Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CHƯƠNG 2 TIẾN TRÌNH PHÁT TRIỂN VHVN - Coggle Diagram
CHƯƠNG 2
TIẾN TRÌNH PHÁT TRIỂN VHVN
THỜI TIỀN VÀ SƠ SỬ
Thời tiền sử
Khái quát
thời kì hình thành các yếu tố văn hóa bản địa của các nền văn hóa
Thời kỳ đại đá
giai đoạn có vai trò quyết định cho việc hình thành, định vị sự phát triển về sau của nền văn hóa Việt Nam
Điều kiện TN
Khi hậu gió mùa, nhiệt ẩm, mưa nhiều
đa dạng địa hình, cảnh quan, tính đa dạng sinh học cao
nền nông nghiệp lúa nước
bài vật giáo - tín ngưỡng thờ thần
nền VH phương Đông
VH Núi Đọ
cách khoảng 30 vạn năm
gđ sơ kỳ thời đại đá cũ
mở đầu giai đoạn tiền sử ở VN
công cụ đá thô sơ
VH Sơn Vi
cách 20000 - 11000 năm
thuộc hậu kỳ đồ đá cũ đầu thời đại đồ đá giữa
Không gian cư trú
hang động
vùng gò đồi tủng du Bắc Bộ. Bắc Trung Bộ
phương thức kiếm sống
hái lượm và săn bắt
hái lượm trội hơn
phương thức phổ rộng (tìm thức ăn mỗi thứ một ít)
hệ sinh thái phổ tạp
nền VH thực vật
VH Hòa Bình - Bắc Sơn
cách 18000 - 7000 năm
Hòa Bình thuộc cuối thời đại đồ đá giữa
Bắc Sơn thuộc sơ kì thời đại đá mới
sản xuất công cụ (đẹp hơn, tiện lợi hơn)
kĩ thuật ghè đẽo
kĩ thuật mài
Phương thức kiếm sống
hái lượm và săn bắt
thuần dưỡng cây trồng vật nuôi
chủ động nguồn thức ăn cho cuộc sống của mình
nền kinh tế sản xuất
Thời sơ sử
Cách trên 4000 năm
VH Đông Sơn
Ở vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ (lưu vực Sông Hồng)
thời kỳ đại đồng thau và đại sắt sớm (2000 - 700 năm TCN)
nền VH Nông nghiệp - xóm làng
4 giai đoạn
VH Phùng Nguyên - Đồng đậu - Gò mun - Đông sơn
Chủ nhân VH
Người Tiền Việt
ngôn ngữ Tiền Việt - Mường
Công cụ sản xuất
Bằng đá (cao hơn)
cưa đá, tiện đá,...
trang sức
hợp kim đông thau
Kinh tế
Cơ cấu kinh tế đa ngành
trồng lúa, rau đậu,...; chăn nuôi, săn bắt hái lượm; làm gốm; chế tác đồ trang sức; làm đồng, rèn, đúc sắt; nghề mộc
xã hội
Nhà nước Văn Lang
KT canh tác
xd hệ thống thủy lợi
Kiến trúc
nhà sàn
thành Cổ Loa
ăn uống
tính cộng đồng
cơm cá, cơm canh
VH mặc
phụ nữ mặc váy; nam đóng khố
Phương tiện đi lại
đóng thuyền
lối sống cộng đồng
nghi lễ và tín ngưỡng
tín ngưỡng phồn thực
TN sùng bái tự nhiên
thờ những người có công với cộng đồng
nghi lễ nông nghiệp
Phong tục
Hôn nhân: tục lấy gói đất và gói muối, tục ném bùn, ném đất
tục chôn theo người chết đồ tùy táng
NT tạo hình: vẽ, khắc vẽ lên đồ gốm, nhà trống, cơ thể mình, tạc tượng
NT âm nhạc
Sinh hoạt VH
sử thi
thần thoại
VH Sa Huỳnh
ở miền Trung từ các tỉnh thuộc đb miền Trung đến miền ĐNB
đỉnh cao của văn hóa thời đại kim khí có quá trình phát triển liên tục từ sơ kì thời đại đồng thau đến sơ kì thời đại sắt
chôn người chết trong mộ chum (đặc trưng VH)
. Kĩ thuật làm đồ gốm và kĩ thuật đồng của người Sa Huỳnh đạt đến trình độ cao.
VH Đồng Nai
ở vùng trung du Đông Nam Bộ
có niên đại từ sơ kì thời đại đồng thau đến sơ kì thời đại sắt
có quá trình phát triển liên tục từ văn hóa Cầu Sắt - Bến Đò, đến văn hóa Cầu Vạn - Cù lao Rùa - Dốc chùa và tiếp tục đến vài thế kỉ trước công nguyên
một trong những cội nguồn hình thành văn hóa óc Eo ở vùng Đông và Tây Nam Bộ.
