Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

สูติศาสตรหัตถการ, image, image, image, image, image, อ้างอิง ศิริวรรณ…

- - - - Simpson forceps เป็นคีมที่มี shank ขนานกัน (Parallel) มี Cephalic curve โค้งน้อย เหมาะสําหรับศีรษะทารก ที่มีลักษณะยาว ใช้ได้ดีกับทารกที่มี Molding มากๆ หรือมี caput succedaneum นิยมใช้กับ low หรือ outlet forceps นั่นคือ ระดับศีรษะทารกอยู่ต่ํากว่า Ischial spine
      - Ellliot forceps เป็นคีมที่มี shank ซ้อนกัน (overlapping) มี cephalic curve สั้นและโค้งมาก เหมาะกับศีรษะ ทารกที่มีลักษณะกลม คีมที่นิยมใช้ได้แก่ Elliot Forceps,Bailye- Wiliamson forceps, Tucker-Mclane forceps นิยมใช้ในทารกที่ อยู่ในท่า Occipito-position (OPP)
    - - Barton forceps เป็นคีมที่ใช้ในการช่วยคลอดในทารกที่ศีรษะอยู่ในท่า transverse ใบคีมหน้ามีข้อพับเคลื่อนไหว ได้ เป็นโค้ง 90 องศา ใบคีมหลังมีโค้ง cephalic ลึกและใบคีมติดกับก้านข้างๆ เป็นมุม 50 องศา ใช้ในการดึงและหมุน
      - Piper forcepsเป็นคีมที่ใช้ในการช่วยคลอดดึงศีรษะทารกท่าก้นจะมี shank ยาว
  - - - ระยะที่ 2 ของการคลอดยาวนาน (Prolonged second stage of labor)
      - ไม่มีการก้าวหน้าของการคลอดในระยะที่ 2 (Failure of progress in second stage of labor) โดยไม่มีการ
        เปลี่ยนแปลงใดๆ ภายหลังที่ปากมดลูกเปิดหมดแล้ว
      - มารดาไม่ให้ความร่วมมือในการคลอด (Lack of cooperation of mother) เช่น ได้รับยาระงับปวด มากเกินไป ทําให้ไม่สามารถเบ่งได้อย่างมีประสิทธิภาพ
      - การหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี แก้โดยการให้ oxytocin
      - มารดามีข้อห้ามในการเบ่ง หรือโรคแทรกซ้อนอื่นๆ เช่น โรคหัวใจ โลหิตจาง PIH ระดับรุนแรง
      - อ่อนเพลีย ไม่มีแรงเบ่ง ขาดน้ํา
      - การคลอดท่าก้น ใช้คีมช่วยคลอดศีรษะ (aftercoming head)
    - - Fetal distress
      - การหมุนของศีรษะทารกในครรภ์ผิดปกติ เช่น Occiput posterior
      - คลอดท่าก้นที่มีการคลอดศีรษะติดขัดช่วยคลอดตามปกติไม่สำเร็จหรือทำยาก
      - การหมุนของศีรษะผิดปกติ (Arrest of rotation of head)
  - - - การฉีกขาดของช่องทางคลอด ตั้งแต่ตัวมดลูก ปากมดลูก ช่องคลอด ฝีเย็บ อาจจะฉีดขาดเรื่อยมาจนถึงทวารหนัก
        และ ถ้าไม่ได้รับการซ่อมแซมหรือซ่อมแซมไม่ถูกต้อง จะเกิด fistula ตามมาได้
      - การหย่อนของกล้ามเนื้อ เอ็นยึด จากการดึงคีมอย่างแรง และการเย็บซ่อมแซมไม่ถูกต้อง มีผลให้เกิดอันตรายต่อกล้ามเนื้อ pelvic floor ทำให้มดลูกหย่อน
      - มีการแยกของกระดูกหัวเหน่าทำให้ปวดหัวเหน่า/ปวดหลัง เป็นมากอาจเดินไม่ได้
      - อันตรายต่อกระเพาะปัสสาวะ ท่อปัสสาวะ ทําให้ปัสสาวะไม่ออก มีปัสสาวะคั่งในกระเพาะปัสสาวะและเกิดการ
        ติดเชื้อ กลั้นปัสสาวะไม่ได้ หรือกระเพาะปัสสาวะหย่อน
      - อันตรายต่อทวารหนัก
      - ตกเลือดหลังคลอด จากการฉีกขาดของช่องทางคลอดหรือจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดี
      - การติดเชื้อ โดยเฉพาะในรายที่มีการฉีกขาดของช่องทางคลอดมากหรือตกเลือดหลังคลอด
    - - อันตรายต่อกะโหลกศีรษะทารก อาจทําให้กะโหลกศีรษะแตก เลือดออกในชั้นเยื่อหุ้มกะโหลกศีรษะทารก
        (cephalhematoma)
      - อันตรายต่อเส้นประสาท facial nerve เกิด facial palsy ทําให้ปากเบี้ยว หนังตาปิดไม่สนิท
      - อันตรายต่อสมองทารก เช่น มีเลือดออกในสมอง (intracranial hemorrhage) เลือดออกใต้เยื่อบุตา
        (subconjunctiva hemorrhage) ภาวะ cerebral palsy หรือสติปัญญาไม่ดี เป็นต้น
      - หูหนวก เกิดบาดแผลหรือเลือดออกในอวัยวะเกี่ยวกับการได้ยิน
      - กระบอกตาถูกบีบทําให้มี retrobulbar hematoma ตาเหล่ หนังตาตก
      - บาดเจ็บต่อผิวหนัง เช่นรอยช้ํา หรือแผลจากการทําคลอดด้วยคีม (forceps mask) ในรายที่คลอดยากหรือความ
        ผิดพลาด ในการใช้คีม
  - - - การเตรียมมารดา
        
