Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ทฤษฎีการสร้างเสริมสุขภาพพฤติกรรมสุขภาพ (Pender's Health Promotion…

- - - - การเห็นความสำคัญของสุขภาพ (Importance of health)
        
        บุคคลมองว่าสุขภาพ คือสิ่งที่มีคุณค่าที่ควรแสวงหา
      - รับรู้ว่าสุขภาพสามารถควบคุมได้ (Perceived control of health)
        
        บุคคลรับรู้และเชื่อว่า สามารถเปลี่ยนแปลงสุขภาพได้ตามต้องการ
      - การรับรู้ถึงอุปสรรคของพฤติกรรม (Perceived barriers to health promoting
        behaviors)
        
        เมื่อรู้ว่าพฤติกรรมนั้นยาก ความตั้งใจก็จะลดน้อยลง
      - คำจำกัดความของสุขภาพ
        
        ตั้งแต่การไม่มีโรคจนถึงสุขภาพสูงสุดทำให้บุคคล
        มีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
      - รับรู้ความสามารถของตน
        (Perceive self – efficacy)
        
        บุคคลเชื่อว่าพฤติกรรมสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามที่ตนกำหนด
      - การรับรู้สภาวะสุขภาพ (Perceived health status)
        
        สภาวะที่แยกได้
        
        รู้สึกดี
        
        เจ็บป่วย
      - องค์ประกอบอื่น
        
        อายุ
        
        เพศสภาพ
        
        การศึกษา
        
        สุขภาพของครอบครัว
      - การรับรู้ประโยชน์ของพฤติกรรม (Perceived benefits of behaviors)
        
        บุคคลมีแนวโน้มที่จะทำ
        เมื่อรู้ว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพ
    - - พฤติกรรมเดิม
        (Prior related behavior)
        
        มีผลโดยตรงและโดยอ้อม
        
        รับรู้ถึงความสามารถของตน
        
        ในอนาคตจะได้รับ
        
        ความสำเร็จ
        
        ความล้มเหลว
      - กิจกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับความรู้สึกทั้งด้านบวกและด้านลบ
        (Activity-related affect)
        
        พฤติกรรมบางอย่าง มีอิทธิพลต่อพฤติกรรม
        
        มีอิทธิพลโดยอ้อมถึงการรับรู้
        ในความสามารถของตน
      - ความต้องการ ความชอบที่เกิดขึ้นแทรกทันที (Immediate competing demands and preferences)
        
        อาจไม่สำเร็จ
        
        ไม่สามารถจัดการกับสิ่งแวดล้อมได้
        
        ความชอบมีผลต่อการเลือกปฏิบัติ
        
        เช่น ตั้งใจไปออกกำลังกายแต่แวะไปดูหนังแทน
      - การยึดมั่นต่อแผนปฏิบัติ (Commitment to a plan of action)
        
        เป็นแผนกลยุทธ์ที่เป็นเหตุนำมาซึ่งความตั้งใจ
  - - - บุคคลจะพยายามรักษาสมดุลของตนกับการเปลี่ยนแปลงของบริบท
      - ตัวแปรทั้งหลาย
    - - บุคคลต้องการหา วิธีการนำ พาตนเองให้มีสุขภาพที่ดี
    - - มีตัวแปรทั้งภายใน และภายนอกตน
      - ปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม
      - การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของสิ่งแวดล้อม มีการปรับตัวตลอดเวลา
    - - เข้าใจจุดอ่อน จุดแข็งเกี่ยวกับความสามารถของตน
    - - บุคคลากรทางสุขภาพ
        เป็นปัจจัยภายนอกต่อการเกิดพฤติกรรม
    - - มนุษย์ทุกคนมีเป้าหมายสุขภาพที่ดี
    - - การจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมต้องเป็น
        การริเริ่มตั้งต้นโดยตัวบุคคลนั้น ๆ
  - - - คศ 1982
      - ปรับปรุงเพิ่มเติม
        
        คศ 1996
        
        คศ 2002
        
        คศ 1987
  - - - พฤติกรรมเดิมที่เกี่ยวข้อง (Prior related behavior)
        
        ผลโดยตรง
        
        พฤติกรรมสุขภาพเดิมทำให้เกิดเป็นลักษณะนิสัย จนทำเป็นอัตโนมัติ
        
        การกระทำซ้ำๆ
        กลายเป็นพฤติกรรมถาวร
        
        ผลโดยอ้อม
        
        พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ โดยผ่านการรับรู้ถึงความสามารถของตน ประโยชน์ อุปสรรค
        
        สิ่งใดที่เคยเรียนรู้ว่ามีอุปสรรค จะเกิดความต้องการที่จะเอาชนะ
        
        เกี่ยวข้องกับอารมณ์ ความรู้สึก
      - ปัจจัยส่วนบุคคล (Personal factor/influence)
        
