Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคจิตเภท (Schizophrenia) - Coggle Diagram

- - - - 1.Delusion of persecution คิดว่าผู้อื่นจะมาปองร้าย
      - 2.Delusion of reference คิดว่าผู้อื่นนินทาว่าร้ายตนเอง
      - 3.Delusion of begin controlled คิดว่าการกระทำของตนถูกควบคุมโดยอำนาจภายนอก
      - 4.Delusion of somstic คิดว่าตนเองเจ็บป่วยทางกาย
      - 5.Delusion of grandeur คิดว่าตนเองเป็นใหญ่
    - - ปัจจัยทางชีวภาพ เช่น สมองทำงานผิดปกติ ซึ่งอาจส่งผลต่อการควบคุมการรับรู้และความคิดของผู้ป่วย เป็นต้น
      - ปัจจัยทางสภาพแวดล้อมและจิตใจ โดยอาจพบโรคนี้ในผู้ที่อยู่ในสภาวะที่มีความเครียดสูงหรือผู้ที่มีความโดดเดี่ยว
      - ปัจจัยอื่น ๆ Delusion Disorder อาจเกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์และการใช้สารเสพติดต่าง ๆ
    - - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาตามแผนการรักษาของแพทย์
      - ไม่แสดงกิริยาที่อาจทำให้ผู้ป่วยเกิดความสงสัยหรือไม่มั่นใจ
      - แสดงการยอมรับอาการ โดยไม่โต้แย้งหรือท้าทายว่าที่ผู้ป่วยเล่าไม่เป็นความจริง
      - สร้างความไว้วางใจในการติดต่อกับผู้ป่วยแบบตัวต่อตัว
      - ยอมรับผู้ป่วยโดยการเรียกชื่อให้ถูกต้อง รับฟังเรื่องราวอย่างสนใจเพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความไว้วางใจ
      - ส่งเสริมศักยภาพการดูแลตนเองของผู้ป่วย
      - ประเมินอาการหวาดระแวงทุกครั้งที่มารับบริการ
      - การสื่อสารกับผู้ป่วยต้องเปิดเผยรักษาคำพูดให้ข้อมูลอย่างชัดเจน
    - - ใช้แบบประเมินพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรง OAS
      - การแปลผลคะแนน : การตัดสินระดับความก้าวร้าวรุนแรงจะพิจารณาใช้คะแนนสูงสุดตามที่ประเมินได้ตามลักษณะพฤติกรรม เพียงคำเดียวเท่านั้น และคะแนนระดับความรุนแรงที่ประเมินได้มีความหมายดังนี้
        
        คะแนน 0 หมายถึง ไม่มีพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรง แสดงว่าผู้ป่วยที่มีคะแนนในระดับนี้จะถูกจัดอยู่ใน กลุ่มฟื้นฟู(convalescent) ตามเกณฑ์การจำแนกผู้ป่วยจิตเวช
        
        คะแนน 1 หมายถึง ผู้ป่วยมีพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรง ที่ยังสามารถรับฟังคำเตือนแล้วสงบลงได้ซึ่งจะถูกจัด อยู่ในกลุ่มปานกลาง (Moderate) ตามเกณฑ์การจำแนกผู้ป่วยจิตเวช
        
        คะแนน 2 หมายถึง ผู้ป่วยมีพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรงที่เริ่มควบคุมตัวเองไม่ได้มีท่าทีที่อาจเกิดอันตรายต่อ ตนเอง ผู้อื่น และทรัพย์สิน ซึ่งจะถูกจัดอยู่ในกลุ่มหนัก (semi-critical) ตามเกณฑ์การจำแนกประเภทผู้ป่วยจิตเวช
        
