Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Pathophysiology of Gastrointestinal system - Coggle Diagram
Pathophysiology of Gastrointestinal system
Vomiting
Mechanism of vomiting
-กล้ามเนื้อหน้าท้องและกระบังหด
-หูรูดและ Fundus คลายตัว
-กระเพาะส่วน Pylorus บีบตัว
-Soft palate หดตัวไม่ให้อาหารออกทางจมูก
-Epiglottis ปิดกล่องเสียง
-อ้วก
Pathway of mechanism of Vomiting
-Central vomiting กลิ่นเหม็น ภาพสยดสยอง ภาพที่ทำให้อาเจียน
-Brain -> Cortex, Limbic system
-Chemoreceptor trigger กระตุ้นจากการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในเลือด
-Vestibular system เมารถเมาเรือ
-Peripheral vomiting
-GI -> Infection, Inflammation, Impair motor function, obstruction
Complication of Vomiting
-Hypovolemia(Water lost)
-Metabolic alkalosis (Acid lost)
-Hypokalemia (Potassium lost)
-Esophageal injury (Mallory Weiss tear, Borhaave’s syndrome)
-Aspiration
Anorexia nervosa
เป็นโรคคลั่งผอม
เป็นโรคทาง Psychiatry คิดว่าตัวเองอ้วนตลอดเวลา
มักไม่ทานอาหาร
ล้วงคออ้วก ทานยาลดน้ำหนัก
คนเหล่านี้จะมี BMI ต่ำกว่าเกณฑ์
Constipation
อุจจาระแข็ง หลังอุจจาระรู้สึกว่าไม่สุด
บางคนอาจจะขับถ่ายสัปดาห์ละครั้ง แต่ถ้าไม่แข็งแห้ง ไม่ถือว่าเป็น constipation
อุจจาระน้อยกว่า 3 ครั้ง/สัปดาห์
Diarrhea
อุจจาระ มากกว่า 3 ครั้ง/วัน
อุจจาระมีมูกปนเลือด มากกว่า 1 ครั้ง/วัน
Classification of diarrhea
-Acute < 2 weeks
-Persistent 2-4 weeks
-Chronic > 4 weeks
Mechanisms of diarrhea
Secretory diarrhea
กระตุ้น cAMP ด้วยสาเหตุใดๆ ก็ตามที่เยื่อบุลำไส้เล็กขับ Cl ออกมาในลำไส้ ส่งผลให้ Na และน้ำ ถูกดึงตามมาในลำไส้มักจะถ่ายเหลวออกมา
ปริมาณมากๆ และตลอดเวลา
สาเหตุ
V. cholera
E. coli
C. difficile
Osmotic diarrhea
เกิดจากความผิดปกติของการย่อย ซึ่งไม่สามารถย่อยสารใดๆได้ถ่ายเหลวปริมาณปานกลางกินก็ถ่ายเหลว ไม่กินก็จะหยุดถ่าย
สาเหตุ
Lactase deficiency -> ย่อย Lactose ไม่ได้ทำให้ Lactose ดึงน้ำเข้ามาในลำไส้
Decrease motility
ลำไส้เคลื่อนตัวขับอุจจาระช้าเกินไปทำให้เกิดแบคทีเรียเจริญในลำไส้มากเกินไปสาเหตุ เช่น Neuromuscular defect of bowel
Increase motility
ลำไส้เคลื่อนตัวมากเกินไป อาหารผ่านเร็วอุจจาระถูกดูดซับน้ำได้ไม่ทัน เกิดอาการถ่ายเหลว
สาเหตุ
Irritable bowel syndrome, Thyrotoxicosis
Decrease surface diarrhea
เกิดจากกลไก Osmotic + Motility ร่วมกันเชื้อที่พบบ่อย Rotavirus ทำให้ท้องเสียในเด็ก กลไกคือ
เชื้อไวรัสเข้าไปเกาะที่ลำไส้ส่วน Jejunum และ ilium ผนังส่วนลำไส้ villi ถูกทำลายพ้นที่ในการดูดซึมน้ำตาลลดลง เกิด Osmotic diarrhea ลำไส้ส่วน ilium มีการสร้าง encephalin ลดลง
Exudative diarrhea (Infectious diarrhea)
มีการลุกล้ำของแบคทีเรีย Macrophage มาเก็บกินเชื้อโรคและทำลายตัวเองไป Neutrophil เข้ามาทำให้เกิดกระบวนการอักเสบตรวจพบอุจจาระมักพบ WBC
สาเหตุ
Shigella
Salmanella
