Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ฮอร์โมน ยาต้านฮอร์โมน, Screenshot 2021-10-01 214846, Screenshot 2021-10…

- - - - ระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดสูง (hyperglycemia)
      - ภาวะดื้อต่ออินซูลิน (insulin resistance)
      - การหลั่งอินซูลิน หรือ เซลล์ของร่างกายไม่สามารถนําอินซูลินไปใช้อย่างมีประสิทธิภาพ (insulin resistance) หรือทั้งสองอย่างร่วมกัน
    - - 2.(type II DM):มีอินซูลินหลั่งออกมาจากตับอ่อนน้อย และ/หรือเกิดการดื้อต่ออินซูลิน
      - 3.โรคเบาหวานจากสาเหตุอื่นๆ
      - 1.(type I DM):ไม่มี อินซูลิน หลั่งออกมาจากตับอ่อน ต้องการอินซูลินจากภายนอกร่างกาย
      - 4.(gestational diabetes):
        โรคเบาหวานที่เกิดขณะตั8งครรภ
    - - ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ
        
        การรักษาโดยไม่ใช้ยา เช่น ควบคุมอาหาร ออกกําลังกาย
        
        การรักษาโดยการใช้ยา
        
        ยาฉีดอินซูลิน (insulin)
        
        อินซูลิน (insulin)
        
        ลดระดับน้ำตาลในเลือดผู้ป่วยเบาหวานทุกประเภท
        
        type II DM ใช้ในกรณีต่างๆ
        
        ใช้ยาลดน้ำตาลในเลือดชนิดอื่นไม่ได้ผล
        
        โรคตับ หรือโรคไตระดับรุนแรง
        
        type I DM, gestational DM ใช้เฉพาะอินซูลินเท่านั้น
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เปลี่ยนกลูโคสเป็นกลัยโคเจน (glycogen)
        
        นําโปตัสเซียมเข้าสู่ เซลล์ (พร้อมกับการนําเข้ากลูโคส)
        
        นํากลูโคสจากเลือดเข้าสูเซลล์
        
        ปฏิกิริยาต่อกันระหว่างยา
        
        การใช้ร่วมกับยาหรือสารที่มีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด
        
        sulfonylureas, meglitinides
        
        การใช้ร่วมกับยาหรือสารที่มีฤทธิ์เพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด
        
        glucocorticoids, thiazide diuretics
        
        beta-blockers อาจบดบังอาการน้ำตาลในเลือดต่ำ
        
        ผลข้างเคียง
        
        หน้ามืด ใจสั่น คล้ายจะเป็นลม
        
        ตุ่มนูนแข็งจากไขมันใต้ชั้นผิวหนังตรงตําแหน่งที่ฉีด
        
        ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด (hypoglycemic drugs)
        
        แบ่งเป็น7กุล่ม ใช้กับผู้ป่วยเบาหวานประภเทที่2
        
        4.alpha-glucosidase inhibitors
        
        ตัวยา Acarbose
        
        ยับยั้งเอนไซม์alphaglucosidase และเอนไซม์amylase
        
        ลดการย่อยและการดูดซึมคาร์โบไฮเดรตเข้าสู่ร่างกาย
        
        ข้อห้ามใช้
        
        1 more item...
        
        ผลข้างเคียง
        
        1 more item...
        
        7.กลูคากอน (glucagon)
        
        ใช้ในผู้ป่วยภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        
        ผลข้างเคียง
        
        1 more item...
        
        3.Thiazolidinediones
        
        ตัวยา Pioglitazone เพิ่มความไวของเนื้อเยื่อต่ออินซูลิน (ลดการดื้อต่ออินซูลิน)
        
        ผลข้างเคียง
        
        3 more items...
        
        5.incretin-based drugs
        
        ผลข้างเคียง
        
        1 more item...
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        1 more item...
        
        ข้อห้ามใช้
        
        1 more item...
        
        กระตุ้นตัวรับ GLP-1
        
        1 more item...
        