        คะแนน 3 หมายถึง ผู้ป่วยมีพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรงที่ไม่สามารถควบคุมตัวเองได้จนเกิดอันตรายต่อ ตนเอง หรือผู้อื่น หรือทรัพย์สิน ซึ่งจะจัดอยู่ในกลุ่มหนักมาก (critical) ตามเกณฑ์การจำแนก ประเภทผู้ป่วยจิตเวช
  - - - 1.auditory hallucination มีหูแว่วได้ยินเสียงจากภายนอก อาจเป็นเสียงรูปแบบต่างๆหรือเสียงคนคุยกัน
      - 2.visual hallucination มีภาพหลอนโดยอาจเห็นเป็นคน สัตว์ สิ่งของ หรืออย่างอื่น
      - 3.olfactory hallucination ได้กลิ่นแปลกๆ เช่น กลิ่นไหม้
      - 4.gustatory hallucination รู้สึกว่าลิ้นได้รับรสแปลกๆ เช่น รสโลหะ
      - 5.tactile hallucination มีความรู้สึกเหมือนมีอะไรมาไต่ตามตัว หรือรู้สึกแปลกๆตามผิวหนัง
    - - การใช้ยา เกิดจากการใช้ยาที่เรียกว่า ยาหลอนประสาททำให้เกิดภาพหลอนขึ้น โดยจะเปลี่ยนแปลงกระบวนการทำงานของสมองและทำให้เกิดการประมวลผลเกิดความคิดที่ผิดปกติ
      - โรคจิตเภท เกิดจากความผิดปกติทางจิตที่ทำให้คนไม่อยู่ในโลกของความเป็นจริง
      - ภาวะกังวลใจและอาการซึมเศร้า อาจเคยมีอาการภาพหลอนเกิดขึ้นโดยปกติจะเกิดขึ้นในระยะสั้นๆ หรือระยะเวลาที่เกิดขึ้นของอาการมีความเกี่ยวข้องกับภาวะอารมณ์เเละความรู้สึกผู้ป่วยในช่วงเวลาหนึ่ง
      - ภาวะถอนพิษสุรา เป็นสาเหตุทำให้เกิดภาพหลอนเกิดขึ้นได้โดยเฉพาะในคนผู้ที่เคยมีประสบการณ์เกี่ยวกับภาวะถอนพิษสุราขั้นรุนเเรงที่ทำให้เกิดอาการเพ้อได้
      - โรคเกี่ยวกับระบบประสาทสัมผัส ผู้ที่เคยมีอาการหูเเว่วหรือเห็นภาพผิดปกติอาจเป็นผู้ที่เคยมีประสบการณ์เกี่ยวกับภาวะหลอนประสาทซึ่งอาจเกิดจากการเปลี่ยนแปลงในสมองและระบบประสาทสัมผัสที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการมองเห็นหรือการได้ยินเสียงที่ส่งข้อมูลไปประมวลผลที่สมอง
      - สาเหตุอื่นๆ ในบางกรณีอาการเห็นภาพหลอนอาจเกี่ยวข้องกับโรคหรือการใช้ยาที่เข้าไปกระตุ้นทำให้เกิดภาวะประสาทหลอนได้
    - - การรับคำปรึกษาจากจิตแพทย์ วิธีนี้จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่มีอาการประสาทหลอนมาจากสภาวะทางจิตใจการได้พูดคุยกับจิตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญ สามารถช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจสิ่งที่ตนเองกำลังเผชิญได้ดี ผู้เชี่ยวชาญสามารถช่วยผู้ป่วยพัฒนากลยุทธ์การรับมือกับอาการประสาทหลอนได้
      - การใช้ยารักษา การรักษาอาการประสาทหลอนขึ้นอยู่กับสาเหตุทั้งหมดของผู้ป่วย เช่น หากผู้ป่วยมีอาการประสาทหลอนจากการดื่มแอลกอฮอล์อย่างหนัก แพทย์จะให้ยาที่ลดอาการประสาทหลอนลง
    - - แสดงการยอมรับอาการที่ผู้ป่วยเป็น โดยการรับฟังและไม่ โต้แย้ง
      - หลีกเลี่ยงการเข้าไปจับต้องผู้ป่วย เพราะผู้ป่วยจะมีแนวโน้ม ตีความหรือการรับรู้ผิด
      - ประเมินอาการประสาทหลอนที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยว่าเกี่ยวข้องกับระบบรับสัมผัสใด
      - หากพบอาการกำลังแสดงประสาทหลอน ควรบอกสิ่งที่เป็น จริงกับผู้ป่วยขณะนั้น
      - เรียกชื่อผู้ป่วยให้ชัดเจนใช้น้ำเสียงที่นุ่มนวล และกระตุ้นให้ ผู้ป่วยเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ
    - - เข้าใจและยอมรับในอาการของผู้ป่วย ไม่ตำหนิ หรือพูดเชิงขบขันว่าเป็นอาการที่ไม่น่าเป็นไปได้
      - พยาบาลควรสอบถาม Content ของประสาทหลอนเพื่อประเมินอาการของผู้ป่วยและผลกระทบที่เกิดขึ้น
      - สร้างสัมพันธภาพให้ ผู้ป่วยรู้สึกไวว้างใจปลอดภัย โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ผู้ป่วยมีอาการควรใช้เทคนิคการสนทนาที่จำเป็น
  - - - 6.พยาบาลต้องตระหนักว่า พฤติกรรมแยกตัว ชอบอยู่คนเดียว ไม่ชอบคุยกับคนอื่นนี้เป็นปัญหาด้านความสามารถทางด้านสังคมที่เกี่ยวข้องกับบุคลิกภาพของผู้ป่วย
        ดังนั้นพยาบาลต้องอดทนให้เวลาผู้ป่วยในการปรับปรุง
      - 4.เมื่อสัมพันธภาพดำเนินมาสักระยะ พยาบาลควรชักชวนผู้ป่วยเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่ม ซึ่งกิจกรรมระยะแรกควรเป็นกิจกรรมที่ง่ายๆ ไม่ต้องใช้ความสามารถเฉพาะตัว มีสมาชิกลุ่มไม่มากเกินไป กระตุ้นให้ผู้ป่วยสื่อสารมากขึ้น และพยาบาลควรร่วมกิจกรรมกลุ่มพร้อมผู้ป่วย เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกอบอุ่นสบายใจเมื่อเห็นคนที่คุ้นเคย
      - 2.พยาบาลควรสร้างสัมพันธภาพแบบ one to one เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกปลอดภัย และไว้วางใจ จัดเวลาเข้าไปพบและพูดคุยกับผู้ป่วยสม่ำเสมอ ถึงแม้จะไม่เข้าใจในสิ่งที่ผู้ป่วยพูด เพราะจะช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกว่าตนเองได้รับการยอมรับและยังเป็นที่ต้องการของผู้อื่น พยาบาลควรสื่อสารกับผู้ป่วยอย่างชัดเจน เช่นสื่อสารกับผู้ป่วยด้วยประโยคสั้นๆเข้าใจง่าย
      - 1.พยาบาลควรประเมินลักษณะการสื่อสารของผู้ป่วยว่ามีความบกพร่องอย่างไร เช่น พูดหลายเรื่องผสมกันจนคนฟังไม่เข้าใจ
      - 5.เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยได้เป็นตัวของตัวเอง โดยกระตุ้นให้ ผู้ป่วยทำกิจกรรมกับสมาชิกอื่นที่ผู้ป่วยพอใจ และพยาบาลควรให้กำลังใจหรือแรงเสริมเมื่อเห็นผู้ป่วยในกิจกรรม
      - 3.พยาบาลต้องนำเทคนิคการสื่อสารเพื่อการบำบัดมาใช้ เช่น ในกรณีที่พูดหลายเรื่องพยาบาลควรให้ผู้ป่วยหยุดพูดเป็นครั้งคราว และกระตุ้นให้ผู้ป่วยได้อธิบายสิ่งที่เขาพูดไปกรณีผู้ป่วยไม่พูดหรือไม่โต้ตอบ พยาบาลควรใช้การตีความหรือการคาดเดาจากภาษาท่าทางของผู้ป่วย และกระตุ้นุ้ป่วยโดยการวิเคราะห์ความรู้สึกของผู้ป่วย
      - กิจกรรมการพยาบาลผู้ที่มีปัญหาเรื่องการสร้างสัมพันธ์ภาพ
        
