Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

พยาธิสรีรภาพของเนื้องอก Tumor, Cancer and Neoplasm, image, image, image,…

- - - - เนื้องอกไม่ร้ายแรง แม้ขนาดก้อนจะโตขึ้นเรื่อย ๆ แต่จะไม่พบมีการแทรกหรือรุกรานเนื้อเยื่อปกติข้างเคียงและเกิดขึ้นเฉพาะที่โดยไม่มีการกระจายไปยังเนื้อเยื่อหรืออวัยวะอื่น ๆ และลักษณะการเจริญทั้งรูปร่างและการทำงานของเซลล์หรือเนื้อเยื่อที่คล้ายกับเซลล์หรือเนื้อเยื่อปกติที่เป็นต้นกำเนิดมาก
    - - โดยมากเนื้องอกชนิดที่ไม่ร้ายแรงจะเติมคำว่า“– oma” หลังต่อชื่อเซลล์หรือเนื้อเยื่อที่เป็นต้นกำเนิดโดยมีหลักเกณฑ์การเรียกชื่อต่างกันระหว่าง เนื้องอกชนิดที่ไม่ร้ายแรงที่เจริญมาจากเซลล์หรือเนื้อเยื่อในกลุ่ม Mesenchyme และเนื้องอกชนิดที่ไม่ร้ายแรงที่เจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อในกลุ่มเยื่อบุ
        ( Epithelium )เนื้องอกชนิดที่ไม่ร้ายแรงที่เจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อในกลุ่ม Mesenchyme
        
        – Fibroma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อไฟบรัส (Fibroblastic cells or tissue)
        
        – Lipoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อไขมัน (Fatty or Adipose cells or tissue)
        
        – Leiomyoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อเรียบ (Smooth muscle)
        
        – Rhabdomyomaเมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อลาย (Striated muscle)
        
        – Chondroma เม่อืเจริญมาจาก เซลล์หรือเนือ้เย่อืกระดูกอ่อน (Chondroblasts or Cartilage)
        
        – Osteoma เม่อืเจริญมาจาก เซลล์หรือเนือ้เย่อืกระดูก (Osteoblasts or Bone)
        
        – Hemangioma or Angioma เมื่อเจริญมาจากหลอดเลือด (Blood vessels)
        
        – Lymphangioma เมื่อเจริญมาจากหลอดน้้ำเหลือง (Lymphatic vessels)
        
        – Adenoma เป็นเนื้องอกที่เจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อในกลุ่มเยื่อบุ ที่มีลักษณะเป็นต่อม หรือท่อ (Gland or Tubule) ซึ่งเห็นได้จากกล้องจุลทรรศน์
        
        – Papilloma เป็นเนื้องอกที่เจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อในกลุ่มเยื่อบุ ที่มีลักษณะยื่นขึ้นมาจากพื้นผิวคล้ายกับนิ้วมือ (Finger-like or warty projections from epithelial surfaces) ซึ่งอาจเห็นได้จากทั้งตาเปล่าและจากกล้องจุลทรรศน์
        
        – Cystadenoma เป็นเนื้องอกที่เจริญมาจากเซลล์หรือเนื้อเยื่อใน
        กลุ่มเยื่อบุที่มีลักษณะเป็นถุงน้้ำ (Cystic mass)
  - - - เป็นเนื้องอกร้ายหรือมะเร็ง ที่มีการเพิ่มจำนวนของเซลล์อย่างควบคุมไม่ได้และพบมีการแทรกหรือรุกรานของเซลล์มะเร็งไปยังเนื้อเยื่อปกติ ที่เรียกว่า Invasion (Direct extension to neighboring organs and/or tissues)
    - - Differentiation
        
        เซลล์เนื้องอกลักษณะของเซลล์เนื้องอก เมื่อเปรียบเทียบกับเซลล์ปกติที่เป็นเซลล์หรือเนื้อเยื่อต้นกำเนิดทั้งในด้าน ลักษณะรูปร่างหน้าตาและการทำงาน (Function)
      - Well differentiation
        
