Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ผู้สูงอายุเพศชาย อายุ 82 ปี ผสอ - Coggle Diagram

- - - - ผู้สูงอายุเข้านอนเวลา 21:30 น. ไม่เกิน 22.00 น. ตื่นเวลา 6:30-8:00 น.
      - ผู้สูงอายุตื่นมาปัสสาวะกลางดึก วันละ 3-4 ครั้ง
      - เมื่อผู้สูงอายุตื่นมาปัสสาวะ ผู้สูงอายุจะฟังธรรมะ เสียงสวดมนต์ เพื่อให้นอนหลับต่อ
      - ผู้สูงอายุนอนกลางวัน วันละ30นาที ไม่มีอาการง่วง หาว หรือไม่มีสมาธิ ในการทำกิจกรรมระหว่างวัน
  - - - การได้ยินปกติ
      - การมองเห็น ผู้สูงอายุใส่แว่น2เลนส์ คือ เลนส์สายตาสั้นสำหรับอ่านหนังสือและดูอะไรใกล้ๆ และเลนส์สายตายาวสำหรับออกไปด้านนอก มองอะไรไกลๆ
      - ผู้สูงอายุมีความจำปกติ ไม่มีอาการของสมองเสื่อม
      - ผู้สูงอายุมีการรับรู้ดี รับรู้ว่าตนเองสุขสบาย มีความสุข
  - - - ผู้สูงอายุรับประทานอาหารวันละ 2 มื้อ ช่วงเวลา 9.00 น. และ 15.00 น.
      - ไม่แพ้อาหาร ชอบรับประทานปลา เช่น ปลากระพงต้มยำ และชอบผักต้มสุก
      - อาหารที่รับประทานเป็นอาหารรสไม่จัด ภรรยาทำอาหารให้รับประทานเอง
      - ไม่รับประทานอาหารทอด มัน หวาน เค็ม
      - อาหารที่เหนียวจะเคี้ยวไม่ได้ เช่น หมูปิ้ง เนื่องจากจะปวดฟัน
      - ดื่มน้ำประมาณ 1-1.5 ลิตรต่อวัน
  - - - ผู้สุงอายุรับรู้ว่าตนเองอยู่ในวัยผู้สูงอายุ
      - ผู้สูงอายุรับรู้ว่าตนเองเป็นโรคความดันโลหิตสูง ต่อมลูกหมากโต เคยได้รับการผ่าตัดต่อมลูกหมาก
      - ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมสุขภาพเหมาะสม ได้แก่ ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ไม่รสจัด
      - ผู้สูงอายุรับรู้ปัญหาของตนเองเกี่ยวกับการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ และปัญหาการนอนหลับ
- - - - S : ผู้สูงอายุบอกว่า “เข้านอน 3 ทุ่มครึ่ง ตื่นตอน 06.00 น.
        ตื่นขึ้นมาฉี่ตอนกลางคืนประมาณ 3-4 ครั้ง”
      - O : ใช้แบบสอบถามคุณภาพการนอนหลับของพิทส์เบิร์กฉบับภาษาไทย
        (T-PSQI) พบว่าคะแนนมากกว่า 5 คะแนน คือ คุณภาพการนอนหลับไม่ดี
    - - จากการสังเกตพฤติกรรมผู้สูงอายุไม่มีอาการง่วงนอนในตอนกลางวัน
      - คุณภาพการนอนหลับดีขึ้นจากการสอบถาม
      - ใช้แบบสอบถามคุณภาพการนอนหลับของพิทส์เบิร์กฉบับภาษาไทย
        (T-PSQI) คะแนนน้อยกว่า 5 คะแนน
    - - เพื่อให้ผู้สูงอายุนอนหลับได้อย่างต่อเนื่องและประสิทธิภาพการนอนหลับดีขึ้น
    - - เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุจะทำให้เกิดการนอนหลับที่ไม่มีคุณภาพได้มากขึ้น และเป็นปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ จากวงจรการนอนหลับที่เปลี่ยนแปลงไป โดยวงจรการนอนหลับของผู้สูงอายุในระยะการเข้าสู่การนอนหลับจะใช้เวลานานขึ้นมากกว่า 30 นาที กล่าวคือ มีอาการนอนหลับยาก ตื่นง่าย ตื่นบ่อยตอนกลางคืนหลายครั้ง และตื่นเร็วหรือเช้ากว่าปกติ มักพบการนอนหลับของผู้สูงอายุน้อยกว่า 7 ชั่วโมงต่อวัน นอกจากนี้วงจรนาฬิกาชีวิตของผู้สูงอายุเกิดการเปลี่ยนแปลง จากการมีจำนวนเซลล์ของ hypothalamic suprachiasmatic
        nuclei ลดลด ทำให้การหลั่งเมลาโทนินในช่วงกลางคืนของผู้สูงอายุลดลงเกิดการนอนหลับยากการเปลี่ยนแปลงของวงจรการนอนหลับและวงจรนาฬิกาชีวิตดังกล่าวส่งผลต่อคุณภาพการนอนหลับทั้งระยะเวลาตั้งแต่เข้านอนจนกระทั่งหลับจริงและความรู้สึกถึงคุณภาพการนอนหลับตลอดทั้งคืน สิ่งที่รบกวนการนอนหลับ การใช้ยานอนหลับ รวมทั้งผลกระทบต่อการทำกิจกรรมในเวลากลางวัน (สุรีรัตน์ ณ วิเชียร, โรจนี จินตนาวัฒน, จักรกริช กล้าผจญ และ ภารดี นานาศิลป, 2561)
    - - แนวทางการดูแลและให้การพยาบาลผู้สูงอายุที่ปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืน (ปนิฏฐา นาคช่วย, 2559)
        