        4.แสดงการยอมรับอาการประสาทหลอน หรือหวาดระแวงของผู้ป่วยโดยไม่โต้แย้งหรือท้าทายว่าที่ผู้ป่วยเล่าไม่เป็นความจริง แต่แสดงความคิดเห็นที่ขัดแย้งได้โดยใช้เทคนิคการให้ความจริง (presenting reality) ในขณะการสนทนา เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยเกิดความเข้าใจว่าความคิดที่เกิดขึ้นนั้นมาจากการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นและหวาดระแวงน้อยลง
        
        3.การสื่อสารกับผู้ป่วยต้องเปิดเผยรักษาคำพูดให้ข้อมูลอย่างชัดเจนตรงไปตรงมา หลีกเลี่ยงการจ้องมอง
        
        6.ส่งเสริมศักยภาพการดูแลตนเองของผู้ป่วย การร่วมมือในการรักษาด้วยยาและพัฒนาการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชนในการดูแลผู้ป่วย
        
        ให้ความรู้ กับผู้ป่วยและญาติ ถึงพยาธิสภาพของโรค แผนการรักษาพยาบาล และการดูแลช่วยเหลือผู้ป่วย
        
        เสริมสร้างพลังอำนาจ และสอนทักษะการจัดการกับความเครียดแก่ผู้ดูแล
        
        ให้ข้อมูลในแหล่งที่สามารถช่วยเหลือได้ในกรณีฉุกเฉิน แก่ผู้ดูแล
        
        สอนให้ผู้ป่วยและญาติสังเกตอาการเตือนก่อนอาการทางจิตกำเริบ เช่น เริ่มหงุดหงิดง่าย ไม่นอน/นอนไม่หลับ อาจเริ่มมีอาการประสาทหลอน รวมถึงมีพฤติกรรมไม่ร่วมมือ เช่น ทิ้งยา/ ไม่กินยา พูดห้วน ตาขวาง การดื่มสุรา
        
        2.ยอมรับผู้ป่วยโดยการเรียกชื่อให้ถูกต้อง รับฟังเรื่องราวอย่างสนใจเพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความไว้วางใจ ไม่หัวเราะในพฤติกรรมผู้ป่วย
        
        สร้างความไว้วางใจในการติดต่อกับผู้ป่วยแบบตัวต่อตัว (one to one relationship) โดยเน้นการสร้างความไว้วางใจและความเชื่อถือ ทุกครั้งที่พบกับผู้ป่วย
        
        5.ไม่แสดงกิริยาที่อาจทำให้ผู้ป่วยเกิดความสงสัยหรือไม่มั่นใจ ระมัดระวังการกระซิบต่อหน้าผู้ป่วย เพราะผู้ป่วยอาจเข้าใจว่าพยาบาลนินทา หรือระแวง
    - - ด้านการสื่อสาร
        โดยพูดกับผู้ป่วยอย่างไพเราะ ไม่ตำหนิไม่ขู่
        
        เวลาลูกไม่อาบน้ำ บอกว่าใครมาบ้านจะเหม็นสาบ
        
        ให้ขอความช่วยเหลือ โดยการเสนอตัวให้ความช่วยเหลือสม่ำเสมอ
        
        เอาใจใส่ซึ่งกันและกัน เอื้ออาทร
        
        การตอบสนองต่อท่าทางของผู้ป่วยอย่างเหมาะสม
        
        ขอสัญญาว่าต่อไปจะปฏิบัติตัวอย่างไรแทนการตำหนิผู้ป่วย
        
        จะเอาอะไรให้บอก สอบถามให้ผู้ป่วยพูดปัญหา
        
        เตือนผู้ป่วยให้กินยาโดยใช้คำพูดว่า กินยาหรือยังลูก
        
        ถ้าลูกฮึดฮัด โต้เถียง แม่บอกว่า ขอโทษ
        
        ฝึกการสื่อสารเพื่อรับยา
        
        คนป่วยทำผิดอย่าตำหนินิ่งเสีย หายโมโหค่อยบอก
        
        นอนหลับมั้ย/ เครียดมั้ย/ อยู่ว่างๆ เบื่อมั้ย/ลูกตื่นได้แล้ว สายแล้ว
  - - - ปัญหาสุขภาพจิต ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิต เช่น รู้สึกวิตกกังวล ซึมเศร้า หรือมีความเชื่อมั่นในตัวเองต่ำ เสี่ยงที่จะไม่ไว้ใจหรือหวาดระแวงผู้อื่น
      - ปัญหาสุขภาพกาย ผู้ที่ประสบปัญหาสุขภาพบางอย่างอาจมีอาการหวาดระแวงร่วมด้วย เช่น โรคสมองเสื่อม พาร์กินสัน อัลไซเมอร์ โรคฮันติงตัน (Huntington's Disease) เป็นต้น
      - ผลข้างเคียงจากการใช้ยาและสารเสพติด เช่น กัญชา แอมเฟตามีน โคเคน แอลเอสดี เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น รวมไปถึงการใช้สารอื่น ๆ เช่น สารเฟนไซคลิดีน (Phencyclidine) และสเตียรอยด์ ที่นักกีฬาใช้สำหรับฉีดกล้ามเนื้อ หรือยาฆ่าแมลง
    - - โรคจิตหลงผิด (Delusional disorder)
        แบ่งได้ตามลักษณะของความคิด
        
        Persecutory type,
        
        Jealous type
        
        Erotomanic type
        
        Somatic type
        
        Grandiose type
      - บุคลิกภาพผิดปกติชนิดหวาดระแวง
        
        บุคลิกภาพที่ไม่ไว้วางใจผู้อื่น
        
        หลงผิดและประสาทหลอน
        
        ไม่มีเพื่อนสนิท
        
        สัมพันธภาพกับผู้อื่นไม่ดี
      - โรคจิตเภทชนิดหวานระแวง (Schizophrenia : paranoid)
      - กลุ่มอาการหลงผิดที่มีสาเหตุทางกาย
      - ประเมินอาการหวาดระแวงจากการทำร้ายตัวเองและบุคคลรอบข้าง
        
