Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
GI obstruction / RAR c Colostomy - Coggle Diagram
GI obstruction
/ RAR c Colostomy
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
ประวัติการเจ็บป่วยเกี่ยวกับโรคของลำไส้
ประวัติการได้รับการผ่าตัด
การเปลี่ยนแปลงของระบบทางเดินอาหาร การขับถ่าย ท้องอืด ท้องผูก
ความถี่ และลักษณะการปวด
อาการคลื่นไส้/อาเจียน
การตรวจร่างกาย
ดู
ส่วนช่องท้องยืดขยาย ท้องโป่งพอง
รอยแผลผ่าตัดช่องท้อง
การเคลื่อนไหวของลำไส้
ฟัง
การฟังเสียงการเคลื่อนไหวของลำไส้(Bowel sound) ฟังเวลาขณะท้องอืด จะได้ยินเสียง Bowel sound ดังมาก
คลำ
กดบริเวณท้องผู้ป่วยจะเกร็ง ผนังกล้ามเนื้อแข็งและเจ็บมาก
อาจคลำพบก้อนบริเวณหน้าท้อง
ถ้าหากมีเนื้องอก
เคาะ
ตรวจ Fluid trill
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การเพิ่มของ BUN, eGFR สูง 1.020-1.030
แปลว่า มีภาวะขาดน้ำ จากการคลื่นไส้อาเจียน และถ่ายอุจจาระ
การลดของ Na, K, Cl, Mg
CBC
Hb, Hct สูงเพราะร่างกายมีภาวะขาดน้ำ
Serum amylase
การตรวจพิเศษ
Plain film abdomen
พบ air-fluid level
เพื่อแสดงให้เห็นแก๊ส (Intraperitoneal air/ Free air) และน้ำในลำไส้เป็นสิ่งที่บ่งชี้ว่า ลำไส้ทะลุแล้ว(Perforation)
Sigmoidoscopy หรือ Colonoscopy
CT Scan
Esophagogastrodudenoscopy
Endoscopy
Ultrasound
Barium study
ลำดับอาการและอาการแสดง
**หมายเหตุ บางรายอาจถ่ายอุจจาระปนเลือด เนื่องจากมะเร็งหรือ Diverticulitis ที่ลำไส้ใหญ่ส่วนโค้ง
ปวดท้องเป็นๆหายๆ
และปวดมากขึ้นเรื่อยๆตามการอุดตันที่มากขึ้น
ถ้าหากอุดตันบริเวณปวดบริเวณนั้น
2.ท้องอืด
4.มีอาการคลื่นไส้
อาเจียนมีกลิ่นเหม็นคล้ายกลิ่นอุจจาระ
เนื่องจาก Incompetent ileocecal valve (ลิ้นลำไส้เล็กต่อลำไส้ใหญ่)
3.ปวดแน่นท้อง ปวดลึกไม่รุนแรง ท้องอืด
โลหิตจาง ซีด เพลีย ผอมลง เบื่ออาหาร
เนื่องจาก Electrolyte Imbalance
การลดของ Na, K, Cl, Mg
การรักษา
การผ่าตัดมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก
Colostomy
คือการผ่าตัดเอาส่วนใดส่วนหนึ่งของลำไส้เปิดออกมาทางหน้าท้อง เพื่อเป็นทางระบายออกของอุจจาระ บริเวณช่องเปิดของลำไส้ส่วนที่โผล่ออกมาจากหน้าท้อง เรียกว่า Stoma
บริเวณของลำไส้ตรงด้านขวา เรียกว่า Ascending Colostomy
บริเวณลำไส้ขวาง เรียกว่า Transverse Colostomy
บริเวณลำไส้ตรงด้านซ้าย เรียกว่า Descending Colostomy
บริเวณลำไส้ส่วนซิกมอยด์ เรียกว่า Sigmoid Colostomy
วัตถุประสงค์
2.เพื่อไม่ให้อุจจาระผ่านรอยต่อของลำไส้ใหญ่ ที่อาจรั่วหรือทะลุ (fistula)
3.เพื่อทำหน้าที่แทนทวารหนักในผู้ป่วยมะเร็งที่ทำผ่าตัดตัดต่อลำไส้ใหญ่ไม่ได้ (Abdomen-perineal resection)
1.เพื่อลดแรงดันในลำไส้ใหญ่ และระบายอุจจาระเหนือตำแหน่งลำไส้ใหญ่ ที่อุดตัน
ประเภท
แบ่งตามจำนวนรูเปิด
Loop colostomy
ลำไส้ช่วงปลาย (Distal part) ได้ถูกตัดออก
Single barreled
มีรูเปิดบริเวณหน้าท้องเพียง 1 แห่ง
double barreled colostomy
รูเปิดออกทางหน้าท้องจึงมีรูเปิด 2 แห่ง
ลำไส้ขาดออกจากกัน ทั้งส่วนและส่วนปลาย
แบ่งตามระยะเวลา
ทำชั่วคราว (Temporary colostomy)
เป็นสัปดาห์ เดือน ปี
ทำถาวร (Permanent colostomy)
ตลอดชีวิต
ข้อบ่งชี้
ลำไส้ส่วนล่างมีการอุดตัน (Obstruction of Lower intestinal tract)
ลำไส้มีความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด
ลำไส้ได้รับอันตราย เช่น จากการถูกยิง ถูกแทง ฯลฯ
ลำไส้มีการทะลุหรือมีการติดเชื้อ (Infection of perforation of intestinal tract) เช่น Ulcerative Colitis
มะเร็งของลำไส้