        ปรับเปลี่ยนวิถีการดำเนินชีวิต จัดการเกี่ยวกับปริมาณน้ำที่เข้าสู่ร่างกายกล่าวคือ ต้องหลีกเลี่ยงมิให้เกิดภาวะขาดน้ำแต่ ต้องไม่ดื่มน้ำมากเกินไป หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน และแอลกอฮอล์เพราะมีผลต่อภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ เนื่องจาก คาเฟอีนทำให้กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวกว่าปกติ ในขณะที่แอลกอฮอล์มีฤทธิ์ขับปัสสาวะและปัสสาวะบ่อย การดื่มน้ำให้เพียง พอในแต่ละวันมีผลดีต่อร่างกาย กล่าวคือ จะช่วยส่งเสริมการทำงานของไต และทำให้กระเพาะปัสสาวะตึงตัว ช่วยเพิ่มความจุ ของกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งจะส่งผลให้ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ดีขึ้น ปริมาณที่ควรดื่มอย่างน้อยวันละ 1,500 ซีซี หรือวันละ 6-8 แก้ว และไม่เกินวันละ 2,000 ซีซี น้ำที่ควรดื่ม ได้แก่ น้ำเปล่า และ เครื่องดื่มต่าง ๆ เช่น น้ำเต้าหู้ น้ำผลไม้ โอวัลติน เป็นต้น
      - ควรจำกัดปริมาณน้ำดื่มก่อนนอน ไม่เกิน 1 แก้ว เนื่องจากอาจส่งผลทำให้ตื่นมาปัสสาวะตอนกลางคืนได้
      - รักษาความสะอาดทุกครั้งภายหลังการขับถ่าย โดยใช้ กระดาษชำระเช็ดทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ให้แห้งทุกครั้ง ภายหลังจากมีปัสสาวะเล็ด/รั่วไหล เพื่อป้องกันการเกิดแผลจากการระคายเคืองและเพื่อเพิ่มความสุขสบายในการนอนหลับ
      - จัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสมกับการนอนหลับ (ธิติมา ณรงค์ศักดิ์, ฐิติมา สงวนวิชัยกุล และ วรพงศ์ ตรีสิทธิวนิช, 2563)
        
        4.1 ห้องนอนควรเงียบสงบ ไม่มีเสียง รบกวน เช่น เสียงแตรรถ เสียงนาฬิกาปลุก เป็นต้น เสียงเหล่านี้จะส่งผลกระทบต่อการนอนหลับ โดยพบว่าเสียงที่เกิดขึ้นบางครั้งบางคราวจะ รบกวนการนอนหลับมากกว่าเสียงที่ดังอย่างต่อเนื่อง
        
        4.2 อุณหภูมิห้องที่เหมาะสมแก่การนอนหลับที่สุดอยู่ที่ประมาณ 18 องศาเซลเซียส หากอุณหภูมิสูงกว่า 23 องศาเซลเซียส หรือต่ำกว่า 12 องศาเซลเซียส จะทำให้นอนหลับไม่สบายและหลับยาก
        
        4.3 การถ่ายเทอากาศ ห้องนอนควรมี ระบบถ่ายเทอากาศอย่างเหมาะสม ถ้าห้องนอน มีกลิ่นไม่พึงประสงค์จะส่งผลให้การนอนหลับลดลง
        
        4.4 แสงสว่างภายในห้องนอน ห้องนอน ควรมืดสนิท เนื่องจากแสงสว่างส่งผลต่อการ หลั่งของฮอร์โมน melatonin ที่ช่วยให้เกิดการ นอนหลับ ซึ่งฮอร์โมนนี้จะหลั่ง ในสภาพไม่มีแสง แต่หากมีแสงโดยเฉพาะแสงสีเขียวและน้ำ เงินจะส่งผลต่อการเลื่อนของนาฬิกาชีวิตด้วย
      - ส่งเสริมการนอนหลับโดยใช้เสียงดนตรี
        (จักรกริช กล้าผจญ และ สุรีรัตน์ ณ วิเชียร, 2561)
        
        ให้คำแนะนำโดยการใช้ดนตรีบำบัดแก่ผู้สูงอายุดนตรีบำบัด จะเริ่มมีผลตั้งแต่ช่วงแรกของการเข้านอนทำให้หลับง่าย นอกจากนี้ดนตรียังช่วยกระตุ้น การหลั่งสารเอนโดรฟิน เกิดการผ่อนคลายกล้ามเนื้อ อัตราการเต้นของหัวใจลดลง ความดันโลหิตลดลง หายใจลึกสม่ำเสมอ ลดการใช้ออกซิเจนของร่างกาย เพิ่มการกระตุ้นการหลั่งสารเมลาโทนินทำให้คุณภาพการนอนหลับดียิ่งขึ้น
        
        ให้คำแนะนำการใช้เสียง 4 ประเภทเพื่อช่วยการนอนหลับ
        
        2.1 เสียงดนตรี ชนิดเพลงบรรเลงไทยคลาสสิกใช้เครื่องดนตรีแบบวงออร์เคสตรา เป็นเพลงที่มีจังหวะช้าซึ่งจะทำให้ผู้สูงอายุเกิดการผ่อนคลายทั้งร่างกายและจิตใจและเข้าสู่การนอนหลับง่ายขึ้น
        
        2.2 เสียงธรรมชาติ คือ เสียงคลื่นลมกระทบฝั่งทำให้เกิดความรู้สึก ผ่อนคลายมากที่สุด
        
        2.3 เสียงความถี่บีตส์ ชนิด binaural beats คือ ดนตรีที่มีระดับความถี่ของเสียงที่แตกต่างกัน 2 เสียง ในช่วงครึ่งหลังของดนตรีบำบัดเสียงจะเหนี่ยวนำให้ผู้สูงอายุนอนหลับได้ง่ายขึ้นและหลับ
        
        2.4 เสียงดนตรีธรรมะ จะช่วยเบี่ยงแบนความสนใจจากสิ่ง เร้าที่มากระตุ้นอารมณ์ในทางลบให้เกิดอารมณ์ทางบวก ขึ้นมาแทน เนื่องเสียงดนตรีของธรรมมะมีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงในบุคคลทั้งทางด้านร่างกาย ด้านจิตใจ และอารมณ์ ซึ่งในภาวะที่บุคคลปราศจากความเครียดทำให้รู้สึกสุขสบายขึ้น ส่งผลให้การทำงานของร่างกาย และจิตใจกลับสภาพสมดุล เข้าสู่การนอนหลับได้ง่ายขึ้น (จุไรรัตน์ ดือขุนทด, สิริลักษณ์ โสมานุสรณ และ วารี กังใจ, 2559)
        
        แนะนำให้ผู้สูงอายุ ใช้เวลาในการฟัง ครั้งละ 30-45 นาที วันละ 1 ครั้ง ก่อนนอนตอนกลางคืน อย่างน้อย สัปดาห์ละ 3 วัน เป็นเวลานาน 4 สัปดาห์ โดยดนตรีบำบัดที่นำเสียงประเภทที่ 1-3 มารวมกันจะทำให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพการนอนหลับที่ดีอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
      - การส่งเสริมการนอนหลับด้วยสุวคนธบำบัด (Aromatherapy)
        (จุไรรัตน์ ดือขุนทด, สิริลักษณ์ โสมานุสรณ์และวารี กังใจ, 2559)
        