        เซลล์เนื้องอกมีลักษณะรูปร่างและการทำงานใกล้เคียงกับเซลล์หรือเนื้อเยื่อต้นกำเนิดมาก แสดงถึงว่า เนื้องอกชนิดดังกล่าวมีการเจริญที่ดี
      - Moderately differentiation
        
        เซลล์เนื้องอกมีการเจริญที่ก้ำกึ่งระหว่าง
        Well differentiation และ Poorly differentiation
      - Poorly differentiation
        
        เซลล์เนื้องอกมีลักษณะรูปร่างและการทำงานแตกต่างจากเซลล์หรือ
        เนื้อเยื่อปกติมากจนแทบจะบอกเซลล์หรือเนื้อเยื่อต้นกำเนิดไม่ได้
      - เนื้องอกที่ Lack of differentiation, Undifferentiated หรือ Anaplasia
        
        เซลล์เนื้องอกที่มีลักษณะรูปร่างและการทำงานของเซลล์หรือเนื้อเยื่อแตกต่างจากเซลล์ต้นกำเนิด และไม่สามารถบอกเซลล์ต้นกำเนิดได้
    - - เนื้องอกชนิดร้ายแรงที่เจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อในกลุ่ม Mesenchyme จะเรียกชื่อตามหลักการ คือ จะเติมคำว่า“– sarcoma” หลังต่อชื่อ เซลล์หรือเนื้อเยื่อที่เป็นต้นกำเนิด
        
        – Fibrosarcoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อไฟบรัส (Fibroblastic cells or tissue)
        
        – Liposarcoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อไขมัน (Fatty or Adipose cells or tissue)
        
        – Leiomyosarcoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อเรียบ (Smooth muscle)
        
        – Rhabdomyosarcoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อลาย (Striated muscle)
        
        – Chondrosarcoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อกระดูกอ่อน (Chondroblasts or Cartilage)
        
        – Osteosarcoma เมื่อเจริญมาจาก เซลล์หรือเนื้อเยื่อกระดูก (Osteoblasts or Bone)
        
        – Angiosarcoma เมื่อเจริญมาจากหลอดเลือด (Blood vessels)
      - เนื้องอกชนิดร้ายแรงที่เจริญมาจากเซลล์หรือเนื้อเยื่อในกลุ่มเยื่อบุ ( Epithelium ) จะเรียกชื่อตามหลักการ คือ จะเติมคำว่า“– carcinoma” หลังต่อชื่อเซลล์หรือเนื้อเยื่อที่เป็นต้นกำเนิด
        
        – กรณีที่เซลล์ที่เป็นต้นกำเนิดเจริญมาจาก Ectoderm เช่น Squamous cell carcinoma เจริญมาจาก Squamous epithelium ของผิวหนัง เยื่อบุในช่องปากและช่องคลอด ซึ่งจะมีลักษณะทางกล้องจุลทรรศน์ของเนื้องอกคล้ายกับ Squamous cell
        
        – กรณีที่เซลล์ที่เป็นต้นก าเนิดเจริญมาจาก Mesoderm เช่น Renal cell carcinoma เจริญมาจาก Renal tubule
        
