Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาของระบบไหลเวียน - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยาของระบบไหลเวียน
Hematology
โลหิตวิทยา
Physical characteristics of blood
.
ความหนืด (Viscosity)
3-4 เมื่อเทียบกับน้ำ
อุณหภูมิ
37-38 องศาเซลเซียส
ความเป็นกรด-เบส
(pH) 7.35-7.45
องค์ประกอบของ NaCl (Salinity) 0.9 %
น้ำหนัก
8% ของ Body weight
ปริมาตร
เพศหญิง
5-6 ลิตร
เพศชาย
4-5 ลิตร
หน้าที่ของเลือด
การขนส่ง
(Transportation)
Gaseous
(ก๊าซ)
Waste product
(ของเสีย)
Nutrient
(สารอาหาร)
Hormone
(ฮอร์โมน)
การควบคุม
(Regulation)
Temperature
อุณหภูมิ
Water balance
น้ำในร่างกาย
pH
ความเป็นกรดด่างของร่างกาย
การป้องกัน
(Protection)
Blood loss
การเสียเลือด
Foreign body
สิ่งแปลกปลอม
Blood Components
เลือด (Blood)
เป็น
เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
(Connective tissue)
ที่มีลักษณะเป็น ของเหลวไหลเวียนอยู่ในหลอดเลือด
Corpuscle
or
Formed elements
Leukocytes
Erythrocytes
Platelets
Plasma
น้ำเลือด
คิดเป็นสัดส่วนประมาณ 50% ของเลือด
91 % น้ำ
7 % โปรตีนชนิดต่างๆ
เช่น Albumin Globumin และ Fibrinogens
2 %
เป็นส่วนของก๊าซที่ละลายอยู่ในน้าเลือด อิออนต่างๆ ฮอร์โมน และ สารอาหารชนิดอื่นๆ
Red Bone Marrow
Site of hematopoiesis : RBC formation
Location : Skull ,Ribs,Sternum,Vertebrae, End of long bones
Found in long bongs
Origin and development of blood cell
Stem cell
: เซลล์ตั้งต้น
Erythrocyte
or Red blood cell
รูปร่างเปลี่ยนได้มากโดยไม่ทำให้ ปริมาตรเปลี่ยน เช่น ขณะผ่านหลอดเลือดฝอย
ปริมาตรจะเพิ่มได้มากโดยแรงตึงผิวและ
พื้นที่ผิวเปลี่ยนเพียงเล็กน้อย
มีลักษณะเป็นถุง รูปร่างกลม ตรงกลางเว้าเข้าหากันทั้งสองด้าน
(biconcave)
ภายในเม็ดเลือด
ห่อหุ้มสารละลายต่างๆ
ซึ่งส่วนใหญ่คือ ฮีโมโกลบิน (hemoglobin) เอนไซม์ (enzyme) และพวกอิออน (ion)
หน้าที่
นำพา
Hemoglobin (Hb)
Hb มีหน้าที่ในการ
นำออกซิเจน
เพื่อนำไปยังเซลล์ต่างๆของร่างกาย
จากนั้น ก็จะมีการนำของเสียต่างๆ กลับมา เพื่อแลกเปลี่ยนเช่น CO2
ปกติ
Hb typing→ A2A
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเม็ดเลือดแดง
การเสียเลือด
การได้รับเลือด
ปริมาณออกซิเจนในเลือด
ฮอร์โมนต่างๆ : Androgen, Erythropoietin
Factor : B12, B6,Folic,Protein,Fe
เม็ดเลือดแดงมีอายุ 120 วัน
Leukocyte
or White blood cell
หน้าที่หลัก
คือ ป้องกันและทำลายสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกาย
มี
คุณสมบัติที่สำคัญ
คือ Diapedesis, Chemotaxis, Phagocytosis
Thrombocyte
or Platelets
Azurophilic granules
ติดสีม่วง หรือม่วงแดงกระจายอยู่ทั่วไปกลางเซลล์
ในคนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่นๆ มีต้นกำเนิดมาจาก Megakaryocyte
ไม่มีนิวเคลียส ส่วนใหญ่รูปร่างกลม แบนหรือ รูปไข่ ติดสีฟ้าอ่อน
ขนาดเล็กที่สุด 2-4 micron
ในสัตว์มีกระดูกสันหลังชนิดอื่น จะพบองค์ประกอบนี้เป็นเซลล์ที่เรียกว่า
Thrombocyte
หน้าที่สำคัญ
เกี่ยวกับ
การแข็งตัวของเลือด
ช่วยทำให้เลือดหยุดไหลหรือห้ามเลือดเมื่อเกิดบาดแผล
Hemostasis
กลไกการห้ามเลือด
หลอดเลือดหดตัว
(Vasoconstriction)
การเกาะกลุ่มของเกร็ดเลือด
(Platelet aggregation)
การแข็งตัวของเลือด
(Coagulation, clot)
Anemia
ภาวะโลหิตจาง
นิยาม