        ให้คำแนะนำผู้สูงอายุเกี่ยวกับการส่งเสริมการนอนหลับด้วยสุวคนธบำบัด (Aromatherapy) ร่วมกับการใช้เทคนิคหายใจแบบผ่อนคลาย (กรองกานต์ จุสะปาโล, 2553)
        
        1.1 บอกถึงความหมายของสุวคนธบำบัด คือ เป็นการนำประโยชน์น้ำมันหอมระเหยมาทำให้ร่างกาย จิตใจ และอารมณ์เกิดความสมดุล ช่วยให้ผู้สูงอายุเกิดการผ่อนคลายได้ดีขึ้น เนื่องจากกลิ่นน้ำมันหอมระเหย จะช่วยในการลดสิ่งเร้าที่มากระตุ้นจากสิ่งแวดล้อมภายนอก ช่วยเปลี่ยนสภาพอารมณ์และจิตใจ เกิดการผ่อนคลายส่งผลให้เกิดการง่วงนอนและเข้าสู่การนอนหลับได้ดีขึ้น
        
        1.2 แนะนำการใช้สุวคนธบำบัดกลิ่นต่างๆและอธิบายถึงสรรพคุณให้ผู้สูงอายุได้ทราบ
        
        ดอกลาเวนเดอร์ มีกลิ่นหอม ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย นอนหลับสบาย ลดความเครียดและวิตกกังวล ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ
        
        ดอกคาโมมายล์ รักษาอาการเครียด คลายกังวล ทำให้จิตใจสงบ ช่วยในการนอนหลับ
        
        ดอกกระดังงาไทย ช่วยให้ผ่อนคลาย ลดอาการกระวนกระวาย นอนไม่หลับ ช่วยบำรุงประสาทและทำให้จิตใจสงบ
        