        – กรณีที่เซลล์หรือเนื้อเยื่อที่เป็นต้นก ำเนิดเจริญมาจาก Endoderm เช่น Adenocarcinoma เจริญมาจากเยื่อบุของทางเดินหายใจและทางเดินอาหารซึ่งจะมีลักษณะทางกล้องจุลทรรศน์ของเนื้องอกเป็นต่อมหรือท่อ
  - - - การที่อวัยวะหรือเนื้อเยื่อใหญ่ขึ้น เนื่องจากเซลล์ที่เป็นส่วนประกอบมีจำนวนเซลล์เพิ่มมากขึ้น
    - - การที่อวัยวะหรือเนื้อเยื่อใหญ่ขึ้น เนื่องจากเซลล์ที่เป็นส่วนประกอบมีขนาดใหญ่ขึ้นกว่าปกติแต่จำนวนเซลล์เท่าเดิม
    - - การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ที่เจริญเต็มที่ชนิดหนึ่ง (one mature cell type)
        ไปเป็นเซลล์ที่เจริญเต็มที่อีกชนิดหนึ่ง (another mature cell type)
    - - การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ที่เจริญเต็มที่ชนิดหนึ่ง (one mature cell type)
        ไปเป็นเซลล์ที่เจริญไม่เต็มที่ (less mature cell type)
- - - - – Melanoma ซึ่งเป็นเนื้องอกชนิดร้ายแรงที่เจริญมาจาก Melanocytes ที่ผิวหนัง ซึ่งชื่อของเนื่องอกนี้ ที่น่าจะสื่อความหมายตามหลักการคือ Carcinoma of melanocytes หรือ Melanocarcinoma แต่ไม่นิยมเรียก
      - – Seminoma ซึ่งเป็นเนื้องอกชนิดร้ายแรงที่เจริญมาจาก Germ cell ของอัณฑะ
      - – Lymphoma ซึ่งเป็นเนื้องอกชนิดร้ายแรงที่เจริญมาจาก Lymphocyte
- - - - Oncogene: Genes that encourage the cell to multiply
    - - Uncontrolled growth: "gain of function"
    - - Her2-neu, Ras, Myc, Src
  - - - Tumor Suppressor: Genes that stop the cell multiplying
    - - Uncontrolled growth: “Loss-offunction”
    - - P53, Rb, APC
  - - - DNA Repair: Genes that repair other damaged genes
    - - No longer able to correct cell division mistakes
    - - BRCA1 and BRCA2
  - - - เป็นขั้นตอนแรกที่เกิดการเปลี่ยนแปลงของสารพันธุกรรมในเซลล์ร่างกาย
        อย่างถาวร (irreversible genetic damage) โดยถูกชักนำโดยปัจจัยทางกายภาพภายนอก
    - - ในระยะนี้เซลล์ที่มีความผิดปกติมีการเพิ่มการเจริญเติบโตและแบ่งตัว เมื่อมีการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนของเซลล์มากขึ้นจะทำให้โครโมโซมและยีนที่มีความผิดปกติในระยะแรกมี ความผิดปกติมากขึ้นเรื่อยๆ เรียกว่ามี genetic instability มากขึ้น
    - - มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างจากเซลล์ธรรมดากลายเป็นเซลล์ระยะก่อน
        มะเร็ง (premalignant lesions) และกลายเป็นเซลล์มะเร็งในที่สุด
    - - เริ่มมีการแสดงคุณลักษณะของการเป็นเซลล์มะเร็ง คือมีการลุกลามไปยัง
        อวัยวะ ข้างเคียงและแพร่กระจายไปยังที่อื่นๆในร่างกาย (metastasis)
- - - - Human papilloma virus (HPV)
        
        เป็นสาเหตุของเนื้องอกไม่ร้ายแรง ชนิด Squamous papilloma
      - Epstein-Barr virus (EBV)
        
        ติดเชื้อที่เซลล์เม็ดเลือดขาวลิมโฟซัย ชนิด B ทำให้เซลล์ดังกล่าว
        เปลี่ยนแปลงไป และ ก่อโรค Infectious mononucleosis
      - Hepatitis B virus (HBV)
        
