Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 2 แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช, 3 อย่าง…

- - - - มีความเชื่อมั่นในตนเอง สามารถคิดแก้ปัญหาและตัดสินใจได้ด้วยตนเอง
      - ไม่ตกเป็นทาสของอารมณ์ รู้จักวิธีการควบคุมอารมณ์
      - รู้จักตนเองว่ามีความสามารถ มีสุขภาพ มีสติปัญญา และฐานะทางเศรษฐกิจอยู่ในระดับใด
      - ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ไปในทางที่สร้างสรรค์ ใช้เวลา ทุกนาทีอย่างมีคุณค่าต่อชีวิต
      - แต่งกายให้เหมาะสมกับกาลเทศะ
      - ปรับตัวได้ดีในสถานการณ์ต่าง ๆ วิเคราะห์และวางแผนแก้ปัญหา ประเมินผล
    - - เข้าใจและยอมรับว่าทุกคนมีความแตกต่าง
      - มีความรับผิดชอบต่อการกระทำของตนเองและบุคคลอื่นที่เกี่ยวข้อง
      - มีมนุษย์สัมพันธ์กับผู้อื่นด้วยใจบริสุทธิ์
    - - ยอมรับความจริงว่าชีวิตย่อมมีการเปลี่ยนแปลง สามารถปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงได้
      - กล้าแสดงออกเพื่อปกป้องความถูกต้อง ความยุติธรรม คุณธรรมในสังคมด้วยสติ ไม่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน
      - ชีวิตเป็นส่วนหนึ่งของสิ่งแวดล้อม ถ้าไม่มีสิ่งแวดล้อม ชีวิตจะไม่สามารถอยู่ได้
      - สามารถปฏิบัติตามกฎระเบียบทางสังคม เช่น ปฏิบัติตามกฎหมาย จารีต ประเพณี ต่างๆ
      - ตระหนักถึงหน้าที่ของตนที่ต้องรับผิดชอบ ต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม
  - - - ความสามารถในการปรับตัว
      - การอบรมเลี้ยงดู
    - - เศรษฐกิจและสังคม
      - ภัยสงครามและภัยธรรมชาติ
      - การศึกษา
      - มลภาวะ
    - - ระบบต่อมไร้ท่อ
      - สารชีวเคมีในร่างกาย อิทธิพลของพันธุกรรม
      - ความต้องการทางร่างกาย
      - ความบกพร่องทางร่างกาย
      - ความต้องการส่วนบุคคล
      - ความต้องการพื้นฐานเพื่อการดำรงชีพ
      - ความต้องการทางสติปัญญา
      - เพศและวัย
- - - - เชื่อว่าพฤติกรรมต่างๆ ของมนุษย์มีความหมายซ่อนอยู่เบื้องหลังพฤติกรรม เหตุการณ์ต่างๆ ที่เข้ามากระทบจิตใจ มองประสบการณ์ในวัยเด็กซึ่งเชื่อว่าเป็นสาเหตุให้เกิดความผิดปกติทางจิตใจหรือบุคลิกภาพเบี่ยงเบนเมื่อเด็กเติบโตเป็นผู้ใหญ่
      - แนวคิดหลัก
        
        แรงขับ,สัญชาตญาณ 2 อย่าง มีชีวิตรอด
        
        ทางเพศ = Sexual of life instinct
        
        ความก้าวร้าว = Death wish
        
        ระดับของจิตใจ มี 3 ระดับ
        
        จิตใกล้สำนึก( Subconsciousness) = เป็นประสบการณ์ที่สะสมไว้ในลักษณะเลือนลาง เมื่อกระตุ้นจะรู้แล้วจำได้
        
        จิตใต้สำนึก ( Unconsciousness) = สภาวะที่บุคคลเก็บกดในสิ่งที่ไม่ต้องการ
        
        จิตสำนึก ( Consciousness) = ประสามสัมผัสทั้ง 5
        
        โครงสร้างของจิตใจ
        
        ID = สันดานดิบ ตามสัญชาตญาณ
        
        Ego = การปฏิบัติในความจริง รู้จักยับยั้ง รู้จักใช้เหตุผล
        
        superego = มโนธรรม กฎ ระเบียบ
        
        ความขัดแย้งในใจ
        
        กลไกทางจิต
        
        ลืม (Suppression) ผลักดันสิ่งที่ไม่สบายใจ กังวลใจ โดยลืม ไม่นึกถึงเกิดขึ้นในระดับจิตรู้สานึก
        
