาง คือ จุดประสงค์ย่อยที่แตกออกจากจุดประสงค์ปลายทาง เพื่อแสดงให้เห็นพฤติกรรมที่คาดหวังให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน เมื่อผู้เรียนแสดงพฤติกรรมได้ตามที่กำหนดไว้ ก็จะบรรลุเป้าหมายของวัตถุประสงค์ปลายทาง จุดประสงค์นำทางนิยมเขียนในรูปแบบของจุดประสงค์เชิงพฤติกรรม
ตัวอย่างการเขียนจุดประสงค์ปลายทางและจุดประสงค์นำทาง
กลุมสาระกาเรียนรู้คณิตศาสตร์
จุดประสงค์ปลายทาง : สามารถแยกตัวประกอบของจำนวนนับได้
จุดประสงค์นำทาง
๑. คูณหารจำนวนนับได้
๒. เขียนเลขยกกำลังในรูปของการคูณได้
๓. หาตัวประกอบของจำนวนนับได้
๔. บอกได้ว่าจำนวนนับที่กำหนดให้เป็นจำนวนเฉพาะหรือไม่
๕. หาตัวประกอบเฉพาะของจำนวนนับที่กำหนดให้ได้
๖. แยกตัวประกอบของจำนวนนับได้
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
จุดประสงค์ปลายทาง : มีความรู้ความเข้าใใจเกี่ยวกับอวัยวะภายนอก
จุดประสงค์นำทาง
๑. บอกชื่ออวัยวะภายนอกได้
๒. บอกตำแหน่งของอวัยวะภายนอกได้
๓. บอกหน้าที่ของอวัยวะภายนอกได้
๔. บอกวิธีดูแลรักษาอวัยวะภายนอกได้
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
จุดประสงค์ปลายทาง : เขียนบรรยายภาพตามคามคิดของตนได้
จุดประสงค์นำทาง
๑. เขียนสะกดคำได้ถูกต้อง
๒. รวบรวมคำศัพท์และสำนวนที่จะนำมาเขียนบรรยายได้
๓. เรียบเรียงถ้อยคำเพื่อสื่อความคิดในการบรรยายภาพได้
กลุ่มสาระการเรียนรู้อังกฤษ
จุดประสงค์ปลายทาง : จับใจความสำคัญของเรื่องที่อ่านได้
จุดประสงค์นำทาง
๑. บอกความหมายคำศัพท์ สำนวนจากเรื่องที่กำหนดให้ได้
๒. ลำดับเหตุการณ์จากเนื้อเรื่องที่อ่านได้
๓. บอกใจความสำคัญของเรื่องที่อ่านได้
แนวการเขียนจุดประสงค์
๓. เขียนให้เห็นรายละเอียดของพฤติกรรมที่สามารถวัดและสังเกตุได้
๔. เขียนด้วยภาษาที่รัดกุม ชัดเจน และสื่อความได้ดี
๒. เขียนให้ครอบคลุมทั้งเนื้อหาความรู้ (K) ด้านคุณธรรมจริยธรรมหรือเจตคติ (A) ด้านทักษะกระบวนการ (P)
๕. หากมีจุดประสงค์ข้อเดียวไม่ต้องใส่ลำดับเลขหัวข้อ
๑. เขียนให้สัมพันธ์กับสาระสำคัญ
การเขียนเนื้อหา (Content)
เป็นองค์ประกอบที่ทำให้ครูผู้สอนเห็นภาพของสิ่งที่จะต้องสอนดดยรวม อาจประกอบด้วย ทฤษฎี หลักการ วิธีการ ขั้นตอน หรือแนวปฏิบัติ การระบุเนื้อหาในแผนการจัดการเรียนรู้มีแนวการเขียน ดังต่อไปนี้
๒. กำหนดเนื้อหาของการจัดการเรียนรู้แต่ละครั้งให้เหมาะสมกับระยะเวลา วัย และความสามารถของผู้เรียน
๓. เขียนเนื้อหาแบบย่อโดยสรุปเป็นหัวข้อ หรือเป็นประเด็นหากมีเนื้อหามากให้เป็นใบความรู้ระบุไว้ในภาคผนวกท้ายแผนการจัดการเรียนรู้
๑. เขียนให้สอดคล้องกับสาระสำคัญและจุดประสงค์การเรียนรู้
๔. เขียนเนื้อหาที่จะให้ผู้เรียนเรียนรู้ไว้ตามลำดับ หากแบ่งเป็นหัวข้อย่อยได้ควรแบ่งเพื่อความชัดเจน
การเขียนกิจกรรมการเรียนรู้ (Activities)