        ยับยั้งเอนไซม์ DPP-4 (DPP-4 inhibitors)
        
        2 more items...
        
        2.: Biguanides
        
        ตัวยา Metformin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        1 more item...
        
        ข้อห้ามใช้
        
        2 more items...
        
        ผลข้างเคียง
        
        3 more items...
        
        6.SGLT-2 inhibitors
        
        ตัวยา Canagliflozin, Empagliflozin,
        Dapagliflozin
        
        ผลข้างเคียง
        
        2 more items...
        
        1.Sulfonylureas
        
        Gliclazide MR, Glibenclamide, Glipizide, Gliclazide, Glimepiride, Chlorpropamide (ระวังการใช้ในผู้ป่วยG6PD deficiency) ทำให้เม็ดเลือดแตกได้
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        1 more item...
        
        ผลข้างเคียง
        
        2 more items...
        
        ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่แพ้ยาปฏิชีวนะกลุ่ม sulfonamide
        
        ใช้ร่วมกับการกินแอลกอฮอล์ ทำให้
        
        3 more items...
  - - - ระดับธัยรอยด์ฮอร์โมนในเลือดสูง (hyperthyroidism)
        
        กลุ่มยา Propylthiouracil (PTU),
        Methimazole (MMI)
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งเอนไซม์ที่ใช้สังเคราะห์ฮอร์โมนธัยรอยด์
        
        ผลข้างเคียง
        
        กดไขกระดูกโดยเฉพาะการลดลงของเม็ดเลือดขาว
        
        hypothyroidism จากการได้รับยามากเกินไป
        
        ตับอักเสบ สังเกตอาการตัวเหลือง ปัสสาวะสีดํา
        
        ผื่นคัน
        
        Iodides
        
        saturated solution of potassium iodide (SSKI),
        Lugol’s solution
        
        นิยมใช้ลดขนาดต่อมและปริมาณเลือดที่มาเลี้ยงต่อม ก่อนทําการผ่าตัด
        
        ผลข้างเคียง
        
        พิษไอโอดีน (iodism) เชน ต่อมน้ำลายอักเสบ ปวดแสบร้อนในปาก รสชาดโลหะ (เฝื่อน)
        
        อันตรกิริยา
        
        อาหารที่มีไอโอดีนสูง เชน อาหารทะเล
        
        Radioactive iodine (RAI): การกินแร่
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ปล่อยรังสีเบต้าทําลายต่อมธัยรอยด์
        
        ราคาถูก ให้ผลดี ไม่เจ็บ สะดวกเนื่องจากให้โดยการกิน ไม่มีสี รส กลิ่น
        
        อาการไม่พึงประสงค์
        
        ระดับธัยรอยด์ฮอร์โมนต่ำ
        
        กดไขกระดูก
        
        ระวังภาวะโลหิตจาง เม็ดเลือดขาวต่ำ
      - 2.ระดับธัยรอยด์ฮอร์โมนในเลือดต่ำ (hypothyroidism)
        
        เป้าหมาย:เพิ่มระดับธัยรอยด์ฮอร์โมนให้อยู่ในระดับปกติ
        
        Thyroxine (T4)
        
        ผลข้างเคียง
        
        หากได้รับยามากจนทําให้ระดับธัยรอยด์ฮอร์โมนในเลือดสูง หัวใจเต้นเร็ว กระสับกระส่าย
        
        อันตรกิริยา
        
        ห้ามกินร่วมกับยาลดกรดในกระเพาะ (antacid) ยาลดไขมัน
        กินยาห่างกันอย่างน้อย 3 ชั่วโมง
        
        Liothyronine (T3)
        
        ผลข้างเคียง อันตรกิริยาเหมือนThyroxine (T4)
- - - - ชนิด
        
        รุ่นที่ 2 norgestrel และ levonorgestrel
        
        รุ่นที่ 3 desogestrel ,gestodene และ norgestimate
        
        19 nortestosterone ใช้มาก
        
        17 hydroxy progesterone เช่น cyproterone
      - ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
        
