Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ANTICANCER DRUGS (ยาที่ใช้เกี่ยวกับมะเร็ง) - Coggle Diagram
ANTICANCER DRUGS
(ยาที่ใช้เกี่ยวกับมะเร็ง)
Cancer(มะเร็ง)
กระบวนการเกิด Cell มะเร็ง Cell cycle(ระยะการแบ่งตัว)
S-สร้างสารพันธุกรรม
G2-เตรียมความพร้อมในการแบ่งตัว
G1- Cell เริ่มสร้างโปรตีน ขนาดโตขึ้น
M-เกิดการแบ่งเซลล์ออกเป็น 2 cell
G0-ไม่มีการแบ่งตัว
สารเหตุการเกิดมะเร็ง
ปัจจัยภายนอก
Physical
Bacteria
Chemical carcinogens
Viruses
Fungi
แนวดน้มพันธุกรรม
Oncogene
Cancer suppressor genes; p53, rb
ลักษณะของมะเร็ง
Tumors(เนื้องอก)
Benign tumors(เนื้องอกไม่ร้ายแรง)
Malignant tumors(เนื้อร้าย)
Cancer are malignant (spreading) tumors(เนื้องอกมีการกระจาย)
Uncontrolled growth of cells(ไม่อยู่ภายใต้การควบคุม)
Damage to the genes controlling cell growth(เซลล์มะเร็งโตขึ้นเกิดการเสียหายของยีน)
วิธีการรักษา
Radiation therapy, and(ฉายแสง)
Drug therapy(ยา)
Neoadjuvant chemotherapy(ให้ยาก่อน)
Multimodality(ให้ยา+ฉายแสงร่วม)
Palliative chemotherapy(เป้าหมาย)
Adjuvant chemotherapy(ให้ยาตามหลัง)
Surgery(ผ่าตัด)
PRINCIPLES
Combination chemotherapy(ใช้ยาหลายตัวร่วมรักษา)
Maximum tolerated dose ไม่เท่ากับ maximum therapeutic dos
Conventional chemotherapy ออกฤทธิ์ที่cell cycle microtubules และ DNA
ยา classical chemotherapy มีประสิทธิภาพดีกับเซลล์ที่กำลังเพิ่มจำนวน
ขนาดยาขึ้นกับแต่ละบุคคลแต่ละโรค
COMBINATION CHEMOTHERAPY
เพิ่มสัดส่วนการทำลายเซลล์
ทำให้ใช้ยาแต่ละตัวในขนาดที่ลดต่ำลงได้
ลดพิษ ลดการดื้อยา
ส่งผลต่อเซลล์ที่ต่างระยะกันในเซลล์ cell cycle
โจมตีเซลล์มะเร็งด้วยกลไกลที่แตกตางกัน
DOSAGE
ใช้ AUC
ใช้ขนาดคงที่
มักให้ยาเป็นรอบๆ “cycles” เพื่อให้เซลล์ปกติฟื้นตัว
ใช้ค่าพื้นที่ผิวของร่างกายในการคำนวณขนาดยา
CHEMOSENSITIVITY OF TUMORS
MEDIUM
Ovarian
Breast
Osteosarcoma
LOW
NSCLC
Cervical
Endometrial
HIGH (ตอบสนองดี)
Hodgkin’s dx
ALL
Choriocarcinoma
ผลข้างเคียงของยาเคมีบำบัดต่ออวัยวะต่างๆ
ปอดอักเสบ
คลื่นไส้ อาเจียน
แผลในปาก
กล้ามเนื้อหัวใจ/กดไขกระดูก
ผมร่วง
กลุ่มยา
ALKYLATING AGENTS
Nitrosoureas
Lomustine
Semustine
Carmustine
Carboplatin
Oxaliplatin
Cisplatin
Nitrogen
mustards
Ifosfamide
Mechlorethami
ne
Cyclophospham
ide
Busulfan
Procarbazine
• Dacarbazine
ผลข้างเคียง
มีพิษสูงต่อเซลล์ที่กำลังเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว
กดไขกระดูก เยื่อบุเมือกลำไส้ ผม/ขน
อาจกดการสร้างเซลล์สืบพันธุ์
อาจทำให้เป็นมะเร็งชนิดอื่นตามมาได้
พิษเฉพาะของยาตามกลุ่ม
CYCLOPHOSPHAMIDE
กลุ่มโรค
lymphoma
multiple myeloma
Hodgkin’s disease
breast cancer
ovarian cancer
ผลข้างเคียง
เม็ดเลือดขาวต่ำ
เกล็ดเลือดต่ำ
กดภูมิคุ้มกัน
