Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้ป่วยเด็กที่มีปัญหาสุขภาพ ระบบประสาท กล้ามเนื้อ และกระดูก,…
การพยาบาลผู้ป่วยเด็กที่มีปัญหาสุขภาพ
ระบบประสาท กล้ามเนื้อ และกระดูก
การพยาบาลเด็กที่มีอาการชัก
โรคลมชัก (Epilepsy)
ภาวะที่เกิดอาการ Seizure ตั้งแต่ 2 episodes ขึ้นไป
โดยไม่ได้เกิดจากสาเหตุภายนอกเช่น การติดเชื้อในสมอง อุบัติเหตุทางสมอง
โดยอาการชักที่เกิดขึ้น 2 episodes ต้องห่างกันไม่น้อยกว่า 24 ชั่วโมง เรียกภาวะดังกล่าวว่า
"โรคลมชัก"
เพราะผู้ป่วยโรนี้มีอาการชักอีกครั้งในระยะเวลาต่อไปอีก 2 ปี ได้ร้อยละ 70 - 80
ภาวะชักจากไข้สูง (Febrile seizure)
เป็นปัญหาที่พบบ่อยในเด็กเล็กก่อนวัยเรียน พบมากในช่วงอายุ 18-22 เดือน เด็กชายพบมากกว่าเด็กหญิงเล็กน้อย
สาเหตุ
ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุ แต่เชื่อว่ามีปัจจัยร่วมกันหลายชนิด ได้แก่ พันธุกรรม ภาวะที่สมองเด็กยังไม่สมบูรณ์เต็มที่ และมีไข้เป็นปัจจัยกระตุ้น
อาการและอาการแสดง
ไข้
ยังไม่มีข้อสรุปที่แน่นอนว่าระดับใดจึงท าให้เกิด febrile seizure แต่โดยทั่วไปเชื่อว่าระดับไข้จะสูงกว่าหรือเท่ากับ 38ºC Herlitz G.
ลักษณะการชัก
Simple Febrile Convulsion
เป็นแบบชักทั้งตัว (generalized tonic-clonic) หรือ
generalized tonic)
Complex Febrile Convulsion
เป็นแบบเฉพาะที่ (focal seizure)
ระยะเวลาของการชัก
Simple Febrile Convulsion
เกิดขึ้นไม่เกิน 15 นาที (มักไม่เกิน 5 นาที)
Complex Febrile Convulsion
เกิดนานกว่า 15 นาที
การชักซ้ำ
Simple Febrile Convulsion
ไม่มีการชักซ้ำภายใน 24 ชั่วโมง
Complex Febrile Convulsion
มีการชักซ้ำภายใน 24ชั่วโมง
อาการหลังชัก
Simple Febrile Convulsion
ไม่พบความผิดปกติทางระบบประสาท
Complex Febrile Convulsion
มีความผิดปกติทางระบบประสาท
การรักษา
ระงับอาการชักด้วยการให้ Diazepam ทาง vein or anus
ให้ซ้ำได้ทุก 6-8 ช.ม.
Paracetamol 10-20 mg/kg/dose ให้ซ้ำได้ทุก 4-6 ช.ม.
รักษาสาเหตุที่ทำให้เกิดไข้
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล-ชักจากไข้สูง
บิดามารดา มีข้อจำกัดในการเลี้ยงดูเด็ก เนื่องจากขาดความรู้
เสี่ยงต่อเซลล์สมองถูกทำลายจากการชักนาน
เสี่ยงต่อการได้รับอุุบัติเหตุ หรืออันตรายจากการชัก
การพยาบาลเด็กที่มีภาวะความดันในช่องกระโหลกศีรษะสูง
ภาวะน้ำคั่งในโพรงสมอง (Hydrocephalous)
เป็นภาวะที่มีน้ำไขสันหลังคั่งในกะโหลกศีรษะบริเวณVentricle
(โพรงสมอง) และชั้น subarachnoid
ในภาวะปกติจะมีน้ำไขสันหลังอยู่ประมาณ 50-150 cc/min และมีอัตรา
การสร้าง 0.35 cc/min or 500 cc/day
สาเหตุ
มีการสร้าง CSF มากกว่าปกติ ที่พบบ่อยคือเนื้องอกของ Choroid Plexus เพียงอย่างเดียว แต่มีการถ่ายเทหรือการไหลเวียนและดูดซึมปกติ
มีการอุดตันของทางเดินน้ำไขสันหลังระหว่างจุดที่ผลิตและจุดที่ดูดซึม เกิดจากผิดปกติแต่กำเนิด เนื้องอก การติดเชื้อ เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ทำให้การยึดติดกันนำไปสู่การอุดตัน
