Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 11 Kidney Urinary Bladder System - Coggle Diagram
บทที่ 11 Kidney Urinary Bladder System
ANATOMY
LOCATION
ไตมี 1 คู่ อยู่บริเวณในช่องท้องด้านหลัง อยู่คนละข้างของกระดูกสันหลัง
ขอบบนไตตรงกับระดับ T12 ขอบล่างของไตตรงกับ L3 ไตข้างขวาตํ่ากว่าซ้าย
STRUCTURE
Hilum
RENAL ARTERY
เส้นเลือดแดงท่ไปเลี้ยงไต ออกจาก Aorta เข้าสู่ Hilum
RENAL VEIN
ออกมาจากไตแต่ละข้างโดยต่อเข้ากับ Inferior vena cava
2 ชั้น
1.Renal cortex : ไตชั้นนอก
2.Renal medulla :ไตชั้นใน
Collecting system
1.Renal calyx
2.Renal pelvis
The Nephron
หน่วยที่ทำหน้าที่ของไต (functional unit)
ประกอบไปด้วย
1.Glomerulus
2.Tubule
2.1) Proximal convoluted tubule
2.2) Loop of Henle
2.3) Distal convoluted tubule
2.4) Collecting duct
Capillary network โครงสร้าง 3 ชั้น
1.Endothelial cell
2.Glomerular basement membrane
3.Epithelial cell (Podocyte)
FUNCTION OF KIDNEY
1.คุมสารนํ้าในร่างกาย
2.กำจัดของเสีย
3.คุมความดันเลือด
4.สร้างฮอร์โมน
1.Erythropoietin ช่วยสร้างเม็ดเลือด
2.Activation of vitamin D
สารนํ้าในร่างกาย
เกลือแร่
ASSESMENT OF KIDNEY FUNCTION
Glomerular Filtration Rate(GFR) :red_flag:
ค่า GFR ปกติ 130 ml/min/1.73 m2 ผู้ชาย และ 120 ml/min/1.73 m2 ในผู้หญิง
URINALYSIS (UA) and URINE MICROSCOPY
การทดสอบทางเคมีในการทำ UA ให้ข้อมูลความผิดปกติในไตและร่างกาย
ตรวจดูด้วยกล้องจุลทรรศน์
HEMATURIA
:red_flag:
ตรวจพบ RBC ≥ 3 ตัว ต่อ high-power field ที่ตรวจจากปัสสาวะที่ปั่น
Microscopic hematuria : มองเห็นด้วยกล้องจุลทรรศน์
Macroscopic (Gross) hematuria : มองเห็นด้วยตาเปล่า
PROTEINURIA
:red_flag:
ภาวะปกติพบโปรตีนในปัสสาวะได้ไม่เกิน 150 mg/day ถ้าพบมากบ่งบอกถึงการทำลายไต
โปรตีนหลักๆในปัสสาวะ คือ Tamm-Horsfall protein นอกนั้น คือ albumin
Albuminuria บ่งบอกถึงภาวะทำลายของ glomerular filtration barrier
Proteinuria >3.5 g/day = Nephrotic-range proteinuria :red_flag:
ACUTE KIDNEY INJURY (AKI)
ภาวะไตวายเฉียบพลัน
Definition
↑sCr ≥ 0.3 mg/dL in 48 hr
↑sCr ≥ 1.5 x baseline in 7 day
Urine volume < 0.5 ml/kg/hr for 6 hr
Post renal AKI
สาเหตุ
Bilateral ureteric obstruction
Bladder/urethra obstruction
อาการ
Dysuria,gross hematuria, abdominal pain,anuria
การรักษา
• Retain foley cath : Urine>400 ml = Cause of AKI
• U/S kidney : Hydronephrosis
AIN : Acute interstitial nephritis
• สาเหตุ
• Drug : NSAIDs
• Infection : Leptospirosis
• Autoimmune : SLE
• Malignancy
อาการ
• Fever,rash,atrhralgia/arthritis
การรักษา
หยุดยาที่เป็นสาเหตุ
AGN : Acute glumerulonephritis
Acute glomerulonephritis
อาการ
• Edema
• Dysmorphic RBC / RBC cast
การรักษา
• ประคับประคองตามอาการ
ATN : Acute tubular necrosis
• Ischimic ATN : ATN จาก(เลือดไปเลี้ยงไตน้อยลง
• Nephrotoxic ATN : ATN จกการได้รับสารพิษต่อไต
Pre-renal AKI
• Sepsis / Septic shock
• Drug : NSAIDs , ACEi/ARB
AKI Management
• วินิจฉัยภาวะไตวายเฉียบพลันให้ได้โดยเร็ว
• หาสาเหตุและแก้ไขสาเหตุ
CHRONIC KIDNEY DISEASE (CKD)
ภาวะไตวายเรื้อรัง
นิยาม
:red_flag:
ระยะของโรคไตเรื้อรัง
การประเมินโปรตีนไข่ขาวในปัสสาวะ