        ยูคาลิปตัส ช่วยผ่อนคลายความเครียด บำบัดเรื่องการหายใจปลอดโปร่งและช่วยเรื่องสมาธิ
        
        1.3 แนะนำวิธีการใช้น้ำมันหอมระเหยให้แก่ผู้สูงอายุ คือ
        นำน้ำมันหอมระเหยกลิ่นที่ผู้สูงอายุชอบ จำนวน 0.3 cc หยดลงบนแผ่นสำลีขนาด 4*6 cm แล้วนำมาวางบนหมอนให้ห่างจากจมูกประมาณ 3 inch สูดดมกลิ่นของน้ำมันหอมระเหยโดยหายใจเข้าช้าๆลึกๆเป็นจังหวะอย่างสม่ำเสมอ ประมาณ 10 นาที จะทำให้ร่างกายและจิตใจรู้สึกผ่อนคลาย สามารถเบี่ยงเบนความสนใจจากสิ่งเร้าที่มากระตุ้นอารมณ์ในทางลบให้เกิดอารมณ์ในทางบวก ทำให้ร่างกายมีสมาธิ เกิดการผ่อนคลายได้ง่าย หลังจากนั้นสอดแผ่นสำลีไว้ในปลอกหมอนด้านบน
    - - ผู้สูงอายุมีความเข้าใจในการดูแลตนเองเพื่อให้นอนหลับได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผู้สูงอายุได้ปฏิบัติตามคำแนะนำโดยดื่มน้ำก่อนนอนในปริมาณน้อย เปิดฟังเสียงธรรมะและฟังเสียงดนตรีธรรมชาติเพื่อช่วยให้การนอนหลับ แต่มีอุปสรรคคือมีโฆษณาขั้นทำให้ขัดจังหวะการนอนหลับของผู้สูงอายุ (7 ตุลาคม 2564)
    - - ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 1,500 ซีซี หรือวันละ 6-8 แก้ว และไม่เกินวันละ 2,000 ซีซี หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน และแอลกอฮอล์
      - ไม่ดื่มน้ำเกิน 1 แก้วก่อนนอน
      - รักษาความสะอาดทุกครั้งภายหลังการขับถ่าย โดยใช้ กระดาษชำระเช็ดทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ให้แห้งทุกครั้ง
      - นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอวันละ 7-8 ชั่วโมง
      - ใช้เสียงธรรมมะ เพื่อช่วยในการนอนหลับ
      - ใช้สุวคนธบำบัดกลิ่นที่ชอบ เพื่อช่วยในการนอนหลับ
    - - ดูแลให้ผู้สูงอายุดื่มน้ำเพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ โดยดื่มให้ได้วันละ 1,500-2,000 ซีซี
      - ดูแลจัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสมกับการนอนหลับ คือ ต้องเงียบสงบ อากาศถ่ายเท ห้องมืดสนิท
  - - - S: ผู้สูงอายุบอกว่า “มีปัสสาวะเล็ด เวลาเดินทางเมื่อเห็นปั๊มน้ำมันต้องแวะเข้าห้องน้ำเสมอ เวลาเดินมีปัสสาวะออกกระปริบกระปอย เคยผ่าตัดต่อมลูกหมากเมื่อ 10 ปีก่อน”
        O: แบบประเมินภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ แปลผลอยู่ในระดับรุนแรงปานกลาง
    - - เพื่อลดภาวะการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ของผู้สูงอายุ
      - เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิต และทัศนะคติที่ดีของผู้สูงอายุในการเข้าสังคม
    - - ผู้สูงอายุรายนี้มีภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่แบบถาวร ชนิด Stress incontinence คือภาวะที่ผู้สูงอายุไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้เมื่อมีแรงดันในช่องท้อง เช่น เมื่อมีการไอ จาม หัวเราะ การออกกำลัง หรือการยกของหนัก ทำให้ปัสสาวะเล็ดออกมาโดยที่ผู้สูงอายุไม่ได้ตั้งใจ ซึ่งสาเหตุเกิดได้จากการเปลี่ยนแปลงตามวัยของผู้สูงอายุ คือการที่กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานและกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหย่อนตัว (สมททรง จิระวรานันท์, และ จุฬาลักษณ์ ใจแปง, 2562)โดยในเพศชายการมีภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ชนิด Stress incontinence จะมีปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญคือ ประวัติการผ่าตัดต่อมลูกหมาก และผลจากฮอร์โมน estrogen ถ้าขาดฮอร์โมนนี้จะเกิด mucosa atrophy ทำให้ท่อปัสสาวะปิดไม่สนิท ส่งผลให้ความดันในท่อปัสสาวะลดลง เป็นต้น (อุบลรัตน์ รุ่งเรืองศิลป์, 2539) โดยผู้สูงอายุรายนี้มีปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่คือ มีประวัติการผ่าตัดต่อมลูกหมากก่อนหน้านี้ รวมทั้งการหย่อนตัวของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานและกระเพาะปัสสาวะจากการเปลี่ยนแปลงตามวัย ดังนั้นเมื่อผู้สูงอายุไอ จาม หัวเราะ การออกกำลัง หรือการยกของหนักก็จะทำให้มีการเพิ่มขึ้นของแรงดันในช่องท้องและแรงดันในกระเพาะปัสสาวะ รวมทั้งหูรูดของท่อปัสสาวะไม่สามารถควบคุมการไหลของปัสสาวะได้ จึงทำให้มีปัสสาวะนั้นเล็ด
    - - ระดับความรุนแรงของภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ลดลง จากระดับรุนแรงปานกลางเป็นระดับรุนแรงน้อย จากการประเมินโดยแบบประเมินภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่
      - ผู้สูงอายุไม่มีอาการและอาการแสดงของภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ คือ การมีปัสสาวะเล็ดออกมาเวลาที่ไอหรือจาม
    - - แนะนำวิธีการฝึกถ่ายปัสสาวะให้กับผู้สูงอายุ คือ ให้ผู้สูงอายุเข้าห้องน้ำทันทีที่ตื่นนอนตอนเช้า ให้พยายามถ่ายปัสสาวะให้ออกมามากที่สุด เพื่อให้กระเพาะปัสสาวะว่าง และให้ผู้สูงอายุใช้มือช่วยกดที่บริเวณหัวเหน่าเบา ๆ
      - ให้ผู้สูงอายุกำหนดเวลาในการถ่ายปัสสาวะของตนเอง และไปถ่ายปัสสาวะตามเวลาที่ตนเองกำหนดไว้ เช่น กำหนดไว้ว่าต้องถ่ายปัสสาวะทุก ๆ 2 ชั่วโมง ผู้สูงอายุก็ต้องไปถ่ายปัสสาวะทุก ๆ 2 ชั่วโมง ถ้าหากถึงกำหนดเวลาแล้วแต่ยังไม่รู้สึกอยากถ่ายปัสสาวะ ก็ต้องไปเข้าห้องน้ำและพยายามที่จะถ่ายปัสสาวะ
      - บอกผู้สูงอายุว่าถ้าหากรู้สึกอยากถ่ายปัสสาวะก่อนถึงเวลาที่กำหนดให้ผู้สูงอายุกลั้นปัสสาวะไว้ก่อน โดยให้หายใจเข้าออกลึก ๆ ผ่อนคลายกล้ามเนื้อบริเวณหน้าท้อง และขมิบก้นเร็ว ๆ หลาย ๆ ครั้งติดต่อกันจนกระทั่งไม่รู้สึกปวด จึงให้ผู้สูงอายุถ่ายปัสสาวะตามเวลาที่กำหนดได้
      - บอกผู้สูงอายุว่าถ้าผู้สูงอายุมีปัสสาวะราดหรือปัสสาวะก่อนถึงเวลาที่กำหนดให้เริ่มนับเวลาใหม่ ต้องกำหนดการถ่ายปัสสาวะครั้งต่อไปในอีก 2 ชั่วโมง
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุถ่ายปัสสาวะได้ตามปกติในตอนกลางคืน
      - แนะนำวิธีการทำความสะอาด โดยใช้กระดาษชำระเช็ดทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ให้แห้งทุกครั้งหลังการมีปัสสาวะเล็ด เพื่อป้องกันการระคายเคือง และให้ผู้สูงอายุเช็ดทำความสะอาดจากด้านหน้าไปด้านหลังไม่เช็ดย้อนกลับไปมา เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
      - สอนวิธีการบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานรอบ ๆ ทวารหนักคือ บอกให้ผู้สูงอายุนั่งในท่าที่สบายและขมิบก้นให้รู้สึกว่าบริเวณกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน กล้ามเนื้อรอบ ๆ รูทวารหนักมีการเกร็ง แล้วเกร็งค้างไว้นาน 3 วินาที โดยนับ 1-3 และคลายกล้ามเนื้อออกนาน 3 วินาที การเกร็งแล้วคลายนับเป็น 2 ครั้ง ให้ผู้สูงอายุทำติดต่อกัน ทุกวัน วันละ 60 ครั้ง โดยแบ่งทำได้ 3 ช่วงเวลา เช่น เช้า กลางวัน และเย็น ช่วงเวลาละ 20 ครั้ง นานอย่างน้อย 8 สัปดาห์ (อภิรักษ์ สันติงามกุล, 2564) ระหว่างการบริหารกล้ามเนื้อบอกให้ผู้สูงอายุหายใจเข้าออกปกติ ไม่เกร็งกล้ามเนื้อขา ก้น และหน้าท้อง
      - บอกผู้สูงอายุว่าให้เกร็งและคลายกล้ามเนื้อให้นานที่สุด ตามความสามารถที่ผู้สูงอายุจะทำได้ แต่ให้เกร็งและคลายกล้ามเนื้ออย่างน้อย 3-5 วินาทีในแต่ละครั้ง
      - แนะนำแนะนำวิธีการตรวจสอบการบริหารอุ้งเชิงกรานด้วยตนเองขณะถ่ายปัสสาวะ แนะนำให้ผู้สูงอายุขมิบก้นถ้าหากผู้สูงอายุทำได้ถูกต้อง น้ำปัสสาวะจะหยุดไหล และเมื่อคลายกล้ามเนื้อน้ำปัสสาวะจะไหลตามปกติ แนะนำให้ผู้สูงอายุทำบ่อย ๆ
      - ให้คำแนะนำกับผู้สูงอายุเมื่อต้องออกเดินทาง ก่อนออกเดินทางให้ผู้สูงอายุใส่แผ่นรองซับหรือผ้าอ้อม สามารถซึมซับน้ำปัสสาวะได้ดีป้องกันการซึมออกมาทำให้เสื้อผ้าชั้นนอกเปียกชื้นได้ และแนะนำให้ผู้สูงอายุเปลี่ยนเมื่อรู้สึกว่ามีปัสสาวะเต็มหรือเปลี่ยนเมื่อครบ 2 ชั่วโมง (จิรวรรณ อินคุ้ม, 2558)
      - กิจกรรมของผู้ป่วย
        
