Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
KIDNEY URINARY BLADDER SYSTEM - Coggle Diagram
KIDNEY URINARY BLADDER SYSTEM
Kidney
Function of kidney
-ควบคุมสารน้ำ
-ความเข้มข้นของน้ำโซเดียมโพแทสเซียม
-ทำหน้าที่ในการกำจัด nitrogenous waste ที่สร้างโดยตับในกระบวนการเมตาบอลิซึม
-ควบคุมความดัน
-การสร้างฮอร์โมน,vitamin D
Glomerular Filtration Rate(GFR)
ค่าเฉลี่ยของอัตราการกรองของแต่ละ nephron คูณกับจำนวนnephron ทั้งสองข้างมีไต
ค่า GFR ปกติมีค่าประมาณ
130 ml/min/1.73 m2 ผู้ชาย
และ 120 ml/min/1.73 m2 ในผู้หญิง
Urinalysis (UA)
วิธีการทดสอบทางเคมีในการทำ UA ช่วยให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับความผิดปกติภายในไตหรือในร่างกาย
-ไตของมนุษย์มี 1 คู่อยู่บริเวณใต้ท้องด้านหลัง (retroperitoneal) โดยอยู่คนละข้างของกระดูกสันหลัง
-โดยไตข้างขวาจะมีระดับต่ำกว่าไตข้างซ้ายเล็กน้อย
-ความยาวประมาณ 11-12 ซม
-เส้นเลือดแดงเพียง 1 เส้นที่ไปเลี้ยงไตจะออกจากAorta และเข้าสู่ไตบริเวณขั้วไต
THE NEPHRON คือ หน่วยที่ทำหน้าที่ของไต (functional unit)
THE GLOMERULUS เป็นจุดเริ่มต้นของnephron ซึ่งเกิดจากองค์ประกอบของเส้นเลือดฝอยเล็กๆ
PROTEINURIA โปรตีนรั่วออกมาในปัสสาวะ
ภาวะปกติพบโปรตีนในปัสสาวะได้ไม่เกิน 150 mg/day
albumin ปกติต้องน้อยกว่า 30 mg/day
Proteinuria >3.5 g/day = Nephrotic-range proteinuria
HEMATURIA ปัสสาวะเป็นเลือด
สาเหตุ
Glomerular
-IgA nephropathy
-Alport syndrome
-Thin basement membrane disease
-Other cause
ตรวจพบ RBC ในปัสสาวะ
ค่าตรวจพบ RBC ≥ 3 ตัว
ACUTE KIDNEY INJURY (AKI)
ภาวะไตวายเฉียบพลัน
Pre renal AKI
สาเหตุ
เลือดออก,ท้องเสีย,หัวใจล้มเหลว,ตับแข็ง,
ยา : NSAIDs , ACEi/ARB
Post-renal AKI
สาเหตุ
• Bilateral ureteric obstruction: CA cervix,stone,cancer
• Unilateral ureteric obstruction in single kidney
• Bladder/urethra obstruction : BPH,neurogenic bladder
อาการ
ปัสสาวะเป็นเลือด,ปวดท้อง
AGN
: Acute glumerulonephritis เกิดใน glomerulus
ATN
: Acute tubular necrosis
-Ischimic ATN : ATN จากมีเลือดไปเลี้ยงไตน้องลง
-Nephrotoxic ATN : ATN จากการได้รับสารที่มีพิษต่อไต
AIN
: Acute interstitial nephritis เกิดภายในไต
AKI Management
-วินิจฉัยภาวะไตวายเฉียบพลันให้ได้โดยเร็ว-หาสาเหตุและแก้ไขสาเหตุ
-แก้ไขภาวะ pre-renal และ จัดการ hemodynamic ให้stable
-ป้องกันไม่ให้เกิดการทำลายไตมากขึ้น หลักเลี่ยงยาและสารต่างๆที่มีพิษต่อไต
เกณฑ์วินิฉัย
↑sCr ≥ 0.3 mg/dL in 48 hr
↑sCr ≥ 1.5 x baseline in 7 day
Urine volume < 0.5 ml/kg/hr for 6 hr
CHRONIC KIDNEY DISEASE (CKD)
ภาวะไตวายเรื้อรัง
นิยาม
การทำงานของไต eGFR < 60 ml/min/1.73m2
โครงสร้างของไตผิดปกติ (โปรตีนไข่ขาวออกมาในปัสสาวะ >30 mg/24hr
eGFR โดยใช้สูตร CKD-EPI
ในแอปพริเคชัน
อาการและอาการแสดงของโรคไตเรื้อรัง
นอนไม่หลับ คัน มีรอยเกาตามตัว
ปัสสาวะบ่อยกลางคืน แขนขาไม่ค่อยมีแรง