EHEC (Enterohemorrhagic Escherechia coli)
Abdominal pain
type of abdominal pain
Visceral pain
เป็นลักษณะของอาการปวด ของ Visceral peritoneum ทุกอวัยวะในช่องท้องจะแสดงอาการปวดบริเวณ Midline บอกตำแหน่งชัดเจนไม่ได้ กดเจ็บไม่ชัดเจน
Fore gut -> Epigastrium pain
Mid gut -> Periumbilical pain
Hind gut -> Hypogastric pain
Parietal pain
เป็นอาการปวดของ Parietal peritoneum ที่หุ้มผนังช่องท้อง ระบุตำแหน่งได้ชัดเจน
Refer pain
เป็นอาการปวดตำแหน่งที่ไกลจากอวัยวะนั้นๆ
Localization of abdominal pain
Cause of abdominal pain
สาเหตุทางด้านศัลยกรรม
สาเหตุทางด้านอายุรกรรม
สาเหตุทางด้านนรีเวชกรรม
Gastrointestinal bleeding
ภาวะตกเลือดในระบบทางเดินอาหาร
แบ่งเป็น 2 อย่าง
Upper gastrointestinal bleeding (UGIH)
Lower gastrointestinal bleeding (LGIH)
จุดแบ่งระหว่าง UGIH และ LGIH คือ Ligament of Treitz ซึ่งอยู่ที่ 2/3 ของ Duodenumสาเหตุที่แบ่งแบบนี้เพราะ อาการจะแตกต่างกัน และการรักษาก็แตกต่างกัน
Upper gastrointestinal bleeding
อาเจียนเป็นเลือดสด (Hematemesis)
อาเจียนเป็นสีน้ำตาล (Coffee ground)
ถ่ายสีดำา (Melena) หรือถ่ายเป็นเลือดสด (Hematemesis)
สาเหตุ UGIH
Peptic ulcer bleeding 45% -> Duodenum ulcer, Gastric ulcer
Esophageal varices 20%
Gastritis 20%
Mallory-Weiss syndrome 10%
Uncommon cause 5% -> Gastric cancer
Peptic ulcer bleeding
ภาวะเลือดออกจากการมีแผล (Erosion) ที่บริเวณ Stomach หรือ Duodenum
สาเหตุที่สำคัญอย่างหนึ่งคือ เชื้อแบคทีเรีย H.pylori ซึ่งทำให้เกิด Ulcer และ Bleeding ได้บ่อยๆ
Gastritis
-สาเหตุ : NSAID used, Alcohol, Steroid,Chemical burn
-คือการอักเสบของกระเพาะอาหารที่เกิดจากสาเหตุต่างๆ
Esophageal varices bleeding
-พบในผู้ป่วยที่มีภาวะ Portal hypertension
จากสาเหตุต่างๆ โดยเฉพาะตับแข็ง
(Liver cirrhosis)
-เมื่อมี Portal hypertension ก็จะเกิดเส้นดำที่หลอดอาหารโป่งพอง
(Esophageal varices)
-Esophageal varices bleeding มักทำให้เลือดออกปริมาณมาก และเสียชีวิตได้
Mallory-Weiss syndrome
-เกิดจากภาวะหลอดอาหารฉีกขาดและเลือดออก
-ประวัติที่พบบ่อยคือ อาเจียนมาก
จากนั้นมีอาเจียนเป็นเลือดตามมา
-หากหลอดอาหารฉีกทะลุถึง Mediastinum เรียกว่า
Boerhaave's syndrome
Gastric cancer
-คือภาวการณ์เจริญเติบโตของเซลล์
เยื่อบุผิวกระเพาะอาหาร (Dysplasia)
-สาเหตุมักเริ่มมาจากการเป็นๆหายของแผลที่เกิดกระบวนการรักษาตัวซ้ำ ๆ
ร่วมกับ Carcinogen
-การติดเชื้อ H.pylori ก็เป็นสาเหตุที่พบบ่อย
Lower gastrointestinal bleeding
-คือภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนที่อยู่ Distal ต่อ Ligament of Treitz
(ส่วนมากมักเกิดจาก lesion บริเวณ Colon)
-อาการวิทยาที่พบได้บ่อยคือ ถ่ายเป็นเลือด (Hematochezia)
-ลักษณะอุจจาระเป็นเลือดในแบบต่างๆ สามารถอธิบายตำแหน่งของเลือดที่ออกได้
LGIH
ㆍDiverticular disease
ㆍInflammatory bowel disease
ㆍColon cancer
ㆍHemorrhoid and Anal fissure
ㆍEtc.