        รับฟังและนำคำแนะนำเรื่องการฝึกขับถ่ายปัสสาวะ และการบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานไปใช้
        
        กำหนดเวลาในการถ่ายปัสสาวะ และพยายามถ่ายปัสสาวะออกเมื่อครบกำหนด
        
        ผู้สูงอายุเกร็งและคลายกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานเมื่อนึกขึ้นได้ อย่างน้อย 3-5 วินาที ทำทุกวันสม่ำเสมอและต่อเนื่อง
        
        กิจกรรมของญาติ
        
        ช่วยเตือนหรือกระตุ้นให้ผู้สูงอายุเข้าห้องน้ำเพื่อถ่ายปัสสาวะเมื่อครบกำหนดเวลา
        
        ช่วยกระตุ้นให้ผู้สูงอายุเกร็งและคลายกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานอย่างสม่ำเสมอ
    - - ผู้สูงอายุมีความเข้าใจเกี่ยวกับการฝึกการถ่ายปัสสาวะ และการบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน และได้ลองบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานแล้ว ผู้สูงอายุสามาถทำได้ การฝึกการถ่ายปัสสาวะผู้สูงอายุได้พยายามลองทำแล้วแต่ยังทำได้ไม่ถูกต้องเท่าที่ควรจึงมีการให้ความรู้เพิ่มเติมคือเมื่อผู้สูงอายุปัสสาวะแล้วหลังตื่นนอนตอนเช้า ให้ผู้สูงอายุกำหนดเวลาที่จะปัสสาวะครั้งต่อไป และให้พยายามปัสสาวะออกตามเวลาที่กำหนด ซึ่งต้องมีการประเมินผลในระยะยาวต่อไป ( 7 ตุลาคม 2564)
  - - - ข้อมูลสนับสนุน
        
        S: ผู้สูงอายุบอกว่า “อาหารพยายามไม่กินของเหนียวๆ หน้าบ้านขายหมูปิ้ง เวลากินจะเคี้ยวไม่ขาด เลยจะกินแต่ของนิ่มๆ”
        
        O: อายุ 82 ปี เป็นผู้สูงอายุ BMI = 20.20 kg/m2 แบบประเมินภาวะโภชนาการ (Mini Nutritional Assessment) โดยศูนย์วิจัย เนสท์เล่ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ได้ 12 คะแนน แปรผล มีภาวะโภชนาการปกติ
      - การวิเคราะห์ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        ผู้สูงอายุเป็นผู้ที่มีโครงสร้างและการทำหน้าที่ต่างๆของร่างกายเสื่อมลง เช่น ศูนย์กระตุ้นความอยากอาหารทำงานลดลง การมีเหงือกร่น การยึดติดของฟันกับกระดูกเหงือกไม่แน่น เหงือกอักเสบ เกิดฟันคลอนขณะเคี้ยวหรือกัดอาหาร มีฟันผุหรือฟันร่วงหลุด ทำให้การบดเคี้ยวอาหารลำบาก ไม่ละเอียด ต้องรับประทานนิ่มๆ ชนิดเดิมซ้ำๆ มีปริมาณน้ำลายลดลง ขาดเอนไซม์ในการย่อยแป้ง ปากและลิ้นแห้ง การรับรส การรับกลิ่นลดลง การเคลื่อนไหวของหลอดอาหาร การย่อยอาหาร การดูดซึมของกระเพาะอาหารและลำไส้ลดลง การเผาผลาญอาหาร การขับถ่ายอุจจาระลดลง (สุนทรี ภานุทัต, จำลอง ชูโต, เฉลิมศรี นันทวรรณ, อำไพวรรณ พุ่มศรีสวัสดิ์ และทัศนีย์ พฤกษาชีวะ, 2560) จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นได้ว่า คุณลุงอายุ 82 ปี อยู่ในวัยผู้สูงอายุ จากการเปลี่ยนแปลงของระบบย่อยอาหาร จะมีปัญหาเรื่องการบดเคี้ยวอาหาร ไม่รับประทานอาหารที่แข็งบดเคี้ยวยาก เพราะอาจส่งผลให้เคี้ยวอาหารไม่ละเอียด และส่งผลให้การย่อยอาหารนั้นไม่มีประสิทธิภาพ ทำให้เสี่ยงต่ออุบัติเหตุที่จะเกิดการสำลักหลังจากกลืนอาหารได้
      - เป้าประสงค์ทางการพยาบาล
        
        เพื่อส่งเสริมภาวะโภชนาการในผู้สูงอายุให้เหมาะสม
      - เกณฑ์การประเมิน
        
        BMI = 18.5-22.9 kg/m2
        
        ประเมินภาวะโภชนาการ = 12-14 คะแนน
      - กิจกรรมการพยาบาล
        
        ผู้สูงอายุที่มีปัญหาการเคี้ยว (chewing problems) ควรได้รับการประเมินการเคี้ยวโดยทันตแพทย์และผู้สูงอายุที่ไม่มีฟัน หรือฟันผุ โยก เหงือกอักเสบ มีปัญหาในช่องปาก ควรดูแลสุขภาพช่องปาก พบทันตแพทย์สม่ำเสมอเพื่อรับการตรวจรักษาฟัน รวมถึง รับประทานอาหารที่ได้รับการดัดแปลงเนื้อสัมผัสให้มี ความนิ่มและเคี้ยวง่าย (texture modified diet) เช่น เนื้อสัตว์ควรได้รับการปรุงด้วยวิธิต้ม ตุ๋น นึ่ง โดยใช้เวลานานกว่าปกติ ผักก็ควรได้รับการปรุงให้นานขึ้นเช่นกัน และในผู้สูงอายุที่ปากหรือลิ้นแห้ง ให้จัดอาหารอ่อนและมีน้ำมาก เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม หลีกเสี่ยงอาหารแห้ง อาจใช้น้ำเกลือบัวนปากกลั้วคอก่อนรับประทานอาหาร หรือให้จิบน้ำระหว่างมื้อถ้าปากแห้งมาก (ฐิตินันท์ ดวงจินดาและศิริรัตน์ ปานอุทัย , 2562)
        
