Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
:red_flag:ปฏิกิริยาของยาเฉพาะที่ และยาต้านพิษ ฮอร์โมน และยาต้านฮอร์โมน -…
:red_flag:
ปฏิกิริยาของยาเฉพาะที่
และยาต้านพิษ ฮอร์โมน
และยาต้านฮอร์โมน
:star:
ฮอร์โมน
สารที่สร้างจากต่อมไร้ท่อและหลั่งสู่กระแสเลือดเพื่อไปออกฤทธิ์ยังอวัยวะเป้าหมาย ที่อยู่ห่างออกไป
การแบ่งขนิดฮอร์โมน
1.Peptide and protein
2.Steroid
Amine
การควบคุมการสร้างและการหลั่งฮอร์โมน
กลไกการ ป้อนกลับ (Feedback)
โดยที่ส่วนใหญ่เป็น แบบลบ
(negative feedback)
:star:
Adrenalcorticosteroids
สเตียรอยด์ฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต
Glucocorticoids หรือ Steroids
มีผลหลักต่อเมตาบอลิซึมของ คาร์โบไฮเดรตและโปรตีน
มีฤทธิต้านการอักเสบ (Anti-inflammation) และกดภูมิคุ้มกัน (Immunosuppression)
กระตุ้นการสลายและลดการดูดซึม calcium จาก GI tract และเพิ่มการขับ calcium ออกจากไต
ให้เกิดการคั่งของ sodium และมีการสูญเสียpotassium
ผลต่อประสาทส่วนกลางทำให้สมองไวต่อสิ่งเร้าและต่อสู้กับความเครียด
ข้อควรระวังในการใช้ steriods
ควรใช้ยา Steroids ในขนาดที่ต่ำที่สุดเท่าที่มีประสิทธิภาพในการรักษา
ควรให้ยาแบบวัน-เว้น-วัน (Alternate day)
หากต้องการหยุดใช้ยาควรค่อยๆลดขนาดยาลง ห้ามหยุดใช้ยาทันที
:star:
Sex Hormone
Estrogen
Free estrogen จะเข้าสู่ เซลล์และเข้าไปจับกับตัวรับ คือ Estrogen receptor ซึ่ง จัดเป็น nuclear receptor
อาการไม่พึงประสงค์
มะเร็ง
Breast cancer
Endometrial cancer
Vaginal cancer
หลอดเลือดอุดตัน
อื่นๆ: คลื่นไส้อาเจียน บวมน้ำ เจ็บเต้านมเป็นต้น
Progesterone
หน้าที่
Neuroendocrine Actions
ลดการหลั่ง GnRH pulses จาก hypothalamus (กลไกหลักของการคุมกำเนิด)
Reproductive Tract
ต้านฤทธิ์ estrogen ในการเพิ่มจำนวนเซลล์เยื่อบุมดลูก
การลดระดับของ progesterone →เกิด menstruation
endocervical glands → เยื่อเมือกปากมูกลูกข้นเหนียว→ sperm ผ่านปากมดลูกยาก
Mammary Gland
ร่วมกับ estrogen →การกระตุ้นพัฒนาของ mammary gland ขณะตั้งครรภ์
Central Nervous System Effects
เพิ่มการตอบสนองต่อ CO2 ที่ศูนย์ควบคุมการหายใจ
Metabolic Effects
เพิ่มการหลั่ง basal insulin และเพิ่มระดับ insulin ที่หลั่งหลังจากการรับประทานอาหาร
:star:
ยาคุมกำเนิด (HORMONAL CONTRACEPTIVES)
ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิด COC
ประกอบด้วย estrogen + progestin
Monophasic pills
Biphasic pills
triphasic pills
วิธีการรับประทาน
เริ่มรับประทานวันแรกของการมีประจำเดือน
รับประทานเวลาเดียวกันทุกวันเพื่อ ป้องกันการ fluctuation ของฮอร์โมน
การแก้ไขกรณีลืมรับประทานยาคุมกำเนิด
1-2 tab
รับประทานทันทีที่นึกได้และรับประทานเม็ดต่อไปตามปกติ
มากกว่า 3 tab