        ลักษณะของความหวาดระแวง
        
        มักมีความคิดหลงผิดว่าตนเองเป็นผู้ใหญ่ (Grandeur idea delusion) ร่วมด้วย
        
        ปฏิเสธการมีสัมพันธ์กับผู้อื่น มองผู้อื่นในแง่ร้าย
        
        มีความคิดสงสัย ไม่แน่ใจ คอยสังเกตพฤติกรรมและการกระทำของคนอื่น
        
        มีอารมณ์ก้าวร้าว ผลุนผลันและรุนแรง
        
        ไวต่อการกระตุ้นและระมัดระวังตัวมาก
        
        ใช้กลไกทางจิตแบบ Denial และ Projection
        
        ไม่ยืดหยุ่น ไม่สนใจต่อเหตุผลของผู้อื่น
        
        8.มักมีอาหารประสาทหลอนทางหู (Auditory hallucination) ร่วมด้วย
    - - ไม่แสดงกิริยาที่อาจทำให้ผู้ป่วยเกิดความสงสัยหรือไม่มั่นใจ ระมัดระวังการกระซิบต่อหน้าผู้ป่วย เพราะผู้ป่วยอาจเข้าใจว่าพยาบาลนินทา หรือระแวง
      - ประเมินอาการหวาดระแวงทุกครั้งที่มารับบริการโดยสอบถามทั้งจากผู้ป่วย และญาติ เพื่อประเมินอาการและให้การพยาบาลได้เหมาะสม
      - แสดงการยมอมรับอาการหวาดระแวงของผู้ป่วย โดยไม่โต้แย้งหรือท้าทายว่าที่ผู้ป่วยเล่าไม่เป็น ความจริง แต่แสดงความคิดเห็นที่ขัดแย้งได้ โดยใช้เทคนิคการให้ความจริง (presenting reality) ในขณะการสนทนาเพื่อช่วยให้ ผู้ป่วยเกิดความเข้าใจว่าความคิดที่เกิดขึ้นนั้นมาจากการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นและหวาดระแวงน้อยลง
      - สร้างความไว้วางใจในการติดต่อกับผู้ป่วยแบบตัวต่อตัว (one to one relationship) โดยเน้นการสร้างความ ไว้วางใจและความเชื่อถือทุกครั้งที่พบกับผู้ป่วย
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาตามแผนการรักษาของแพทย์เพื่อช่วยลดอาการหวาดระแวง
      - การสื่อสารกับผู้ป่วยต้องเปิดเผยรักษาคำพูดให้ข้อมูลอย่างชัดเจนตรงไปตรงมาหลีกเลี่ยงการจ้องมอง
      - ยอมรับผู้ป่วยโดยการเรียกชื่อให้ถูกต้อง รับฟังเรื่องราวอย่างสนใจเพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความไว้วางใจ
      - ส่งเสริมศักยภาพการดูแลตนเองของผู้ป่วยการร่วมมือในการรักษาด้วยยาและพัฒนาการมีส่วนร่วมของครอบครัว และชุมชนในการดูแลผู้ป่วย โดย
        
        ให้ความรู้กับผู้ป่วยและญาติ ถึงพยาธิสภาพของโรค แผนการรักษาพยาบาล และ การดูแลช่วยเหลือผู้ป่วย
        
        สอนให้ผู้ป่วยและญาติสังเกตอาการ เตือนก่อนอาการทางจิตกำเริบ เช่น เริ่ม หงุดหงิดง่าย ไม่นอน/นอนไม่หลับ อาจเริ่ม มีอาการประสาทหลอน รวมถึงมีพฤติกรรมไม่ร่วมมือ เช่นทิ้งยา/ ไม่กินยา พูดห้วน ตาขวาง การดื่มสุรา
        
        เสริมสร้างพลังอำนาจ และสอนทักษะการจัดการกับความเครียดแก่ผู้ดูแล
        
        ให้ข้อมูลในแหล่งที่สามารถช่วยเหลือได้ในกรณีฉุกเฉินแก่ผู้ดูแล
    - - สามารถประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยโรคจิตเภทชนิดต่างๆ
      - การให้ความสำคัญกับครอบครัวในการเข้าร่วมกระบวนการรักษา
      - การบำบัดมุ่งเน้นการปรับตัวต่อความเจ็บป่วย และการสามารถทำหน้าที่/มีคุณค่าในการดำรงชีวิตประจำวัน
      - กระตุ้นและส่งเสริมพลังอำนาจ การมีส่วนร่วมของผู้ป่วยโรคจิตเภท ครอบครัวและชุมชน
      - มุ่งเน้นการให้ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติของโรคโดยเฉพาะสาเหตุความผิดปกติของการทำงานของสมอง
      - การสร้างความจริงใจ สัมพันธภาพ และความเห็นอกเห็นใจ
        
        Giving General lead
        
        Reflecting
        
        Using Broad Opening Statement
      - การฟื้นฟูสมรรถภาพทางจิตสังคมมีความเหมาะสมสำหรับผู้ป่วยโรคจิตเภทแต่ละราย
      - คำนึงแหล่งสนับสนุนหรือการประคับประคองทุกรูปแบบที่มีความยืดหยุ่นและเหมาะสมกับผู้ป่วยโรคจิตเภท
      - การค้นหาและเสริมศักยภาพที่เป็นกลไกแก้ไขปัญหาที่เป็นธรรมชาติของผู้ป่วยโรคจิตเภท
  - - - ปัจจัยทางชีวภาพ ซึ่งในด้านหนึ่งเป็นผลมาจากปัจจัยทางพันธุกรรมที่ทำให้คนที่สมาชิกครอบครัวมีประวัติเกี่ยวข้องนั้นมีแนวโน้มที่จะมีความผิดปกติทางบุคลิกภาพได้มากกว่า
      - ปัจจัยสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะพื้นฐานทางครอบครัวและวิธีการเลี้ยงดูถือเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการกำหนดบุคลิกภาพเป็นอย่างมากการถูกทอดทิ้ง ไม่ได้รับความรัก ความเอาใจใส่ ตลอดจนถูกทำร้ายหรือถูกล่วงละเมิดทางเพศ จนจมอยู่กับความเครียดมายาวนานนั้นมีความเสี่ยงที่จะมีความผิดปกติทางบุคลิกภาพแบบก้ำกึ่งได้มากกว่า
    - - การพยาบาล
        