ภาวะที่เม็ดเลือดแดงในกระแสเลือดลดลงกว่าปกติ
WHO Criteria
Hb < 12 mg/dL ( Hct 36 %) in Female
– Hb < 13 mg/dL ( Hct 39 %) in Male
– Hb < 11 mg/dL ( Hct 33 %) in Pregnancy
Symptoms
อ่อนเพลีย
ซีด
เหนื่อย
ใจสั่น ใจเต้นผิดจังหวะ
หายใจตื้นเร็ว
แน่นอก
เวียนศีรษะ
ปลายมือปลายเท้าเย็น
ปวดศีรษะ
Investigation
Stool hemoglobin test
Peripheral blood smear
Complete blood count (CBC)
Iron level
Kidney function test
Bone marrow-biopsy
สาเหตุของ Anemia
Increased red cell destruction
or Hemolysis
ทำลายมาก
ภาวะโลหิตจางที่เกิดจากการแตกทำลายของเม็ดเลือดแดง
(Hemolytic anemia)
Intrinsic defec
t
Thalassemia
Etiology
Autosomal recessive genetic disorder of inadequate production of normal hemoglobin
Found in Mediterranean
ethnic groups
Clinical Manifestations
Asymptomatic → major retardation → life threatening
Splenomegaly,hepatomegaly
เป็นความ
ผิดปกติทางพันธุกรรมที่เกิดจากการขาดหายไปบางส่วนหรือลดการสร้างสาย globin
ซึ่งเป็นส่วนประกอบของฮีโมโกลบิน HbA (α2β2)
Types of thalassemia
Alpha thalassemis
Beta thalassemia
จำแนกลักษณะทางคลินิก
ชนิดรุนแรงมาก
และทำให้ทารกตายตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ได้แก่ Hemoglobin Bart’s hydrops fetalis
ชนิดที่ทาให้ผู้ป่วยซีดมาก
ต้องได้รับเลือดเป็นประจำ ผู้ป่วยมีอาการซีดเหลือง
ชนิดไม่รุนแรง หรือ HbH
Abnormal hemoglobin
เป็นโรค hemolytic anemia ชนิดไม่รุนแรง มักมีม้ามโตร่วมด้วยลักษณะเฉพาะคือ Rbc มี Basophilic
Hemoglobin E
เม็ดเลือดแดงอาจมีขนาดเล็กลงกว่าปกติเล็กน้อย
(Microcytosis) พบ Target cell ได้
ผู้ป่วยอาจไม่แสดงอาการผิดปกติและไม่มีเลือดจาง
เกิดจากกรดอะมิโนในตำแหน่งที่ 26 ของสาย β- globin ที่เป็น กรดกลูตามิก (Glutamic acid) ถูกแทนที่ด้วยไลซีน (lysine)
Hereditary Spherocytosis
ผิดปกติแบบ
autosomal dominant
ที่ผิดปกติที่ผนังของเซลล์เม็ดเลือดแดง
เกิดจากโปรตีนโครงสร้างของเยื่อหุ้มเซลล์ที่
เรียกวา่
ankyrin
G6PD deficiency
พร่องเอนไซม์ G6PD เป็นเอนไซม์ ป้องกันภาวะ oxidative stress
อาการทั่วไป
:
acute hemolytic anemia
มักเกิด จากผู้ป่วยได้รับยาบางชนิด ติดเชื้อ ลูกเหม็น
ความผิดปกติทางพันธุกรรมเกี่ยวกับ
โครโมโซม X-linked อาการเด่นในเพศชาย
ผู้ป่วยจะอ่อนเพลีย เหลือง ซีด ปัสสาวะมีสีเข้มดา
Hemolytic anemia resulting from
Trauma to Red cells
RBC แตกจากแรงภายนอก
Microangiopathic hemolytic anemia
(MAHA)
Extrinsic defect
Blood loss
เสียเลือด
Chronic
RBC ขนาดเล็กลงและการติดสีจางลง
ค่อยเป็นค่อยไปร่างกายปรับตัวได้
สารน้าในร่างกายปกติ
Acute
RBC ขนาดปกติและการติดสีปกติ
อันตรายถึงชีวิตถ้าไม่ได้รับการช่วยเหลือ
สารน้าในร่างกายลดลงอย่างรวดเร็ว
Decreased red cell production
or Hypoproliferation
สร้างน้อย
สาเหตุ
• Folate deficiency
ขาดโฟเลท
• Vitamin B 12 deficiency
ขาดวิตามินบี 12
• Fe deficiency
ขาดธาตุเหล็ก
• Aplastic anemia
• Infiltrative disease in bone marrow
• CKD
จากโรคไตวายเรื้อรัง
Macrocytic megaloblastic anemia
Deficiency of vitamin B12 and Folate
มีความผิดปกติเกิดขึ้นในไขกระดูก
vitamin B12 deficiency อาการ ทางประสาทร่วมด้วย
Vitamin B 12 deficiency anemia
Pernicious anemia is most common form of vitamin B12 deficiency megaloblastic anemia.