รับประทาน 1 เม็ด ทันทีที่นึกได้และรับประทานเม็ดต่อไป
ตามปกติ
จำเป็นต้องใช้วีธีอื่นในการคุมกำเนิดร่วมด้วย
หากลืมรับประทานยาในสัปดาห์และไม่ได้คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่น ควรใช้ยาคุมฉุกเฉิน
กลไกการออกฤทธิ์
Estrogen ยับยั้งการหลั่ง FSH,LH ทำให้เกิดการยับยั้งการตกไข่
Progesterone ยับยั้งการหลั่ง LH ทำให้ไม่มี LH surge และไม่เกิดการตกไข่
POC
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งกระบวนการ ovulation
ข้อดี
ใช้ในกรณีใช้ estrogen ไม่ได้
หญิงให้นมบุตร (ไม่มีผลกดการ
ทำงานของการผลิตน้ำนม)
ข้อจำกัด
ประสิทธิภาพการคุมกำเนิดไม่
แน่นอน และต่ำกว่าแบบ COC
พบภาวะ bleeding เลือดออกกระปิดประปรอย หลอดเลือดอุดตัน
หากลืมทานยาต้องคุมกำเนิดโดย
วิธีอื่นร่วมด้วยทันที
:star:
Hormone Replacement Therapy(HRT)
เพื่อลดอาการที่เกิดขึ้นจากการขาดฮอร์โมนทั้งร้อนวูบวาบ, หงุดหงิด, ช่องคลอดแห้งและยังหวังผลในการป้องกันการเกิดภาวะosteoporosis
:star:ยารักษาเบาหวาน
type1
เกิดจากเซลล์ตับอ่อนถูกทำลายโดยภูมิคุ้มกันของร่างกายทำให้ขาดอินซูลิน
มักพบในเด็ก
Type2
เกิดจากภาวะดื้อต่ออินซูลิน มักพบในผู้ใหญ่หรือผู้ที่มีน้ำหนักเกิน เป็นชนิดที่พบบ่อยที่สุด
โรคเบาหวานที่มีสาเหตุจำเพาะ
โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์
เป้าหมายการดูแลเบาหวาน
เป้าหมายหลัก
เพื่อลดภาวะแทรกซ้อนระยะยาว
จากเบาหวาน
Type1 :insulin
Type2 : ยากิน ยาฉีดอินซูลิน และยาฉีดGLP-1 analog
INSULIN
รักษาในผู้ป่วย Type 1 DM/type 2 DM ที่ใช้ยารักษาไม่ได้ผล
ยาที่กระตุ้นการหลั่งอินซูลิน
sulfonylurea
GLP-1 agonists
glinide
DPP4-inhibitors
ใช้ในเบาหวานชนิดที่1
แนวทางการรักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2
ควบคุมอาหาร ลดน้ำหนัก ออกกำลังกาย
การแก้ไขภาวะน้ำตาลต่ำเบื้องต้น
รับประทานอาหารที่มีคาร์ดบไฮเดรต 15 กรัม แล้วติดตามอาการ
ต่ำกว่า 70 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
:star:
Pharmacology of thyroid and anti-thyroid drugs
Thyroid gland
สร้างTriiodothyronine (T3) และ tetraiodothyronine(thyroxine, T4)
สร้างCalcitonin เป็นฮอร์โมนที่เกี่ยวข้อง
กับ Calcium metabolism
หน้าที่
การควบคุมเมตาบอลิซึมของเนื้อเยื่อต่างๆ
ควบคุมการพัฒนาและการทำงานของ
เนื้อเยื่อทุกส่วนในร่างกาย
“T4”: L-thyroxine (Levothyroxine)
รักษาภาวะขาดไทรอยด์/ให้ทดแทนหรือเสริมในการ
รักษาภาวะไทรอยด์ต่ำ
ควรรับประทานยานี้ในขณะที่ท้องว่าง 30-60 นาที
ก่อนอาหารเช้า
ต้องใช้เป็นระยะเวลานานหรือใช้ตลอดชีวิต
ข้อปฏิบัติผู้ป่วยทานยาต้านไทรอยด์
ทานยาสม่ำเสมอและห้ามปรับขยายยาเอง
ไม่ควรหยุดยาเอง
หากลืมยาหรือทำยาหาย ควรไปพบแพทย์เพื่อซื้อยาใหม่ ไม่ควรหยุดยาเพราะจะทำให้เกิดอาการและการควบคุมโรคยากขึ้น