        กรณีที่ผู้ป่วยมีอาการสับสน มึนงงมาก สามารถผูกมัดได้
        
        ลงบันทึกการสังเกต/การเยี่ยมผู้ป่วย
        
        ประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
        
        แบบประเมิน SAFE-D
        
        พยาบาล/ผู้ช่วยเหลือคนไข้ ดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยสวมเสื้อ SAFE และติดป้ายชื่อที่มีสัญลักษณ์สีแดงในช่อง A
    - - แนะนำผู้ป่วยให้ค่อยๆ เปลี่ยนท่าเพราะอาจเกิดหน้ามืด
      - กรณีที่ได้ยาฉีด
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยพัก ประมาณ 30-60 นาทีหรือ
        จนกว่าจะประเมินได้ว่าเดินได้โดยปลอดภัย
        
        รายงานแพทย์ ถ้ามีฤทธิ์ข้างเคียงจากยามาก
      - ดูแลใกล้ชิด ให้ผู้ป่วยอยู่ในสายตาตลอด
      - หากมีปัญหาในการทรงตัว จัดหาอุปกรณ์ช่วยเดิน มีเจ้าหน้าที่ช่วยประคอง
      - กรณีที่รักษาด้วยไฟฟ้า
        
        ช่วยทำกิจวัตรทั้งหมด จนกว่าประเมินแล้วไม่มีความเสี่ยง
        
        หลังทำจะมีอาการสับสน
      - ดูแลให้ได้รับยาทางจิตเวช
      - มีปัญหาการได้ยิน ญาตินำเครื่องช่วยฟังมาให้
      - ติดสัญญาณเรียกไว้ที่เตียง
      - จัดสิ่งแวดล้อม เพื่อความปลอดภัย
      - ช่วยดูแลกิจวัตร งดการอาบน้ำตามลำพัง
  - - - พยาบาลต้องประเมินอาการประสาทหลอนที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยว่าเกี่ยวข้องกับระบบรับสัมผัสใด ผู้ป่วยแสดงปฏิกิริยาอย่างไรต่อการรับรู้นั้นๆ และอาการประสาทหลอนเกิดขึ้นในช่วงเวลาใด
      - ถ้าพยาบาลพบผู้ป่วยที่กำลังแสดงอาการประสาทหลอนพยาบาลควรบอกสิ่งที่เป็นจริง (Present reality) กับผู้ป่วยในขณะนั้น เช่น ผู้ป่วยบอกว่าเห็นแม่มาหา ซึ่งขณะนั้น ไม่มีแม่ผู้ป่วย พยาบาลควรบอกให้ผู้ป่วยรู้ว่าพยาบาลไม่เห็นแม่ของเขา
      - จัดสิ่งแวดล้อมให้กระตุ้นผู้ป่วยน้อยที่สุด เช่น จัดที่พักให้เป็นส่วนตัวมากที่สุด มีแสงสว่างพอเหมาะเงียบสงบ ตกแต่งห้องเพียงพอเล็กน้อย เป็นต้น
      - จำกัดการเข้าร่วมกลุ่มกิจกรรมของผู้ป่วย แต่ควรสร้างสัมพันธภาพแบบตัวต่อตัว
      - สังเกตพฤติกรรมการทำร้ายตัวเองหรือผู้อื่นของผู้ป่วยอยู่เสมอ
      - นำวัตถุที่เป็นอันตราย เช่น ของมีคม วัตถุที่ทำด้วยแก้ว หรือกระจก เข็มขัด เน็คไท บุหรี่ ฯลฯ ออกห่างผู้ป่วยให้มากที่สุด
      - ต้องมีเวลาอยู่กับผู้ป่วย คอยให้ความช่วยเหลือขณะที่ผู้ป่วยกระวนกระวายลุกลี้ลุกลน
      - วางแผนร่วมกับผู้ป่วยในการกำหนดตารางกิจกรรม และเวลาพัก
      - ให้ผู้ป่วยระบายความก้าวร้าวออกมาเป็นกิจกรรมที่ใช้ออกกำลังกาย เช่น เล่นกีฬากลางแจ้ง ชกกระสอบทราย เป็นต้น
      - พยาบาลควรยอมรับพฤติกรรมของผู้ป่วยและมีจิตใจสงบขณะให้การพยาบาล เพื่อป้องกันการกระตุ้นความรู้สึกรุนแรงของผู้ป่วย จัดให้มีกำลังเจ้าหน้าที่อย่างเพียงพอเพื่อแสดงถึงความพร้อมในการควบคุมผู้ป่วย ถ้าผู้ป่วยแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวอย่างรุนแรง
  - - - ทำความเข้าใจอารมณ์ละความรู้สึกของผู้ป่วย
      - ไม่ควรมองว่าภาวะที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยไร้เหตุผล
    - - หากผู้ป่วยไม่ต้องการไปหาหมอก็ไม่ควรฝืนบังคับ
    - - ไม่ตัดสินใจแทนผู้ป่วยควรให้ผู้ป่วยได้คิดและตัดสินใจเอง
- - - - การจัดสิ่งแวดล้อมให้ปลอดภัย
      - กระตุ้นให้ผู้ป่วยทำกิจวัตรประจำวันด้วยตนเอง
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาตามแผนการรักษา หากปฏิเสธ จำเป็นต้องพูดให้เข้าใจ
      - ประเมินความเสี่ยง เฝ้า ระวังและสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
      - ดูรูปแบบการนอน เมื่อถึงเวลานอน และจัดสภาพแวดล้อมให้สงบ
  - - - การให้ความสำคัญกับครอบครัวในการเข้าร่วมกระบวนการรักษา
      - การค้นหาและเสริมศักยภาพที่เป็นกลไกแก้ไขปัญหาที่เป็นธรรมชาติของผู้ป่วยโรคจิตเภท
      - การบำบัดมุ่งเน้นการปรับตัวต่อความเจ็บป่วย และการสามารถทำหน้าที่/มีคุณค่าในการดำรงชีวิตประจำวัน
      - คำนึงแหล่งสนับสนุนหรือการประคับประคองทุกรูปแบบที่มีความยืดหยุ่นและเหมาะสมกับผู้ป่วยโรคจิตเภท
      - การสร้างความจริงใจ สัมพันธภาพ และความเห็นอกเห็นใจ
      - 1.ให้ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติของโรคโดยเฉพาะสาเหตุความผิดปกติของการทำงานของสมอง
    - - ประเมินสภาพอารมณ์และสังเกตพฤติกรรมของผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ รวมทั้งสังเกตสัญญาณเตือนของการเกิดพฤติกรรมที่ผิดปกติ
      - ลดระดับสิ่งเร้าไม่ให้อึกทึกคึกโครม ไม่กระตุ้นผู้ป่วย
      - นำสิ่งต่างๆ ที่อาจเป็นอันตรายหรือผู้ป่วยอาจใช้เป็นอาวุธได้ไปไว้ไกลๆผู้ป่วย
      - ให้แรงเสริมทางบวก ให้กำลังใจ ชมเชย เมื่อผู้ป่วยสามารถควบคุมพฤติกรรมและแสดงออกได้อย่างเหมาะสม
      - สร้างสัมพันธภาพเพื่อการบำบัด
- - - - 2.การปฏิบัติตัวหลังการรักษา หากมีอาการข้างเคียงเกิดขึ้น เช่น
        
