Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 7 การพยาบาลผู้ป่วยเด็กที่มีปัญหาสุขภาพระบบประสาท กล้ามเนื้อ…
บทที่ 7 การพยาบาลผู้ป่วยเด็กที่มีปัญหาสุขภาพระบบประสาท กล้ามเนื้อ และกระดูก
การพยาบาลเด็กที่มีอาการชัก
Seizure (อาการชัก) คือภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของคลื่นไฟฟ้าสมองโดยมีการปล่อยคลื่นไฟฟ้าที่ผิดปกติ(epileptic form discharge) จากเซลล์ประสาทในสมอง
Epilepsy (โรคลมชัก) ภาวะที่เกิดอาการSeizure ตั้งแต่2 episodes ขึ้นไป โดยไม่ได้เกิดจากสาเหตุภายนอกเช่น การติดเชื้อในสมอง อุบัติเหตุทางสมอง
Convulsion (อาการเกร็งและ/หรือกระตุก) หมายถึง อาการแสดงทาง motor ผิดปกติแสดงอาการด้วยการเกร็งกระตุกเกิดจากSeizure หรือ สาเหตุอื่น เช่น syncope
Status epilepticus หมายถึงการชัก ต่อเนื่องนานมากกวา่ 30 นาทีหรือการชักหลายครั้งในช่วงเวลานานกว่า 30 นาที โดยผู้ป่วยไม่รู้สึกตัวเป็นปกติขณะหยุดชัก
สาเหตุของอาการชัก
ภาวะติดเชื้อที่กะโหลกศีรษะ
ภาวะเลือดออกในกะโหลกศีรษะ
ภาวะผิดปกติทาง metabolism
ภาวะผิดปกติทางไต
เนื้องอกในกะโหลกศีรษะ
โรคบาดทะยัก
ภาวะไข้สูงในเด็กเล็ก
ความผิดปกติของสมองโดยกำเนิด
โรคลมบ้าหมู/โรคลมชัก (Epilepsy)
ชนิดและลักษณะเฉพาะของภาวะชัก
Partial seizure คือการชักที่เกิดจากความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าสมองเฉพาะที่
1.1 Simple partial seizure ผู้ป่วยไม่เสียการรู้ตัวขณะที่มีอาการชัก
1.2 Complex partial seizure ผู้ป่วยจะเสียการรู้ตัวขณะที่มีอาการชัก
2.Generalized seizure คือการชักที่เกิดจากความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าสมองพร้อมกันทั้ง 2 ด้าน
2.1 Generalized tonic-clonic seizure ผู้ป่วยจะมีอาการหมดสติเกร็งทั้งตัวตามด้วยการกระตุกเป็นจังหวะ
2.2 Absence ผู้ปู่วยมีอาการเหม่อ ตาลอยอาการจะเกิดขึ้นและสิ้นสุดอย่างรวดเร็ว
2.3 Myoclonic มีลักษณะกระตุกเป็นระยะเวลาสั้น ๆ เกิดข้ึนอย่างรวดเร็วคล้ายสะดุ้ง
2.4 Clonic มีลักษณะกระตุกเป็นจังหวะ
2.5 Tonic มีลักษณะกล้ามเนื้อเกร็งอย่างรุนแรง
2.6 Atonic มีลักษณะสูญเสียความตึงตัวของกล้ามเนื้อที่เกิดข้ึนทันที
3.Unclassified epileptic seizure เป็นการชักที่ไม่สามารถจัดกลุ่มได้
การชักชนิด subtle ใน neonatal seizure
ชักจากไข้สูง (Febrile Seizure)
สาเหตุ
ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุแต่เชื่อว่ามีปัจจัยร่วมกันหลายชนิด ได้แก่ พันธุกรรม ภาวะที่สมองเด็กยังไม่สมบูรณ์เต็มที่
พี่น้องของเด็กที่เป็น Febrile Seizure มีความเสี่ยงในการเกิด Febrile Seizure สูงกว่าเด็กทั่วไป 4-5 เท่า
นอกจากนี้ febrile seizure ยังเกิดในเด็กบางคนหลังที่ได้รับวัคซีน DPT หรือ Measles
อาการและอาการแสดง
ผู้ป่วยมีไข้มากกว่าหรือเท่ากับ 39 ºC
ลักษณะการชัก ระยะเวลาชักเป็นเวลาสั้นๆ ไม่เกิน 1-2 นาทีวนใหญ่ไม่มี post-ictal อาจพบ drowsiness ช่วงสั้นๆ
ช่วงเวลาที่ชัก ชักก่อนตรวจพบไข้หรือภายในเวลา 1 ชั่วโมงของไข้(21%) ชักใน 1-24 ชั่วโมงของไข้ (57%) ชักหลังจากมีไข้ 24 ชั่วโมง (22%)
มีปัจจัยเสี่ยงคือ อายุที่ชักน้อย และการชัก episode ที่ 1-2 มีความเสี่ยงการชักซ้ำมากกว่าครั้งที่ 3, 4, 5
การรักษา
รักษาสาเหตุที่ทำให้เกิดไข้
ระงับอาการชักด้วยการให้ Diazepam
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อเซลล์สมองถูกทำลายจากการชักนาน
เสี่ยงต่อการได้รับอุบัตเิหตุและหรืออันตรายจากการชัก
บิดามารดามีข้อจำกัดในการดูแลเด็กเนื่องจากขาดความรู้
การพยาบาลเด็กที่มีภาวะความดันในช่องกะโหลกศีรษะสูง
ภาวะน้ำคั่งในโพรงสมอง(Hydrocephalous)
เป็นภาวะที่มีน้ำไขสันหลังคั่งในกะโหลกศีรษะบริเวณ Ventricle(โพรงสมอง) และชั้น subarachnoid
ในภาวะปกติจะมีน้ำไขสันหลังอยู่ประมาณ 50-150 cc/min และมีอัตราการสร้าง 0.35 cc/min or 500 cc/day
สาเหตุ
มีการสร้าง CSF มากกว่าปกติ
มีการอุดตันของทางเดินน้ำไขสันหลังระหว่างจุดที่ผลิตและจุดที่ดูดซึม
ความผิดปกติของการดูดซึมของน้ำไขสันหลังจากการอักเสบจาก Congenital Hypoplasia ของ Arachnoid Villi แต่กำเนิด
อาการและอาการแสดง
ทารกและเด็กเล็กเมื่อวัดรอบอกและรอบศีรษะเปรียบเทียบกันจะมีความแตกต่างกันมาก โดยปกติจะต่างกันประมาณ 2 cm.