THỜI KỲ BẮC THUỘC
Khái quát
VHVN đứng trước thảm họa
Tình hình phát triển VH
Tiếp thu một số thành tựu kỹ thuật của người Hán
Tiếp thu một số thành tựu kỹ thuật của người Hán
trong công cuộc chế ngự thiên nhiên
tiếp nhận có đổi mới
Ngôn ngữ
bảo tồn, phát triển và nâng cao tiếng Việt
vay mượn ngôn từ Hán - từ Hán Việt
chữ Nôm
tư tương, tôn giáo
đạo phật
nho giáo
đạo giáo
phong tục, lễ giáo và sinh hoạt văn hóa truyền thống
diễn xướng thi và thờ cúng các anh hùng huyền thoại và anh hùng lịch sử
Về sinh hoạt lễ hội
thời gian: mùa xuân, mùa thu
Hội chùa xuất hiện
, lễ hội Triều Khúc
duy trì những phong tục tập quán vốn có của mình
tiếp thu một số phong tục tập quán theo lịch
TỪ TK X ĐẾN NỬA CUỐI TK XVIII
Khái quát
Chiến thắng Bạch Đằng năm 938, đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại của lịch sử văn hóa Việt Nam:
mở ra một kỷ nguyên phục hưng và phát triển rực rỡ của văn hóa Đại Việt
Sự phát triển VH
Tôn giáo tư tưởng
phật giáo
Nho giáo
Sự phát triển của các bộ môn khoa học
văn học
sử học và địa lí học
Về khoa học và nghệ thuật quân sự
thiên văn, lịch pháp
toán học, y học
luật pháp
nghệ thuật
THỜI CÁC VUA NGUYỄN
Bối cảnh
giai đoạn chế độ phong kiến trung ương tập quyền khá thịnh đạt chuyển sang suy yếu.
xung đột giữa các phe phái phong kiến
Giai cấp phong kiến mất dần
tình hình VH
tư tưởng, tôn giáo
nho giáo
phật giáo, đạo giáo
thiên chúa giáo
chữ viết
chữ quốc ngữ ra đời
văn học
nền văn Nôm
thể hiện nỗi thống khổ của người lao động
vạch trần bộ mặt xấu xa của giai cấp phong kiến
nền văn học chữ Hán
VH dân gian
Tục ngữ, ca dao, chuyện tiếu lâm, chuyện châm biếm,…
Nghệ thuật và sinh hoạt văn hóa dân gian
sinh hoạt văn hóa dân gian
Các hình thức sinh hoạt văn hóa cổ truyền vốn có từ các thời kỳ trước như múa rối nước, tuồng, chèo, đánh đu, đấu võ,... được bảo lưu và kế thừa
xuất hiện thêm các hình thức mới như múa đèn, ảo thuật,...
kiến trúc
nghệ thuật kiến trúc cổ truyền phát triển mạnh mẽ
các thành phần kiến trúc được chạm trổ rất công phu
Về nghệ thuật chạm khắc
khá điêu luyện nhưng không tỷ mỷ
Loại hình chạm đa dạng
mang đậm chất dân gian Việt
Y học dân tộc
Lê Hữu Trác (Hải Thượng Lãn ông) là người thầy thuốc nổi tiếng nhất
THỜI CẬN HIỆN ĐẠI
cuối tk xix - tháng 8/1945
bối cảnh
nền sản xuất tư bản chủ nghĩa được nảy sinh
Việt Nam trở thành thuộc địa của thực dân Pháp
sự tiếp xúc giữa văn hóa truyền thống với văn hóa phương Tây
sự phát triển VH
Lĩnh vực văn tự, ngôn ngữ
chữ quốc ngữ được sd rộng rãi
tiếng Việt được bổ sung nhiều từ mới được vay mượn từ tiếng Pháp
Mở trường học và các viện nghiên cứu:
Sự ra đời của báo chí và nhà xuất bản
Qua báo chí tầng lớp trí thức mới như học sinh, sinh viên,... đã nói lên tiếng nói của chính mình đối với các chính sách thuộc địa của thực dân Pháp.
sự xuất hiện các sách báo truyền bá tư tưởng yêu nước, tư tưởng dân chủ
Sự thành lập nền quốc văn mới và sự phát triển của nền văn học yêu nước
Sự xuất hiện trào lưu văn học lãng mạn và "thơ mới"
tiểu thuyết hiện đại
Nghệ thuật hội họa
tranh dầu, tranh bột màu với bút pháp tả thực
tiếp thu đầy đủ tinh thần khoa học của phương pháp nghệ thuật mới
lĩnh vực khoa học khác
Nghệ thuật nhiếp ảnh, điện ảnh, kịch nói, thư viện, câu lạc bộ nhà hát xuất hiện
sau T8/1945
bối cảnh
Lịch sử 30 năm chống xâm lược.
Sự thay đổi toàn diện xã hội Việt Nam
Sự lãnh đạo toàn diện của Đảng trên phương diện văn hóa
đặc điểm chính VHVN
Sự phát triển của một nền văn học nghệ thuật chuyên nghiệp
Sự phát triển mạnh mẽ của văn học
Kế thừa và nâng cao các giá trị văn hóa truyền thống
Mở rộng giao lưu văn hóa với các nền văn hóa khác