Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Dionysos en het dionysisme - Coggle Diagram
Dionysos en het dionysisme
oorsprong van D.
di-wo-nu-so-jo op een wijnkruik van 1 500 v.C.
in Ayia Irini (Keos) 1500 v.C.
heiligdom van D. met votiefinscriptie
bewijs van continuïteit in cultus
oorsprong Lydië, Phrygië?
misschien voor-Grieks?
verspreiding cultus
Kreta
Hellas
Klein-Azië
Egypte
conclusie => wereldgodsdienst (normen van die tijd)
in mythologie is D. 3 maal geboren
1) Semele
2) dijbeen van Zeus
3) nieuwe Dionysos geproduceerd uit zijn hart nadat hij verscheurd werd door titanen maar Athene zijn hart redde
Wie is D.
NIET
?
Grieks
wel: Mediteraans
verheven god (Homerische Olympus)
wel: weldoener tussen de mensen
brengt wijn, genot...
politieke god
beschermt geen bepaalde stad
geen stad is gewijd aan hem
oorspronkelijk: god van de wijn en orgieën
Het wezen van D. 'zwn'
Zie PP
D. als vegetatieve god
god van de wilde natuur
verpersoonlijking van de natuurkracht
preheleende god, want verwant met kindgoden (later: knappe jongeling)
mythe: D. en de piraten
D gecaptureerd door piraten
zegt hun dat ze hem moeten eren
zij zeggen nee
hij creëert mirakels
boomgod (vruchtbaarheid, levenskracht)
D. als orgiastische god
buiten de stad
tijdens de winter
kleine gemeenschappen
in de bergen
in de stad
optocht met saters die wijnstokken dragen
wijn
belangrijke drank voor de Grieken
benevelende kracht van wijn is geheimzinnig
deze eigenschap werd toegeschreven aan D.
door de wijn nam de god bezit van de drinker = enthousiasmos (de god in jou hebben)
de maenaden
volgelingen van D.
voornamelijk vrouwen
cultus:
in de bergen
fakkels
hindevel (=wild)
slangen
thysus
trommels
dansen
extase
nek naar boven, teken van extase
scheuren beesten in twee, kan dankzij extase
Mania
veroorzaakt door d.
toestand waarin je niet meer weet wat je doet
tegelijkertijd zit de kracht van D. in jou
ervaring van sterke mentale kracht
mania werd berijkt binnen een groep, de thiasos
de dionysoscultus was een middel om zich met een groep af te zonderen van het ordelijke en regelmatige leven in de stad
De dionysoscultus
litteraire en epigrafische bronne
vanaf 5de eeuw v.C.
groepen vrouwen
Bachissche riten
thyrsus
liederen
offers
enthousiasmos
in:
Delphi
Phocis
Elis
Sicyon
Thebe
Wat hieden de Bachusriten in?
moeilijk te achterhalen want geheim
Delphi: vrouwen trokken tijdens de winter de bergen in en volbrachten daar riten voor D.
verhalen over rituele moorden
Maar: die stammen uit Romeinse tijd (niet zo betrouwbaar dus)
zie 3 slides op PP
Dionysos in Athene
zeer populair
blijkt uit talloze afbeeldingen op vazen
vooral sinds Pisistratus (+- 500 v.C.)
feesten voor de hele bevolking
maar ook feesten in gesloten kringen
wijn en liefde
feesten ter ere van D. in Athene
1) avtestnpia (antestijria)
lentefeest in februari/maart
eerst zielenfeest, later feest voor D.
duurt drie dagen
dag 1: proeven van de wijn
dag 2: Xon, iepos yamos (choij, hieros gamos)
Xon = uitgieten van de wijn ter ere van D.
iepos yamos = heilige trouw, belangrijke persoon trouwt zijn vrouw voor een dag symbolisch aan D.
dag 3: xutpoi, dag voorbehouden voor de doden
2) Lnvaia (lijnaia)
januari/februari
voor de orgiastische D.
wel een publiek feets, dus orgiastisch karakter sterk teruggedrongen
3) landelijke feetsen
december/januari
vrolijke optocht met wijn, bokken, phallus (standbeeld van een penis, staat voor vruchtbaarheid, niet pervers voor de Grieken)
4) stedelijke feesten
Maart/April
drie delen
eisaywyn
beeld van D. naar het theater
pompn
processie met phallus
kwmos
opvoering van tragedies of komedies
epitheta van D.
zie PP (want daar in het Grieks)