ปวดศีรษะ เลือดออกตามไรฟัน
เยื่อหุ้มหัวใจหรือเยื่อหุ้มปอด
ขาอยู่ไม่นิ่ง
การดูแลรักษาผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง
ชะลอการเสื่อมของไต
-ควบคุมความดันโลหิต
-ยากลุ่ม ACEi/ARB
-อาหาร : จำกัดเกลือ และโปรตีน
-หยุดสูบบุหรี่
-หลี่กเลี่ยงสารที่มีพิษต่อไต NSAID
-ควบคุมน้ำตาล
ป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่จะเกิดจากโรคไตเรื้อรัง
-ภาวะซีด
-ภาวะโพแทสเซียมในเลือดสูง
-ภาวะเลือดเป็นกรด
-โรคกระดูกและแร่ธาตุที่เกิดจากโรคไต : แคลเซียม และ ฟอสฟอรัส
-ภาวะความดันโลหิตสูง
-ภาวะบวมและสารน้ำเกินในร่างกาย
-ภาวะของเสียในเลือดดั่ง
เตรียมพร้อมเข้าสู่การบำบัดทดแทนไต
-เมื่อเข้าสู่ โรคไตเรื้อรังระยะที่ 4 ควรส่งพบ อายุรแพทย์โรคไต
-เริ่มการบำบัดทดแทนไตเมื่อ
--GFR<15 + มีอาการจากของเสียในร่างกายคั่ง
--GFR<6 - เริ่มทำได้เลยแม้ไม่มีอาการ
GLOMERULAR DISEASE
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของโกลเมอรูลาร์
NEPHROTIC SYNDROME
-โปรตีนรั่วออกมาในปัสสาวะ :
ผู้ใหญ่ > 3.5 g/day และเด็ก > 40 mg/day
-aibumine ต่ำ < 3.5 g/dl
-บวม
-ไขมันสูงและรั่วในปัสสาวะ
NEPHRITIC SYNDROME
-เลือดออกในปัสสาวะ
-โปรตีนรั่วออกมาในปัสสาวะ < 3 g/day
-บวม
-ความดันสูง
ELECTROLYTE ABNORMALITY
ภาวะเกลือแร่ผิดปกติ
Hyponatermia ภาวะโซเดียมต่ำ Na < 135 mEq/L
สาเหตุ
Pseudohyponatremia (ภาวะโซเดียมปลอม)
Truehyponatremia (ภาวะโซเดียมต่ำจริง)
อาการ
คลื่นไส้ ไม่สบาย/ง่วง ปวดศีรษะ อาการชัก โคม่า
การรักษา
: รักษาตามอาการ
Hypernatremia ภาวะโซเดียมสูง Na > 145 mEq/L
สาเหตุ
-ได้รับโซเดียมเข้าไปปริมาณมาก
-มีการสูญเสียน้ำออกไปจากร่างกาย
อาการ
ความอ่อนแอ ป่วย ซึม หงุดหงิด อาการชัก โคม่า เสียชีวิต
การรักษา
: รักษาตามอาการ
Hypokalemia ภาวะโพแทสเซียมต่ำ K < 3.5 mEq/L
สาเหตุ
-โพแทสเซียมเคลื่อนย้ายเข้าไปในเซลล์
-มีการสูญเสียโพแทสเซียมออกไปจากร่างกาย
อาการ
จากกล้ามเนื้อและหัวใจ
การรักษา
ให้โพแทสเซียมทดแทน
Hyperkalemia ภาวะโพแทสเซียมสูง K > 5.0 mEq/L
สาเหตุ
-โพแทสเซียมเคลื่อนย้ายออกมาจากเซลล์
-รับประทานอาหารที่มีโพแทสเซียมสูง
-โพแทสเซียมขับออกทางไตได้น้อยลง
อาการ
• Severe muscle wealness/Paralysis
• Cardiac arrhythmia & EKG abnormality
การรักษา
การให้ยา
ACID-BASE ABNORMALITY
ความผิดปกติของสมดุลกรด-ด่าง
คาร์โและไขมัน ➡️CO2+ H2O ขับออกทางปอด
โปรตีน ➡️ ฟอสเฟต ซัลเฟต ➡️ H+ ขับออกทางไต
Metabolic acidosis
(pH < 7.35, HCO3 < 24 mmol/l)
มีผลต่อการทำงานของหัวใจและหลอดเลือด ยับยั้งการทำงานของ receptors
สาเหตุ
ค่า AG > 18 mEq/l
ค่า AG < 18 mEq/l
โดยค่าปกติคือ 12-18 mEq/l
การรักษา
หาสาเหตุและแก้ไขสาเหตุนั้นๆ
Metabolic alkalosis
(pH > 7.35, HCO3 > 24 mmol/l)
กลไกการเกิด
-การสร้างด่างและการสูญเสียกรดออกจากร่างกาย
-ไตขับด่างไม่ได้ (ไตวาย ร่างกายขาดน้ำ
ร่างกายขาดครอไรด์ ร่างกายขาด K)
สาเหตุ
ผู้ป่วยความดันโลหิตปกติ
2.ผู้ป่วยมีความดันโลหิตสูง
การรักษา
หาสาเหตุและแก้ไขสาเหตุนั้นๆ