        ต่ระบบสืบพันธุ์เพศหญิง
        
        เปลี่ยนเยื่อบุโพรงมดลูกให้เหมาะกับการฝังตัวของไข่ที่ผสมแล้ว
        
        ลดปริมาณปากมดลูก มูกมีลักษณะเหนียวข้น
        
        ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
        
        อุณหภูมิสูงขึ้น 1 องศาฟาเรนไฮต์
      - เภสัชจลนศาสตร์
        
        ถูกดูดซึมเร็วเมื่อเข้าสู่ร่างกายถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับ ขับออกทางปัสสาวะ
      - ประโยชน์ทางคลินิก
        
        รักษาปวดประจำเดือน
        
        ยาคุมทดแทน
        
        ยาคุมกำเนิด
      - อาการข้างเคียง
        
        เลือดออกกระปริดกระปรอย อ่อนเพลีย น้ำหนักเพิ่ม
    - - สร้างขึ้นในอัณฑะและเปลือกนอกต่อมหมวกไต
      - ส่วนเพศหญิงสร้างเทสโทสเตอโรนจากรังไข่และเปลือก
        นอกต่อมหมวกไต
      - เทสโทสเตอโรน
      - ฤทธิ์ทางสรีรวิทยา
        
        ในระยะตัวอ่อน: มีการพัฒนาของระบบอวัยวะสืบพันธุ์และพัฒนาให้มีลักษณะเพศชายเด่นขึ้น
        
        ในระยะวัยรุ่น: เปลี่ยนแปลงให้เด็กชายมีลักษณะเพศชายเด่นชัดขึ้น มีการเจริญของขนรักแร้มีขนตามลำตัวและแขนขา มีหนวดเครา
      - ประโยชน์
        
        ภาวะที่อัณฑะสร้างฮอร์โมนน้อย
        
        รักษาภาวะโลหิตจาง (กระตุ้นการสร้าง erythropoietin)
      - ผลข้างเคียง
        
        เพศหญิง
        
        เกิดขนดก สิว กดการมีประจำเดือน
        
        เพศชาย
        
        อาจเกิดต่อมลูกหมากโตทำให้ปัสสาวะไม่ออก
    - - การสังเคราะห์
        
        ethinyl estradiol
        
        เอสโตรเจนที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ที่มีการสังเคราะห์
        
        diethylstilbestrol
        
        ธรรมชาติ
        
        estradiol
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและซึมเข้าสู่นิวเคลียสจับกับตำแหน่งจำเพาะบนโครมาติน
        