        2 ชั่วโมงหากอาการไม่ดีขึ้นสามารถทานยาบรรเทาปวดได้
        
        ปวดศีรษะ ให้ประคบเย็นแล้วนอนพัก 30 นาที
        
        หากปวดเมื่อยจากการเกร็งกล้ามเนื้อ ให้ประคบร้อนหรือประคบเย็น หรือนวดเบาๆ ผ่อนคลายกล้ามเนื้อ
        
        หากมีภาวะหลงลืม ให้ญาติช่วยกระตุ้นความจำของผู้ป่วย ความทรงจำจะค่อยๆ ฟื้นตัวภายในระยะเวลา 2 สัปดาห์ - 6 เดือน
      - 1.การเตรียมตัวก่อนทำการรักษาล่วงหน้า 1 วัน โดย
        
        ทำความสะอาดร่างกาย สระผม ตัดเล็บให้สั้น ไม่ทาเล็บมือ-เล็บเท้า
        
        หากมีภาวะความดัน โลหิตสูง จิตแพทย์จะพิจารณาให้ยาลดความดันในเวลา 06.00 น. และดื่มน้ำได้ไม่เกิน 30-60 ซีซี
        
        ปัสสาวะก่อนทำการรักษา
        
        งดน้ำ งดอาหารหลังเที่ยงคืนจนเสร็จสิ้นกระบวนการรักษา
        
        ในขณะเข้ารับการรักษาด้วยไฟฟ้าให้สวมเสื้อผ้าสะอาด ผมแห้ง ไม่ทาแป้งบริเวณใบหน้า ไม่สวมเครื่องประดับใด ๆ
        
        ถอดฟันปลอม หากมีปัญหาฟันผุ ฟันโยกต้องแจ้งพยาบาลก่อนเสมอ
        
        นอนหลับให้เพียงพอ อย่างน้อย 6-8 ชั่วโมง
    - - 1.ประเมินภาวะแทรกซ้อนและให้การดูแลระยะพักฟื้น โดย
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยดื่มน้ำหวาน/โอวัลติน
        