มีอาการเมื่อมองลงล่างจะเห็นตาขาวมาก
3.เบื่ออาหาร เลี้ยงไม่โต สั่น ร้องเสียงแหลม ไม่ดูดนม
การวินิจฉัย
เปรียบเทียบรอบศีรษะกับขนาดปกติของเด็กแต่ละวัย โดยการวัดรอบศีรษะจะเพิ่มรวดเร็ว
ถ่ายภาพรังสีกะโหลกศีรษะจะเห็นการแยกของ Suture และกระดูกกะโหลกศีรษะบาง
3.Transillumination จะเห็นการแยกของ Suture และกระดูกกะโหลกศีรษะบาง
CT Scan หรือVentriculography จะเห็นของน้ำไขสันหลังปกติ
แนวทางการรักษา
ถ้าศีรษะโตไม่มากนัก เกิดจากการมีเยื่อหุ้มสมอง อักเสบจากแบคทีเรีย
ถ้าศีรษะโตมากขึ้นเรื่อย ๆ ต้องผ่าตัดเอาส่วนที่อุดตันออก
ทำ Shunt ให้น้ำไขสันหลังจาก Ventricle ไปดูดซึมที่ peritoneal เรียก V-P shunt
การพยาบาลก่อนผ่าตัด
มีโอกาสเกิดภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง และเปลี่ยนแปลงทางประสาท เนื่องจากมีการสะสมของน้ำไขสันหลังในกะโหลกศีรษะ
อาจเกิดภาวะขาดสารน้ำและอาหาร เนื่องจากดูดกลืนลำบาก อาเจียน
ความแข็งแรงของผิวหนังผิดไปจากคนปกติ เนื่องจากศีรษะโตดูแลผิวหนังป้องกันระคายเคือง ป้องกันการติดเชื้อ
ความสัมพันธ์ระหว่างบิดามารดาและเด็ก อาจไม่เป็นไปตามปกติ
การพยาบาลหลังผ่าตัด
มีโอกาสเกิดภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง ในระยะ 1-3 วันแรกหลังผ่าตัดเนื่องจากอาจมีการขัดขวางของน้ำไขสันหลังไปสู่ช่องท้อง
มีโอกาสเกิด subdural hematoma ในระยะ 1-3 วนัแรกหลังผ่า ตัด V-P shunt
มีโอกาสเกิดการติดเชื้อบริเวณ Shunt ทั้งในระยะแรกหลังผ่าตัดและเมื่อกลับไปดูแลที่บ้าน
ภาวะความดันสูงในกะโหลกศีรษะ
คือ ภาวะที่มีความดันในกะโหลกศีรษะสูงกว่าปกติ ซึ่งปกติแล้วความดันโดยเฉลี่ยจะประมาณ 100-160 มิลลิเมตร
การพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะความดันในกะโหลกศรีษะสูง
จัดท่านอนให้ศีรษะสูง 15-30 องศา
ประเมินสัญญาณชีพและการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาททุก 1-2 ชั่วโมง
เพิ่มอัตราการหายใจให้มากกว่าปกติ (Hyperventilation) โดยให้ bag-mask ventilation 100%
จำกัดน้ำโดยอาศัยหลักว่าถ้าน้ำภายในเซลล์ลดลงแล้วความดันภายในสมองก็จะลดตามไปด้วย
Hypothermia เป็นการทำให้อุณหภูมิร่างกายอยู่ระหว่าง 32-33 องศาเซลเซียส จะช่วยให้สมองมีการเผาผลาญลดลง
ให้ผู้ป่วยได้รับยา Acetazolamine (diamox) ตามแผนการรักษา
ผู้ป่วยที่ทำ Ventriculostomy เพื่อระบายน้ำไขสันหลัง ลดความดันในกะโหลกศีรษะและลดการเบียดของสมอง ป้องกันไม่ให้เกิดการติดเชื้อ (secondary infection)
ผู้ป่วยโรคสมองบวมน้ำ (Hydrocephalus) ก่อนผ่าตัดต้องเฝ้าระวังภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง ในเด็กเล็ก วัดเส้นรอบศีรษะทุกวัน ตรวจกะหม่อมหน้า รอยต่อกะโหลกศีรษะในเด็ก สังเกตอาการและอาการแสดงของภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง
นางสาวสิรินทรา ปะระทัง 621201167