Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การตรวจร่างกายบริเวณช่องท้อง (Abdomen), นางสาวสุพัฒตรา ช้างเถื่อน เลขที่…
การตรวจร่างกายบริเวณช่องท้อง (Abdomen)
การตรวจช่องท้องแบบแบ่งเป็น 4 ส่วน
Right upper quadrant (RUQ) คือ ส่วนบนขวา มีอวัยวะที่สำคัญคือ ตับ ถุงน้ำดี ลำไส้ส่วนต้น (duodenum) ส่วนหัวของ ตับอ่อน ไตขวา และ hapatic flexure ของ colon
Right lower quadrant (RLQ) คือ ส่วนล่างขวา มีอวัยวะที่สำคัญคือ กระเปาะลำไส้ใหญ่(cecum) ลำไส้เล็กส่วนปลาย(terminal iteum) ไส้ติ่ง(appendix) และรังไข่กับปีกมดลูกในผู้หญิง
Left upper quadrant (LUQ) คือ ส่วนบนซ้าย มีอวัยที่สำคัญคือ กระเพาะอาหาร ม้าม ไตซ้าย ตับอ่อน ส่วน body และ tail,splenic flexure ของ colon
Left lower quadrant (LLQ) คือ ส่วนล่างซ้าย มีอวัยวะที่สำคัญคือ sidmoid colon และรังไข่กับปีกมดลูกในผู้หญิง
การตรวจช่องท้องแบบแบ่งเป็น 9 ส่วน
Right hypochondrium คือส่วนใต้ชายโครงขวา
มีอวัยวะที่สำคัญคือ ตับ ( ชึ่งรวมถึงถุงน้ำดี และท่อน้ำดี
Epigastrium คือส่วนลิ้นปี่ หรือส่วนยอดอก
มีอวัยวะที่สำคัญคือ ตับ กระเพาะอาหาร ลำไส้ส่วนต้น (duodenum) และบางส่วนของตับอ่อน
Left hypochondrium คือส่วนใต้ชายโครงซ้าย
มีอวัยวะที่สำคัญคือ กระเพาะอาหาร ม้าม และลำไส้ใหญ่ส่วนบนมุมซ้าย
Right lumbar region มีส่วนเอวขวา
มีอวัยวะที่สำคัญคือ ลำไส้ใหญ่ขวา และลำไส้เล็ก
Umbilical region คือส่วนสะดือ
มีอวัยวะที่สำคัญคือ ลำไส้ใหญ่ส่วนกลางและลำไส้เล็ก
Left lumbar region คือส่วนเอวซ้าย
มีอวัยวะที่สำคัญคือ ลำไส้ใหญ่ซ้าย และลำไส้เล็ก
Right iliac fossa คือส่วนท้องน้อยขวา
มีอวัยวะที่สำคัญคือ กระเปาะลำไส้ใหญ่( caecum ) ไส้ติ่ง (appendix ) และลำไส้เล็กส่วนปลาย (terminal ileum )
Suprapubic region คือท้องน้อยส่วนกลางมีอวัยวะที่สำคัญคือ กระเพาะปัสสาวะ ลำไส้ใหญ่ส่วนทวารหนัก และลำไส้เล็ก
Left iliac fossa คือท้องน้อยซ้าย
มีอวัยวะที่สำคัญคือ ลำไส้ใหญ่ซ้าย และลำไส้เล็ก
การตรวจด้วย การดู
สังเกตจากรูปร่าง ลักษณะของท้อง ผิวหน้าท้อง จ้ำเลือด รอยแผล
ภาวะปกติ
ท้องจะสมมาตรกัน ไม่มีรอยจ้ำเลือดใดๆ อาจพบแพทย์เป็นและลายที่ผนังหน้าท้องในผู้ที่เคยผ่าตัดหรือตั้งครรภ์
ภาวะผิดปกติ
ท้องไม่สมมาตรกัน ท้องโตกว่าปกติ อาจเกิดได่จาก น้ำ ลม หรือพบก้อนเนื้อในช่องท้อง หรือบริเวณหน้าท้องมีแผลอักเสบติดเชื้อ
ลักษณะหน้าท้อง
Flat = ท้องแบนราบ ท้องอยู่ในระดับเดียวกันตั้งแต่หน้าอกจนถึงเหนือหัวหน่าว
Scaphoid = ท้องแฟบ หน้าท้องจะว้าวลงเมื่อมองจากขอบของกระดูกซี่โครงจนถึงหัวหน่าว
Distended = ท้องโป่งมาก พบในผู้รับบริการที่อ้วนมากหรือมีน้ำคั่งในช่องท้อง
การตรวจด้วย การฟัง
ฟังเสียงในช่องท้อง โดยใช้ Stethoscope ด้าน bell ฟังแต่ละครั้ง ควรฟังให้ทั่วทั้ง 4 Quadrants และฟังอย่างน้อย 3 นาที
ภาวะผิดปกติ
ถ้าได้ยินเสียงการเคลื่อนไหวของลำไส้มากกว่า 12ครั้ง/นาที เรียกว่า hyperactive หรือภาวะท้องเสีย