Diverticular disease
-เป็นสาเหตุของ LGIH ที่พบได้บ่อยที่สุด
-มักพบในผู้ป่วยสูงอายุ โดยเฉพาะมากกว่า 70ปี
-มักพบบริเวณตำแหน่ง Sigmoid colon
ที่มีการใช้แรงบีบอุจจาระมาเป็นเวลานาน
Inflammatory bowel disease
กลุ่มอาการอักเสบของระบบทางเดินอาหารเป็น 2 ชนิด คือ
ㆍ Ulcerative colitis -> เกิดเฉพาะ Colon เท่านั้น
ㆍCrohn's disease -> เกิดได้ทั่วทั้งทางเดินอาหาร
-สาเหตุ เกิดจากพันธุกรรม และสิ่งแวดล้อม
Colon cancer
-คือโรคที่เซลล์เยื่อบุผิวลำไส้ใหญ่เจริญเติบโตอย่างผิดปกติ เกิดเป็นเนื้อร้ายลุกลามอวัยวะข้างเคียง
-แบ่งเป็นหลายชนิดขึ้นอยู่กับชนิดเซลล์ และตำแหน่งที่เกิด
Hemorrhoid and Anal fissure
-Hemorrhoid เป็นการโป่งพองของเส้นเลือดที่ทวารทำให้เกิดก้อนภายในและภายนอกทวาร ซึ่งสามารถแตกและเกิดอาการถ่ายเป็นเลือดได้
-ปัจจัยที่ทำให้เกิด Hemorrhoid คือ อุปนิสัยการขับถ่ายที่ไม่ปกติ นั่งอุจจาระนาน ท้องผูกบ่อย ๆ
-ผู้ป่วยจะมีอาการถ่ายเป็นเลือด และปวดทวารลักษณะเหมือนมีดบาด อุจจาระเคลื่อนผ่านแผล
Dysphagia
คือภาวะกลืนติดกลืนลำบาก แบ่งเป็น 3 ประเภท
ㆍOropharyngeal dysphagia
-ภาวะกลืนลำบากที่พยาธิสภาพอยู่บริเวณช่องคอ และกล้ามเนื้อการกลืนจนถึงหูรูดหลอดอาหารส่วนบน
-สาเหตุที่พบบ่อยได้แก่ Stroke
ㆍEsophageal dysphagia
-ภาวะกลืนลำบากที่พยาธิสภาพอยู่บริเวณหลอดอาหารตั้งแต่หูรูดหลอดอาหารส่วนบนจนไปถึงกระเพาะอาหารส่วน Cardia
-โรคที่พบบ่อยคือ CA esophagus พบในผู้ป่วยสูงอายุ
-ผู้ป่วย CA esophagus มักมีน้ำหนักลดลงมาก
ㆍFunctional dysphagia
-คือภาวะกลืนลำบากที่เกิดจากกล้ามเนื้อหูรูดทางเดินอาหารส่วนปลาย (Lower esophageal sphincter) ไม่สามารถคลายตัวได้ ทำให้อาหารและน้ำไม่สามารถไหลลงสู่กระเพาะอาหารได้เลย
Gastroesophageal reflux disease
-คือภาวะที่กรดจากกระเพาะอาหารสามารถไหลย้อนเข้าสู่หลอดอาหาร
และเกิดการระคายเคืองหลอดอาหารได้
-พยาธิสภาพเกิดจาก ภาวะใดก็ตามที่ทำให้
Loweresophageal sphincter เกิดการคลายตัว
-อาการคือ จุกเสียดแน่นลิ้นปี หรือ มีอาการเรอ เปรี้ยว ขมคอ
Obstruction disease
-คือภาวะอุดตันของทางเดินอาหารส่วนใดก็ตาม
Pyloric stenosis
