Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG I + V, Nguyễn Lê Thúy Nga 12 Sinh, (Quan trọng nhất), (Sự phân chia…

- - - - Sự đối lập về mục tiêu và chiến lược giữa hai cường quốc
        
        Liên Xô: Chủ trương duy trì hòa bình, an ninh thế giới, bảo vệ những thành quả của XHCN và đẩy mạnh phong trào cách mạng thế giới
        
        Mĩ: Ra sức chống phá Liên Xô và các nước XHCN, đẩy lùi phong trào cách mạng nhằm thực hiện mưu đồ bá chủ thế giới
      - Mĩ lo ngại trước sự phát triển của hệ thống XHCN ở Châu Âu và nhất là sự thành công của cách mạng Trung Quốc
        
        Sau 1945, CNXH trở thành một hệ thống thế giới, trải dài từ Đông Âu tới phía đông châu Á và ngày càng hùng mạnh, ảnh hưởng của CNXH ngày càng trở thành mối lo ngại đối với Mĩ
        
        Phong trào CM ở các nước phát triển mạnh (cả nước chiến thắng và chiến bại sau thế chiến 2)
      - Mĩ vươn lên thành một nước TB giàu mạnh nhất, vượt xa các nước Tb khác, nắm độc quyền vũ khí nguyên tử
        → Mĩ tự cho mình quyền lãnh đạo thế giới
    - - 12/3/1947, thông điệp của Tổng thống Truman tại Quộc hội Mĩ khẳng định: sự tồn tại của Liên Xô là nguy cơ lớn đối với nước Mĩ và đề nghị viện trợ khẩn cấp 400 triệu USD cho hai nước Hi Lạp và Thổ Nhĩ Kì
      - "Kế hoạch Mác-san" (6/1947)
        
        Mặt khác, qua kế hoạch này, Mĩ còn nhằm tập hợp các nước Tây Âu vào liên minh quân sự chống Liên Xô và các nước Đông Âu
        
        Với khoản viện trợ 17 tỉ USD cho các nước Tây Âu, Mĩ giúp các nước phục hồi kinh tế bị tàn phá sau chiến tranh
      - Thành lập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO)
        
        4/4/1949, Mĩ lôi kéo 11 nước thành lập khối quân sự NATO do Mĩ cầm đầu nhằm chống Liên Xô và các nước XHCN Đông Âu
        → Liên minh quân sự lớn nhất của các nước TB phương Tây do Mĩ cầm đầu
      - Đối phó của Liên Xô
        
        1/1949: Liên Xô và các nước Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế để hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau giữa các nước XHCN
        
        5/1955: Thành lập tổ chức Hiệp ước Vacsava, một liên minh chính trị - quân sự mang tính chất phòng thủ của ác nước XHCN
  - - - Sau thế chiến 2, thực dân Pháp quay trở lại Đông Dương
        → nhân dân Đông Dương kiên cường chống Pháp
      - Từ sau năm 1950, cuộc chiến tranh Đông Dương ngày càng chịu tác động lớn của cục diện chiến tranh lạnh
        
        Liên Xô, Trung Quốc và các nước XHCN tích cực ủng hộ, giúp đỡ nhân dân Đông Dương giành độc lập dân tộc
        
        Mĩ can thiệp sâu và ngày càng dính líu trực tiếp vào chiến tranh Đông Dương
      - Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết (7/1954) đã công nhận các quyền dân tộc của nhân dân Đông Dương. Nhưng Việt Nam tạm thời bị chia cắt làm hai miền ở vĩ tuyến 17
    - - sau thế chiến thứ 2, bán đảo Triều Tiên tạm thời chia làm 2 miền Nam - Bắc theo vĩ tuyến 38
        
        Miền Bắc do quân đội Liên Xô chiếm đóng
        
        Miền nam do quân đội Mĩ chiếm đóng
      - Năm 1948, hai nhà nước ra đời trên bán đảo Triều Tiên
        
        Tháng 8/1948, Đại Hàn dân quốc (Nam Triều Tiên)
        
        Tháng 9/1948, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (Bắc Triều Tiên)
      - 1950-1953, cuộc nội chiến giữa hai miền bán đảo Triều Tiên
        