ความผิดปกติของการดูดซึมของน้ำไขสันหลังจากการอักเสบจาก Congenital Hypoplasia ของ Arachnoid Villi แต่กำเนิด หลังมีการติดเชื้อบริเวณ Arachnoid
ถ้ามีทางผ่านของน้ำระหว่าง Ventricle และ Spinal cord ความผิดปกติเรียก Communication หรือ Extraventricular Hydrocephalus
ถ้าทางผ่านของน้ำถูกกั้นความผิดปกติเรียกว่า Obstructive หรือ Intraventricular Hydrocephalus
อาการและอาการแสดง
มีอาการเมื่อมองลงล่างจะเห็นตาขาวมาก( Sun Set Eye หรือ Setting Sun Sign) ซึ่งปกติจะมองไม่เห็น กล้ามเนื้อแขนขากว้าง ซึม อาเจียน
ทารกและเด็กเล็ก ที่มีภาวะน้ำคั่งในกะโหลกศีรษะอาจจะเริ่มมีอาการภายใน 2-3เดือน เมื่อวัดรอบอกและรอบศีรษะ
3.เบื่ออาหาร เลี้ยงไม่โต สั่น ร้องเสียงแหลม เมื่อมีอาการมากขึ้น ดูดนมลำบาก ตัวผอม หัวโต มีความต้านทานโรคน้อย
การวินิจฉัย
ถ่ายภาพรังสีกะโหลกศีรษะจะเห็นการแยกของSuture และกระดูกกะโหลกศีรษะบาง
3.Transillumination จะเห็นการแยกของ Suture และกระดูกกะโหลก
ศีรษะบาง
เปรียบเทียบรอบศีรษะกับขนาดปกติของเด็กแต่ละวัย โดยการวัดรอบศีรษะจะเพิ่มรวดเร็ว
CT Scan หรือVentriculography จะเห็น Ventricle ขยายถ้าเป็นชนิด Non Communicating ใส่สีเข้าไปใน Ventricle จาก Anterior Fontanel จะไม่พบในน้ำไขสันหลังเมื่อเจาะหลัง
การรักษา
การรักษาขึ้นกับสาเหตุและขนาดศีรษะ
ถ้าศีรษะโตมากขึ้นเรื่อย ๆ ต้องผ่าตัดเอาส่วนที่อุดตัน
ออก เช่น เนื้องอก
ทำ Shunt ให้น้ำไขสันหลังจาก Ventricle
ไปดูดซึมที่ peritoneal เรียก V-P shunt
ถ้าศีรษะโตไม่มากนัก เกิดจากการมีเยื่อหุ้มสมอง
อักเสบจากแบคทีเรีย เจาะหลังใส่ยา ก็อาจให้ความดัน
ของน้ำไขสันหลังปกติ
คำแนะนำแก่บิดามารดาเมื่อเด็กมี Shunt
จัดท่านอนให้เด็กนอนศีรษะสูงเล็กน้อย 30 องศา ห้ามนอนศีรษะต่ำ
แนะนำเกี่ยวกับเรื่องอาหาร เช่น ให้รับประทานผักผลไม้เพื่อป้องกันท้องผูก
สังเกตบริเวณที่มี Pump ว่าบวมหรือไม่
ส่งเสริมพัฒนาการตามวัย พาเด็กมาตรวจตามนัดทุกครั้ง
หรือเมื่อมีอาการดังที่กล่าวแล้วในข้อที่ 1
แนะนำให้สังเกตอาการของความดันในกะโหลกศีรษะ เช่น อาเจียน กระสับกระส่าย กระหม่อมหน้าโป่งตึง ร้องเสียงแหลม ชักเกร็ง ไม่ดูดนม
การพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะความดันในกระโหลกศีรษะสูง
Hypothermia เป็นการทำให้อุณหภูมิร่างกายอยู่ระหว่าง 32-33 องศาเซลเซียส
ให้ผู้ป่วยได้รับยา Acetazolamine (diamox) ตามแผนการรักษาในกรณีที่มีความดันในกะโหลกศีรษะสูง
จำกัดน้ำโดยอาศัยหลักว่าถ้าน้ำภายในเซลล์ลดลงแล้วความดันภายในสมองก็จะลดตามไปด้วย
ผู้ป่วยที่ทำ Ventriculostomy เพื่อระบายน้ำไขสันหลัง ลดความดันในกะโหลกศีรษะและลดการเบียดของสมอง ป้องกันไม่ให้เกิด
การติดเชื้อ (secondary infection)
เพิ่มอัตราการหายใจให้มากกว่าปกติ (Hyperventilation) โดยให้ bag-mask ventilation 100% O2 ทำให้ CO2 ในเลือดลดลงกว่าเกณฑ์ปกติให้อยู่ระหว่าง 25-30 mmHg