Considered to be an autoimmune disorder.
อาการตั้งแต่ช่องปาก Atrophic glossitis
Gastric mucosa ถูกแทนที่ด้วย globlet cell
Stomatitis
Neurologia abnormality
Iron deficiency anemia
อาการ
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดศีรษะ
ต่อมาซีด แสบลิ้น ลิ้นเลี่ยนแดง เหนื่อยง่าย กลืน
อาหารแล้วเจ็บ (
dysphagia
)
มุมปากเปื่อย (
angular stomatitis
) เล็บ
อ่อนแบนหรือช้อนขึ้น (
koilonychia ; spoon nail
)
Cause
Chronic blood loss
Parasitic infection
เช่น พยาธิปากขอ
แผลในกระเพาะอาหาร ริดสีดวงทวาร หรือเสียเลือดไปทางประจำเดือน
Low intake
ได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ
Aplastic anemia : ไขกระดูกฝ่อ
หมายถึง ภาวะที่ไขกระดูกไม่มีการแบ่งตัว (aplasia)
Hypocellular bone marrow, peripheralpancytopenia (anemia, leukopenia, thrombocytopenia), reticulocytopenia
Causes
: toxic exposure
Diagnosis
CBC
Bone marrow biopsy
Blood test
Polycytemia
ภาวะเม็ดเลือดแดงมาก
Relative polycythemia
เนื่องจากมี
ปริมาณพลาสมาลดลง
ทำให้ความเข้มข้นของเม็ด
เลือดแดงเพิ่มมากขึ้น เช่น Burn , Dehydration , Stress
Absolute polycythemia
ปริมาณ
เม็ดเลือดแดงเพิ่มขึ้นอย่างแท้จริง
จาก Hypoxemia /Hypoxia, Chronic lung disease, ความผิดปกติของการจับออกซิเจนแน่นเกินไปของฮีโมโกลบิน, High altitude หรือ ผิดปกติที่ไต สร้าง erythropoietin มากขึ้น
ลักษณะทางคลินิก
เลือดหนืด
เนื้อเยื่อขาดออกซิเจน กระทบต่อสมองและหัวใจ มีอาการ
cyanosis หอบเหนื่อยได้ง่าย เป็น thrombosis ง่าย
Purpura
การเกิดจ้ำเลือดบนผิวหนัง
คำจำกัดความ
Hemorrhage (bleeding) into surface of skin
Area of skin with purpura is greater than 3 mm in diameter
Appearance of an individual area of purpura varies with duration of lesions
Purpura
: red → becomes darker→ purple→ brown-yellow→ fades
ITP
Immunologic thrombocytopenic purpura
Pathogenesis
Viral infection
immune complexes on the platelet surface
Cause thrombocytopenia
Destruction and removal by the reticuloendothelial system
Approach to bleeding
Platelet disorder
เลือดออกง่ายและเป็นเวลานานๆเช่น ที่ กระเพาะอาหาร ลำไส้ ปาก จมูก
ตามผิวหนังจะพบจุด เลือดออก (Petechiae) หรือ จ้ำเลือด (ecohymosis)
แบ่งเป็น
Quantitative disorders
Qualitative disorders
Thrombocytosis
มัก
ไม่ค่อยมีอาการแสดงให้เห็น
แต่อาจ
ก่อให้เกิด Thrombosis ง่ายขึ้น
หรือเลือดออกได้เอง
สาเหตุ
>> ความเครียด การได้รับบาดเจ็บ การติดเชื้อ ผ่าตัด ม้าม มะเร็ง
ภาวะเกล็ดเลือดมาก
โดยมีจานวนมากกว่า 400,000 เซลล์ ต่อไมโครลิตร
Coagulopathy
DIC
: ภาวะลิ่มเลือดกระจายทั่วไปในหลอดเลือด
*
Hyperfibrinolysis
: enhanced fibrinolytic activity
Coagulation factor
: Hemophilia
Vitamin K deficiency
Vascular defect
สาเหตุ
ภาวะภูมิแพ้
เช่น chronic allergic vascular purpura
โรคทางพันธุกรรม
ที่มีความผิดปกติของหลอดเลือดเองตั้งแต่กำเนิด
ภาวะหลอดเลือดเปราะ
จากการติดเชื้อ สารเคมี สารพิษ ภาวะทุพโภชนา ได้ยาสเตียรอยด์(steroid)
