Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG 1, CHƯƠNG 2 BÀI 6: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914-1918), ly…

- - - - Vị trí địa lí chiến lược quan trọng
      - Tài nguyên thiên nhiên phong phú, nhân công dồi dà0
      - Chế độ phong kiến ở các nước lâm vào khủng hoảng
    - - Từ thế kỉ XV – XX, thực dân phương Tây từng bước xâm nhập và hoàn thành việc xâm lược các nước Đông Nam Á.
    - - Inđônêxia – thuộc địa của thực dân Hà Lan
      - Philippin – thuộc địa của Tây Ban Nha, sau đó là Mĩ
      - Miến Điện, Mã lai – thuộc địa của thực dân Anh
      - Ba nước Đông Dương – thuộc địa của thực dân Pháp
      - Xiêm trở thành “vùng đệm” của Anh và Pháp
  - - - Cuộc khởi nghĩa của nhân dân A-chê (10/1873).
      - Khởi nghĩa của nông dân do Sa-min lãnh đạo (1890)
      - Phong trào công nhân sớm hình thành với sự ra đời của các tổ chức: Hiệp hội công nhân đường sắt (1905), Hiệp hội công nhân xe lửa (1908),...
      - Giai cấp tư sản dân tộc ngày càng lớn mạnh, tiếp thu tư tưởng dân chủ tư sản châu Âu
  - - - Thực dân Tây Ban Nha đặt ách thống trị trên 300 năm ở Philíppin, khai thác bóc lột triệt để tài nguyên và sức lao động
      - Phong trào đấu tranh tiêu biểu
        
        Khởi nghĩa ở Ca-vi-tô (1872)
        
        Vào những năm 90 của thế kỉ xuất hiện 2 xu hướng chính trong phong trào giải phóng dân tộc: xu hướng cải cách và xu hướng bạo động
    - - 1898 Mĩ gây chiến với Tây Ban Nha hất cẳng Tây Ban Nha và chiếm Philíppin.
      - Nhân dân Philíppin anh dũng chống Mĩ đến năm 1902 thất bại
      - Philíppin trở thành thuộc địa của Mĩ
  - - - 1884, Campuhia trở thành thuộc địa của thực dân Pháp. Ách thống trị nô dịch tàn bạo, hà khắc và phản động
    - - Khởi nghĩa của hoàng thân Si-vô-tha (1861 – 1892)
      - Khởi nghĩa của A-cha Xoa (1863 – 1866)
      - Khởi nghĩa của Pu-côm-bô (1866 – 1867)
      - Thất bại
  - - - Diễn ra ở Xiêm dưới thời kì trị vì của vua Rama IV và Rama V
      - Cải cách được tiến hành trên nhiều lĩnh vực, theo hình mẫu các nước phương Tây.
      - Xiêm giữ được độc lập tương đối về chính trị. Đưa Xiêm phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa
      - Tính chất: cách mạng tư sản chưa triệt để
- - - - Vị trí địa lí chiến lược quan trọng
      - Giàu tài nguyên thiên nhiên
      - Thị trường tiêu thụ rộng
      - Chế độ phong kiến Mãn Thanh lâm vào khủng hoảng
    - - 6/1840 – tháng 8/1842, thực dân Anh gây ra cuộc chiến tranh thuốc phiện => Triều đình Mãn Thanh buộc phải kí với Anh Hiệp ước Nam Kinh.
      - Biến Trung Quốc từ một nước phong kiến độc lập thành một nước thuộc địa nửa phong kiến
      - Cuối thế kỉ XIX, các nước đế quốc đã cơ bản hoàn thành quá trình phân chia thuộc địa
  - - - Thái bình thiên quốc (1851 – 1864) do Hồng Tú Toàn lãnh đạo
      - Duy tân Mậu Tuất (1898) do Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu lãnh đạo
      - Nghĩa Hòa đoàn (1899 – 1901) do Chu Hồng đăng lãnh đạo
      - Các cuộc đấu tranh trên đều thất bại
      - Sự bùng nổ và phát triển của các phong trào này đã thể hiện tinh thần yêu nước sâu sắc của nhân dân
  - - - Tháng 8/1905, tổ chức Trung Quốc Đồng minh hội ra đời, Tôn Trung Sơn lãnh đạo
      - Cương lĩnh chính trị : học thuyết “Tam dân” của Tôn Trung Sơn
      - Mục tiêu đấu tranh: đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập Dân quốc, giành ruộng đất cho dân cày
      - Lực lượng tham gia: trí thức tư sản, tiểu tư sản, địa chủ, công – nông,…
  - - - 10/10/1911, khởi nghĩa Vũ Xương → thắng lợi
      - 29/12/1911, Trung Hoa Dân quốc được thành lập.
      - 6/3/1912, Viên Thế Khải nhậm chức Đại Tổng thống của Trung Hoa Dân quốc => cách mạng chấm dứt, các thế lực phong kiến quân phiệt lên nắm chính quyền.
    - - Lật đổ chính quyền Mãn Thanh, chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế
      - Mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản
      - Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở 1 số nước châu Á (trong đó có Việt Nam)
    - - Cách mạng không triệt để
    - - Không thủ tiêu triệt để thế lực phong kiến
      - Không đụng chạm đến các nước đế quốc xâm lược
- - - - Vẫn là một nước QCCC
      - Các nước thực dân, đế quốc phương Tây tấn công Nhật
    - - Nông nghiệp lạc hậu, mất mùa đói kém liên tiếp xảy ra,..
      - Công nghiệp phát triển nhanh nhưng bị CĐPK cản trở
    - - Chế độ đẳng cấp vẫn được duy trì
      - Xuất hiện các giai cấp, tầng lớp mới
      - Đời sống nhân dân khổ cực, mâu thuẫn gay gắt với CĐPK chuyên chế
    - - Duy trì chế độ phong kiến trì trệ ⇒ bị các nước phương Tây xâm lược.
      - Tiến hành duy tân, đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa.
  - - - Thủ tiêu chế độ Mạc phủ, thành lập chế độ mới
      - Thực hiện quyền bình đẳng, ban bố quyền tự do
      - Chú trọng tiền tệ, phát triển công thương nghiệp theo TBCN
      - cho phép mua bán ruộng đất
      - Quân đội tổ chức theo kiểu phương Tây
      - Cuộc CMMT mang tính chất cuộc CMTS
        Nhật từ nước PK trở thành đế quốc
- - - - Vơ vét lương thực, thực phẩm, các nguồn tài nguyên, bóc lột nhân công
      - Chính phủ Anh nắm quyền cai trị trực tiếp Ấn Độ (chế độ trực trị)
      - Mua chuộc tầng lớp phong kiến bản xứ
      - Chia rẽ khối đoàn kết dân tộc
      - Hệ quả: mâu thuẫn giữa nhân dân Ấn Độ với thực dân Anh sâu sắc
  - - - Sâu xa: mâu thuẫn giữa nhân dân Ấn Độ với thực
        dân Anh
      - Trực tiếp: Do binh lính Xi-pay bị sĩ quan Anh bạc đãi, khinh rẽ,tinh thần dân tộc và tín ngưỡng bị xúc phạm
    - - Thể hiện lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất
      - Ý thức vươn tới độc lập của nhân dân Ấn Độ
      - Để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho các phong trào đấu tranh sau này
  - - - Phương pháp đấu tranh: phương pháp ôn hòa
      - Mục tiêu đấu tranh: yêu cầu thực dân Anh nới rộng các điều kiện để họ được tham gia các hội đồng tự trị; giúp đỡ họ phát triển kĩ nghệ, thực hiện một số cải cách về mặt giáo dục – xã hội
      - Sự phân hóa
        