        ปัจจัยส่วนบุคคลเป็นองค์ประกอบหนึ่งในการคาดหมายพฤติกรรม
        
        ชีววิทยา (Biological)
        
        เพศ
        
        อายุ
        
        รูปร่าง
        
        จิตวิทยา (Psychological)
        
        แรงจูงใจ
        
        ความสามารถส่วนบุคคล
        
        การรับรู้สภาวะสุขภาพ
        
        สังคมและวัฒนธรรม (Socioculture)
        
        ตัวแปรด้านเชื้อชาติ
        
        การศึกษา
    - - เกี่ยวเนื่องจาก 2 ส่วน
        
        คุณลักษณะของบุคคล
        
        ทำให้เกิดความมุ่งมั่น และพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ
        
        ประสบการณ์ของบุคคล
      - ความต้องการและความชอบที่เกิดขึ้นขณะนั้น (Immediate Competing Demands and Preferences)
        
        Competing preferences
        
        บุคคลมีพลังอำนาจในการที่จะควบคุมเล็กน้อย
        
        ขึ้นอยู่กับความสามารถในการจัดการ
        
        Competing demands
        
        บุคคลสามารถเอาชนะได้บ้าง
      - พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ (Health promoting behavior)
        
        เป็นเป้าหมายที่ต้องการได้รับสูงสุด
        
        บูรณาการเป็นวิถีสุขภาพในการดำรงอยู่
        
        ทำให้เกิดสุขภาพที่ดี
    - - ปัจจัยสำคัญที่ต้องค้นหาและพัฒนาให้เป็นแรงเสริมต่อการเกิดความมุ่งมั่นในการกระทำ ปฏิบัติ พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ
      - การรับรู้ถึงประโยชน์ของการปฏิบัติ (Perceived benefits of action)
        
        ด้านภายใน (intrinsic)
        
        เพิ่มความตื่นตัว
        
        ด้านภายนอก (extrinsic)
        
        การมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ทำให้เกิดแรงจูงใจที่สำคัญขณะที่ intrinsic
      - กิจกรรมที่สัมพันธ์กับอารมณ์ (Activity – related affect)
        
        สภาวะความรู้สึก ก่อน ระหว่าง หรือภายหลัง กิจกรรม ขึ้นกับคุณสมบัติสิ่งที่มากระตุ้น
        
        ความรู้สึกอาจมากหรือน้อย อยู่ที่ระดับความรู้ ความทรงจำ และเกี่ยวกับความคิด
        
        3 องค์ประกอบ
        
        สิ่งเร้า
        
        สิ่งแวดล้อม
        
        การปฏิบัติ
      - การรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติ (Perceived barriers to action)
        
        การรับรู้ถึงอุปสรรค ซึ่งรวมทั้งจินตนาการ หรือความจริง
      - อิทธิพลความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (Interpersonal influences)
        
        ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเป็นอิทธิพลสำคัญ
        
        แหล่งแรกของอิทธิพล
        
        ครอบครัว
        
        ผู้ให้บริการทางด้านสาธารณสุข
        
        เพื่อน
        
        บุคคลตัดสินว่าจะปฏิบัติกิจกรรมนั้น ๆ หรือไม่
        
        ปฏิบัติและบรรทัดฐานของสังคม (Social Norms)
        
        การคาดหวังของคนอื่น
        
        การสนับสนุนทางสังคม (Social Support)
        
        ต้นแบบ (Role Models)
      - การรับรู้ความสามารถของตน (Perceived Self – Efficacy)
        
        การตัดสินความสามารถของบุคคลในการจัดการให้สำเร็จ
        
        มีทักษะและสามารถจัดการได้จะทำให้มีความต้องการปฏิบัติ
        
        ปฏิบัติตามแผนได้สำเร็จ
        
        (คะแนน ≥ 7/10 จะสำเร็จ)
      - อิทธิพลของสถานการณ์ (Situational influences)
        
        การรับรู้บริบทของสถานการณ์ รวมถึงการรับรู้ว่ามีสิ่งที่เอื้อต่อการปฏิบัติ
        
        สิ่งแวดล้อมมีผลต่อสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ
        
        ความรู้สึกเป็นหนึ่งเดี่ยวกับสถานการณ์ ไม่รู้สึกแปลกแยก
      - ความยึดมั่นต่อแผนปฏิบัติ (Commitment to a plan of action)
        
        การยึดมั่นที่จะดำเนินตามการกระทำ
        
        แยกแยะกลยุทธ์ในการที่จะปฏิบัติ
  - - - Contemplation (C)
        
        Planning/preparation (P)
        
        Action (A)
        
        Maintenance (M)
        
