Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

filozofia religii - tak jak kultura jest źródłem komunikacji pomiędzy…

- - - - Mircea Eliade - odpowiadał na redukcjonizm, Rumun studiował u różnych mistrzów hinduizmu. Po wojnie osiadł we Francji, działał również w Chicago. Traktat o historii religii (ok 1970)
        
        religia kosmiczna (kosmos w przeciwieństwie to chaosu, kosmos- tj, porządek, który wyłonił się z chaosu, nie ma on trwałego charakteru - istniej możliwość k. katastrofy. Funkcją religi jest podtrzymywanie tego kosmieczego ładu) - najstarsza postać religii ( Indie, Chiny, plemiona Afrykański) jest związana z życiem agrarnym (ok 7-5 k B. C). Krami się obserwacją świata w którym uczestniczy. Metoda opisy fenomenologicznego, jest wg niego najbardziej uprawniona. Refleksja nad religią to nie może być "miotanie się pomiędzy naturalizmem a psychologizmem".
        
        sacrum - przejawia się jako hierofania - przyjmuje jakąś postać. (np. nawet jeśli nie jestem muzułmaninem to w meczecie zdjąłbym buty).
        
        ściśle łączone z bytem - chodzi o coś najbardziej fundamentalnego i podstawowego
        
        mit - opowiada i wyjaśnia świat (jest teogeneza). Mówi o w jaki sposób bogowie uporządkowali pierwotny chaos. Opowiada o istocie wszystkich rzeczy. Zawierają wzorce i paradygmaty ludzkiego postępowania.
        
        Wyjaśnienie początku i opowiadają na pytanie: co mamy zrobić, aby uniknąć ryzyka zachwiania się tego k. ładu i jaka jest w tym rola człowieka. Dzięki temu możemy mieć jakiś pogląd nt. czasu i przestrzeni - geneza tego świata.
        
        czas nie jest linearny lecz spiralny, linerane myślenie przyjdzie dopieru wraz z r. monoteistyczną
        
        świat - przestrzeń - jest uporządkowany i w swojej strukturze zawiera hierofanię (święty ład).
        
        uranos - niebo jest uprzywiljowane, tam są bogowie, ono czuwa nad porządkiem świata. Wznoszenie się ku niebu jest wznoszeniem się ku łaskawości bogów (por. składanie ofiar całopalnych, święte góry)
        
        ziemia - po której chodzimy jest matką, która nas karmi. Kobieta rodząc dziecko leży na ziemi - powtarza to co zrobiła ziemia.
        
        Mit jest żywy wtedy jeśli jest scenariuszem rytułału - służy do naśladowania tego czego "na początku" dokonali bogowie. (jest tutaj widoczne połączone pomiędzy mitem a rytem [np. składanie hołdu, oddawanie się bogom itp.]). Świętowanie jest rytualnym odtwarzaniem.
        
        Związany jest z losem człowieka oraz istnienia życia po śmierci.
        
        religia mistyczna - ok 1 ,5 k B.C powstały wedy i mitologia/filozofia?? grecka. Na wschodzie - kolejne życia, kolejne wcielenia
        
        wedy - Upaniszady (siedzieć blisko) - zapiski słów, które wypowiadali uczeni mężowie. Różne szkoły uczyły jak wyjść z maji (złudzenia). Religia jest ogromnym wysiłkiem człowieka
        
        metafizyka - jest ściśle związane z drogą do zbawienia. Samsara - wędrówka dusz, jest przekleństwem człowieka, drogą do wyjścia z tego kręgu narodzin się i umierania jest widia - wiedza - uwolnienia się od maji - obrazu świata jaki nam narzucają zmysły.
        
        religia profetyczna - osobowy jeden Bóg, stworzenie, człowieka na obraz i podobieństwo Boga - nie jest to złudzenie. Żyjemy w świecie stoworzonym przez Boga.
        
        Linearna koncepcja czasu, a więc nasze życie również jest linearne - ma początek i koniec
        
        Ważne obserwacja/interpretacja świata, ale wydarzenie historyczne: wyjście Abrama, z Egiptu itp.
        
        postać proroka jest fundamentalna - wpisana jest tutaj przestrzeń, w którym urzeczywistnia się życie religijne danego wyznawcy(?)
        
        Istotny jest wątek objawienia - "Bóg szuka człowieka"
      - źródło ateizmu płynie nie z odrzucenia Boga, lecz z odrzucenia człowieka religijnego
      - r. poznawczy - negacja religii, która zakłamuje rzeczywistość, religia nic nie daje człowiekowi, wręcz szkodzi.
        