        กระตุ้นให้มีการสังเคราะห์ RNA
        และโปรตีน
        
        จับกับตัวรับซึ่งจะจำเพาะต่อsteroid-receptor complex
      - เภสัชจลนศาสตร์
        
        การดูดซึม ดีผ่านผิวหนัง เยื่อเมือก ทางเดินอาหาร
        
        บางส่วนขับทางน้ำดีและเกิด enterohepatic circulation
      - ฤทธิ์ทางสรีรวิทยา
        
        ควบคุมการเกิดประจำเดือน
        
        ฤทธิ์ต่อระบบสืบพันธุ์เพศหญิง ควบคุมพัฒนาการช่องคลอด มดลูก รังไข่
        
        ฤทธิ์ต่อเมแทบอลิซึม
        
        ยับยั้งการสลายกระดูก แต่ไม่มีผลกระตุ้นการสร้างกระดูก
        
        เพิ่มระดับHDL และลดระดับ LDL
      - ประโยชน์ทางคลินิก
        
        ทดแทนฮอร์โมนในหญิงวัยหมดประจำเดือน
        
        ปวดประจำเดือน โดยอาจให้แบบเป็นรอบๆ โดยให้ร่วมกับโปรเจสเตอโรน
        
        ยาคุมกำเนิด ใช้ร่วมกับโปรเจสติน
      - อาการข้างเคียง
        
        คลื่นไส้อาเจียน มึนงง ปวดศีรษะ
        
        เป็นฝ้า
        
        เป็นสารก่อมะเร็ง และเป็นสารก่อลูกวิรูป
      - ข้อห้ามใช้
        
        ผู้หญิงระหว่างตั้งครรภ์
        
        โดยเฉพาะผู้หญิงที่ให้นมบุตร
        
        เนื้องอกของเยี่อบุโพรงมดลูก
        มะเร็งเต้านม
      - Anti-estrogen
        
        มีฤทธิ์เป็นทั้ง agonists และ antagonists
        
        แบ่งเป็น
        
        SERM รุ่น 1
        
        Tamoxifen
        
        SERM รุ่น 2
        
        Raloxifene
        
        ตัวอย่างยา
        
        Clomiphene, Fulvestrant
  - - - ยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีโปรเจสเตอโรนอย่างเดียว
        
        P ขนาดน้อย ๆ เท่ากันทุกเม็ด เช่น Exluton (lynestrenol 0.5 มก.)
      - ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน
        
        • Levonorgestrel 0.75 มก. หลังร่วมเพศไม่เกิน 72 ชม,12 ชม. 1 เม็ด
        
        •Levonorgestrel 1.5 มก. หลังร่วมเพศไม่เกิน 72 ชม
      - ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม
        
        ชนิดที่มีฮอร์โมนในขนาดคงที่ (Monophasic pills)
        
        ฮอร์โมนปริมาณต่ำ EE< 50 ug และ P ปริมาณน้อย นิยมใช้ในการคุมกำเนิด
        
        ชนิดที่มีฮอร์โมนในขนาดที่แตกต่าง (Multiphatic pills)
        
        1.Biphasic pills
        
        2.Triphasic pills
        
        ใช้เลื่อนประจำเดือนได้
    - - ผลต่อเยื่อเมือกปากมดลูก P ทำให้เมือกมีปริมาณน้อยและเหนี่ยวข้น
      - ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางไม่เหมาะกับการฝังตัว
      - ยับยั้ง LH ทำให้ไม่มีLH surge และไม่มีการตกไข่
      - ทำให้ท่อนำไข่บีบตัวมากขึ้นไข่ที่ผสมแล้วเดินทางถึงโพรง
        มดลูกเร็วเกินไปไม่สามารถฝังตัวได้
      - ยับยั้งการหลั่ง FSH ทำให้ไข่ไม่เจริญเติบโต
    - - โปรเจสเตอโรน
        
        norethisterone, ynestrenol,
      - เอสโตรเจน
        
        ethinyl estradiol (EE)
    - - ภาวะestrogen เกิน
        
        เป็นฝ้า บวมน้ำ
      - ภาวะprogestinเกิน
        
        น้ำหนักขึ้น เป็นสิว
        
        Progestin-Only Contraceptives
        
        ยากิน lynestrenol, desogestrel
    - - เริ่มรับประทานยาคุมก าเนิดเม็ดแรกในวันที่ 1-5 ของรอบเดือน (ชนิด 21 เม็ด) หรือวันที่1 ของรอบเดือน (ชนิด 28 เม็ด) ครั้งละ 1 เม็ด
      - เวลาที่รับประทานยาหลังอาหารเย็นหรือก่อนนอน แต่ควรเป็นเวลาเดียวกันทุกวัน
    - - เพิ่มอัตราเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งเต้านมในบางชนิด แต่ไม่เพิ่มอัตราการเสียชีวิตจากมะเร้งเต้านม
    - - Tibolone
        
        STEAR รักษาอาการวัยหมดประจำเดือน
      - Drugs affecting uterine motility
        
        Tocolytic drugs ประคับประครองการตั้งครรภ์
        
        β -2 adrenergic agonist จับที่ β ทำให้มดลูกคลายตัว
        
        Oxytocic drugs กระตุ้นแรงบีบตัวมดลูก
        
        Oxytocin ใช้สำหรับกระตุ้นการคลอด
        
        Prostaglandins ส่วนใหญ่ใช้ทำแท้ง