        สังเกตอาการข้างเคียงหลังการรักษาด้วยไฟฟ้า เช่น ปวดศีรษะ ปวดหลัง คลื่นไส้อาเจียน
        
        ประเมินความพร้อมในการกลับหอผู้ป่วย/กลับบ้าน
        
        วัดสัญญาณชีพ
        
        ให้การพยาบาลอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นตามความเหมาะสม
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้พักผ่อนประมาณ 30 นาที หรืออาจจะมากกว่า 30 นาที ขึ้นอยู่กับสภาพอาการของผู้ป่วย แต่ละคน
      - 2.ส่งต่อข้อมูลแก่พยาบาลประจำหอ เรื่องการดูแลผู้ป่วยหลังการ
        รักษาด้วยไฟฟ้า พร้อมนำส่งผู้ป่วยกลับหอ
    - - สอบถามผู้ป่วยถึงการงดอาหารและน้ำ
      - ตรวจความดันโลหิต ชีพจร การหายใจ และความอิ่มตัวของออกซิเจน ในกระแส เลือด และคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ก่อนทำ M.ECT
      - จัดท่าผู้ป่วย (Jaw thrust หรือ Head tilt-chin lift) และให้ออกซิเจนก่อนด้วย self inflating bag with mask เปิดออกซิเจนประมาณ 10 ลิตร/นาที
      - ภายหลังให้ยาหยอนกล้ามเนื้อ รอให้ยาออกฤทธิ์ประมาณ 1 นาที สังเกต การกระตุกของกลุ่มกล้ามเนื้อบริเวณแขนขา หรือรอบๆ กระบอกตา
      - ใส่อุปกรณ์ป้องกันช่องปากและฟัน เช่น แผนยาง, mouth guard หรือ oral airway ตามความเหมาะสม เพื่อเปิดทางเดินหายใจ และป้องกันหรือลดแรงกด ขณะผู้ป่วยชักเกร็งกระตุก
      - ตรวจสภาพช่องปาก / ฟันว่ามีฟันปลอมหรือได้ถอดฟันปลอมหรือไม่ ถ้าปาก แห้งให้ทา vasaline jelly
      - ระหว่างนี้ผู้ป่วยจะหยุดหายใจ ต้องช่วยหายใจด้วย self inflating bag ที่มี ออกซิเจน 10 ลิตร และมีจังหวะการบีบไม่น้อย 10 – 15 ครั้ง/นาที
      - วางขั้วไฟฟ้า (electrode) ที่ทำ electric jelly บริเวณขมับ ทั้ง 2 ข้างของ ผู้ป่วยพร้อมต่อสายไฟจากเครื่อง ECT เข้ากับปุ่ม electrode
      - 6.ประเมินอาการผู้ป่วยตลอดระยะเวลาทำการรักษาด้วยไฟฟ้า เพื่อป้องกันอันตรายและภาวะแทรกซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้น
      - ก่อนให้แพทย์กดกระแสไฟฟ้า พยาบาลและวิสัญญีพยาบาลช่วยกันตรวจสอบ อุปกรณ์ในช่องปากอีกครั้ง
      - ในขณะที่ผู้ป่วยเกร็งกระตุก เจ้าหน้าที่ ช่วยประคองบริเวณหัวไหล่ ข้อมือ สะโพก หัวเข่า เป็นแบบประคับประคอง โดยใช้อุ้งมือจับ หรือใช้ผ้าห่มพันตัวผู้ป่วย เพื่อป้องกันการเกิดแรงกระแทกที่รุนแรง
      - มีการจับระยะเวลาในการชักของผู้ป่วย และมีการบันทึก
      - หลังจากผู้ป่วยหยุดชัก ดึงอุปกรณ์ในช่องปากออกพร้อมตรวจดูช่องปาก ว่ามี อุบัติเหตุกับช่องปากหรือไม่
      - หลังจากผู้ป่วยหยุดเกร็งกระตุก ให้วัดความดันโลหิต ชีพจร การหายใจ และ ความอิ่มตัวของ O2 ทันที
      - ช่วยหายใจนานๆ ครั้ง จนกว่าผู้ป่วยสามารถหายใจได้เอง เปลี่ยนเป็น O2 mask bag 10 ml/min
      - ประเมินว่าผู้ป่วยตื่นรู้สึกตัว หายใจสม่ำเสมอ จึงย้ายเข้าห้องพักฟื้น (recovery room) เพื่อดูแลอย่างใกล้ชิด
    - - มีคำสังการรักษาด้วยไฟฟ้าในใบคำสั่งแพทย์
      - มีบันทึกการตรวจร่างกายและการซักประวัติเกี่ยวกับการเจ็บป่วยทางกายของ แพทย์ผู้สังการรักษา
      - มีบันทึกการรักษาด้วยไฟฟ้าของแพทย์ (Request) กำหนดเหตุ ผลของการรักษาพร้อมทั้งลายเซ็นของแพทย์ผู้สังการรักษา
      - มีประวัติการแพ้ยาแพ้อาหาร ประวัติการผ่าตัดที่เคยได้รับยาระงับความรู้สึก ของผู้ป่วยและคนในครอบครัว
      - มีประวัติโรคแทรกซ้อน เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิต โรคปอด โรคทาง กระดูก เป็นต้น
      - มีผลการตรวจตรวจทางห้องปฏิบัติการตามข้อตกลง CBC, FBC, BUN,Cr, Electrolyte (ภายในระยะเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์ )
      - มีผลตรวจ CXR ภายใน 1 ปี และผล EKG ทุกครั้ง/คอร์ส ในผู้ป่วยทุกราย
      - เตรียมความพร้อมด้านจิตใจโดยการพูดคุยกบผู้ป่วยและญาติเกี่ยวกับการรักษา ด้วยไฟฟ้า
      - ได้รับการยินยอมจากญาติเป็นลายลักษณ์อักษรชัดเจน
      - งดน้ำและอาหารก่อนส่งรักษา M.ECT อยางน้อย 6 ชั่วโมง
      - ตรวจวัดสัญญาณชีพพร้อมลงบันทึกก่อนส่งรักษา M.ECT ทุกครั้ง
      - ถอดฟันปลอมออก สำหรับผู้ป่วยที่มีฟันปลอม
      - ให้ผู้ป่วยทำความสะอาดปากและฟัน ปัสสาวะให้เรียบร้อย ในตอนเช้าก่อนส่ง รักษา M.ECT
      - ผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานต้องเจาะ DTX ก่อนส่งทำการรักษาทุกครั้ง
      - ผู้ป่วยที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงที่สามารถควบคุมได้ ให้ทานยาลดความดัน โลหิตมาก่อนทำการักษาทุกครั้ง
  - - - การรักษาผู้ป่วยโดยใช้สิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม
        
        ผู้ป่วย
        
        บุคลากรทางจิตเวช
        
        นักอาชีวบำบัด
        
        จิตแพทย์
        
        นักจิตวิทยา
        
        นักสังคมสงเคราะห์
        
        หอผู้ป่วย
        
        การจัดสิ่งแวดล้อม
        
        เงียบสงบร่มรื่น
        
        คล้ายบ้าน
        
        จัดตกแต่งอาคารเป็นสัดส่วน
        
        บทบาทของพยาบาล
        
        กระตุ้นให้ผู้ป่วยเข้าร่วมกิจกรรมตามตารางกิจกรรม
        
        ให้การดูแลผู้ป่วยอย่างทั่วถึงและยุติธรรม
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยปฏิบัติตามกฎระเบียบข้อตกลงในการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข
        