        Marks (1818 - 1883) - religią zajmował się tylko na początku swojej działalności. Teoretyk wszelkiej myśli lewicowej. Jego założenia były to projekty filozoficzne. Był on w szerokim sensie uczniem Hegla. Punktem wyjściem marksizmu jest antropologia filozoficzna - namysł nad tym kim jest człowiek.
        
        Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa (1844) - wydana już po ksiąźce Feuerbacha, gdy "w Niemczech krytyka religii jest już ukończona". Krytyka nie jako "mówienie źle", lecz jako jako szukanie pochodzenia. Jej źródłem jest sam człowiek religijny. Człowiek powinien natomiast poszukiwać "prawdziwej swej rzeczywistości". Krytyka u M. to nie jest polemika z teizmem. Ważne jest to co r. zrobiła z człowiekiem. Religia tj. tylko skutek, trzeba zmienić przyczynę.
        
        Człowiek tworzy siebie przez akt pracy - przetworzenie natury, w którym się znajduje - wtedy człowiek odkrywa prawdziwą rzeczywistość. Człowiek to starcił, ponieważ sprzedał siebie, nie posiada prawdziwej rzeczywistości.
        
        Przedmiotem refleksji Marska jest człowiek w swoim świecie - relacje do materialnej, ekonomicznej rzeczywistości, to jak podporządkowuje sobie świat. "Człowiek, państwo, społeczeństwo
        
        religia jest samowiedzą, poczuciem człowieka, który jeszcze siebie nie posiada. ". Religia nie jest tworzona jako narzędzie kontroli. Jej korzenia tkwią w życiu społecznym. Jest ona "świadomością nieszcześliwą". W świecie, który stanowi dla człowieka ciągły trud jest ona usprawiedliwieniem tego stanu, daje pocieszenie. Jest opium ludu, ja dla człowieka, który odurza się aby znieść rzeczywistość. Jest to urojone szczęście, trzeba się tego pozbyć. R. jest urojone kwiaty, które upiększają kajdany. Jest fałszywym słońcem, a to człowiek jest dla M. prawdziwym słońcem.
        
        świat
        
        baza - podst. układy warunkujące nasze życie w świecie, materialne warunki bytu
        
        nadbudowa - kultura jako to wszystko co człowiek wytwarza.
        
        Friedrich Nietzsche (1844-1900) - mówi się, że był jednym ze źródeł nazizmu (por. kult nadczłowieka). Jednak hitlerowcy nie wydali wcale jego dzieł. Zostały wydane dopiero w latach 60 we Włoszech. Czasami mówił o sobie, że jest Polakiem.
        
        Szaleniec: "Szukam Boga!". Wszyscy śmieją się, bo wiedzą, że Boga nie ma, ich życie się nie zmieniło. "Co się stało z Bogiem? Uśmierciliście go wy i ja! [...] Czy nie błądzimy w niczym, po nieskończonej nicości". Diagnoza Nietzschego nie jest w obronie religii, bo jesteśmy niewolnikami tradycji, tak jak Grecy i Żydzi. To wszystko stworzyło obraz świata, w którym ludzie żyją tak, a nie inaczej, bo zostali tak zdyscyplinowany. Metafizyka jest błędem świadomości, pobożnym kłamstwem. Chrześcijaństwo nie ma nic wspólnego z Jezusem, to Paweł je stworzył. Jezus był cudownym szaleńcem
        
        Człowiek zachodu to - wielbłąd - miłym, ale przystosowanym do dźwiganiem wielkich ciężarów
        
        Człowiek staje jest Lwem - człowiek zbuntowany, jest na pustyni, władcą, silny. Lew nie może przegrać, ale to zadaje ból innym. "Jeżeli Boga nie ma to wszystko wolno" - I. Karamazow
        
        dziecko - wrażliwość
        
        Zygmunt Freud (1856-1939) - był lekarzem psychiatrą, wiele jego poglądów formułowało się w tracie z ludźmi chorymi. Wprowadził nowości metodologiczne, teza: W rozwoju osobniczym każda jednostka powtarza drogę całego gatunku. Dostrzegał podobieństwami pomiędzy zachowaniami religijnymi, a tymi podyktowanymi przez nerwice. Lęk zmusza człowieka do podjęcia pewnych czynności mających przywrócić poczucie bezpieczeństwa. Przeżycia religijne są złudzeniami - działaniem podświadomości, tam złudzenie znajduje swoje uzasadnienie.
        