        ผู้สูงอายุที่มีปัญหาการกลืน (swallowing problems or dysphagia) ควรได้รับการประเมินการกลืน และฝึกการกลืนจากผู้เชี่ยวชาญ โดยการบริหารกล้ามเนื้อที่ช่วยในการกลืน รวมถึงรับประทานอาหารที่ได้รับการดัดแปลงเนื้อสัมผัส (texture modified diet) (ฐิตินันท์ ดวงจินดาและศิริรัตน์ ปานอุทัย , 2562)
        
        ข้อปฏิบัติการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีผู้สูงอายุ
        
        กินอาหารให้หลากหลายในสัดส่วนที่เหมาะสม และหมั่นดูแลน้ำหนักตัว
        
        กินข้าวเป็นหลัก เน้นข้าวกล้อง ข้าวขัดสีน้อย
        
        กินพืชผักและผลไม้ตามฤดูกาลให้มากเป็นประจำ
        
        กินปลา ไข่ เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ถั่วและผลิตภัณฑ์จากถั่วเป็นประจำ
        
        ดื่มนมและผลิตภัณฑ์จากนมเป็นประจำ
        
        หลีกเลี่ยงอาหาร ไขมันสูง หวานจัด เค็มจัด
        
        ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ ควรหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มรสหวาน
        
        กินอาหารสะอาด ปลอดภัย
        
        งดหรือลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
      - กิจกรรมของผู้ดูแล
        
        1.ดูแลเรื่องเมนูอาหาร ต้องเป็นอาหารที่นุ่ม เคี้ยวง่าย รสไม่จัด และจัดอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่ สดสะอาดและปลอดภัย
        
        ขณะรับประทานอาหารควรเตรียมน้ำไว้ใกล้ๆผู้สูงอายุ
        
        3.รับประทานอาหารพร้อมกับผู้สูงอายุ
      - กิจกรรมของผู้สูงอายุ
        
        1.ปฏิบัติตามคำแนะนำเกี่ยวกับการรับประทานอาหารที่เหมาะสม
        
        2.พยายามหลีกเลี่ยงอาหารที่อาจทำให้เกิดการสูดสำลัก ติดฟันติดคอ และอาหารลดจัด
        
        3.หากรู้สึกปากแห้งคอแห้งให้จิบน้ำได้ตลอดเวลา
        
        4.ไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
        
        5.เมื่อพบปัญหาเกี่ยวกับฟันให้รีบมาพบทันตแพทย์
      - ประเมินผล
        
        1.พฤติกรรมการรับประทานอาหารของผู้สูงอายุ อยู่ในเกณฑ์ดี ไม่รับประทานอาหารที่มีรสจัด หลีกเลี่ยงอาหารเค็มมัน เลือรับประทานเนื้อปลา เป็นโปรตีนหลัก หลีกเลี่ยงเนื้อเหนียวๆ
        
        2.การตัดสินใจในการเลือรับประทานอาหารเหมาะสม จากสถานการณ์ที่ได้สมมติขึ้น
        
        3.ปฏิเสธการดื่มแอลกอฮอล์
        (7/10/64)
  - - - S : ผู้ป่วยบอกว่า “ออกกำลังกายทุกวัน เช่น เดินเร็ว 30 นาที”
        O : ส่วนสูง 165 น้ำหนัก 55 BMI 20.20
    - - ส่งเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ
    - - ผู้สูงอายุสามารถออกกำลังกายได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมกับวัย
      - ผู้สูงอายุไม่เกิดอุบัติเหตุจากการออกกำลังกาย
    - - เมื่อบุคคลอายุเพิ่มขึ้นจะมีความเสื่อมของร่างกายและทำให้เกิดความเจ็บป่วยต่าง ๆ ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย (sarcopenia) เป็นกลุ่มอาการที่พบมากในวัยสูงอายุ (geriatric syndrome) ซึ่งเกิดจากความเสื่อมถอยทางด้านร่างกาย อันเนื่องมาจากการสูญเสียมวลกล้ามเนื้อและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ เมื่อ ผู้สูงอายุมีภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อยจะส่งผลให้มีข้อจำกัดทางกายภาพต่าง ๆ นำไปสู่ภาวะเปราะบาง (frailty) ทำให้ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันลดลง คุณภาพชีวิตลดลง เนื่องจากสามารถดูแลตนเองได้ น้อย เสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มเนื่องจากความอ่อนแอของกล้ามเนื้อ ทั้งยังส่งผลให้เกิดความพิการ และอัตรา การเสียชีวิตเพิ่มขึ้น กระบวนการสูงอายุมีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย เนื่องจากผู้สูงอายุมี จำนวนและขนาดเส้นใยของกล้ามเนื้อลดลง ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา เช่น การฝ่อและตาย ของเซลล์ประสาทสั่งการ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน และกระบวนการอักเสบของร่างกาย นอกจากการ เปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาแล้วยังพบว่าปัจจัย ส่วนบุคคล และปัจจัยด้านสุขภาพมีความสัมพันธ์กับการเกิด ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อยในผู้สูง (อายุเดชา พรมกลาง, และคณะ). (2561).
    - - 1. อธิบายให้ผู้สูงอายุฟังว่าผู้สูงอายุแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่
        
        1.1 กลุ่มที่ยังมีความเปราะบาง ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ดี
        
        1.2 กลุ่มที่เริ่มออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอแล้วแต่ยังไม่คล่องแคล่ว
        
        1.3 กลุ่มที่ออกกำลังกายทั่วไปในสวนสาธารณะ
      - 2. ให้ผู้สูงอายุเลือกว่าตนเองอยู่ในกลุ่มใด และออกกำลังกาบตามท่าในกลุ่มนั้น
        
        2.1 กลุ่มที่ยังมีความเปราะบาง ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ดี (0.34)
        จัดเป็นผู้ที่เริ่มออกกำลังกายอยู่ที่บ้าน จะเริ่มออกกำลังกายในท่านั่งโดยใช้เก้าอี้
        
        ให้ผู้สูงอายุหาเก้าอี้ที่มีความมั่นคง นั่งยกขาขึ้นให้ตึงที่สุด กระดกและหมุนข้อเท้า เป็นการออกกำลังกายเข่าและการยืดเหยียดกล้ามเนื้อด้านหลัง ทำ 10 ครั้ง
        