กิจกรรมการเรียนรู้ คือ สภาพการเรียนรู้ที่กำหนดขึ้นเพื่อนำผู้เรียนไปสู่เป้าหมาย หรือจุดประสงค์การเรียนรู้ที่กำหนด การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่มีประสิทธิผลควรมีลักษณะดังนี้
ฝึกกระบวนการที่สำคัญ
เหมาะสมกับธรรมชาติและวัยของผู้เรียน
เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในห้องเรียน โรงเรียนและชีวิตจริง
สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้และเนื้อหา
คุณลักษณะของกิจกรรมการเรียนรู้ที่มีประสิทธิผล
๓. เหมาะสมกับธรรมชาติและวัยของผู้เรียน
๔. เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในโรงเรียนและชีวิตจริง
๒. ฝึกกระบวนการที่สำคัญให้กับผู้เรียน
การมีขั้นตอนต่าง ๆ ให้ผู้เรียนได้แสดงออกหรือฝึกปฎิบัติโดยใช้ร่างกาย ความคิด การพูด ในการเรียนรู้เพื่อให้เกิดผลการเรียนร้ คือ ความรู้ ความเข้าใจ และเจตคติหลังจากทำกิจกรรม
การปลูกฝังให้ผู้เรียนมีความสามารถในการปฎิบัติเป็นขั้นตอนติดตัวไปใช้ในชีวิตจริง ดังแนวคิดที่ว่า "แทนที่จะให้ปลาเด็กกินทุกวัน เราควรฝึกวิธีหาปล่าให้กับเขาเพื่อให้สามารถหาปลากินเองได้ตลอดชีวิตจะดีกว่า"
๕. เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
๓. ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีปฎิสัมพันธ์กับเพื่อนหรือกลุ่ม (Interaction) ได้เรียนรู้จากการแลกเปลี่ยนข้อมูลความรู้ ความคิดและประสบการณ์แก่กันและกันให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้
๔. ส่งเสริมให้ผู้เรียนเรียนรู้และปฎิบัติอย่างมีขั้นตอนหรือเป็นกระบวนการ (Process)
๒. ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้คิด ทำ และแสดงออก (Performance) เพื่อแก้ปัญหาหรือสร้างผลงาน
๕. ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีผลงานจากการปฎิบัติ (Product)
๑. ส่งเสริมให้ผู้เรียนค้นพบและสร้างความรู้ด้วยตนเอง โดยค้นคว้าหาความรู้จากแหล่งต่าง ๆ ทำความเข้าใจ สร้างความหมายของสาระข้อความรู้ให้แก่ตนเอง ค้นพบความรู้ด้วยตนเอง
๖. ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการประเมินตนเองและเพื่อน (Assessment)
๗. ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการประเมินตนเองและเพื่อน
๑. สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้และเนื้อหา
แนวทางการเขียนกิจกรรมการเรียนรู้
๒. เขียนเป็นข้อตามลำดับขั้นตอนของการจัดการเรียนรู้ หรือเขียนโดยแบ่งเป็นขั้น ได้แก่ ขั้นนำสู่บทเรียน ขั้นดำเนินการสอน และขั้นสรุปบทเรียน โดยเขียนเป็นข้อเรียงตามลำดับขั้นตอนของการจัดการเรียนรู้ในแต่ละขั้น หากมีขั้นตอนเดียวไม่ต้องใส่เลขลำดับหัวข้อ
๓. เขียนโดยระบุให้รู้ว่ากิจกรรมการเรียนรู้แต่ละขั้นใครเป็นผู้มีบทบาท ผู้เรียน ครูผู้สอน หรือทั้งผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันกระทำ เป็นต้น