        Trung Quốc nỗ lực chi viện cho Cộng hòa dân chủ Nhân dân Triều Tiên
        
        Mĩ hậu thuẫn cho Đại Hàn dân quốc
      - Tháng 7/1953, hiệp định đình chiến giữa hai miền bán đảo Tiều Tiên được kí kết.
    - - Sau 1954, Mĩ hất cẳng Pháp, dựng lên chính quyền Ngô Đình Diệm, âm mưu chia cắt lâu dài Việt Nam, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mĩ
      - Việt Nam đã trở thành điểm nóng trong chiến lược toàn cầu của Mĩ nhằm đẩy lùi phong trào giải phóng dân tộc và làm suy yếu phe XHCN
      - Chiến tranh Việt Nam trở thành chiến tranh cục bộ lớn nhất, phản ánh mâu thuẫn giữa 2 phe
      - Cuối cùng, mọi chiến lược chiến tranh của Mĩ bị phá sản, Mĩ phải ký Hiệp định Paris (1973), cam kết tôn trọng các quyền dân tộc cơ bản của nhân dân Việt Nam và phải rút quân, cam kết không dính líu về quân sự hoặc can thiệp về chính trị đối với Việt Nam
      - Năm 1975, nhân dân Đông Dương kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mĩ
  - - - Đầu những năm 70, xu hướng hòa hoãn Đông - Tây xuất hiện với những cuộc gặp gỡ thương lượng Liên Xô - Mĩ
        
        9/11/1972, hai nước Đức ký kết tại Bon Hiệp định về những cơ sở quan hệ giữa Đông Đức và Tây Đức → làm tình hình Châu Âu bớt căng thẳng
        
        Năm 1972, Liên Xô - Mĩ thỏa thuận hạn chế vũ khí chiến lược và kí Hiệp ước về việc hạn chế hệ thống phòng chống tên lửa (ABM) ngày 26/5, sau đó là Hiệp định hạn chế vũ khí tiến công chiến lược (SALT -1)
      - Đầu tháng 8/1975, 33 nước Châu Âu cùng với Mĩ và Canada ký kết Định ước Hen-xin-ki
      - Từ 1985, nguyên thủ Liên Xô-Mĩ tăng cường gặp gỡ, ký kết nhiều văn kiện hợp tác kinh tế, thủ tiêu tên lửa tầm trung Châu Âu, cắt giảm vũ khí chiến lược và hạn chế chạy đua vũ trang
    - - Nguyên nhân
        
        Cuộc Chiến tranh lạnh kéo dài hơn 4 thập kỉ đã làm cho hai nước tốn kém và bị suy giảm thế mạnh trên nhiều mặt so với các cường quốc khác, đang đứng trước thách thức của sự phát triển thế giới
        
        Sự vươn lên mạnh mẽ của Nhật Bản và Tây Âu... Các nước này đã trở thành những đối thủ đáng gờm đối với Mĩ. Còn Liên Xô lúc này nên kinh tế ngày càng lâm vào tình trạng trì trệ, khủng hoảng
        
        Cuộc cách mạng KH-KT và xu thế toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ → đòi hỏi phải có cục diện ổn định, đối ngoại, hợp tác cùng phát triển
      - Tháng 12/1989, tại Manta (Địa Trung Hải), hai nhà lãnh đạo M.Goocbachop (Liên Xô) và G.Buso (Mĩ) chính thức tuyên bố chấm dứt Chiến tranh lạnh
      - Tình trạng Chiến tranh lạnh chỉ thực sự kết thúc sau khi Liên Xô tan ra (1991), trật tưj hai cực không còn nữa
  - - - 1/ Trật tự thế giới mới mạng lại đang trong quá trình hình thành theo xu hướng " đa cực ", với sự vươn lên của các cường quốc như Mĩ, Liên minh Châu Âu, Nhật Bản, Liên bang Nga, Trung Quốc
      - 2/ Các quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, tập trung vào phát triển kinh tế
      - 3/ Mĩ ra sức thiết lập trật tự thế giới "một cực" để Mĩ làm bá chủ thế giới
      - 4/ Ở nhiều khu vực tình hình lại không ổn định với những cuộc nội chiến, xung đột quân sự đẫm máu kéo dài như ở bán đảo Bancang, ở một số nước Châu Phi và Trung Á
- - - - Nguyên thủ Mĩ, Anh, và Liên Xô họp hội nghị quốc tế tại Ianta từ ngày 4 đến ngày 11/2/1945
      - Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai chuẩn bị kết thúc
      - Có nhiều vấn đề quan trọng và cấp bách đặt ra trước các cường quốc Đồng minh
        