        ด้านร่างกาย
        
        จัดท่า Lithotomy
        
        สวนปัสสาวะทิ้ง
        
        Scrub vulva
        
        การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        ตรวจการหายใจ ความดันโลหิต อุณหภูมิ ทุก 4 ชั่วโมง
        
        ด้านจิตใจ
        
        บอกและอธิบายให้ทราบถึงทำการ Forceps Extraction
        
        อธิบายการปฏิบัติตัวขณะแพทย์ช่วยทำคลอดและให้กำลังใจ
      - ประเมิน Fetal Heart Sound ปกติอยู่ที่ 120 - 160 bpm
        
        ระยะมดลูกเปืดช้า ให้ประเมิน FHS ทุก 1 ชั่วโมง
        
        ระยะมดลูกเปิดเร็ว ให้ประเมิน FHS ทุก 30 นาที
      - ประเมินสีน้ำคร่ำ โดยหากพบมีน้ำคร่ำสีเขียวข้น ให้เฝ้าระวังภาวะ Fetal Distress
      - เตรียมเครื่องมือ
        
        ชุดทำคลอด
        
        Forceps
      - อุปกรณ์การช่วยฟื้นชีวิตทารกแรกเกิด และประสานกุมารแพทย์ในกรณีที่ fetal distress
      - ประเมินความก้าวหน้าหารคลอด
    - - ด้านร่างกาย
        
        ประเมิน FHS ทุก 5 นาที ถ้าผิดปกติ รีบรายงานแพทย์
        
        ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกและรายงานให้แพทย์ทราบเพื่อที่แพทย์จะได้เริ่มดึง
        