        Phái ôn hòa: sử dụng phương pháp đầu tranh hòa bình
        
        Phái cấp tiến (B.Ti-lắc đứng đầu): sửng dụng phương pháp bạo lực
    - - Nguyên nhân do 7/1905, Anh ban hành đạo luật chia đôi xức Ben-gan
      - Các phong trào đấu tranh tiêu biểu
        
        Cuộc biểu tình của hơn 10 vạn người tại bờ sông Hằng (10/1905)
        
        Tổng bãi công của công nhân Bom-bay (6/1908).
        
        Kết quả: Anh phải thu hồi đạo luật chia cắt Ben-gan.
        Tính chất: mang đậm ý thức dân tộc.
- - - - Các cuộc đấu tranh tiêu biểu
        
        Khởi nghĩa của Áp-đen Ca-đe ở An-giê-ri (1830 - 1847)
        
        Khởi nghĩa của Mu-ha-mét Át-mét ở Xu Đăng (1882 – 1898)
        
        Kết quả: hầu hết thất bại (trừ E-ti-ô-pi-a và Li-bê-ri-a)
  - - - Ách thống trị hà khắc, phản động và tàn bạo của chủ nghĩa thực dân đã khiến cho đời sống của nhân dân Mĩ Latinh ngày càng cơ cực => nhiều phong trào đấu tranh đã diễn ra.
      - Phong trào đấu tranh tiêu biểu
        
        Cuộc đấu tranh của nhân dân Haiti (1791 – 1804)
        
        sự ra đời của nhiều quốc gia độc lập: Áchentina (1816), Mêhicô (1821), Côlômbia (1830),...
        
        thế kỉ XIX, hầu hết các quốc gia Mĩ Latinh thoát khỏi ách thống trị của chủ nghĩa thực dân.
    - - Mục đích: Biến Mĩ Latinh trở thành “sân sau” của Mĩ
      - Thủ đoạn bành trướng
        
        Sử dụng sức mạnh chính trị - ngoại giao để khống chế các nước Mĩ Latinh
        
        Đưa ra “Học thuyết Mơnrô” – “Châu Mĩ của người châu Mĩ” (1823)
        
        Thành lập Tổ chức “Liên minh dân tộc các nước cộng hòa châu Mĩ”
        
        Thực hiện Chính sách “Cái gậy lớn” và “Ngoại giao đồng Đôla”
        
        Sử dụng sức mạnh quân sự để xâm chiếm đất đai
- - - - Đầu thế kỉ XX, ở châu Âu đã hình thành hai khối đế quốc đối lập nhau gay gắt:
      - Phe Liên minh: Đức – Italia – Áo-Hung.
      - Phe Hiệp ước: Anh – Pháp – Nga.
      - ⇒ Cả hai khối đế quốc đều ôm mộng xâm lược, cướp đoạt lãnh thổ của nhau