        ท่ายืดเหยียดหลัง นั่งให้สบายบนเก้าอี้ค่อย ๆ ก้มลงไปจับข้อเท้าตนเอง ทำเท่าที่ได้ ไม่ต้องฝืน อาจจับหน้าแข้งแล้วค่อย ๆ เลื่อนมือลงไปจนสามารถจับได้มากขึ้น ทำซ้ายสลับขวา นับเป็น 1 ครั้ง
        
        ท่าที่ช่วยป้องกันความตึงของหลัง นั่งตัวตรงที่สุดแล้วเหยียดมือขึ้นด้านบนเท่าที่ยกได้ ช่วยให้ไหล่ หลัง และช่วงบนสบายขึ้น
        
        ท่าออกกำลังกายส่วนบน เหยียดแขนไปตรง ๆ เหมือนข้อ 3 ค่อย ๆ ดึงแขนช้า ๆ แล้วแปะอกออก ช่วยแก้ความตึงของโครงสร้างด้านบน และรักษาท่าทางส่วนบน
        
        สำคัญมาก โดยเฉพาะผู้ที่ยังเคลื่อนไหวได้ไม่ดี ให้นั่งบนเก้าอี้ ย่ำเท้าขึ้นลงเหมือนการเดิน ได้ความคล่อง การเตรียมเดิน ดีต่อหัวใจ
        
        2.2 กลุ่มที่เริ่มออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอแล้วแต่ยังไม่คล่องแคล่ว (2.38) จัดเป็นผู้ที่เริ่มออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ สามารถยืนได้
        
        ให้หาเก้าอี้ที่มั่นคง จับพนักพิงเก้าอี้ เหยียดขาไปด้านหลัง และค่อย ๆ งอเข่า
        
        จับพนักพิงเก้าอี้ แล้วยืนเขย่ง นับ 1-5 กลับสู่ตำแหน่งเดิม แล้วกระดกข้อเท้าขึ้น หลายคนเดินไม่มั่นคง ท่านี้จะทำให้ข้อเท้าแข็งแรงขึ้น
        
        จับพนักพิงเก้าอี้ให้มั่นคงแล้วกางขาออกด้านหนึ่งให้ตึง อย่าเอียงตัว เตะออกไปเท่าที่ได้ แล้วค่อย ๆ เพิ่มขึ้น ทำให้กล้ามเนื้อสะโพกแข็งแรง เคลื่อนไหวดีขึ้น
        
        จับพนักพิงเก้าอี้ ค่อย ๆ ยกขาขึ้นเพื่อประเมินความมั่นคง แล้วเตะขาไปด้านหลัง เป็นการเพิ่มความแข็งแรงที่กล้ามเนื้อสะโพกหลัง ลดการปวดหลัง
        
        ยืนกางขาให้เหมาะสม แล้วเอียงข้างช้า ๆ สลับกันซ้ายขวา ช่วยให้ยืดเหยียดกล้ามเนื้อสีข้าง
        
        2.3 กลุ่มที่ออกกำลังกายทั่วไปในสวนสาธารณะ (4.33) กลุ่มที่ออกกำลังกายเป็นประจำ ให้ทำเป็นท่ายืดเหยียดสั้น ๆ ก่อนการออกกำลังกาย ทำอย่างน้อย 3 ท่า
        
        ยืดเหยียดแขนส่วนบน หาจับขอบเพื่อดันแล้วค่อย ๆ เอียงตัวเหมือนเดินไปข้างหน้า ทำสองข้างพร้อมกัน หรือทำทีละข้างก็ได้
        
        ลดความตึงจากการนั่งทำงาน ให้นำมือประสานกัน คล้ายกับมัดข้าวต้ม พยายามยืดเหยียดให้เหนือ ศีรษะ แล้วค่อย ๆ เอียงซ้ายขวาสลับกันไปช้าๆ
        
        ท่ายืดเหยียดส่วนล่าง หาจับขอบเพื่อดัน แล้วย่อเข่าข้างหนึ่งไปข้างหน้า แล้วอีกข้างให้เหยียดตรง แล้วค่อย ๆ ย่อเข่าด้านหน้าลง โดนขาข้างหลังให้ปลายเท้าชี้ไปข้างหน้า พยายามตึงเข่าให้มากที่สุด ไม่ยกส้น เท้า
        
        3. กิจกรรมถัดไปคือ ท่าบริหารสำหรับผู้สูงอายุที่เป็นความดันโลหิตสูง ซึ่งมีวิธีการดังนี้
        