        กระตุ้นให้มารดาเบ่งคลอดขณะที่มดลูกหดรัดตัว
        
        ประเมินสัญญาณชีพมารดา
      - ด้านจิตใจ โดยคอยให้กําลังใจแก่มารดาแนะนําให้มารดาใช้เทคนิคการหายใจเข้าออกช้าๆในขณะที่แพทย์ ใส่เครื่องมือเพื่อให้เกิดการผ่อนคลาย
      - ช่วยแพทย์โดยจับคีมด้านซ้าย
      - เตรียมช่วยเหลือถ้าช่วย F/E ไม่สำเร็จต้องรีบเตรียมผ่าตัดคลอดทันที
      - ดูแลทารกแรกเกิด โดยเพิ่มการประเมินภาวะแทรกซ้อนจากการช่วย F/E
      - เฝ้าสังเกตภาวะแทรกซ้อนของมารดา เช่น การฉีกขาดทางช่องทางคลอด เสียเลือดมาก
    - - ประเมินสัญญาณชีพ โดยเฉพาะชีพจร,อัตราการหายใจ และความดันโลหิต ทุก 15 นาที 4 ครั้ง ทุก 30 นาที 2 ครั้ง และทุก 1 ชม. จนกว่าปกติ
      - ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก ถ้าไม่ดีให้คลึงมดลูก
      - ประเมินเลือดที่ออกจากช่องคลอด และแผลฝีเย็บ
      - ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก / ยาปฏิชีวนะ / สารน้ำทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
      - ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ว่าง
      - ดูแลความสุขสบายทั่วไปส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและบุตร
- - - - การคลอดระยะที่ 2 ยาวนานหรือหยุดชะงัก
      - การหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี หรือไม่มีแรงเบ่ง
      - มารดามีโรคที่ไม่ควรออกแรงเบ่งคลอดมาก หรือมีภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์บางอย่าง ได้แก่ ความดันโลหิตสูง โรคปอดและโรคหัวใจ
    - - การหมุนของศีรษะทารกผิดปกติ เช่น Occiput posterior , Occiput transverse
      - ทารกอยู่ในภาวะ fetal distress
      - คลอดทารกแฝดคนที่ 2 (ลดระยะการคลอด)
  - - - การฉีกขาดของปากมดลูก ช่องทางคลอด แผลฝีเย็บโดยเฉพาะในรายที่ช่วยคลอดเมื่อปากมดลูกยังเปิดไม่หมดและมีบางส่วนของปากมดลูกถูกดูดเข้าไปอยู่ระหว่าง cup กับศีรษะทารก
      - การตกเลือดหลังคลอด มักเกิดขึ้นได้กรณีมีการฉีกขาดของปากมดลูกและช่องทางคลอด
      - Shock เพราะการทำขณะมดลูกหดรัดตัวไม่ดีทำให้มีปัญหาตกเลือดหลังคลอด
    - - มีก้อนเลือดใต้ชั้นเยื่อหุ้มกระดูกกะโหลกศีรษะ (cephalhematoma) โดยศีรษะอาจพบหลังคลอด 12 ชั่วโมง ก้อนจะค่อยๆ ใหญ่ขึ้นและคงอยู่ภายหลังคลอดนานสัปดาห์
      - การบวมของหนังศีรษะบริเวณที่ cup จับกับศีรษะทารก (caput succedaneum)
      - มีรอยถลอกและเขียวช้ําบริเวณหนังศีรษะ (ulceration and ecchymosis)
      - ก้อนเลือดใต้หนังศีรษะ (subgaleal hematoma หรือ subaponeurotic hemorrhage)
      - ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ เช่น เลือดออกในสมอง (intracranial hemorrhage) อาจทําให้เสียชีวิตได้
  - - - การเตรียมมารดา
        
        ด้านร่างกาย
        
        จัดท่า Lithotomy
        
        สวนปัสสาวะทิ้ง
        
        Scrub vulva
        
        การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        ตรวจการหายใจ ความดันโลหิต อุณหภูมิ ทุก 4 ชั่วโมง
        