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อนในระยะแรก
การเน่าตาย (necrosis)
เนื่องจากลำไส้บริเวณรูเปิด (stoma) มีเลือดมาเลี้ยงไม่เพียงพอ
เนื่องจากนำโคลอสโตมีมาเปิดบริเวณผนังหน้าท้องที่รัดแน่นเกินไป
**สังเกตได้จาก เปลี่ยนแปลงของสีเลือดที่มาเลี้ยงลำไส้ส่วนนั้น ชมพูเข็ม เป็น แดงคล้ำ
การอุดตัน
เนื่องจากมีไส้เลื่อนของลำไส้เข้าไปในช่องว่างด้านข้าง (Lateral space)
ดึงรั้ง (Detachment colostomy)
ช่องเปิดของลำไส้ถูกดึงรั้งเข้าไปในผิวหน้าท้อง เกิดจากน้ำหนักผป.ลดลงมาก หรือเกิดก้อนใกล้กับช่องเปิด
การโผล่ หรือยื่นของลำไส้เล็กรอบๆ
บริเวณรูเปิดโคลอสโตมี
เลือดออก
เกิดหลังทำใน24hrแรก เล็กน้อย ถ้ามากกว่านั้นถือว่าผิกปกติ
ผลุบกลับเข้าช่องท้อง (Evisceration)
เกิดในกรณีที่นำโคลอสโตมี ออกมาบริเวณแผลผ่าตัด และเทคนิคไม่ดีพอทำให้แผลผ่าตัดนี้มีการติดเชื้อเกิดการแยกตัวของแผลทำให้โคลอสโตมีที่นำออกมาหลุดตกลงไป
ภาวะแทรกซ้อนระยะหลัง
การตีบแคบของรูเปิด (Stricture of stoma/stenosis)
เกิดเนื่องจากมีแผลเป็นรอบปากรูเปิดเนื่องจากเทคนิคในการเย็บปากโคลอสโตมีไม่ดี
อาจเกิดจากมีเยื่อพังผืดมาบีบรัดหรือการผ่าตัดเจาะช่องเปิดแคบเกินไป
การโผล่ยื่น (Prolape colostomy)
การทะลุ
เกิดจากการสวนล้างโคลอสโตมีที่รุนแรงทะลุลำไส้ออกไป
Low anterior resection (LAR)
หมายถึง การผ่าตัดทางหน้าท้อง ตัดต่อลำไส้ใหญ่ที่มีรอยต่อต่ำกว่า Peritoneal reflection ดังนั้น จึงรวมกันตัดต่อที่เรียกว่า Coloanal anastomosis, ultralow anterior resection
การรักษาด้วยรังสี
การรักษาด้วยเคมีบำบัด
การรักษาแบบประคับประคองตามอาการ
พยาธิสภาพ
ลำไส้อุดตัน หมายถึง ภาวะการเคลื่อนที่ภายในท่อลำไส้จากส่วนต้นไปส่วนปลายถูกขัดขวาง
กลไกการอุดตัน
2.เมื่อเกิดการอุดตันบางส่วนหรือทั้งหมด จะมีแก๊สและสารน้ำคั่งสะสมภายในท่อลำไส้เหนือจุดที่อุดตัน
ร้อยละ70-80ของแก๊ส มาจากอากาศที่กลืนเข้าไป ซึ่งเป็นแก๊สไนโตรเจนที่ลำไส้ดูดซึมไม่ได้
สารน้ำที่สะสม มาจาก น้ำดื่ม น้ำลาย น้ำจากกระเพาะอาหาร น้ำดี น้ำจากตับอ่อน
4.การดูดซึมสารน้ำและElectrolyteบกพร่อง เพราะผ่านไป24hr มีการหลั่งสารน้ำและElectrolyteออกมาเพิ่มขึ้นขณะลำไส้บีบตัว ความดันในช่องท้องก็จะเพิ่มมากขึ้นด้วย
5.ถ้าลำไส้โป่งพองมากทำให้เลือดไปเลี้ยงลำบาก ทำให้ลำไส้ส่วนนั้นขาดเลือด เมื่อขาดเลือดแล้ว แบคทีเรียจะบุกรุก
6.เมื่อความดันในช่องท้องสูงจนกดเส้นเลือดที่มาเลี้ยงผนังลำไส้ใหญ่ตำแหน่งหนึ่งจนทำให้เกิดการเน่าตาย และทะลุ(Perforation)ในที่สุด
3.เกิดการโป่งพองของลำไส้
1.เกิดพังผืดในช่องท้อง(adhesive bands)
หรือ ไส้เลื่อน(obstructedhernia)
หรือ เนื้องอกในลำไส้
สาเหตุและปัจจัย
สาเหตุที่ทำให้เกิด
1.mechanical obstruction คือ ภาวะลำไส้ตีบตัน เกิดจากมีบางสิ่งไปอุดตันทางเดินของลำไส้
1.เกิดพังผืดในช่องท้อง(adhesive bands)
2.ไส้เลื่อน(obstructedhernia)
3.เนื้องอกในลำไส้ (Diverticular Disease)
4.อุจจาระอุดตัน (impacted feces)
5.ลำไส้กลืนกัน (intussusception)
2.nonmechanical obstruction เกิดจากระบบกล้ามเนื้อประสาท (neuromuscular) หรือโรคหลอดเลือด ภาวะลําไส้อัมพาต (paralytic ileus)
เกิดขึ้นเมื่อหลังผ่าตัดเกิดการอักเสบ เช่น ภาวะตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน
ภาวะไส้ติ่งอักเสบเฉียบพลัน
ปัจจัยเสี่ยงที่ส่งเสริมให้เกิด
1.โรคกรรมพันธ์
2.ประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งลําไส้ใหญ่ 3.พฤติกรรมการบริโภคอาหาร
ไขมันสัตว์สูง โปรตีนสูง กากใยน้อย เป็นประจํา มีสารก่อมะเร็งและดื่มสุราเป็นเวลานาน