        โทษตัวเอง (Introjection) เมื่อเกิดข้อผิดพลาด จะคิดว่าเป็นความผิดของตนเอง
        
        เก็บกด (Repression) เก็บความทุกข์ ความรู้สึกผิดหวัง ไว้ในจิตใต้สำนึก
        
        โทษผู้อื่น (Projection) ตัวเองทาผิดแต่ไม่มองตนเอง ไม่พิจาณาเหตุและผล
        
        ถดถอย (Regression) ถอยกลับไปอยู่ในสภาพอดีตที่เคยทาให้ตนเองประสบความสาเร็จ หรือมีความสุข
        
        ถอยหนี (Withdrawal) หลีกออกจากความจริง จากสถานการณ์ที่ทาให้วิตกกังวล ไปอยู่ตามลาพัง โดยไม่คิดแก้ปัญหา
        
        ปฏิเสธ (Denial) ไม่ยอมรับความจริงที่มีผลกระทบต่อจิตใจอย่างรุนแรง
        
        แยกตัว ( Isolation) แยกความคิด ความรู้สึกไม่สบายใจ
        
        ทดแทน (Sublimation) หาสิ่งที่สังคมยอมรับมาปฏิบัติทดแทนพฤติกรรม ความคิด ความรู้สึกที่สังคมไม่ยอมรับ
        
        แปลงความรู้สึก (Conversion) กระบวนการเปลี่ยนแปลงความขัดแย้งในจิตใจระดับจิตใต้สานึก เพื่อดึงความสนใจไปอยู่ที่อาการทางกาย
        
        หาเหตุผล (Rationalization) หาเหตุผลมาอธิบายเข้าข้างตนเอง
        
        ทำตรงข้าม (Reaction formation) แสดงออกตรงข้ามกับความรู้สึกที่แท้จริงที่สังคมไม่ยอมรับ
        
        สำนึกผิด (Undoing) แสดงพฤติกรรมขอขมา ไถ่โทษ เพื่อลบความผิด
        
        ย้ายที่ (Displacement) ระบายอารมณ์โกรธ ไม่พึงพอใจ ไปกับบุคคล สัตว์หรือสิ่งของที่ไม่ได้เป็นต้นเหตุ
        
        ชดเชย (Compensation) สร้างปมเด่นขึ้นมาปกปิดปมด้อย
        
        เลียนแบบ (Identification) เลียนแบบพฤติกรรมท่าทางความคิดของบุคคลที่ตนเองชื่นชอบ
        
        ฝันกลางวัน (Fantasy) เมื่อบุคคลไม่สมหวังในโลกความเป็นจริง จึงสร้างโลกจินตนาการ
        
        พัฒนาการบุคลิกภาพ 5 ระยะ
        
        Phallic phase 4-5 yr. เลียนแบบเพศที่เหมาะสม ปมปิตุฆาต
        พฤติกรรมปัญหา แสดงอัตลักษณ์เพศไม่เหมาะสม
        
        Latency phase 6-11 yr. สร้างสัมพันธ์กับเพื่อน ปัญหาทักษะทางสังคม ปมด้อย
        
        Anal phase 2-3 yr. ควบคุมการขับถ่าย ระเบียบวินัย
        พฤติกรรมปัญหา วิตกกังวลสูง เป๊ะจู้จี้จุกจิก ย้าคิดยาทา ขี้เหนียว หรือตรงข้าม ไร้ระเบีย
        
        Genital phase 12 + yr.สัมพันธ์เพศตรงข้าม ปัญหาบทบาทไม่เหมาะสมกับเพศ
        
        Oral phase 0-1 yr.พฤติกรรมทางปาก ดูด กิน กัด แทะ
        พฤติกรรมปัญหา กัดเล็บ ดูดนิ้ว กินจุบจิบ ติดยา ติดเหล้า
        