        ด้านจิตใจ
        
        บอกและอธิบายให้ทราบถึงทำการ Forceps Extraction
        
        อธิบายการปฏิบัติตัวขณะแพทย์ช่วยทำคลอดและให้กำลังใจ
      - การเตรียมเครื่องมือเครื่องใช้แลอุปกรณ์ต่างๆ โดยเติมชุด Vacuum ทําคลอดพร้อมกับเตรียมเครื่องปั๊มสุญญากาศให้พร้อม
      - ควรรายงานกุมารแพทย์ และเตรียมเครื่องช่วยชีวิตทารก
        แรกเกิดให้พร้อม
    - - ให้กําลังใจ บอกให้มารดารู้ตัวว่าแพทย์จะทําอะไร และพร้อมกับแนะนําเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวของมารดาในขณะที่แพทย์ช่วยคลอด
      - ประเมิน FHS ทุก 5 นาที ถ้าผิดปกติให้รายงานแพทย์
      - เมื่อแพทย์ใส่ถ้วยสุญญากาศในตําแหน่งที่เหมาะสมแล้ว พยาบาลจะเป็นผู้ช่วยลดความดันสุญญากาศแบบช้า ประมาณ 0.2 กก./ตร.ซม. ทุก 2 นาที หรือ 0.1 กก./ตร.ซม. ทุก 1 นาทีเพื่อให้เกิดก้อนโน จนได้ระดับ 0.6-0.8 กก./ตร.ซม. จึงหยุด หรือลดแบบ เร็วคือ ลดความดันลงและคงไว้ตามความดันที่ต้องการ ตามแผนการรักษาของแพทย์
      - ตรวจดูการหดรัดตัวของมดลูกและรายงานให้แพทย์ทราบเป็นระยะๆเพื่อแพทย์จะได้เริ่ม ดึงพร้อมกับการหดรัดตัวของมดลูก
      - เมื่อศีรษะทารกคลอดผ่านช่องคลอดสําเร็จ พยาบาลควรปรับลดความดันให้เป็น 0 จนถ้วยหลุดจากศีรษะทารก
      - เมื่อทารกคลอดพยาบาลจะช่วยคลอดและดูแลตรวจร่างกายทารก
    - - ประเมินสัญญาณชีพ โดยเฉพาะชีพจร,อัตราการหายใจ และความดันโลหิต ทุก 15 นาที 4 ครั้ง ทุก 30 นาที 2 ครั้ง และทุก 1 ชม. จนกว่าปกติ
      - ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก ถ้าไม่ดีให้คลึงมดลูก
      - ประเมินเลือดที่ออกจากช่องคลอด และแผลฝีเย็บ
      - ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก / ยาปฏิชีวนะ / สารน้ำทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
      - ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ว่าง
      - ดูแลความสุขสบายทั่วไปส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและบุตร
- - - - การคลอดติดขัด เช่น CPD , มีก้อนเนื้องอกในอุ้งเชิงกราน การหดรัดตัวของมดลูกรุนแรงไม่สม่ำเสมอหรือหดรัดตัวน้อยที่แก้ไขไม่ได้ผล และปากมดลูกยังเปิดไม่หมด
      - ความผิดปกติของเชิงกราน หรือช่องทางคลอดแต่กำเนิด หรือจากอุบัติเหตุ
      - เคยผ่าตัดที่ผนังมดลูกมาก่อน เช่น Previous cesarean section ,Myomectomy
      - มีประวัติอันตรายจากการคลอด เช่น คลอดยาก ทารกตายคลอด , G1 อายุ > 35 ปี
      - ภาวะรกเกาะต่ำ โดยเฉพาะ Placenta previa totalis หรือรกเกาะต่ำร่วมกับตกเลือด
      - มีเลือดออกในระยะหลังของการตั้งครรภ์ เช่น รกลอกตัวก่อนกำหนด
      - ตั้งครรภ์ ภายหลังตกแต่งปากมดลูกหรือช่องคลอด
      - มะเร็งปากมดลูกในระยะลุกลาม
      - การติดเชื้อรุนแรงที่ปากมดลูก ช่องคลอด หรืออวัยวะสืบพันธุ์
      - การช่วยคลอดด้วยคีมล้มเหลว
      - โรคแทรกซ้อนทางสูติกรรม เช่น Severe pre-eclampsia