ขาดวิตามิน ซี
Arrhythmia
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
หัวใจเต้นผิดจังหวะ
หัวใจเต้นเร็ว มากกว่า 100 ครั้งต่อนาที
Atrial flutter
Ventricular tachycardia
Atrial fibrillation
Ventricular fibrillation
Supraventricular tachycardia
Sinus tachycardia
หัวใจเต้นช้า น้อยกว่า 60 ครั้งต่อนาที
Sinus bradycardia
Atrioventricular block
การบีบตัวหัวใจผิดปกติ
Tachycardia
Regular
Irregular
หัวใจเต้นเร็ว มากกว่า 100 ครั้ง ต่อนาที
Bradycardia
หัวใจเต้นช้า น้อยกว่า 60 ครั้งต่อนาที
Regular
Irregular
วิธีที่ง่ายที่สุดคือ การคลำชีพจร
Arterial pulse
Points
Rate
Irregular rhythm นับครบ 1 นาที ร่วมกับฟัง heart
HR > PR : pulse deficit
Regular rhythm :นับ 15 วินาที x 4
Bradycardia, tachycardia
Normal 60-100/min
Rhythm
Regular irregular rhythm : Bigeminy PVC, AV block
•Irregularly irregular : AF, multifocal premature beat
Respiratory related : Sinus arrhythmia
Irregular pattern
Regular or irregular
Amplitude
0 คลา ไม่ได้เลย
1 เบามาก
2 เบา
3 เล็กน้อย
4 แรงปกติ
Contour :
pulse wave
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างหัวใจ
ความผิดปกติแต่กำเนิด
เช่น ผนังกั้นห้องหัวใจรั่ว
ความผิดปกติของกล้ามเนื้อหัวใจ
Cardiac hypertrophy
เป็นภาวะซึ่งหัวใจห้องใด ห้องหนึ่งหรือมากกว่าหนึ่ง ห้องมีมวลมากกว่าปกติ
จำนวนเซลล์อาจคงที่หรือลดลง
ความผิดปกติของลิ้นหัวใจ
โรคลิ้นหัวใจตีบ (stenosis)
โรคลิ้นหัวใจฝ่อ (atresia)
โรคลิ้นหัวใจเสื่อมแบบเลือดไหลวนกลับ (regurgitation)
ความผิดปกติของเยื้อหุ้มหัวใจ
ภาวะที่มีของเหลวปริมาณมากอยู๋ในช่องเยื้อหุ้มหัวใจทำให้เพิ่มแรงดันในถุงเยื้อหุ้มหัวใจ
สาเหตุ
: มะเร็งและวัณโรค
เช่น เยื่อหุ้มหัวใจหนาบีบรัดหัวใจหรือภาวะบีบรัดหัวใจ
(Cardiac tampoonade)
ความดันโลหิตสูง
Office BP
ถ้ามีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะควรใช้ manual auscultatory method
ควรเลือกขนาด cuff ให้เหมาะสม
และอยู่ในระดับเดียวกับหัวใจ
ในการตรวจวัดความดันครั้งแรก ต้องวัดทั้งสองข้าง และตรวจวัดทั้งท่านั่งและท่ายืน นาน 1,3 นาที
วัดความดันอย่างน้อย 3 ครั้ง ห่างกัน 1-2 นาที ถ้าวัดแล้ว สองครั้งแรกมี ค่าต่างกันมากกว่า 10 mmHg ใช้ค่าเฉลี่ยสองครั้งหลัง
บันทึกชีพจร
และคลำเพื่อแยกหัวใจเต้นผิดจังหวะ
ผู้ป่วยควรนั่งในท่าที่สบายและสภาพแวดล้อมที่เงียบนาน อย่างน้อย 5 นาทีก่อนวัดความดัน
การปรับพฤติกรรม
• จำกัดเกลือ น้อยกว่า 5 กรัมต่อวัน
• จำกัดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• เพิ่มการรับประทานอาหารผัก ผลไม้ ปลา ถั่วและน้ำมันที่เป็น unsaturation fatty acids
• ลดการรับประทานเนื้อแดง
• ควบคุมน้้ำหนักไม่ให้ BMI มากกว่า 30 kg/ m2
• รอบเอว ไม่เกิน 102 cm เพศชาย , ไม่เกิน 88 cm เพศหญิง
• ออกกาลังกายอย่างน้อยวันละ 30 นาที 5-7วันต่อสัปดาห์
• งดบุหรี่
Causes
Increased Blood volume
Genetic Disorders
Abnormal Arteries
Excess Salt
Stressful Life
คือ
สภาวะผิดปกติที่บุคคลมีระดับ ความดันโลหิตสูงขึ้นกว่าระดับปกติของคนส่วนใหญ่ และถือว่าเป็นสภาวะที่ต้องควบคุม