Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่8 การใช้ยาในผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
บทที่8 การใช้ยาในผู้สูงอายุ
ปัจจัยที่มีผลทำให้เกิดปัญหาการใช้ยา
ปัจจัยที่เกี่ยวกับตัวผู้สูงอายุ ได้แก่ กระบวนการเปลี่ยนแปลงของร่างกายจากกระบวนการชราที่ส่งผลต่อเภสัชจลศาสตร์และเภสัชพลศาสตร์
ปัจจัยด้านพฤติกรรมการใช้ยาของผู้สูงอายุประกอบด้วย
การใช้ยาด้วยตนเอง (self-medication)
ความร่วมมือในการใช้ยา (medication adherence)
การใช้ยาตามคำสั่งการรักษาของแพทย์
การบริหารยาไม่ตรงตามคำสั่งของแพทย์
การไม่รับการรักษาอย่างต่อเนื่อง
การใช้ยาไม่ถูกต้องตามแผนการใช้ยา
สิ่งที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการใช้ยาของผู้สูงอายุดังกล่าวข้างต้นมี 3 ด้าน
ด้านที่เกี่ยวกับผู้
สูงอายุ
ด้านที่เกี่ยวกับบุคคลอื่นที่เกี่ยวข้อง
ด้านปัจจัยอื่น คือ ความเจ็บป่วย
การเปลี่ยนแปลงทางเภสัชจลวิทยาในผู้สูงอายุ (Phamacologicalchang in elderly)
เภสัชจลศาสตร์ (Pharmacokinetic)
คือการศึกษาถึงวิธีการที่ร่างกายจัดการกับยาที่ได้รับเข้าไป
การดูดซึมยา (drug absorption)
การกระจายตัวของยา (drug distribution)
เมตะบอลิสมของยา (drug metabolism)
การขับถ่ายยาทางไต (renal excretion)
เภสัชพลศาสตร์ (Phamacodynamic change)
การศึกษาการออกฤทธิ์ของยาต่อร่างกาย
(what drug does to the body)
กลไกที่ทำให้เกิดผลทั้งด้านที่พึงประสงค์คือฤทธิ์ในการรักษา
ผลที่ไม่พึงประสงค์คือ
อาการข้างเคียงและพิษของยา
ส่วนใหญ่มักเป็นเรื่องผลของยาต่อระบบไหลเวียนเลือดและระบบประสาท
กลุ่มยาที่ใช้บ่อยและอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงหรืออันตราย ยาที่เกิดปฏิสัมพันธ์ระหว่างยาและการพยาบาล
ยานอนหลับ
(hypnotic drugs)
ผลข้างเคียง/อันตราย
สับสน กดประสาทส่วนกลาง กดศูนย์การหายใจ
การพยาบาล
ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม ควร
หลีกเลี่ยงยากลุ่มนี้ เพราะอาจทำให้
สับสนมากยิ่งขึ้น
ควรเปลี่ยนเป็นการ
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการนอนที่ถูกต้อง
หรือใช้ยากลุ่มอื่นที่มีผลไม่มีฤทธิ์กดการหายใจ
ยาลดระดับน้ำตาล
ในเลือด(hypoglycemic
agent)
ผลข้างเคียง/อันตราย
ภาวะน้ำตาลต่ำ
ภาวะโซเดียมต่ำ ขาดสารอาหารและ
แร่ธาตุ
การพยาบาล
ผู้สูงอายุควรหลีกเลี่ยงยากลุ่มดังกล่าว
หากจำเป็นต้องใช้ยา
ควรสังเกตอาการแสดงของ
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ปัญหาการใช้ยาในผู้สูงอายุ
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของร่างกายจากกระบวนการชราที่ส่งผลต่อเภสัชจลศาสตร์ และเภสัชพลศาสตร์ ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงจากยา (adverse drug reaction : ADR)
การใช้ยาหลายชนิดร่วมกันหลายขนาน (polypharmacy) เนื่องจากแพทย์หลายคน ส่งผลให้
เกิดปฏิกิริยาของยาต่อผู้ป่วย (drug-patient reaction)
ความผิดพลาดจากตัวผู้ใช้ยา (human error) ได้แก่ การซื้อยามารับประทานเองการรับประทานยาที่หมดอายุ
แนวปฏิบัติของพยาบาลในการส่งเสริมการใช้ยาอย่างถูกต้องในผู้สูงอาย
ประเมินเกี่ยวกับประวัติการใช้ยาของผู้สูงอายุอย่างครอบคลุม
ประเมินความเข้าใจของผู้สูงอายุเกี่ยวกับการใช้ยา
ให้ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบการใช้ยาหลายชนิด
ให้ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการเปลี่ยนแปลงของร่างกายในวัยสูงอายุ
ให้ความรู้เกี่ยวกับจุดประสงค์ในการให้ยาแต่ละชนิด การออกฤทธิ์ของยา