        การประยุกต์ใช้ทฤษฎีจิตวิเคราะห์และพัฒนาการบุคลิกภาพ
        
        • การพูดโดยเสรี
        
        • การซักประวัติตั้งแต่แรกเกิด ประสบการณ์ในวัยเด็ก ความขัดแย้ง วิตกกังวล
        
        • การแปลความฝัน
        
        การถ่ายโยงความรู้สึก
        
        • เข้าใจการทางานของจิตสานึก จิตไร้สานึก กลไกทางจิต
        
        • เข้าใจพัฒนาการบุคลิกภาพที่เกิดจากการหยุดชะงักในแต่ละขั้น
        
        • การทาจิตบาบัด เข้าใจตนเอง เกิด insight
        
        • การป้องกันการเกิดปัญหาสุขภาพจิต
  - - - ความวิตกกังวลเกิดจากการไม่ได้รับการตอบสนองความพึงพอใจ
      - ความพึงพอใจที่ได้รับการตอบสนองทางกาย
      - ความรู้สึกมั่นคงในสัมพันธภาพ แสดงให้เห็นถึงสิ่งที่มีคุณค่า เพื่อลดความวิตกกังวล
      - ระบบตัวตน Self system : Good me, Bad me, Not me นาไปสู่การเจ็บป่วยทางจิต
      - พัฒนาการสัมพันธภาพตามวัย 6 ขั้น
        
        วัยเด็ก ( 18 เดือน -6 ปี ) อัตมโนทัศน์ เพศ เพื่อน
        
        วัยทารก ( 0 –18เดือน ) สัมพันธภาพกับผู้เลี้ยงดู
        
        วัยเริ่มรุ่น ( 6 –9ปี ) มีส่วนร่วมในสังคม ครู เพื่อน
        
        ก่อนวัยรุ่น ( 9 –12ปี ) ใกล้ชิดเพื่อนเพศเดียวกัน
        
        วัยรุ่นตอนต้น ( 12 –14ปี ) หาเอกลักษณ์ เพื่อนเพศเดียวกันเพื่อนต่างเพศ
        
        วัยรุ่น ( 14 -21 ปี ) มีเอกลักษณ์ พัฒนาตนสู่สังคม
    - - เกิดจากระบบตัวตนถูกขัดขวางและถูกรบกวนไม่ให้ได้รับความพึงพอใจ เกิดความไม่มั่นคงทางใจจากการมีสัมพันธภาพในขั้นต่างๆของพัฒนาการแต่ละช่วงวัย ส่งผลให้บุคคลเกิดความวิตกกังวลอย่างรุนแรง ไม่สามารถปรับตัว ไม่เข้าใจตนเอง หลีกหนีและปฏิเสธที่จะมีสัมพันธภาพกับบุคคลเกิดปัญหาจิตอารมณ์
  - - - ขั้นที่ 4 วัยเรียน = มีคุณค่าประสบความสาเร็จ - ปมด้อย
      - ขั้นที่ 3 วัยเด็กตอนปลาย = ความคิดริเริ่ม–รู้สึกผิด
      - ขั้นที่ 2 วัยเด็กตอนต้น = รู้สึกเป็นอิสระ–ละอายไม่แน่ใจ
      - ขั้นที่ 5 วัยรุ่น = เอกลักษณ์ของตนเอง – สับสนในบทบาท
      - ขั้นที่ 1 วัยทารก = ความไว้วางใจ–ไม่ไว้วางใจ
      - ขั้นที่ 6 วัยผู้ใหญ่ตอนต้น = ใกล้ชิดสนิทสนม – อ้างว้าง
      - ขั้นที่ 7 วัยผู้ใหญ่ตอนกลาง = รู้สึกจะเป็นผู้ให้กำเนิดและสร้างสรรค์สังคม – เห็นแก่ตัว
      - ขั้นที่ 8 วัยสูงอายุ = รู้สึกมั่นคงในชีวิต - รู้สึกสิ้นหวัง
    - - ไม่สามารถผ่านวิกฤตการณ์ทางสังคมในขั้นใดขั้นหนึ่งของพัฒนาการจะมีผลต่อเนื่องไปยังพัฒนาการขั้นต่อไป เกิดเป็นความบกพร่องและปัญหาทางจิตใจสังคม
  - - - การเสริมแรง ทางบวก ( + สิ่งที่อยากได้ ) ทางลบ (-สิ่งที่ไม่อยากได้)
      - การลงโทษ (+ สิ่งที่ไม่อยากได้ )
      - การอบรมสั่งสอน ทาตาม แยกแยะได้ เช่น ผู้ใหญ่ให้ของต้องยกมือไหว้ เพื่อนให้ไม่ต้องไหว้
    - - พฤติกรรมที่นามาซึ่งความพึงพอใจ พฤติกรรมนั้นมีแนวโน้มเกิดขึ้นอีก
      - การเสริมแรง
      - พฤติกรรมที่นามาซึ่งความไม่พึงพอใจ พฤติกรรมนั้นมีแนวโน้มจะลดลง หรือหายไปในที่สุด
      - การลงโทษ
    - - คือ ทฤษฎีสิ่งเร้าและการตอบสนอแสดงให้เห็นว่าการเรียนรู้ของบุคคลส่งผลต่อการเกิดพฤติกรรม โดยมีความสัมพันธ์ระหว่างการวางเงื่อนไขเพื่อให้เกิดการเรียนรู้และมีการตอบสนองทางร่างกาย
    - - พฤติกรรมบาบัด หรือการปรับพฤติกรรม มีเทคนิค
        
