Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบต่อมไร้ท่อ - Coggle Diagram
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบต่อมไร้ท่อ
ต่อมไร้ท่อในร่างกายได้เเก่
Pituitary gland
Growth hormne(GH)
Thyroid stimulating hormone(TSH)
Gonadotrophic hormone
Antidiuretic hormone(ADH)
Thyroid gland
thyroxine(T4)
Triiodothyronine(T3)
Parathyroid gland
Parathyroid hormone
Pancreas
Glucagon
Insulin
Adrenal gland
Mineralococorticoid
Sex Hormone
Glucocorticoid
Gonad
Testosterone
Estrogen
Progesterone
Adrenal gland
Glucocorticoidที่ใช้ทางคลินิก
ออกฤทธิ์ยาว
Betamethasone
Dexamethasone
หลักการใช้
ทดเเทนการขาดฮอร์โมน
Adrenal insufficiency(ต่อมหมวกไตไม่ทำงาน)
ใช้วินิจฉัยเเละหาสาเหตุของCushing syndrome
มีหนอกคลายที่หลัง(buffalo's hump)
ไขมันมารวมที่กลางลำตัว
Moon face หน้ากลมเป็นพระจันทร์
น้ำตาลในเลือดสูง
ข้อควรระวังในการใช้
ระยะเวลาในการรักษา
ใช้ในระยะสั้นเเล้วหยุดทันที
หากใช้ในระยะยาวห้ามหยุดใช้ทันทีเพราะจะกดการทำงานของต่อมหมวกไตจะค่อยๆลดขนาดยาลงเรื่อยๆ
ความเเรงของยาทาสเตรีรอยด์เเบบทา
เเรงสุดๆ Superpotent
Betamethasine dipropionate
Clobetasik originate
เบาๆlower mild
triamcilonolne acetate0.01
triamcilonolne acetate0.02 ทาส่วนบางๆของร่างกายได้เช่น ใบหน้า
ผลของGlucocorticoid ต่อระบบต่างๆในร่างกาย
metabolismคาร์โบไฮเดรต
เพิ่มGluconeogenesis (สังเคาราะห์น้ำตาลเพิ่ม)ที่ตับไต
metabolismโปรตีน
Anti-anabolic effect: ลดการสร้างโปรตีนในเนื้อเยื่อ
Catabolic effect:โปรตีนที่Pepheral tissues สลายตัวให้อะมิโน เอาไปสร้างกลูโคลส
metabolismไขมัน
lipolysis: สลายไขมันบริเวณระยางค์มาสะสมที่กลางลำตัว
ลดการอักเสบเเละกดภูมิคุ้มกัน
ยับยั้ง non lysosomal proteolytic enzymes จาก macrophages
Vasoconstiction:หลอดเลือดหดตัว
ขัดขวางเม็ดเลือดขาวเกาะติดกับEnndothelial cell
เสริมฤทธิ์ Bet adrenergic agonist
ยับยั้งPhospholipase A2
ขัดขวางการเเบ่งตัวของ T lymogocyes ทำให้กดภูมิต้านทาน
ยับยั้งการสังเคราะห์ Cytokines
ระบบหลอดเลือด
เพิ่มcadiac output
ลดอาการเเพ้
ลดอาการเเพ้Type3,4เเต่ไม่ได้ผลกับType1 (IgE-mediated immediate hypersensitivity reaction)
Thyroid gland
มีฮอร์โมน2ชนิด
Triodothyronine ออกฤทธิ์สั้น เเรง พบน้อย
ควบคุมระบบเผาผลาญพลังงานในร่างกายควบคุมการเจริญเติบโต
Throxine(T4) ออกฤทธิ์นาน เเต่ไม่เเรงพบเยอะสุด
โรคที่เกิดจากต่อมไทรอยด์
มีฮอร์โมนมากเกินไป (hyper-thyrodism)
อาการ ขี้ร้อนเพราะระบบเผาผลาญมากกว่าปกติลักษณะจะอยู่นิ่งไม่ได้ เหงื่อออกตลอดเวลา
ยารักษา
Thionamide
Propythiouracil(PTU)
Methimazole ประสิทธิภาพสูงกว่า10เท่า
Radioactive lodine รักษาคอพอกเป็นพิษ(Grave's disease)
รังสีไอโอดีน131
มีฮอร์โมนน้อยเกินไป(Hypo-thyroidism)
อาการหนาวสั่น เหงื่อออกน้อย
ยารักษา