        Nhanh chóng đánh bại hoàn toàn các nước phát xít
        
        Tố chức lại thế giới sau chiến tranh
        
        Phân chia thành quả chiến thắng giữa các nước thắng trận
    - - Tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít Đức và chủ nghĩa quân phiệt Nhật
      - Thành lập tổ chức Liên Hợp Quốc để giữ gìn hòa bình, an ninh và trật tự thế giới sau chiến tranh.
      - Thỏa thuận đóng quân tại các nước để áp giải quân đội phát xít, phân chia phạm vi ảnh hưởng ở châu Á và châu Âu
        → Quan trọng nhất vì tạo cơ sở cho sự hình thành trật tự 2 cực 2 phe
    - - Diễn ra gay go, căng thẳng vì thực chất là cuộc đấu tranh quyết liệt để phân chia phạm vi thế lực, phân chia thành quả chiến tranh của các lực lượng mạnh, giữ vai trò chủ chốt nhất trong Chiến tranh
    - - Những quyết định của hội nghị cùng những thỏa thuận sau đó của 3 cường quốc đã trở thành khuôn khổ của trật tự thế giới mới → gọi là ' trật tự hai cực Ianta '
        
        Thúc đẩy sự ra đời và hoạt động của Liên Hợp Quốc
        
        Tạo ra khuôn khổ của trât tự thế giới mới, từng bước được thiết lập trong những năm 1945-1957
        
        Đưa đến tình trạng đối đầu căng thẳng giữa 2 phe, gây nên cuộc chiến tranh lạnh kéo dài hơn 4 thập kỉ
        
        Thúc đẩy cuộc chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc nhanh chóng ở Châu Âu, châu Á
  - - - 25/4 - 26/6/1945, hội nghị quốc tế tại Xan Phranxico với sự tham gia của đại biểu 50 nước để thông qua bản Hiến chương và tuyên bố thành lập tổ chức Liên Hợp Quốc
      - 24/10/1945, bản Hiến chương chính thức có hiệu lực
    - - Không can thiệp vào công việc nội bộ của bất kì nước nào
      - Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình
      - Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của tất cả các nước
      - Chung sống hòa bình và sự nhất trí giữa năm nước lớn gồm: Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp và Trung Quốc
      - Bình đẳng chủ quyền giữa các quốc gia và quyền tự quyết của các dân tộc
    - - Thúc đẩy giải quyết các vụ tranh chấp, xung đột ở nhiều khu vực
      - Thúc đẩy các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác quốc tế
      - Là một diễn đàn quốc tế vừa hợp tác vừa đấu tranh nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới
      - Giúp đỡ các dân tộc về kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế,...
    - - Duy trì hòa bình và ninh thế giới
      - Đấu tranh để thúc đẩy phát triển các mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các nước
  - - - Thỏa thuận của Hội nghị Pốtxđam (tháng 7-8/1945), quân đội 4 nước gồm Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp phân chia khu vực tạm chiếm đóng nước Đức nhằm tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít → làm cho Đức trở thành một nước hòa bình, dân chủ và thống nhất
      - Ở Tây Đức: Với âm mưu chia cắt lâu dài nước Đức, Mĩ-Anh-Pháp đã hợp nhất các khu vực chiếm đóng của mình và lập ra nhà nước Cộng hòa Liên bang Đức (9/1949) theo chế độ TBCN
      - Ở Đông Đức: 10/1949, được sự giúp đỡ của Liên Xô, nhà nước Cộng hòa Dân chủ Đức được thành lập theo con đường XHCN
    - - Năm 1945-1949, các nước Đông Âu từng bước hoàn thành cuộc cách mạng Dân chủ nhân dân và bước vào thời kì xây dựng CNXH
      - Liên Xô và các nước dân chủ nhân dân Đông Âu hợp tác ngày càng chặt chẽ về chính trị, kinh tế, quân sự...
    - - Sau chiến tranh, Mĩ thực hiện "Kế hoạch phục hưng Châu Âu" (Mác-san) viện trợ các nước Tây Âu khôi phục kinh tế → làm cho các nước Tây Âu ngày càng lệ thuộc vào Mĩ