เลือดออกในกระเพาะปัสสาวะ
NITROSOUREAS
• Carmustine, Lomustine:
melanoma
กดไขกระดูก
brain cancer
Streptozocin:
metastatic islet cell carcinoma
พิษต่อไต
PLATINUM COMPOUNDS
Carboplatin
Advanced ovarian cancer
กดไขกระดูกกว่า cisplatin
Oxaliplatin
colorectal cancer(มะเร็งลำไส้)
พิษต่อเส้นประสาทส่วนปลาย
Cisplatin
Metastatic testicular and ovarian cancers
พิษต่อไต
Tetraplatin
ANTIMETABOLITES
กลไกล
ยับยั้ง/รบกวนชีวสังเคราะห์สารที่จำเป็นต่อการดำเนินชีวิตของเซลล์
ถูกนำเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของ DNA -ยับยั้งกิจกรรมของ DNA
สารที่มีโครงสร้างคล้ายmetabolite จำเป็นต่อการดำเนินชีวิตของเซลล์
Folate antagonist
• Methotrexate
Choriocarcinoma(โรคเนื้องอกของรก)
กดไขกระดูก พิษต่อปอด
ยับยั้งการสังเคราะห์ โฟเลท
Pemetrexed
Non-small cell lung cancer
กดไขกระดูก
Pyrimidine antagonist
Fluorouracil
Cytarabine
ยับยั้งการสร้างไพริมิดีน-DNA/RNA
Capecitabine
Gemcitabine
5-Fluorouracil/capecitabine
กดไขกระดูกทำให้เกิด neutropenia
Hand-and-foot syndrome
.ใช้กับ solid tumors
Purine antagonist
Cladribine
Pentostatin
• Fludarabine
6-Mercaptopurine
กดไขกระดูก (เม็ดเลือดขาวต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ โลหิตจาง)
พบพิษต่อตับแต่น้อย
Acute lymphocytic leukemia
6-Thiopurines
6-thioguanine (6-TG)
6-mercaptopurine (6-MP)
Ribonucleotide reductase inhibitor
ANTITUMOUR ANTIBIOTICS
(กลุ่มยาปฏิชีวนะจากเชื้อรา)
Dactinomycin
ใช้กับWilms' tumor และ rhabdomyosarcoma
กดไขกระดูก
ยับยั้งกระบวนการ transcription
เยื่อบุในปากและทางเดินอาหารอักเสบ
Bleomycin
ไม่ค่อยกดไขกระดูก
มีพิษต่อตับ
Testicular cancer, lymphomas, squamous cell carcinomas
Mitoxantrone
มักใช้กับมะเร็งต่อมลูกหมากและ acute nonlymphocytic leukemia
กดไขกระดูก/พิษต่อหัวใจ
ทำให้ DNA เสียหาย
คลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง เยื่อบุอักเสบ
Mitomycin
Anthracycline drug
แทรกตัวระหว่าง base pair ของ DNA ขัดขวางการทำงาน
กดไขกระดูก-พิษที่ทำให้ต้องจำกัดขนาดยา
เกร็ดเลือดต่ำ
โลหิตจาง
Doxorubicin/DaunorubicinEpirubicin/
พิษต่อหัวใจ สัมพันธ์กับขนาดใช้ยาสะสม-heart failure
PLANT-DERIVED ANTINEOPLASTIC AGENTS
(ยาจากกลุ่มพืช)
Paclitaxel, docetaxel,Cabazitaxel
กดไขกระดูก
มะเร็งต่อมลูกหมาก
มะเร็งเต้านม/พิษต่อหัวใจ
Eribulin
Vincristine, vinblastine, vinorelbine
Vincristine
โรคของเส้นประสาทส่วนปลายรู้สึกชาหรือเสียวแปลบที่มือ หรือเท้า
ตะคริวที่ท้องหรือท้องผูก
พิษต่อระบบประสาท
Vinblastine
กดไขกระดูก พบพิษต่อระบบประสาทน้อยกว่า
กลไกลการออกฤทธิ์
ยับยั้งการแบ่งเซลล์ในระยะmitosis ช่วง metaphase
เซลล์จะเข้าสู่กระบวนการ programmed cell death