• แนะนำใช้ปัสสาวะแรกสุดหลังตื่นนอนตอนเช้า
ระยะของโปรตีนไข่ขาวในปัสสาวะ
อาการและอาการแสดง
สาเหตุ
DM
IgAN
HTN
SLE
การแลรักษา
ชะลอการเสื่อมของไต
• ควบคุมความดันโลหิต
• ยากลุ่ม ACEi/ARB
• อาหาร : จำกัดเกลือ และโปรตีน
• หยุดสูบบุหรี่
• ควบคุมนํ้าตาล
เตรียมพร้อมเข้าสุ่การบำบัดทดแทนไต
•เข้าสู่โรคไตเรื้อรังระยะ 4 ควรงพบแพทย์โรคไต
• เริ่มบำบัดทดแทนไตเมื่อ
• GFR<15 + (อาการจากของเสียในร่างกายคั่ง
• GFR<6 → เริ่มทำได้เลยแม้ไม่มีอาการ
ป้องกันภาวะแทรกซ้อน
• ภาวะซีด
• ภาวะโพแทสเซียมในเลือดสุง
• ภาวะเลือดเป็นกรด
• โรคกระดูกและแร่ธาธุจากโรคไต :
• ภาวะความดันโลหิตสุง
• ภาวะบวมและสารนํ้าเกินในร่างกาย
• ภาวะของเสียในเลือดคั่ง
GLOMERULAR DISEASE
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของโกลเมอรูลาร์
Primary glomerular disease :โรคเกิดจากความผิดปกติของ glomerulus อย่างเดียว
Minimal change disease (MCD)
Focal segmental glomerulosclerosis (FSGS)
Membranous nephropathy (MN)
IgM nephropathy
IgA nephropathy
Menbranoproliferative glomerulonephritis (MPGN)
Secondary glomerular disease : โรคที่เกิดจากความผิดปกตินอก glomerulus
โรคที่เกิดความผิดปกติของ glomerular ได้ 6 กลุ่ม
NEPHROTIC SYNDROME
อาการ
Nephrotic Edema
Muehrcke lines
Xanthelasmas
NEPHRITIC SYNDROME
ELECTROLYTE ABNORMALITY
ภาวะเกลือแร่ผิดปกติ
Hyponatremia
อาการ
• Nausea
• Malaise/Lethargy
• Headache
• Seizure
• Coma
สาเหตุ
Pseudohyponatremia (ภาวะโซเดียมตํ่าปลอม)
Hyperglycemia
Truehyponatremia (ภาวะโซเดียมตํ่าจริง)
Beer, Diarrhea,SIADH,Congestive heart failure
การรักษา:รักษาตามสาเหตุ
Hypernatremia:NA>145
อาการ
• Weakness
• Malaise
• Lethargy
• Irritability
• Seizure
• Coma
• Death
สาเหตุ
ได้รับโซเดียมเข้าไปปริมาณมาก
สูญเสียนํ้าออกไปจากร่างกาย
การรักษา:รักษาตามสาเหตุ
Hypokalemia:K<3.5 mbq/L
อาการ
• Severe muscle weakness/Rhabdomyolysis
• Cardiac arrhythmia & EKG abnormality
สาเหตุ
โพแทสเซียมเคลื่อนย้ายเข้าไปในเซลล์
สูญเสียโพแทสเซียมออกไปจากร่างกาย
การรักษา:ให้ Potassium ทดแทน
Hyperkalemia:K>5.0 mbq/L
อาการ
• Severe muscle wealness/Paralysis
• Cardiac arrhythmia & EKG abnormality
สาเหตุ
โพแทสเซียมเคลื่อนย้ายออกมาจากเซลล์
รับประทานอาหารที่มีโพแทสเซียมสูง
โพแทสเซียมขับออกทางไตได้น้อยลง
การรักษา:ตามอาการ
ACID-BASE ABNORMALITY
ความผิดปกติของสมดุลกรด -ด่าง
การควบคุมสมดุลกรด-ด่างในร่างกาย
การสร้างกรด= การขับกรด :red_flag:
Metabolic acidosis:pH<7.35,HCO2<24 mmol/L
ผลของภาวะ Acidosis :ต่อร่างกาย
ส่งผลต่อการทำงานของระบบหัวใจและหลอดเลือด
ส่งผลต่อการทำงานของเอนไซม์ต่างๆในร่างกาย
ยับยั้งการทำงานของ receptor ต่างๆภายในร่างกาย
สาเหตุ
Anion gap = Na - (Cl + HCO3) ค่าปกติ 12-18 mEq/L
1.Wide anion gap metabolic acidosis (AG>18 mEq/L)
2.Normal anion gap metabolic acidosis (AG<18 mEq/L)
การรักษา:หาสาเหตุ และแก้ไขสาเหตุนั้นๆ
Metabolic alkalosis:pH>7.35,HCO2>24 mmol/L
กลไกการเกิด
1.การสร้างด่าง:ไตทำงานได้ปกติจะสามารถขับด่างส่วนเกินได้หมด
2.การทำให้ด่างยังคงอยู่ในร่างกาย/ทำให้ไตขับออกไม่ได้
สาเหตุ
1.ผู้ป่วยความดันโลหิตปกติ
2.ผู้ป่วยมีความดันโลหิตสูง
การรักษา:หาสาเหตุ และแก้ไขสาเหตุนั้นๆ