๑. เขียนให้สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้และเนื้อหา วิธีการและการปฎิบัติ
๔. ไม่ควรระบุรายละเอียดของคำพูดทั้งคำพูดของผู้สอนและผู้เรียน อย่างไรก็ตาม การเขียนกิจกรรมการเรียนรู้ควรคำนึงถึงผู้เรียนเป็นสำคัญ
แบบประเมินกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
๕. มีกิจกรรมและสื่อหลากหลาย
๖. ใช้กิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการหรือเทคนิควิธีการที่ให้ผู้เรียนสามารถสรุปความรู้ได้ด้วยตนเอง
๔. มีกิจกรรมที่เน้นการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ความรู้ ทักษะหรือทัศนะคติระหว่างกันและกัน
๗. มีการเสริมแรงและจูงใจในการเรียน
๓. กิจกรรมเรียงลำดับจากง่ายไปหายาก
๘. ผู้เรียนมีโอกาสได้แสดงบทบาทในกิจกรรมอย่างทั่วถึง
๒. มีการทบทวนความรู้เดิมและนำเข้าสู่บทเรียน
๙. ผู้เรียนได้อ่าน ศึกษาค้นคว้า กระทำฝึกปฏิบัติหรือแก้ปัญหาอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือหลายอย่าง ไม่น้อยกว่าร้อยละ ๖๐ ของเวลาทั้งหมดในแผน.....
๑. มีการแจ้งจุดประสงค์หรือบอกคุณค่าของบทเรียน
๑๐. ผู้เรียนได้ฝึกความแมานยำหรือเสนอแนะผู้อื่น หรือวางแผนปฎิบัติจริง
การเขียนสื่อการเรียนรู้ (Material & Media)
สื่อการเรียนรู้ คือ สิ่งที่เป็นตัวกลางที่ช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีแนวการเขียนดังต่อไปนี้
๓. ระบุชนิดและรายละเอียดของสื่อการเรียนรู้ เช่น รูปภาพยุงลาย แผนภูมิเพลง คุณธรรมสี่ประการ แถบบันทึกภาพและเสียงเรื่องชีวิตในบ้าน เป็นต้น
๔. กรณีที่เป็นสื่อที่ใช้เพื่อทำกิจกรรมเป็นรายกลุ่มหรือรายบุคคล ให้ระบุจำนวนชิ้นต่อกลุ่มหรือต่อบุคคล
๒. ระบุเฉพาะสื่อที่ใช้จริงในการจัดการเรียนรู้
๕. ไม่ควรระบุสิ่งที่มีอยู่แล้วอย่างถาวรในห้องเรียนว่าเป็นสื่อการเรียนรู้ เช่น กระดานดำ ชอล์ก ดินสอ ปากกา เป็นต้น
๑. ระบุสื่อที่สอดคล้องกับกิจกรรมการเรียนรู้
การเขียนวิธีวัดและประเมินผลการเรียนรู้ (Assessment)
เป็นการกระทำเพื่อตรวจสอบว่า ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดประสงคฺการเรียนรู้ที่กำหนดไว้หรือไม่ มีแนวการเขียนดังต่อไปนี้
๒. ระบุสิธีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ว่าจะใช้วิธีการใดบ้าง
๓. ระบุเนื้อหาที่ต้องการวัดและประเมินผล
๑. ระบุวิธีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้
ตัวอย่างการเขียนวิธีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้
สอบถามวิธีการดูแลรักษาเครื่องมือเกษตรกร
สอบถามความหมายของคำศัพท์ภาษาอังกฤษเกี่ยวกับอวัยวะ
สังเกตการออกเสียงคำควบกล้ำ
ตรวจจแบบฝึกหัดเรื่องการบวก
สังเกตความสนใจในการเรียน
ตรวจการเขียนบรรยายภาพ