Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บท 8 การใช้ยาในผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
บท 8 การใช้ยาในผู้สูงอายุ
ปัจจัยที่มีผลทำให้เกิดปัญหาการใช้ยา
1) ปัจจัยที่เกี่ยวกับตัวผู้สูงอาย
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของร่างกายจากกระบวนการชราที่ส่งผลต่อเภสัชจลศาสตร์และเภสัชพลศาสตร์
2) ปัจจัยด้านพฤติกรรมการใช้ยาของผู้สูงอายุประกอบด้วย
ความร่วมมือในการใช้ยา (medication adherence)
การใชยาด้วยตนเอง (self-medication)
การเปลี่ยนแปลงทางเภสัชจลวิทยาในผู้สูงอายุ (Phamacologicalchang in elderly)
1) เภสัชจลศาสตร์ (Pharmacokinetic)
การดูดซึมยา (drug absorption)
ความเป็นกรดในกระเพาะอาหารลดลง
การบีบตัวของทางเดินอาหารลดลง
ปริมาณการไหลเวียนของเลือดผ่านกระเพาะอาหารลดลง
การดูดซึมทางเดินอาหารลดลง
การกระจายตัวของยา (drug distribution)
ปริมาณน้ำในร่างกายลดลง
มวลกล้ามเนื้อลดลง
โปรตีนอัลบูมินลดลง
ไขมันในร่างกายเพิ่มขึ้น
การกระจายตัวของยาละลายได้ดีในน้ำลดลง
ความเข้มข้นของยาในเลือดสูงขึ้น
เมตะบอลิสมของยา (drug metabolism)
ปริมาณเลือดไหลผ่านตับ
การทำงานของ
เอ็นไซม์ตับลดลง
การขับถ่ายยาทางไต (renal excretion)
ปริมาณเลือดที่ไหลผ่านไตลดลง
ยาถูกขับออกทางไตสะสมและเกิดผลข้างเคียง
กลุ่มยาที่ใช้บ่อยและอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงหรืออันตราย ยาที่เกิดปฏิสัมพันธ์ระหว่างยา
และการพยาบาล
ยานอนหลับ
(hypnotic drugs)
กลุ่มยา benzodiazepines
barbiturates
ผลข้างเคียง
ง่วงงุนงง สับสน
กดประสาทส่วนกลาง
กดศูนย์การหายใจ
การพยาบาล
ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมควรหลีกเลี่ยงยากลุ่มนี้เพราะอาจทำให้สับสนมากยิ่งขึ้น
ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด (hypoglycemic agent)
กลุ่มยา chlorpropamide
ผลข้างเคียง
ภาวะน้ำตาลต่ำ
ภาวะโซเดียมต่ำ
ขาดสารอาหารและแร่ธาต
การพยาบาบ
ผู้สูงอายุควรหลีกเลี่ยงหากจำเป็นต้องใช้ยาควรสังเกตอาการแสดงของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ยาที่มีผลต่อหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular drugs)
กลุ่มยา thaiazides
ผลข้างเคียง
โปแตสเซียมต่ำ
น้ำตาลในเลือด
กรดยูริคสูง
ความดันโลหิตน้อยลง
การพยาบาล
ควรสังเกตภาวะโปแตสเซียมต่ำ
ยาต้านโรคจิตและโรคซึมเศร้า (antipsychotic and antidepressant drugs)
กลุ่มยา lithium , amitriptylline
ผลข้างเคียง
พิษต่อระบบประสาท เช่น สับสน เพ้อคลั่ง ชัก
postural , hypotension , ความจำเสื่อม
เฉียบพลัน
การพยาบาล
ห้ามใช้ในผู้ป่วยกล้ามเนื้อหัวใจตายจาก
หลอดเลือดอุดตัน
พยาบาลควรระวังอาการ postural
hypotension หลงลืม
ยากันชัก (anticonvulsant)
กลุ่มยา Phenobarbital
ผลข้างเคียง
ทำให้เกิดภาวะพร่องวิตามินดี เกิดกระดูกเปราะ
ยาระงับปวดและลด
การอักเสบ
กลุ่มยา analgesic and antiinflammatory
ผลข้างเคียง
กดศูนย์การหายใจ
แผลในระบบทางเดินอาหาร
การพยาบาล
วัดสัญญาณชีพ
ผู้สูงอายุโดยเฉพาะการหายใจ สังเกต
อาการเกิดแผลในทางเดินอาหาร
ปัญหาการใช้ยาในผู้สูงอายุ
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของร่างกายจากกระบวนการชรา่ส่งผลต่อเภสัชจลศาสตร์และเภสัชพลศาสตร
มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงจากยา
ปฏิกิริยาหลังจากใช้ยาเพื่อ ป้องกัน และ รักษา
2) การใช้ยาหลายชนิดร่วมกันหลายขนาน (polypharmacy)
ส่งผลให้เกิดปฏิกิริยาของยาต่อผู้ป่วย
เกิดปฏิกิริยาต่อกันของยาต่อยา
ส่งผลให้ฤทธิ์ของยาเพิ่มขึ้นหรือลดลง
3) ความผิดพลาดจากตัวผู้ใช้ยา
การซื้อยามารับประทานเอง
รับประทานยาที่หมดอาย
ไม่มีความรู้ในการอ่านวันหมดอายุ
แนวปฏิบัติของพยาบาลในการส่งเสริมการใช้ยาอย่างถูกต้องในผู้สูงอายุ
1) ประเมินเกี่ยวกับประวัติการใช้ยา
ปริมาณและระยะเวลาที่บริโภคยา
ยาสมุนไพร
อาหารเสริม และวิตามิน
2) ประเมินความเข้าใจของผู้สูงอายุเกี่ยวกับการใช้ยา
3) ให้ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบการใช้ยาหลายชนิด
4) ให้ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการเปลี่ยนแปลงของร่างกายในวัยสูงอายุ
ส่งผลกระทบต่อกระบวนการดูดซึม
การกระจายตัวของยา
การขับถ่ายยาทางไต
5) ให้ความรู้เกี่ยวกับจุดประสงค์ในการให้ยาแต่ละชนิด
การออกฤทธิ์ของยา
อาการข้างเคียง
ปฏิกิริยาต่อกันระหว่างยากับยา
ความจำเป็นในการรับประทานยา
6) อธิบายความหมายของคำที่เกี่ยวข้องกับการให้ยา