        ขั้นบำรุงรักษาไว้
        
        กระตุ้นพฤติกรรมในเชิงบวก
        
        ประเมินผลการคงอยู่
        
        ขั้นปฏิบัติ
        
        นำแผนไปจัดกระทำให้กับผู้รับบริการ
        
        ขั้นวางแผน/เตรียมการ
        
        ออกแบบแผนการทำกิจกรรม
        
        ขั้นพิจารณา
        
        พิจารณาปัญหา ตั้งเป้าหมายเกณฑ์การประเมินผล
      - ก่อนการพิจารณา
        
        ขั้นประเมินกิจกรรมทางกายในระยะปัจจุบัน
    - - การออกกำลังกาย
      - ประเมินความพร้อม
- - - - การปฏิบัติหลังจากได้รับทราบผลการวินิจฉัยแล้ว
        
        ทานยาตามแพทย์สั่ง
        
        การออกกำลังกาย
        
        การควบคุมอาหาร
    - - การปฏิบัติแล้วก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพ ทำให้เกิดโรค หรือ บาดเจ็บ
        
        การสูบบุหรี่
        
        การเสพสารเสพติด
    - - การปฏิบัติเมื่อมีอาการผิดปกติหรือเจ็บป่วย
        
        การแสวงหาการรักษา
        
        การเพิกเฉย
    - - การดูแลตนเองป้องกันโรคเพื่อไม่ให้เจ็บป่วย
        
        การส่งเสริมสุขภาพ
        
        การบำบัดรักษาโรค
        
        การฟื้นฟูสภาพร่างกาย
        
        จิตใจภายหลังเจ็บป่วย
    - - การปฏิบัติเพื่อไม่ให้เกิดโรค
        
        การไม่สูบบุหรี่
        
        การสวมถุงยางอนามัย
        
        การออกกำลังกาย
  - - - การออกกำลังกาย
      - ทานอาหารครบ 5 หมู่
    - - การสูบบุหรี่
      - ทานอาหารที่ปรุงไม่สุก
      - การดื่มสุรา
  - - - การอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้
        
        ถ่ายทอดความรู้ทำได้ยาก
        
        ไม่เข้าใจสุขภาพ
      - ขาดการศึกษา
      - ความรู้ความเข้าใจในการดูแลรักษา
        สุขภาพตนเองและครอบครัว
    - - อดอาหาร
      - การห้ามทานอาหารบางชนิด
    - - เชื่อว่าทานไข่แล้วจะเป็นแผลเป็น
      - เด็กรับประทานไข่จะทำให้เป็นซาง
    - - บริโภคนิยมและวัตถุนิยม
      - นิยมบริโภคอาหารตะวันตก
    - - การรับวัฒนธรรมของต่างถิ่นมาง่ายเกินไป
      - วัฒนธรรม/รายได้/ระดับชนชั้น
        
        เชื่อมโยง
        
        มลพิษทางอากาศ
        
        ยานพาหนะชนิดต่างๆ
    - - พฤติกรรมเลียนแบบ
        
        เช่น ดาราโฆษณาสินค้าน้ำโค้กซึ่งไม่ดีต่อสุขภาพ แต่เมื่อเด็กเห็นดาราโฆษณาเด็กๆก็อยากทานบ้างเพราะดาราคนนั้นคือดาราที่เด็กๆชอบ
    - - เกิดการแบ่งแยก ขาดความสามัคคี
      - มีพฤติกรรมสุขภาพหลากหลาย
      - การเลียนแบบและขัดแย้ง
    - - ระดับรายได้/อาชีพ/การจ้างงาน
      - การผลิตและตลาดสินค้า
      - ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี
    - - ชาวเขานิยมถ่ายในป่า
      - คนในเมืองถ่ายในส้วม
    - - กลุ่มเพื่อนบ้าน
      - กลุ่มเพื่อนนักเรียน
      - เลียนแบบเพื่อต้องการเป็นที่ยอมรับ
  - - - กิจกรรมหรือการปฏิบัติใด ๆ ของปัจเจกบุคคลที่กระทำไปเพื่อจุดประสงค์ในการส่งเสริม ป้องกัน หรือบำรุงรักษาสุขภาพ โดยไม่คำนึงถึงสถานะสุขภาพที่ดำรงอยู่หรือรับรู้ได้ ไม่ว่าพฤติกรรมนั้น ๆ จะสัมฤทธิ์ผลสมความมุ่งหมายหรือไม่
    - - การเปลี่ยนแปลงที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพซึ่งเกิดขึ้นทั้งภายใน (Covert Behavior) และภายนอก (Overt Behavior) พฤติกรรมสุขภาพจะรวมถึงการปฏิบัติที่สังเกตได้และการเปลี่ยนแปลงที่สังเกตไม่ได้ แต่สามารถวัดได้ว่าเกิดขึ้น