Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Gestational diabetes mellitus (GDM) - Coggle Diagram

- - - - *วิธีการตรวจโดยการดื่มสารละลายกลูโคส 50 กรัม โดยไม่ต้องอดอาหารและสามารถทำเวลาใดของวันก็ได้
      - *แนะนำให้ตรวจครั้งแรกเมื่อฝากครรภ์และขณะอายุครรภ์ 24-28 สัปดาห์
      - *การแปลผลว่าผิดปกติ เมื่อค่าระดับกลูโคสเท่ากับหรือมากกว่าเกณฑ์
  - - - การตรวจนี้จะทำในสตรีตั้งครรภ์ที่ผลการตรวจคัดกรองโดยใช้น้ำตาลกลูโคส 50 กรัม (GCT) ได้ผลการตรวจผิดปกติ คือมากกว่าหรือเท่ากับ 140 มก./ดล.
        
        วิธีการตรวจ OGTT ในการตรวจ 100-g OGTT
        
        1) งดอาหารก่อนวันตรวจเป็นเวลาอย่างน้อย 8 ชั่วโมง แต่ไม่เกิน 14 ชั่วโมง
        
        2) ก่อนการตรวจให้สตรีตั้งครรภ์รับประทานอาหารตามปกติที่เคยรับประทานอยู่โดยไม่ต้องจำกัดปริมาณอาหารโดยเฉพาะคาร์โบไฮเดรตเป็นเวลา 3 วันก่อนวันนัดตรวจ ปริมาณคาร์โบไฮเดรตควรมากกว่า 150 กรัมต่อวัน และไม่จำกัดการออกกำลังกาย การที่สตรีตั้งครรภ์รับประทานอาหารให้น้อยลง (ซึ่งอาจเกิดจากความวิตกกังวลว่าระดับน้ำตาลในเลือดจะสูงเกินไปในวันตรวจ) จะส่งผลให้ร่างกายมีการตอบสนองเพื่อเพิ่มปริมาณน้ำตาลให้มากขึ้นและทำให้การตรวจ OGTT ได้ผลคลาดเคลื่อน
        
        3) เช้าวันตรวจทำการเจาะเลือดตรวจระดับกลูโคสหลังงดอาหารข้ามคืน (fasting plasma glucose, FPG) เทียบเป็นเวลาชั่วโมงที่ 0
        
        4) หลังจากนั้นดื่มสารละลายกลูโคสปริมาณ 100 กรัม
        
        5) เจาะเลือดเพื่อตรวจวัดระดับกลูโคสภายหลังดื่มสารละลายกลูโคสที่ 1, 2, 3 ชั่วโมงตามลำดับ
        
        การแปลผลและแนวทางปฏิบัติ
        
        เกณฑ์ปกติของระดับกลูโคสก่อนและหลังดื่มสารละลายกลูโคสมีความแตกต่างกันตามกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ เช่น O’ Sullivan และ Mahan ปี 1964, National Diabetes Data Group (NDDG) ปี1979 ซึ่งกำหนดค่าปกติของระดับกลูโคสที่เวลา 0, 1, 2 และ 3 ชั่วโมงหลังดื่มสารละลายกลูโคสต้องไม่เกิน 105, 190, 165, 145 มก./ดล. ตามลำดับ และ American Diabetes Association (ADA) ปี 2004 ซึ่งกำหนดค่าปกติของระดับกลูโคสต้องไม่เกิน 95, 180, 155, 140 มก./ดล. ตามลำดับ (ตารางที่4) สำหรับที่ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น ใช้เกณฑ์ของ National Diabetes Data Group สำหรับการแปลผลสามารถทำได้ดังนี้
        
        1) ในกรณีที่ระดับกลูโคสอยู่ในเกณฑ์ปกติทุกค่าหรือเกินเกณฑ์ปกติ 1 ค่า แปลผลว่าผลการตรวจอยู่ในเกณฑ์ปกติ แนวทางปฏิบัติคือ ให้ทำการฝากครรภ์ต่อไปตามปกติ และนัดตรวจหาเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (GDM) ครั้งต่อไปโดยวิธีการตรวจคัดกรองซ้ำ (โดยการใช้น้ำตาลกลูโคส 50 กรัม) เมื่ออายุครรภ์ 24-28 สัปดาห์
        