        การติดเชื้อไวรัสชนิดนี้ที่ตับแบบเรื้อรังจะเกี่ยวข้องกับ
        การเกิดมะเร็งตับ ชนิด Hepatocellular carcinoma
    - - Human T-Cell Leukemia Viruses I (HTLV I) ซึ่งจะติดเชื้อที่เซลล์เม็ดเลือดขาวลิมโฟซัย ชนิดT
        ทำให้มีการเพิ่มจำนวนของเซลล์ดังกล่าว ร่วมกับการผ่าเหล่าของยีน จึงเกิดมะเร็งของ เม็ดเลือดขาว
        ลิมโฟซัยชนิด T ทั้งที่เป็นชนิด T cell leukemia และ lymphoma
- - - - Tx ไม่สามารถประเมินก้อนได้
      - T0 ไม่มีหลักฐานของก้อน
      - Tis มะเร็งระยะต้นๆ ที่อยู่บนชั้นของเซลล์ปกติยังไม่แทรกเข้าไปในเนื้อเยื่อปกติ
      - T1,2,3,4 ขนาดต่างๆ กันของก้อนจากเล็กไปใหญ
    - - N0 ไม่พบมะเร็งในต่อมน้ำเหลือง
      - N1,2,3 มะเร็งเข้าไปในต่อมน้ำเหลือง (จำนวนต่อมและตำแหน่งต่อมที่แพร่ไป)
      - Nx ไม่สามารถประเมินต่อมน้ำเหลืองได้
    - - Mx ไม่สามารถประเมินการแพร่กระจายได้
      - M0 ไม่พบการแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น
      - M1 แพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น
- - - - Hepatocellular carcinoma
        
        ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็งตับ Hepatocellular carcinoma
        
        Chronic HBV or HCV infection
        
        Cirrhosis
        
        Diabetes
        
        Excessive alcohol consumption
        
        Nonalcoholic fatty liver disease
        
        Exposure to aflatoxins
        
        inherited liver diseases: hemochromatosis, Wilson's disease
        
        การคัดกรองมะเร็งตับ Hepatocellular carcinoma
        
        ่แนะนำให้คัดกรองมะเร็งตับในประชากรกลุ่ม
        เสี่ยง เช่น ผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยเป็น Chronic HBV or HCV infection, ผู้ป่วย Liver Cirrhosis เป็นต้น
        
        การวินิจฉัย อาศัยการตรวจเลือด ภาพถ่ายทางรังสี และการตรวจชิ้นเนื้อ (liver biopsy) เพื่อยืนยันคำวินิจฉัย และประเมินระยะของโรค เพื่อวางแผนการรักษา
      - Intrahepatic cholangiocarcinoma
        
        ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็งตับชนิด cholangiocarcinoma
        
        อายุมาก
        
        พยาธิใบไม้ในตับ Opisthorchis viverrini infection
        
        รับประทานปลาน้ำจืดดิบ (eating raw cyprinoid fish)
        
        Excessive alcohol consumption
        
        มีประวัติรับประทานยา praziquantel
        
        -รับประทานปลาน้้ำจืดดิบ (eating raw cyprinoid fish)
    - - เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ปวดท้องช่วงบน คลื่นไส้ อาเจียน เหนื่อยเพลีย ท้องบวมโต ตาเหลือง ตัวเหลือง อุจจาระสีซีด
  - - - คลำได้ก้อนที่เต้านม (breast lump)
      - ขนาดและรูปร่างของเต้านมเปลี่ยนแปลงผิดปกติไป
      - มีการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังบริเวณเต้านม เช่น ผิวหนังบวมแดง อักเสบ คล้ายผิวส้ม
      - หัวนมบุ๋มยุบ จากเดิม (newly inverted nipple)19
      - มีสารคัดหลั่งผิดปกติจากหัวนม (abnormal nipple discharge)
    - - เพศหญิง
      - อายุมาก
      - มีประวัติเคยตรวจพบเซลล์เต้านมที่ผิดปกติ เช่น atypical hyperplasia of the breast หรือ เคย
      - • เป็นมะเร็งเต้านมข้างหนึ่ง ย่อมมีความเสี่ยงที่จะเกิดมะเร็งเต้านมอีกข้างหนึ่งสูงกว่าคนปกติ
      - มีการกลายพันธุ์ที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเต้านม เช่น BRCA1 and BRCA2
      - เคยได้รับการฉายแสงบริเวณทรวงอก
      - เป็นประจำเดือนครั้งแรกก่อนอายุ 12 ปี และ หมดประจำเดือนช้า
      - ไม่มีบุตร หรือ มีบุตรคนแรกหลังอายุ 30 ปี
      - การได้รับ Hormonal replacement therapy หลังหมดประจำเดือน
      - การดื่ม Alcohol
    - - ตามคำแนะนำของ American Cancer Society 2015 แนะนำให้ ทำการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
        ในประชากรทั่วไป เพศหญิง อายุ 45 ปีขึ้นไป โดย
        