ถ้าได้ยินเสียงการเคลื่อนไหวของลำไส้น้อยกว่า 6 ครั้ง/นาที เรียกว่า hypoactive หรือภาวะท้องผูก
เสียงฟู่ (Bruit) เป็นเสียงที่ผิดปกติ ที่เกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือดแดง
คนปกติ จะได้ยินเสียงการเคลื่อนไหวของลำไส้ (Bowel sound) ได้ชัดเจนได้ที่บริเวณท้องด้านล่างขวา Right lower quadrant (RLQ)
เสียงดัง ก๊อก ก๊อก เหมือนเทน้ำออกจากขวด อยู่ที่ 6-12 ครั้ง/นาที
การตรวจด้วย การเคาะเพื่อตรวจหาสารน้ำในช่องท้อง
การตรวจการเปลี่ยนที่ของเสียงเคาะทึบ (Shifting dullness) สารน้ำจะเปลี่ยนที่ไปอยู่ส่วนที่ต่ำสุดเสมอตามแรงโน้มถ่วง
ภาวะปกติ จะเคาะได้ยินเสียงโปร่ง
ภาวะผิดปกติ ถ้ามีน้ำในช่องท้องจะได้ยินเสียงทึบ
การตรวจการสั่นสะเทือนของสารน้ำ (Fluid thrill) สารน้ำในช่องท้องจะเป็นตัวนำให้เกิดแรงสั่นสะเทือน
ภาวะผิดปกติ ถ้ามีน้ำในช่องท้องผู้ตรวจจะรู้สึกถึงแรงสั่นสะเทือนที่ฝ่ามือ
ภาวะปกติ ผู้ตรวจจะไม่รับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือนที่ฝ่ามือ
การตรวจอาการแสดงแสดงแบบหลุมบ่อ (Puddle sign)
เป็นการตรวจหาสารน้ำในช่องท้อง โดยเฉพาะที่จำนวนน้อย เช่น 200 มล
.ซึ่งไม่นิยมใช้เนื่องจากเป็นท่าที่ไม่สะดวกสำหรับผู้ป่วย
การตรวจด้วย การเคาะตับ
เคาะในแนวเส้นกลาง MCL.เริ่มจากหน้าท้องด้านล่างต่ำกว่าสะดือ จะมีเสียงโปร่ง ถ้าเคาะขึ้นบนขอบล่างของตับจะได้ยินเสียงทึบ และถ้าเคาะบริเวรหน้าอก จะมีเสียงโปร่ง
เพื่อหาขนาดของตับ
ขนาดของตับปกติ
6-12 ซม.แนว Midclavicular line
4-8 ซม. แนว Midsternal line
การตรวจด้วย การคลำ
การคลำเบาๆหรือติ้นๆ (Light palpation) โดยใช้ปลายนิ้วมือวางชิดกันกดค่อยๆตามบริเวณต่างๆของหน้าท้อง และสังเกตสีหน้าผู้ป่วย
Tenderness กดเจ็บเฉพาะที่
กดเจ็บทั่วไปในช่องท้อง เรียกว่า Generalized tenderness
Rebound tenderness รู้สึกเจ็บเมื่อผู้ตรวจกดลึกๆ และปล่อยเร็ว แสดงว่ามีการอักเสบของเยื่อบุช่องท้อง
Rigidity เป็นการแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อหน้าท้องตอลดเวลาเมื่อถูกกด
Murphy's sign ตรวจในรายที่สงสัยว่าถุงน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน
การคลำลึกๆ หรือการคลำโดยใช้สองมือ (Deep/bimanual Palpation) ใช้ตรวจอวัยวะที่โตกว่าและคลำหาก้อนเนื้อในช่องท้อง
การคลำตับ
ใช้มือซ้ายรองรับทางด้านหลังผู้ป่วย มือขวาวางราบบนผนังหน้าท้อง ปลายนิ้วชี้ไปทางศีรษะผู้ป่วย
การคลำโดยวิธีเกี่ยว (Hooking technique)
ผู้ตรวจยืนทางขวาและหันหน้าไปทางปลายท้องของผู้ป่วย ใช้นิ้วกดบริเวณใต้ชายโครงขวา แล้วดึงเข้าหาชายโครง ขณะผู้ป่วยหายใจเข้าลึกๆ
การคลำม้าม
ใช้มือซ้ายดันจากด้านหลังของผู้ป่วยในระดับชายโครงซ้าย มือขวาวางบนหน้าท้อง ให้นิ้วตั้งฉากกับชายโครงซ้าย เริ่มคลไที่หน้าท้องด้านล่างซ้าย
จะคลำพบม้ามได้เมื่อม้ามโตกว่าปกติอย่างน้อย 3 เท่า พบในผู้ป่วย Polycythemia
นางสาวสุพัฒตรา ช้างเถื่อน เลขที่ 72 2B 63123301156