        Antropologia kulturowa - najstarszych społeczności, w której badanie się zagłębił posłużyła mu za podstawę do historii o pierwotnej chordzie . Kompleks Edypa: W chordzie młodzi synowie zamordowali, ponieważ nie mieli dostępu do samic. Zabili go i zjedli. Czuli jednak pewien szacunek, kult. Dlatego wprowadzili kult zmarłego oraz zwierzę totemiczne, przez które ojciec dalej sprawował władzę oraz zakaz relacji seksualnej z kobietami danego plemienia. Freud uważał, że K.E ciągle się powtarza.
        
        Geneza i funkcja religii
        
        kompleks ojca a wiara w Boga - osobowy Bóg jest uwznioślonym ojcem. Jest tu rekonstrukcja dziecinnych wyobrażeń. Kiedy człowiek stwierdza swoje osamotnienie. R. ochrania przez nerwicami - przeciw winie, która narzuca się człowiekowi. Jest to jednak mało fachowe. Prawdziwe ograniczenie cierpienie może odjąć psychoanaliza.
        
        L. Feuerbach (1804-1872) - uczeń Hegla, stworzył sposób myślenia, który był nast. rozwijany przez m.in. Marksa. Zaczął od studiów teologicznych nast. spotkał się z myślą Hegla i zaczął szukać odpowiedzi na pyt. Dlaczego religia tak bardzo krzywdzi człowieka. Za Heglem przyjmuje tezę, że dzieje świata to dzieje Boga, prowadza korektę, to są dzieje człowieka. .
        
        Teologia jest ukryta antropologią. Obraz Boga nie jest niczym innym niż idealnym obrazem świadomości gatunkowej człowieka. Ja jako człowiek doświadczam swoich ograniczeń, nosze w sobie obraz Boga, określanego jako wszechwiedzący/mocny. To świadczy, że jest to wyłącznie fałszywa forma samopozniania. To ludzkość jest wszechwiedząca/mocna, człowiek jako gatunek jest panem wszystkiego. Nie Bóg lecz człowiek stanowi prawdziwą istotę chrześcijaństwa
        
        Religia jest więc nie tylko fałszywa, ale jest również nieszczęściem człowieka, bo pozbywa go jego boskich zdolności. Domaga się służalczości, człowiek jest niewolnikiem Boga. Religia zabrania posługiwania się rozumem. itd. Bóg jest upiorem, który żywi się krwią wyssaną z człowieka.
        
        Gdzie szukać źródeł fenomenu religii?
      - r. jako świadomość fałszywa -
- - - - . n: istnieje tylko przedmioty fiziyczne i stanu psychiczne, które jest obrazują, f: dlaczego u najstarszych plemion pierwotnych występuje religia. Jeśli odnajdziemy tą pierwszą formę on nam to wyjaśni. Mit - on ma wyjaśniać jakie jest świat i co należy w tym świecie robić.
      - Husselr - r. mamy zjawisko religii, wróćmy więc do rzeczy. Ostatecznym źródłem poznania jest bezp. doświadczenie. Nie przyjmuje założeń. Redukcja eidetyczna - szuka co stanowi o sepcyfice i podst. idei religii. Co decyduje, że dane zachowania określamy jako religijne?
        
        opis i badanie doświadczenia religijnego.
        
        William James (1842-1910) - kierowała nim myśl, że człowiek ma prawo do wiary. Próbował zrozumieć zachowania ludzi religijnych. R. nie była dla niego teorią, ale wyrażała się w tych zachowaniach i wynika ona z poszukiwania sensu - odnosi się do rzeczywistości, która nie jest dostępna empirycznie. Co dzieje się w świadomości człowieka? Treść doświadczeń skłaniających do modlitwy/zawierzenia Bóg, określa jako mistycyzm - to są odmienne stanu świadomości - inne od tego co przeżywamy na codzień, Pyta jak to oddziaływuje na życie człowieka, jaką pełni to fukcje? Należy podejść do tego z szacunkiem [choć nie stwierdza prawdziwości tego co pojawia się w świadomości]. Jego podejście określa się jako uzdrowienie doświadczenia - oczyszczenie go.
        