-คือภาวะอุดตันของทางเดินอาหารบริเวณกระเพาะอาหารส่วน Pylorus
-สาเหตุมักเกิดจาก Peptic ulcer disease เรื้อรังที่ก่อให้เกิดแผลเป็นและพังผืด (Scar and fibrosis)
Small bowel obstruction
-คือภาวะอุดตันของทางเดินอาหารส่วนลำไส้เล็ก
-สาเหตุของ Small bowel obstruction Post-operative adhesion 60% ผู้ป่วยจะมีประวัติเคยได้รับการผ่าตัดช่องท้องมาก่อนเสมอ
Large bowel obstruction
-มักพบในคนสูงอายุ สาเหตุที่พบบ่อยคือ Colon cancer
ส่วนในเด็กมักเกิดจาก Sigmoid volvulus
-อาการมักจะมาด้วย ไม่ถ่ายไม่ผายลม ท้องบวมโต
อาเจียนบางครั้งจะอาเจียนเป็นอุจจาระ
-เป็นภาวะอุดตันของทางเดินอาหารส่วนลำไส้ใหญ่
Pathophysiology of Hepatobiliary tract system
-Bilirubin metabolism and Jaundice
-Portal system, Liver cirrhosis and portal hypertension
Metabolism of bilirubin
-RBC แตกสลายได้ Heme
-Macrophage ย่อย Heme ได้ Unconjugated bilirubin เข้าสู่ Liver
-Glucorunic acid จับกับ Unconjugated bilirubin กลายเป็น Conjugated bilirubin
-Conjugated bilirubin ขับสู่ลำไส้ถูก Bacteria ย่อยได้ Urobilinogen Urobilinogen บางส่วนถูกขับออกทางไต
-Urobilinogen บางส่วนถูก Oxidized กลายเป็น Stercobilin
Jaundice
-คือภาวะดีซ่านที่เกิดจากสารเหลือง (Bilirubin)
ไปสะสมที่ผิวหนัง แบ่งเป็น 3 ประเภท
ㆍPrehepatic jaundice
ㆍHepatocellular jaundice
ㆍCholestasis jaundice
Hepatic portal system
เป็นระบบการรับเลือดดำจากทางเดินอาหารที่มีสารอาหารและสารพิษบางอย่าง ให้เข้ากระบวนการกำจัดสารพิษที่ตับ ก่อนเข้าสู่ระบบไหลเวียนของร่างกาย
Portal hypertension
-คือภาวะที่เลือดในระบบ Hepatic portal system มีแรงดันที่สูงขึ้นจากสาเหตุต่าง ๆ ที่ขวางกั้นทางเดินของ Portal system เช่น Portal vein thrombosisหรือ Liver cirrhosis
Liver cirrhosis
-ผลของตับแข็งมีดังนี้
-กำจัดสารพิษจากทางเดินอาหารได้น้อยลง
-สร้างอาหารสะสม และโปรตีน Albumin น้อยลง
-สร้างน้ำย่อยมาย่อยไขมันได้ลดลง
-สร้าง Coagulation factor ได้ลดลง
คือภาวะเนื้อตับได้รับความเสียหายอย่างถาวรมีความแข็งตัวขึ้นจากพังผืดที่เกิดขึ้นภายในเนื้อตับ