Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Krajobraz wysokogórski Tatr - Coggle Diagram
Krajobraz wysokogórski Tatr
Tatry Wysokie są zbudowane głównie ze skał granitowych. Granit odznacza się większą odpornością na niszczące działanie wody, niskiej temperatury i wiatru od innych rodzajów skał. Dzięki temu Tatry Wysokie stanowią najwyższą część Tatr i najwyższe pasmo górskie w Polsce,
Krajobraz wysokogórski Tatr Wysokich charakteryzuje się:
dużymi wysokościami względnymi (powyżej 1000m)
dużymi wysokościami bezwzględnymi (powyżej 2000 m n.p.m.)
głębokimi dolinami
stromymi stokami
bardzo ubogą roślinnością lub jej zupełnym brakiem w najwyższych partiach gór
występowaniem charakterystycznych form skalnych takich jak:
turnie czyli ostre szczyty
granie czyli wąskie grzbiety
żleby czyli pionowe zagłębienia
stożki piargowe lub piargi czyli usypiska odłamków skalnych u stóp żlebów
W skalistym krajobrazie Tatr Wysokich wyróżniają się jeziora górskie zwane stawami. Największym z nich jest Morskie oko. Leży ono u podnóża Rysów - najwyższego szczytu w Polsce (2499 m n.p.m.)
W Tatrach Wysokich ciągną się długie i malownicze doliny o zaokrąglonych dnach np. Dolina Rybiego Potoku lub Dolina Pięciu Stawów Polskich. Zostały one utworzone przez lodowce górskie, które istniały w Tatrach kilkadziesiąt tysięcy lat temu
Wzniesienia Tatr Zachodnich mają zaokrąglone wierzchołki, a stoki mniej strome niż w Tatrach Wysokich.
Tatry Zachodnie są zbudowana głównie ze skał wapiennych, mniej odpornych na niszczenie niż skały granitowe. Z tego powodu to pasmo jest niższe niż Tatry Wysokie.
W skałach wapiennych woda wydrążyła wiele jaskiń i podziemnych korytarzy. Znajdująca się tam Wielka Jaskinia Śnieżna jest najgłębszą i najdłuższą jaskinią w Polsce. Jej długość wynosi prawie 24 km.
Do najpiękniejszych w Tatrach Zachodnich należą doliny ukształtowane przez lodowce górskie:
Dolina Chochołowska
Dolina Kościeliska
Wybierając się w Tatry, musimy pamiętać, że nawet w ciepły i słoneczny dzień w szczytowych partiach gór może być i może padać deszcz. Dzieje się tak dlatego, że wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza zmieniają się m.in.:
temperatura powietrza - obniża się o około 0,6°C co 100m
opady - im wyżej, tym są obfitsze
wiatr - w wysokich partiach gór wieje mocniej niż u podnóży
W Tatrach czasami wieje halny. Ten silny, ciepły i suchy wiatr wieje z południa. Zimą przynosi ocieplenie, co powoduje gwałtowne topnienie śniegu.
Piętra roślinności Tatr:
Pogórze (
700 m n.p.m
.)to najniżej położone piętro. Obecnie jest zajęte przez pola uprawne i pastwiska. W przeszłości rosły tu lasy liściaste, które niemal całkowicie wycięto.
Regiel dolny (
1250 m n.p.m.
) tworzą lasy mieszane. W ich skład wchodzą przede wszystkim buki i świerki.
Regiel górny (
1550 m n.p.m
.) porastają odporne na zimno świerki. W tym piętrze występuje także charakterystyczna dla Tatr sosna limba.
Piętro kosodrzewiny (
1800 m n.p.m.
) składa się głównie z krzewiastej sosny zwanej właśnie kosodrzewiną. Gdzieniegdzie rosną niskie jarzębiny.
Hale (
2300 m n.p.m
) to inaczej górskie łąki. Warstwa gleby jest zbyt cienka i panują zbyt surowe warunki, by mogły rosnąć tu drzewa i krzewy. Wśród roślin przeważają trawy.
Turnie (
2300 m n.p.m . +
) to najwyższe piętro górskie. Jest tu bardzo zimno i wietrznie. Tylko gdzieniegdzie gleba przykrywa skały. Rosną tutaj między innymi mchy oraz dzwonki alpejskie.
Na terenie Tatr utworzono Tatrzański Park Narodowy. Gatunkiem bardzo rzadkiej, chronionej rośliny jest sosna limba. Ze zwierząt ochroną zostały objęte świstaki i kozice.
W Tatrach żyją też niedźwiedzie brunatne, wilki, rysie, jelenie i gronostaje oraz liczne gatunki ptaków m.in. orły przednie i orliki krzykliwi. Górskie potoki to miejsca występowania pstrągów potokowych
Tatry są częścią Podhala - jednego z kulturowych Polski. Jego rdzenni mieszkańcy, czyli górale podhalańscy, przez lata trudnili się wypasem owiec i w niewielkim stopniu uprawą ziemi.
Obecnie zajmują się przede wszystkim obsługą turystów, którzy bardzo licznie odwiedzają tatry. Pracują w hotelach, prowadzą pensjonaty i restauracje oraz wożą przyjezdnych busami i dorożkami.
Górale podhalańscy są wierni swoim zwyczajom. Podczas świąt i uroczystości noszą charakterystyczne stroje. Często posługują się też swoją gwarą.
Góralskie domostwa były niegdyś budowane z drewna świerkowego. Dziś używa się też innych materiałów ale w dalszym ciągu domy mają charakterystyczną konstrukcję.
solidne ściany
strome dachy, z których zimą łatwo zsuwa się śnieg
Tatry są jednym z najpopularniejszych miejsc wypoczynku i turystyki w Polsce. Co roku Zakopane i jego okolice odwiedza ponad milion turystów. Tak duża liczba ludzi powoduje znaczne zmiany w środowisku. Przykładami tego negatywnego wpływu człowieka na środowisko Tatr są:
rozdeptywanie i zaśmiecanie szlaków turystycznych
zanieczyszczenie powietrza spalinami samochodowymi
niszczenie roślin i niepokojenie zwierząt
zbyt duża liczba hoteli i pensjonatów, których wygląd często nie nawiązuje do tradycyjnej góralskiej architektury i szpeci krajobraz.
Z Wielkiego Stawu w Dolinie Pięciu Stawów Polskich wypływa potok Roztoka który tworzy dwa malownicze wodospady. Jednym z nich jest najwyższy wodospad w Polsce - Siklawa. Ma on wysokość 70m wysokości