        ประชุมทีมงานเพื่อแก้ไขปัญหาและหาแนวทางช่วยเหลือผู้ป่วย
        
        นำกระบวนการพยาบาลมาโช้ในการปฏิบัติการพยาบาลและประเมินผล
        
        ในสิทธิส่วนบุคคลของผู้ป่วย
        
        ให้คำปรึกษาแนะนำแก่ผู้ป่วยและแบบแบบอย่างที่ดี
        
        ทำหน้าที่เป็นผู้ประสานงานกับบุคลากรในทีม
        
        ส่งเสริมให้ผู้ป่วยพึ่งพาดนเอง มีความรับผิดขอบ และมีส่วนร่วมตัดสินใจในการกระทำต่างๆ
        
        ยอมรับในความเป็นบุคคลและเคารพ
        
        มีทัศนคติที่ดีและปฏิบัติตัวต่อผู้ป่วยด้วยท่าทีอบอุ่น นุ่มนวล พูดจาสุภาพช่วยเหลือผู้ป่วยด้วยความจริงใจและสม่ำเสมอ
    - - บทบาทของญาติในการป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
        
        ไม่แสดงความห่วงใย หรือคาดหวังผู้ป่วยจนเกินไป
        
        ต้องพึ่งพาผู้อื่น
        
        มีพฤติกรรมถอยเป็นเด็ก
        
        ผู้ป่วยกลายเป็นคนขาดความเชื่อมั่น
        
        รับฟังความคิดเห็น
        
        พยายามหลีกเลี่ยงการแสดงอารมณ์ต่อผู้ป่วย
        
        ไม่พูดข่มขู่ผู้ป่วยว่าจะจับไปขังหรือปล่อยทิ้งไว้ที่โรงพยาบาล
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาอย่างต่อเนื่อง
      - การดูแลหรือช่วยเหลือสมาชิกที่เจ็บป่วยโดยไม่มีค่าตอบแทนจากสมาชิกครอบครัวคนอื่น หรือเพื่อนที่อยู่ในครอบครัวเดียวกัน
  - - - คนรอบข้าง
        
        เกิดความเครียดสูง และวิตกกังวล
        
        ผู้อื่นหวาดกลัว
        
        เสี่ยงที่จะโดนทำร้าย
      - ต่อตนเอง
        
        ถูกล้อเลียนจากคนในสังคม
        
        ไม่ได้รับการยอมรับจากสังคมส่วนใหญ่
    - - ปัจจัยที่มีผลต่อการไม่ยอมรับการรักษา
        
        ผลข้างเคียงของยา
        
        มีอาการผิดปกติที่ไม่พึงประสงค์จากยา
      - ความเข้าใจเรื่องโรคและกระบวนการรักษา
        
        เข้าใจว่าโรคนี้รักษาได้โดยไม่จำเป็นต้องกินยา
        
        ไม่ตระหนักถึงความสำคัญของการกินยาอย่างต่อเนื่อง
        
        ไม่ยอมรับการเจ็บป่วยของตนเอง
        
        ความเข้าใจเรื่องโรคและกระบวนการรักษาไม่ถูกต้อง
        
        คิดว่าอาการหายดีแล้วไม่ต้องกินยาต่อเนื่อง
      - การดูแลผู้ป่วยของญาติผู้ดูแลผู้ป่วย
        
        ญาติรู้สึกเป็นภาระมีความเครียดสูง
        
        มีความเชื่อและเจตคติที่ไม่ดีต่อการกินยา
        
        ไม่มีเความเอาใจใส่
      - ศักยภาพของบุคลากรสาธารณสุขในชุมชน
        
        เจ้าหน้าที่ในชุมชนมีศักยภาพไม่เพียงพอ
      - การดูแลต่อเนื่องในชุมชน
        
        ผู้ป่วยและญาติไม่ต้องการ การดูแลจากเจ้าหน้าทีในชุมชน
        
        ขาดการประสานข้อมูลการดูแลผู้ป่วยต่อเนื่อง
        
        รู้สึกไม่คุ้นเคย ไม่มั่นใจ
        
        ผู้ป่วยไม่ได้รับการดูแลจากเจ้าหน้าที่
      - การให้บริการผู้ป่วยในโรงพยาบาล
        
        การเตรียมความพร้อมญาติก่อนจำหน่ายจากโรงพยาบาลไม่เพียงพอ
        
        ญาติผู้ดูแลผู้ป่วยโดยตรงไม่ได้รับการเตรียมความพร้อมก่อนจำหน่าย
    - - ผลข้างเคียง
        
        ชาตามแขนและขา
        
        เจ็บหน้าอก
        
        หัวใจเต้นผิดปกติ เต้นเร็วหรือเต้นช้าลง
        
        มีความรู้สึกสับสน ความรู้สึกตัวลดลง
        
        กล้ามเนื้ออ่อนแรง
        
        กล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า คอ และหลังชักกระตุก
      - กลุ่ม Phenothiazine
      - ใช้รักษาความผิดปกติของจิตใจ
    - - ผลข้างเคียง
        
        ชีพจรเต้นเร็ว
        
        ระคายเคืองทางเดินอาหาร
        
        ใจสั่น
        
        สับสน มึนงง
        
        เสียความจำข้างหน้า
        
        กล้ามเนื้อหัวใจทำงานไม่ประสานกัน
        
        ง่วงซึม
      - กลุ่ม Benzodiazepine
      - ขัดขวางการทำงานของสารเคมีที่เป็น
        สารสื่อประสาทที่เรียกว่า GABA
    - - เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยได้พูดคุยและระบายความรู้สึก
      - เยี่ยมสม่ำเสมอ และให้กล่าวชื่นชม
      - สร้างสัมพันธภาพ
        
        ให้ผู้ป่วยไว้วางใจ
        
        ให้การเสริมแรงทางบวก
      - จัดให้ผู้ป่วยสนทนาเกี่ยวกับ
        ความเข้าใจเรื่องโรคและการรักษา
        
        ตระหนักถึงผลเสียมากขึ้น
        
        สังเกตผลของการรับประทานยา