        อันดับแรก ยืนเท้ากว้างประมาณช่วงไหล่ ยืนหลังตรง
        
        ท่าที่ 1 คือ Swing Arm ยกแขนขึ้นหายใจเข้า ยกแขนลงหายใจออก
        
        ท่าที่ 2 คือ Open Arm กางแขนออกหายใจเข้า หุบแขนเข้าหายใจออก
        
        ท่าที่ 3 คือ Reach Side to Side เหยียดแขนขึ้นหายใจเข้า เหยียดแขนลงหายใจออก
        
        ท่าที่ 4 คือ Eight วาดแขนเป็นเลข 8 ไปหายใจเข้า กลับหายใจออก (สลับซ้าย-ขวา
        
        4. พูดคุยถึงความรู้สึกหลังการออกกำลังกายของผู้สูงอายุ ประเมินว่าผู้สูงอายุมีความคิดเห็นอย่างไรกับการทำกิจกรรม
    - - ยืดเหยียดแขนส่วนบน หาจับขอบเพื่อดันแล้วค่อย ๆ เอียงตัวเหมือนเดินไปข้างหน้า ทำสองข้างพร้อมกัน หรือทำทีละข้างก็ได้
      - ลดความตึงจากการนั่งทำงาน ให้นำมือประสานกัน คล้ายกับมัดข้าวต้ม พยายามยืดเหยียดให้เหนือ ศีรษะ แล้วค่อย ๆ เอียงซ้ายขวาสลับกันไปช้าๆ
      - ท่ายืดเหยียดส่วนล่าง หาจับขอบเพื่อดัน แล้วย่อเข่าข้างหนึ่งไปข้างหน้าแล้วอีกข้างให้เหยียดตรง แล้วค่อย ๆ ย่อเข่าด้านหน้าลง โดนขาข้างหลังให้ปลายเท้าชี้ไปข้างหน้า พยายามตึงเข่าให้มากที่สุด ไม่ยกส้น เท้า
      - ท่าบริหารสำหรับผู้สูงอายุที่เป็นความดันโลหิตสูง ซึ่งมีวิธีการดังนี้ อันดับแรก ยืนเท้ากว้างประมาณช่วงไหล่ ยืนหลังตรง
        ท่าที่ 1 คือ Swing Arm ยกแขนขึ้นหายใจเข้า ยกแขนลงหายใจออก
        ท่าที่ 2 คือ Open Arm กางแขนออกหายใจเข้า หุบแขนเข้าหายใจออก ท่าที่ 3 คือ Reach Side to Side เหยียดแขนขึ้นหายใจเข้า เหยียดแขนลงหายใจออก
        ท่าที่ 4 คือ Eight วาดแขนเป็นเลข 8 ไปหายใจเข้า กลับหายใจออก (สลับซ้าย-ขวา)
      - พูดคุยถึงความรู้สึกหลังการออกกำลังกาย
    - - 1.คอยดูแลและสังเกตอาการผิดปกติของผู้สูงอายุตลอดระยะเวลาที่ออกกำลังกาย
      - คอยสนับสนุนให้กำลังใจผู้สูงอายุในการออกกำลังกายแต่ละวัน
    - - ผู้สูงอายุมีความเข้าใจในการออกกำลังกาย รู้ผลดีและผลเสียของท่าออกกำลังกายนั้นๆ
      - หลังสาธิตย้อนกลับผู้สูงอายุสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง
  - - - S : -
        O : เป็นผู้สูงอายุ ปัจจุบันอายุ 82 ปี
    - - ผู้สูงอายุสามารถปฏิบัติตามกิจกรรมได้อย่างถูกต้อง
    - - เพื่อธำรงไว้ซึ่งความจำที่ดีไม่เกิดภาวะสมองเสื่อม
    - - ภาวะสมองเสื่อมเป็นกลุ่มอาการทีมีความผิดปกติของสมองในด้านความจํา ความคิด การใช้เหตุผล การใช้ภาษา บุคลิกภาพ และการรับรู้สิ่งแวดล้อมผิดปกติไปจากเดิม ทําให้เกิดปัญหาทางความคิดการตัดสินใจ พฤติกรรม และอารมณ์ ซึ่งมีผลต่อการใช้ชีวิตและการทํากิจวัตรประจําวันเมื่อมีความรุนแรงของโรคในระยะแรกจะทําให้ผู้ป่วยไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ มีอาการหลงลืม ไม่ค่อยมีสมาธิ การใช้ชีวิตในสังคมบกพร่องอย่างเห็นได้ชัด ดังนั้นการป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุเป็นสิ่งจําเป็นและสําคัญยิ่ง โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม ได้แก่ ผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคเบาหวานไขมันในเลือดสูง และความดันโลหิตสูง ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงทําให้เส้นเลือดในสมองแตกหรือตีบตันได้ ทําให้เนื้อสมองส่วนนั้นไม่สามารถทํางานได้ตามปกติ ส่งผลให้สมองส่วนความคิดความจําและการรับรู้เสียเกิดเป็นภาวะสมองเสื่อมและในกลุ่มทีมีภาวะอ้วนจะเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะสมองเสื่อมถ้าดัชนีมวลกายมากกว่า 25 กิโลกรัม/ตารางเมตร (จารุวรรณ ก้านศรี, และคณะ. ม.ป.ป).
    - - นั่งสมาธิก่อนฝึกท่าบริหารสมอง ทําให้ผู้สูงอายุสามารถฟังคําสั่งได้ดีขึ้น และทําท่า จีบ แอลได้คล่องขึ้น
      - การบริหารสมอง (Brain Activation)หลักการบริหารสมอง ดังนี้
        
        ฝึกให้สมองส่วนต่างๆ มีการทํางานที่ประสานสัมพันธ์กัน
        
        ฝึกกิจกรรมที่ต้องใช้กระบวนการทํางานของสมองอย่างเป็นระบบ
        
        ฝึกออกกําลังสมองบ่อยๆ ทําให้เซลล์สมองแข็งแรง
        
        ส่งเสริมประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้ทํางานเชื่อมโยงกัน
        
        การทํากิจกรรมที่ต้องใช้มือ 2 ข้างทํางานประสานกันหรือฝึกทํากิจกรรมต่างๆ ที่ต้องใช้ร่างกาย ซีกซ้ายและขวาทํางานไปพร้อมกัน ก็เท่ากับช่วยให้สมองทั้ง 2 ซีก ได้รับการกระตุ้น และทํางานอย่างมีประสิทธิภาพขึ้นด้วย
      - ท่าจีบแอล ปฏิบัติดังนี้
        
        ยกมือทั้งสองข้างขึ้นมาให้มือขวาทําท่าจีบ โดยใช้นิ้วหัวแม่มือประกบกับนิ้วชี้ส่วนนิ้วอื่นๆให้เหยียดออกไป
        
        มือซ้ายให้ทําเป็นรูปตัวแอล (L) โดยให้กางนิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้ออกไป ส่วนนิ้วที่เหลือให้กําเอาไว้
        
        เปลี่ยนเป็นจีบด้วยมือซ้ายบ้างทําเช่นเดียวกับข้อที่ 1 ส่วนมือขวาก็ทําเป็นรูปตัวเเอล (L)เช่นเดียวกับข้อ 2
        
        ให้ทําสลับกันไปมา 10 ครั้ง
      - บริโภคอาหารให้ครบ 5 หมู่
      - รักษาโรคที่เป็นปัจจัยเสี่ยง เช่น ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง โดยรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง
      - รักษาจิตใจให้แจ่มใส หลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดความเครียด
    - - ทำท่าบริหารสมองบ่อยครั้งตามต้องการ
    - - สนับสนุนให้ผู้สูงอายุทำท่าบริหารสมอง
    - - ผู้สูงอายุเข้าใจถึงความสำคัญของการบริหารสมอง
      - ผู้สูงอายุปฏิบัติท่าบริหารตามได้อย่างถูกต้อง
      - ผู้สูงอายุจำท่าบริหารสมองได้ แต่จำได้ไม่ครบทุกท่าที่แนะนำ