Topoisomerase Inhibitors
กลุ่มยา
CAMPTOTHECINS
• Irinotecan
ใช้ร่วมกับ 5-fluorouracil-มะเร็งลำไส้ใหญ่
ผลข้างเคียง-ท้องเสีย/กดไขกระดูก
ยับยั้งการจำลอง DNA
MISCELLANEOUS CYTOTOXIC DRUGS(ใช้ในเด็ก)
Hydroxyurea
Procarbazine
L-asparaginase
Dacarbazine
TOPOISOMERASE INHIBITORS
Topoisomerase I inhibitors -หน้าที่ตัดสายเดี่ยวและคลายเกลี่ยว supercoiled DNA
Topoisomerase II inhibitors-หน้าที่ตัดและต่อสายคู่ของ DNA
DNA topoisomerases จำเป็นต่อโครงสร้างการจัดเรียงตัวของสายดีเอ็นเอขณะเกิดกิจกรรม มีหน้าที่ตัดและต่อ DNA
HORMONES AND ANTAGONISTS(กลุ่มยา hormone)
SERM-Tamoxifene
SERD-Fulvestrant
Estrogens-Ethinyl Estradiol
Progestins-Hydroxyprogesterone
Corticosteroids-Prednisolone
OTHER MITOTIC INHIBITORS
ERIBULIN mysylate
มะเร็งเต้านม
โลหิตจาง
ยับยั้งการแบ่งเซลล์
Ixabepilone
มะเร็งเต้านม
โรคเส้นประสาทส่วนปลาย
ยับยั้งการทำงานของไมโครทูบูล
GLUCOCORTICOIDS
ต้านการอักเสบ/เพิ่มความอยากอาหาร
น้ำหนักเพิ่ม/กดปฏิกิริยาการแพ้/มีฤทธิ์ต้านการอาเจียน
ใช้กับ leukemia และ lymphoma (lympholytic)
ANTIESTROGENS
Tamoxifen
ยับยั้งการทำงานของตัวรับเอสโตรเจนในเนื้อเยื่อ
เพิ่มความเสี่ยงการเกิดมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
มะเร็งเต้านม-ป้องกันการแพร่กระจาย
Fulvestrant
มะเร็งเต้านมระยะแพร่กระจาย
ใช้กับมะเร็งเต้านมที่ตรวจแล้วว่าตอบสนองต่อยาต้านเอสโตรเจน
AROMATASE INHIBITORS
Anastrozole
ปวดกล้ามเนื้อและกระดูก เสี่ยงกระดูกพรุน
ไม่ค่อยทำให้เกิดการวูบ/น้ำหนักขึ้น
Letrozole
เป็นยาแรกในการรักษามะเร็งเต้านมทั้งระยะแรกและระยะลุกลาม
ใช้กับมะเร็งเต้านมที่ตรวจแล้วว่าตอบสนองต่อยาต้านเอสโตรเจน
Exemestane
ป้องกันมะเร็งเต้านม
เหนื่อยล้า ปวดกล้ามเนื้อ
กรณีมะเร็งลุกลามขณะใช้ tamoxifen
ANDROGEN DEPRIVATION THERAPY
GnRH agonist-Leuprolide
Anti-androgens-Flutamide
BIOLOGICAL RESPONSE MODIFIERS
Biological Response Modifiers
immunotherapy-cytokines
ยาในกลุ่ม targeted therapies บางชนิด
กระตุ้น/กดระบบภูมิคุ้มกันเพื่อช่วยให้ร่างกายต่อสู้กับมะเร็ง
Pathway-Targeted Therapies
ช่วยระบบภูมิคุ้มกันฆ่ามะเร็ง
ลดผลข้างเคียง
ยับยั้งการเจริญ การกระจายมะเร็ง การรบกวน Enzyme โปรตีน
NEUTROPENIA
ผู้ป่วยมีโอกาศติดเชื้อง่าย
ระยะเม็ดเลือดขาวต่ำสุด 7-14 วัน และกลับสู่ปกติ 14-28 วัน
การลดต่ำลงของ neutrophils < 1500/ลบ.มม.
กลุ่ม
RITUXIMAB-B-cell non-Hodgkin's lymphoma
พิษจากยาเคมีบำบัด
• Immediate-เนื้อตาย การรั่วของยาออกนอกหลอดเลือด
• Delay-โลหิตจาง
Early-เยื่อเมือกอักเสบ
Long term-เป็นหมัน
MONOCLONAL ANTIBODIES-Trastuzumab: breast cancer (HER2/neu)
MUCOSITIS
เยื่อบุช่องปากอักเสบ
ปากแห้ง เจ็บคอ
ผลต่อการรับรู้รส กลิ่น
KINASE INHIBITORS-Inhibitors of growth factors receptors