ผู้ป่วยโรคสมองบวมน้ำ (Hydrocephalus) ก่อนผ่าตัดต้องเฝ้าระวังภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง ในเด็กเล็ก วัดเส้นรอบศีรษะทุกวันตรวจกะหม่อมหน้า รอยต่อกะโหลกศีรษะในเด็ก สังเกตอาการและอาการแสดงของภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง ภายหลังได้รับการผ่าตัด
ประเมินสัญญาณชีพและการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาททุก 1-2 ชั่วโมง
การพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะ CO2 คั่ง ซึ่งจะทำให้หลอดเลือดขยายส่งผลให้เกิดภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง โดยการส่งเสริม
ให้มีการระบายอากาศเพียงพอ
จัดท่านอนให้ศีรษะสูง 15-30 องศา
การตรวจระบบประสาทและสมองในเด็ก
การประเมินด้านร่างกาย
Brudzinski’s sign
Kernig’s sign
Babinski’s sign
Tendon reflex
Muscle tone
การประเมินระดับการรู้สติ ประเมินความผิดปกติของการรู้สติด้วย Glasgow coma scale
อาการสำคัญทางระบบประสาท (Neurological Signs)
อาการทางตา (Ocular Signs)
ปฏิกิริยาการเคลื่อนไหว (Motor Response)
ระดับความรู้สึกตัว (Level of Conscious)
การเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพ (Vital Signs)
สาเหตุของอาการชักที่พบบ่อยในเด็ก
เนื้องอกในกะโหลกศีรษะ
โรคบาดทะยัก
ภาวะผิดปกติทางไต เช่น Uremia
ภาวะไข้สูงในเด็กเล็ก
ภาวะผิดปกติทาง metabolism เช่น Hypocalcemia, Hypoglycemia
ความผิดปกติของสมองโดยกำเนิด เช่น Hydrocephalus
ภาวะเลือดออกในกะโหลกศีรษะ
โรคลมบ้าหมู/โรคลมชัก (Epilepsy)
ภาวะติดเชื้อที่กะโหลกศีรษะ เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ สมองอักเสบ
ชนิดและลักษณะเฉพาะของภาวะชัก
สามารถแบ่งได้เป็นการชักเฉพาะส่วน (focal seizure)
และการชักทั้งตัว (generalized seizure)
2.Generalized seizure คือการชักที่เกิดจากความผิดปกติ
ของคลื่นไฟฟ้าสมองพร้อมกันทั้ง 2 ด้าน
2.3 Myoclonic มีลักษณะกระตุกเป็นระยะเวลาสั้นๆ เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วคล้ายสะดุ้ง (sudden, brief muscle contraction)
2.4 Clonic มีลักษณะกระตุกเป็นจังหวะ
2.2 Absence ผู้ป่วยมีอาการเหม่อ ตาลอย อาการจะเกิดขึ้น
และสิ้นสุดอย่างรวดเร็ว
2.5 Tonic มีลักษณะกล้ามเนื้อเกร็งอย่างรุนแรง
2.6 Atonic มีลักษณะศูนย์เสียความตึงตัวของกล้ามเนื้อที่เกิดขึ้นทันที
2.1 Generalized tonic-clonic seizure ผู้ป่วยจะมีอาการหมดสติเกร็งทั้งตัวตามด้วยการกระตุกเป็นจังหวะ
3.Unclassified epileptic seizure เป็นการชักที่ไม่สามารถจัดกลุ่มได้เนื่องจากข้อมูลไม่พอเพียงหรือเนื่องจากการไม่สมบูรณ์ของสมอง
เช่นการชักชนิด subtle ใน neonatal seizure เป็นต้น
Partial seizure คือการชักที่เกิดจากความผิดปกติ
ของคลื่นไฟฟ้าสมองเฉพาะที่
1.2 Complex partial seizure ผู้ป่วยจะเสียการรู้ตัวขณะที่มีอาการชัก
1.1 Simple partial seizure ผู้ป่วยไม่เสียการรู้ตัวขณะที่ททีอาการชัก
นางสาวรุ่งธิดา วันจงคำ 621201151