Levothyyoxine T4
Liothyronine T3
lodine(Lugol's solution)
Primary hypothyroidism ต่อมสร้างไทรอยด์ไม่เพียงพอ
mysedema
Hasimoto
ผ่าไทรอยด์
ตั้งครรภ์
ขาดไอโอดีน
Gonadeเพศหญิง
ฮอร์โมนที่เกี่ยวข้อง
ผลิตที่ต่อมใต้สมอง
FSHกระตุ้นให้ใข่สุกเเละให้รังใข่ไข่สุกเเละให้รังใข่สร้างEstrogen
LH กระตุ้นให้ไข่ตก เเละให้รังไข่สร้างProgesterone
ผลิตที่รังไข่
Estrogen เเสดงความเป็นหญิงเพิ่มเซลล์ของเยื่อบุมดลูก
Progesteroneควบคุมการหนาตัวของมดลูก
ชนิดของยาคุมกำเนิด
Estrogen
Ethinyl estrdiol Mestanol
Progesterone
19-nortestosterone
Norgestrel
Spirolactone
Drospirenone
ลักษณะคล้ายฮอร์โมนเพศชาย จะเเสดงความเป็นชายเช่น สิวผิวมัน ขนดก เเต่ลดบวมได้เพราะมีฤทธิ์ขับน้ำ
17-alpha-hydroxy progesterone
Cyproterone acetate ออกฤทธิ์ดี นิยมมากมีฤทธิ์ antiandrogenic คือต้านฮอร์โมนเพศชาย
ยาคุมกำเนิดเป็นProgesteroneเดี่ยวๆ
DMPA: ฉีด IM ทุก3เดือน
NET-EN:ฉีดIM ทุก2เดือน
วิธีกินยาคุมกำเนิด
เริ่มกินใน1-5วันเเรกของการมีประจำเดือน
ชนิด21เม็ดกินเเล้วหยุด7วัน
ชนิด28เม็ดกินต่อเนื่องทุกวันไม่ต้องหยุด
อาการไม่พึงประสงค์
เลือดออกกระปิดกระปอย
เต้านมเจ็บเเละคัดตึง
น้ำหนักเพิ่มความอยากอาหารเพิ่มจากProgesterone
สิวฝ้าผมร่วงจากProgesterone
คลื่นไส้จากEstrogen
น้ำตาลในเลือดสูง
อุดตันของหลอดเลือด
หากลืมรับประทาน
2เม็ด ให้กินตอนเช้าเพิ่ม2วันรวมเป็นกินเช้า-เย็น2วัน
3เม็ด ให้หยุดกินเเละเริ่มเเผงไหม่
ยาคุมชนิดฝัง คุมได้3-5ปี
ชนิดเเผ่นเเปะ
เเปะ3สัปดาห์ เว้น1สัปดาห์
Pancreas
ยาที่ใช้รักษาเบาหวานชนิดที่2
ลดภาวะดื้อInsulin
ฺBiguanide(Metfomin)
ยาตัวเเรกที่ใช้รักษาเบาหวานเหมาะสำหรับคนอ้วน
Thiazolidneddione
Rosigliatazine
ระมัดระวังมีผลทำให้หัวใจวายได้
Pioglitazine
ยาที่ออกฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลโดยการลดภาวะดื้อต่อInsulin
alpha glucosidase inhibitor
Acabose
Voglibose
กระตุ้นการหลั่งInsulin
NoN-sulfonylurea
Rapaglinide
Nateglinide
ยาในกลุ่มนี้ออกฤทธิ์เร็วเเละระยะเวาลาออกฤทธิ์สั้น จึงเเนะนำให้กินก่อนอาหาร15นาที เเละต้องรับประทานยาก่อนทุกมื้อจึงจะได้ผลดี
DPP-inhibitor
Sitagliptin
Vildagliptin
กระตุ้นการหลั่งInsulin(Sulfonylurea)
Glibencamide Glipizide Glicazide
ไม่ควรใช้กับผู้ป่วยโรคไต
ใช้ในผู้ป่วยที่ไม่อ้วน
ผลข้างเคียง
ยามีประสิทธิภาพในการลดระดับHbA1c ได้ประมาณ1.5-2
ผลข้างเคียงที่พบบ่อยคือ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ น้ำหนักตัวเพิ่ม
ยาที่มีผลข้าเคียงที่ทำมห้เกิดน้ำตาลในเลือดต่ำได้บ่อย
GLP-Analog
Exenatide
Liraglutide
ยารักษาเบาหวานชนิดที่1เเละ2
Insulin
NPHออกฤทธิ์ปานกลาง
RAAออกฤทธิ์เร็ว
์์RIออกฤทธิ์สั้น
IAAออกฤทธิ์ยาว
Mixtard70/30
ชนิดของเบาหวาน
DM type2 ร่างกายดื้อInsulin
DM type3มีสาเหตุจำเพาะ
DM type1เป็นมาเเต่กำเนิด สร้างInsulin ไม่ได้
DM type4ตั้งครรภื