        หญิงอายุ 45 -54 ปี แนะน าให้ตรวจภาพรังสีเต้านม (mammography) ปีละ 1 ครั้ง
        
        หญิงอายุ 55 ปีขึ้นไปที่ยังแข็งแรง แนะน าให้ตรวจภาพรังสีเต้านม (mammography) 1-2 ปี/ ครั้ง
    - - อาศัยการตรวจร่างกาย
      - ตรวจภาพรังสีเต้านม (mammography)
      - การใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าถ่ายภาพเต้านม
        (magnetic resonance imaging: MRI)
    - - ขนาด ตำแหน่ง และลักษณะของเซลล์มะเร็ง
      - ระยะโรคและการกระจายของมะเร็ง
      - อายุและสุขภาพของผู้ป่วย
      - ตัวรับฮอร์โมนของมะเร็ง
      - ภาวะก่อนหรือหลังหมดประจำเดือน
      - ปัจจัยที่บ่งบอกความรุนแรงของเนื้องอก
        เช่น ยีน HER2 (human epidermal growth factor receptor 2)
  - - - พฤติกรรมการขับถ่ายผิดปกติไปจากเดิม
      - อุจจาระมีเลือดปน
      - ปวดท้อง ท้องอืด
      - ปวดเบ่ง เหมือนถ่ายไม่สุด
      - น้้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
    - - อายุ มะเร็งลำไส้ใหญ่มักพบในผู้ป่วยอายุ 50 ปีขึ้นไป
      - เชื้อชาติ African-American
      - เคยมีประวัติ colorectal polyps
      - มีประวัติ Inflammatory bowel disease
      - มีโรคทางพันธุกรรมที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งลำไส้
      - มีประวัติญาติสายตรงเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักมากกว่า 1 คน
      - รับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย และ อาหารไขมันสูง เนื้อแดง และเนื้อสัตว์แปรรูป (red meat and processed meat)
      - ขาดการออกกำลังกาย
      - สูบบุหรี่
      - ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล
    - - Stool-based tests มีหลายวิธี ได้แก่
        
        Highly sensitive fecal immunochemical test (FIT) ปีละ 1 ครั้ง
        
        Highly sensitive guaiac-based fecal occult blood test (gFOBT) ปีละ 1 ครั้ง
        
        Multi-targeted stool DNA test (mt-sDNA) 3 ปี/ครั้ง
      - • Visual (structural) exams of the colon and rectum มีหลายวิธี ได้แก่
        
        Colonoscopy ทุก10 ปี
        
        CT colonography (virtual colonoscopy) ทุก 5 ปี
        
        Flexible sigmoidoscopy (FSIG) ทุก 5 ป
    - - อาศัยการส่องกล้องลำไส้ และ การตัดชิ้นเนื้อ
        จากตำแหน่งที่สงสัย เพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา การตรวจทางรังสีวิทยาเพื่อดูการกระจาย และบอกระยะของโรค
    - - มีทั้งการผ่าตัด การให้ยาต้านมะเร็ง และ การใช้รังสีรักษา แพทย์จะเลือกใช้วิธีการใดขึ้นกับตำแหน่ง และระยะของโรคมะเร็ง