        Max Scheler - zaproponował i spopularyzował zmianę terminu doś . r. - mówi natomiast o akcie religijnym - wprowadza moja świadomości coś co zachodzi niezależnie od mojej świadomość. Poważnie brał pod uwagę opisy biblijne np. opis doświadczenia płonącego krzewu - jaka jest treść poznawcza tego typu doświadczeń? Co o człowieku mówi doświadczenie religijne? To, że nie ma zdolności krytycznego myślenia? To twory fantazji, które mają pocieszyć? Jaki jest sens odmiennych stanów świadomości?
        
        analitycy Brytyjscy (XX w.) - doświadczenie religijne tj. religia urzeczywistnia się zawsze w obszarze kultury. Do człowieka r. dociera szereg obrazów wziętych z kultury religijnej. ??
        
        hermeneutyka - d. r. poddane analizie h.: Czy przynosi nam informację nt. rzeczywistości?
        
        "wierzę, aby zrozumieć" - mit to opowieść w formie obrazowej,
        
        tradycje religijne - Wydarzenie jest wezwaniem do uczestnictwa. Dorośli, którzy w starożytności przystępowali do chrztu - to okres katechumenatu miał być okresem przemiany. D. religijne ma funkcje: żebyśmy poznali rzeczywistość, o której ono mówi. (por. Arystoteles - uczenie t. doświadczenie, łączył uczenie się z pamięcią człowieka)
        
        dwa biegumy doświadczenia
        
        obiektywny - np. Wenecja istniejąca na mapie
        
        subiektywny - to co ja zapamiętałem z pobytu tam
  - - - R. Otto, Das Heilige,(1917) - teologi luterański i religioznawca, zdobył dużą wiedzę porównawczą - porówna mistykę hindusityczną i mistrzem Eckhartem. Mówił, że religia jest jak okrąg, składa się z tego cj. widoczne - organizacja: księgi - przykazania, wartości etyczne - tj, moment racjonalny (można go wyrazic adekwatnie w jęzuki (str. doktyrnalna, etyczna i organizacyjna). Głębiej istnieje numinosum - moment, który jest przedmiotem doświadczenia, ale jest niewyrażalny. Doświadczalne obecności. Polega na osobistej relacji do rzeczywistości pełnej grozy i fascynacji. - misterium: 1) tremendum 2) fascinosum. por. relacja człowieka z wysokimi górami
- - - - Język religijny naprowadza na sytację otwarcia, w której ukazane zostaje "coś więcej". Świat odsłania się nam w pewien szczególny sposób i pomaga w uchwyceniu treści tego odsłonięcia
    - - Symbol wobec rzeczywitości - jest znakiem odnoszącym się do czegoś w istocie swej niewyrażalnego (Stróżewski). Człowiek posługuje się symbolem odnoszać się do tego cj. nam znane a co nabiera jakiego głębszego i niewyrażalnego sensy np. "Oto baranek Boży". Symbol uczestniczy w rzeczywistości, do której odsyła
      - oddziaływanie - pragmatyczna funkcja symbolu. Jak się to dzieje? P. Tillich mówił o znaczeniu wymiary głębi - określa duchwe życie człowieka. Człowiek utracił odp. na pytanie o sens swojego życia. Te pytania nie są już zadawane. Symbol może skłaniać do tego by wejrzeć w siebie - do odsłonienia w sobie wymiaru głębi
      - kieruje nami libido dominandi - panować nad kimś czymś innym jest libido admirandi - podziw
      - mit - jest wielością symboli połączonych w pewna opowieść (Ricoer). R: życie jednostki jest wpisane w całą historię kultury
- - - - np. 40 lat na pustyni, sama struktura Objawienia. Być członkiem naródu wybranego - zachowywać Prawo, być wiernym przymierzu
      - chrześcijanie -
        
        pedagogika kerygmatyczana jest J. Chrystus, Syn Boży, kóry umarł i zmartwchwstał - dobra nowina
        
        pedogika mistagogiczna - kandydaci do chrztu wymagają przygotwania - dojrzala decyzja. Wspólnota katechumenatu, przygotowanie trawało 2-3 lata
  - - - sens historyczny
      - sens tropologiczny - moralny
      - sens duchowy
- - - - powstanie kultury masowej - środki przekazu
      - wzrost konsumeryzmu
      - 1968 - rewolucja młodzierzowa - kontrkulturowa
      - sekularyzacji religijna - nawiązująca do rozmaitów nie zorganizowanych nurtów (new age). Można sobie coś wybrać. Powoduje to deobiketywizację - wielość i subiektywność - nie szuka się realności tylko znajduje się swoją "prywatną prawdę"