        การเผชิญเหตุอย่างเป็นระบบ
        
        การบำบัดเชิงลงโทษ
        
        การให้เบี้ยรางวัล
        
        การแรงเสริม
        
        การเป็นแบบอย่าง
  - - - • การบำบัดทางความคิด ไม่ตำหนิตนเอง มองสิ่งที่เป็นจริง สะท้อนพฤติกรรมทางบวก
  - - - พบว่า สาเหตุของการเจ็บป่วยทางจิต เกิดจากความผิดปกติที่เกิดจากสมอง อวัยวะ การทำงานของร่างกาย สารสื่อประสาท เนื้อเยื่อ เซลล์ การติดเชื้อ สารเสพติด รวมถึงพันธุกรรม
  - - - พยาบาลช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจตนเองพัฒนาคุณลักษณะของตน
        
        สร้างสัมพันธภาพ จัดสิ่งแวดล้อมเพื่อให้ผู้ป่วยยอมรับตนเอง เข้าใจปัญหาของตนเอง รู้สึกมีคุณค่าในตนเอง
  - - - กระบวนการสร้างสัมพันธภาพเพื่อการบำบัด การเข้าใจชีวิต และแก้ไขสัมพันธภาพ สร้างความไว้วางใจ ให้ความจริงใจ สร้างการเรียนรู้ใหม่ที่เหมาะสม เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง
      - บทบาทของพยาบาลในสัมพันธภาพเพื่อการบาบัดระหว่างพยาบาลกับผู้ป่วย
        
        สัมพันธภาพ 4 ระยะ
        
        แก้ปัญหาและใช้ประโยชน์จากแหล่งช่วยเหลือ
        
        ระบุปัญหาและความต้องการบริการ
        
        เริ่มต้น
        
        ยุติสัมพันธภาพ
    - - คนแปลกหน้า
      - ผู้ให้ข้อมูลที่จะทำให้ผู้ป่วยค้นพบปัญหาของตนเอง
      - ผู้ให้คำปรึกษา ให้ผู้ป่วยเล่าระบายความรู้สึกจนเกิดความเข้าใจในตนเอง มีแนวทางการแก้ไขปัญหา
      - ครู ให้ข้อมูลที่สำคัญในการเรียนรู้เพิ่มเติมเพื่อการบำบัดรักษา
      - ผู้นำ บริหารจัดการพัฒนาสัมพันธภาพให้เกิดการยอมรับ
      - ผู้ทดแทน ให้ความช่วยเหลือเพื่อให้เกิดการเติบโตและมีวุฒิภาวะ
    - - บุคคลเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงในชีวิต มีการปรับตัวกับสิ่งแวดล้อม มีระบบการปรับตัวของบุคคล
        
        สิ่งนำเข้า = สิ่งเร้า ระดับการปรับตัว
        
        กระบวนการควบคุม = กลไกการควบคุมเกิดควบคู่กับกลไกการรับรู้
        
        การปรับตัว 4ด้าน = ร่างกาย, อัตมโนทัศน์, บทบาทและหน้าที่, การพึ่งพาอาศัย
        
        สิ่งนำออก = ปรับตัวดี มีปัญหาในการปรับตัว
        
        และทั้ง 4 ระบบนี้ จะมีการป้อนกลับ
      - การนำทฤษฎีมาใช้ในกระบวนการการพยาบาล
        
        • วินิจฉัยปัญหาการปรับตัว
        
        • วางแผนให้เกิดการปรับตัวที่เหมาะสม
        
        • การประเมินพฤติกรรมและสิ่งเร้า
        
        • ปฏิบัติการพยาบาล
        
        • การประเมินผล
    - - ความพร่องในการดูแลตนเอง
      - ระบบการพยาบาล
      - ด้านสุขภาพ
      - การนำทฤษฎีมาใช้ในการพยาบาล
        
        แยกแยะความบกพร่องในการดูแลตนเอง
        
        กำหนดการพยาบาลให้ตรงและตอบสนองตามความต้องการของผู้ป่วย