        2) ในกรณีที่ระดับกลูโคสเกินเกณฑ์ปกติตั้งแต่ 2 ค่าขึ้นไป แปลผลว่า ผลการตรวจอยู่ในเกณฑ์ผิดปกติ และให้การวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (GDM) แนวทางปฏิบัติคือ ให้การดูแลรักษาและควบคุมเบาหวานต่อไป
      - ให้การวินิจฉัย GDM เมื่อค่าระดับกลูโคสเท่ากับหรือมากกว่าเกณฑ์ 2 ค่าขึ้นไป
        
        *งดอาหารก่อนวันทำการตรวจเป็นเวลาอย่างน้อย 8 ชั่วโมง แต่ไม่เกิน 14 ชั่วโมง
        
        *ไม่ต้องจำกัดปริมาณอาหาร (คาร์โบไฮเดรตควรมากกว่า 150 กรัมต่อวัน) เป็นเวลา 3 วันก่อนวัน นัดตรวจ
- - - - การรักษาโดยการควบคุมอาหาร (medical nutrition therapy, MNT) ประกอบด้วย การประเมินปริมาณอาหารและแคลอรี่ที่ผู้ป่วยได้รับและการให้คำแนะนำเรื่องการเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวานในแต่ละราย การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการดูแลตนเองเกี่ยวกับเบาหวานก็จัดว่าเป็นส่วนหนึ่งของการรักษาวิธีนี้
  - - - การออกกำลังกายในผู้ป่วยเบาหวาน เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญในการควบคุมโรคเบาหวานได้ดีขึ้น การออกกำลังกายที่เหมาะสมในสตรีตั้งครรภ์ที่เป็นเบาหวาน สามารถช่วยให้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีกว่าการควบคุมอาหารเพียงอย่างเดียว ข้อสำคัญคือต้องออกกำลังพอควรและสม่ำเสมอ และต้องหลีกเลี่ยงผลเสียของการออกกำลังที่มีต่อการตั้งครรภ์ การออกกำลังกายที่เหมาะสมคือการออกกำลังกายที่แขนทั้งสองข้าง (arm ergometry)
  - - - สตรีตั้งครรภ์ที่เป็นเบาหวานโดยเฉพาะในรายที่ได้รับการรักษาด้วยอินสุลินควรได้รับการแนะนำให้ทำการตรวจวัดระดับกลูโคสในเลือดด้วยตนเองที่บ้าน ถ้าสามารถทำได้ เพราะจะช่วยให้สามารถปรับระดับกลูโคสในเลือดให้ได้ตามเป้าหมายได้อย่างรวดเร็วและทันการ และลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
  - - - การคลอดโดยนัดผ่าตัด (elective cesarean section) เพื่อป้องกันการบาดเจ็บ brachial plexus ในภาวะทารกตัวโตเป็นเรื่องที่สำคัญ American College of Obstetricians and Gynecologists (2004) ได้แนะนำให้พิจารณาผ่าตัดคลอดในสตรีตั้งครรภ์ที่ได้รับการตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงและ คะเนน้ำหนักทารกในครรภ์มากกว่าหรือเท่ากับ 4500 กรัม
    - - ระยะหลังคลอด ส่วนใหญ่ระดับน้ำตาลในเลือดจะกลับสู่ภาวะปกติ การตรวจติดตามระดับน้ำตาลในเลือดควรทำ 2-4 ครั้งต่อวัน หากระดับน้ำตาลในเลือดยังคงสูงอยู่นาน อาจเป็นโรคเบาหวานก่อนการตั้งครรภ์ที่แฝงอยู่แล้วเพิ่งตรวจพบครั้งแรกระหว่างตั้งครรภ์
      - จาก International Workshop Conference on Gestational Diabetes ครั้งที่ 4 แนะนำให้ประเมินสตรีที่เป็น GDM ในระยะหลังคลอด โดยใช้ 75 gm oral glucose tolerance test เมื่อ 6-12 สัปดาห์หลังคลอด ถ้าผลตรวจปกติ ควรได้รับการตรวจซ้ำอย่างน้อยทุก 3 ปี (American Diabetes Association, 2003)
    - - การคุมกำเนิดด้วยยาเม็ดคุมกำเนิดฮอร์โมนต่ำ (low-dose hormonal contraceptions) อาจปลอดภัยในสตรี GDM หลังคลอด อัตราการเป็นโรคเบาหวานในกลุ่มได้รับฮอร์โมนคุมกำเนิดไม่ต่างกับกลุ่มที่ไม่ได้รับฮอร์โมนคุมกำเนิด