Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Zarazne bolesti - Coggle Diagram
Zarazne bolesti
epizotijologija
- znanost koja proučava populaciju živ. koje proučavaju uzrok postanka, načine širenja i prestanka zaraznih bolesti
SPORAGIČNA OBOLJENJA - nije ograničena vremenom ni prostorom: ENZOOTIJA, EPIZOOTIJA , PANZOOTIJA
ENZOTIJA- mjesna zaraza, - trajna pojava neke zarazne bolesti na određenom području
EPIZOOTIJA - zemaljska zaraza, - učestala pojava pojedine bolesti živ. koja je ograničena vremenom i područjem
INKUBACIJA - je vrijeme ulazka mikroorganizma u tijelo živ. pa do prvih pojave simptoma
PANZOOTIJA - svijetska zaraza, - to je pojava bolesti koja je vremenski ograničena, ali neograničena prostorom
ŽARIŠTE BOLESTI - naziva se pojava nekoliko slučajeva oboljenja nastalih na istom izvoru infekcija
METODE ISTRAŽIVANJA :
-
statička ili eksperimentalna :
- pobol ili morbiditet ( broj oboljlih kroz broj svih živ. puta 100)
- pomor ili mortalitet ( br. uginulih kroz br. svih živ. puta 100)
- smrtnost ili letalitet ( br. uginulih kroz br. oboljelih puta 100)
Infekcija
- prodor zadržavanje i umnožavanje patogenog mikroorganizma u tijelu čovjeka ili živ.
Nastanak :
-
- primljiv mikroorganizam ( domaćin)
- način da patogen dođe u organizam
MANIFESTNA (klinička) : može očitovati pojavom kliničkih simptoma bolesti, TIPIČNA i ATIPIČNA
INAPARENTNA (supklinička) : može biti bez pojave kliničkih simptoma, a može biti skrivena kao latentna infekcija.
SEPTIKEMIJA ili SEPSA - stanje kada se mikroorganizam nalaze u cirkulaciji i šire se po cijelom organizmu
-
može biti
kontaktna, aerogena, hidrična, perkutana, diaplacetarna
EPIZOOTIOLOŠKI ČIMBENICI
1. VIRULENCIJA I INFEKCIJSKA DOZA MIKROORGANIZMA
- patogenost i virulancija to je snaga i količina mikroorganizma
- PATOGENOST - svojstvo organizma da nakon prodora i razmnožavanja izazove lokalno ili opće oštećenje tog domaćina
- APATOGENOST - nesposobnost nekog organizma da savlada domaćina
- INFEKCIOZNOST - sposobnost patogenog organizmaa da prodre u domaćina i u njemu se širi i umnaža
- INFEKCIOZAN- živi i neživi prenosioc mikro. sposoban za umnažanje
- KONTAGIOZNOST- sposobnost mikro. da bez posrednika prijeđe s inficiranog na neinficiranog domaćina (INFEKCIOZNOST JE PREDUVJET ZA KONTAGIOZNOST)
- MONOFAG - mikro. patogen samo za jednu vrste domaćina
- POLIFAG - patogen za više vrsta domaćina
- VIRULENCIJA - stupanj patogenih svojstava nekog mikro. važan za uzrokovanje bolseti
- TROPIZA - sklonost mikro. za infekciju određenih vrsta tkiva i stanica
- TENACITET - označava otpornost mikro. izvan domaćina
2. IZVOR INFEKCIJE
- su mjesta kojima se nalaze uzročnici zaraznih bolesti prije izazivanja zaraze u životinja ili ljudi u količini jedne doze
- PRIMARNI I SEKUNDARNI
- PRIMARNI - u kojima se prvo nalaze, životinje i dijelovi tijela u kojima se umnožavaju. ( životinja, čovjek, leševi, sirovine i proizvodi i člankonošci)
- SEKUNDARNI - neživi ( zemlja, voda zrak, predmeti )
- KLICONOŠE - u sebi nose uzročnike zaraznih bolesti i izlučuju ih u okoliš
- REKONVALESCENTNI - kliconoše izlučuju uzročnike nakon ozdravljenja
- IZLUČIVANJE - može biti izravno s mjesta bolesti (boginje) ili posredno u krvotok, preko ekskreta i sekreta
- IZLUČIVANJE U INKUBACIJI - može uslijediti pri kraju inkubacije ako nastupi oštećenje tkiva na mjestu lokalizacije (bjesnoća)
- IZLUČIVANJE U TIJEKU BOLESTIO: - oštećenje tikva ( štenećak), nekoliko dana i do mjeseci
- IZLUČIVANJE U KONVALESCENCIJI - prestanak kliničkih znakova bolesti i stvori se imunitet i prestaje s izlučivanjem
3. PUTEVI ŠIRENJA INFEKCIJE
- 3 osnovna načina : 1. dodirom, 2. neživim procesima, 3. pomoću vektora
- HORIZONTALNO PRENOŠENJE - prelazak infeciranog mikro. između živ. sličnih generacija
- VERTIKALNO PRENOŠENJE - s jedne generacije na sljedeću ( jaja, maternice i kolostrum)
A. DODIR
- kontaktne zaraze
- bez utjecaja iz vana, prilikom ugriza i spolni akt KOITALNE INFEKCIJE i prilikom prolazka kroz porođajni kanal
- posredni dodir je dodir po sredstvom dodira
-
-
-
-
-
-
H. OSTALNI NAČINI - PREDMETI, PRIJEVOZ ...
4. ULAZNA VRATA INFEKCIJE
- mjesto na kojem mikro. prodire u tijelo domaćina
- SLUZNICE PRIRODNIH OTVORA - dišni, probavni i urogenitalni sustav
- KOŽA
- POSTELJICA
- NEPOZNATA ULAZNA VRATA
5. PRIMLJIVOST ORGANIZMA ZA INFEKCIJU -- DISPOZICIJA -sklonost oboljenju ( vrsnu, rasnu , dobnu i spolnu)
- REZISTENCIJA - otpornost organizma
- NESPECIFIČNA - prirođena otpornost
- KOŽA I SLUZNICA - mehanička zapreka
- KLORIDNA KISELINA - u želucu sveždera i mesoždera spriječava naseljavanje patološke mikroflore
- NORMALNA MIKROFLORA - crijevnoj sluznici spriječava naseljavanje patološke mikroflore ( ispiranje očiju suzama, mokrenje, sline , mlijeko)
- C - REAKTIVNI PROTEIN - tvari u krvi koje djeluju antimikrobno
- INTERFERON -tvari koje se stvaraju navirusni podražaj , sprječavaju umnažanje virusa u neinficiranim stanicama (fagocitoza)
SPECIFIČNA OBRANA ORGANIZMA
- stečena imunost
- IMUNOST - stečeno stanje specifične otpornosti organizma prema infekciji određenim zračne bolesti
- NOSITELJI - protutijela i senzibilizirani T - limfociti
- IMUNOST - djelimo na humoralnu i celularnu
- HUMORALNA- proturjelo se veže na mikrob pa stiječe sposobnost za vezanje na drugi receptor koji se nalazi u fagocitozi
- CELULARNA- T - limfociti aktiviraju mikrofage i uče ih djelotvornijima u fagocitoze
- IMUNOST - djelimo prema načinu stjecanja na aktivnu i pasivnu