      - โรคแทรกซ้อนทางอายุรกรรม เช่น โรคหัวใจ โรคไตเรื้อรัง
    - - Fetal distress หรือเสี่ยง เช่น น้ำคร่ำมีขี้เทาปน การติดเชื้อของเยื่อหุ้มทารก
      - อยู่ในท่าผิดปกติที่ไม่สามารถคลอดเองได้ เช่น Transverse lie, Face presentation
      - สายสะดือพลัดต่ำ (Prolapsed cord)
      - ครรภ์แฝดที่ทารกไม่อยู่ในท่าศีรษะ
      - ท่าก้นในครรภ์แรก (Primibreech presentation)
  - - - การติดเชื้อที่พบบ่อยคือ เยื่อบุโพรงมดลูก มดลูก แผลผ่าตัด ทางเดินปัสสาวะ
      - การบาดเจ็บต่ออวัยวะภายในช่องท้อง เช่น ลำไส้ กระเพาะปัสสาวะ
      - ภาวะตกเลือด ซึ่งเกิดได้ทั้งในขณะผ่าตัดและหลังผ่าตัด
      - ท้องอืดจากลำไส้ทำงานลดลง เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยหลังผ่าตัดคลอด
      - การเกิดพังผืด (adhesion)
      - ภาวะมีลิ่มเลือดในหลอดเลือด (thromboembolism)
      - ภาวะแทรกซ้อนจากยาระงับความเจ็บปวดหรือยาสลบ
    - - การบาดเจ็บ เช่น แผลถูกคมมีด, แขนหรือขาหักจากการทำคลอดทารกลำบาก
      - ภาวะหายใจเร็วชั่วคราว จากทรวงอกไม่ได้รับการบีบรัดจากช่องท้องคลอด
  - - - อธิบายให้ทราบเหตุผล วิธีการผ่าตัด ภาวะแทรกซ้อน การรักษาและการพยาบาล การปฏิบัติตัว เช่น deep breathing exercise , effective cough , early ambulation
      - เจาะเลือดส่ง Lab. เช่น CBC , Bl. gr. & cross-match เตรียมเลือดอย่างน้อย 1 u และให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
      - NPO อย่างน้อย 6-8 ชม.
      - ประเมินสัญญาณชีพและ FHS เพื่อประเมินการเปลี่ยนแปลงขณะผ่าตัดและหลังผ่าตัด
      - ดูแลความสะอาด ให้ อาบน้ำ , สระผม, เปลี่ยนเสื้อผ้า ให้ถอดฟันปลอม (ถ้ามี)
      - Retained Foley’s catheter และให้สารน้ําทางหลอดเลือดดํา
      - ตรวจความเรียบร้อยของมารดาและ Chart เตรียมอุปกรณ์ ยา ที่ต้องนำไป OR
      - เตรียมบริเวณผ่าตัดโดยการโกนขนบริเวณใต้ลิ้นปี่ถึงกึ่งกลางหน้าขา รวมทั้งบริเวณ perineum
      - ให้เซ็นต์ใบยินยอมผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
      - ประเมินสัญญาณชีพ รายงานก่อนส่งไปห้องผ่าตัด
      - รายงานกุมารแพทย์เพื่อให้การช่วยเหลือทารกแรกเกิด
      - เตรียมผ้าห่อตัวทารก ลูกสูบยางแดง กรรไกรตัดสายสะดือ เชือกหรือยางผูกสะดือ สําลีเช็ดสะดือ และเช็ดตาแอลกอฮอล์ และป้ายผูกข้อมือ ไปยังห้องผ่าตัด
    - - เตรียมเครื่องมือผ่าตัด และเครื่องช่วยทารกแรกเกิด
      - เตรียมจัดท่าผู้คลอด ท่า trendelenberg
      - ทําความสะอาดหน้าท้องและปูผ้า
      - ช่วยส่งเครื่องมือและเป็นผู้ช่วยแพทย์
      - บันทึกเวลาคลอด ประเมินร่างกายทารก
      - ช่วยกุมารแพทย์ในการดูแลทารกแรกเกิด ดูแลทางเดินหายใจ ผูกสะดือ เช็ดตา ผูกป้ายข้อมือ ชั่งน้ําหนัก และให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายทารกก่อนนําไปทําความสะอาดและวัดส่วนต่างๆและป้ายตาต่อไป
      - ประเมินเลือดที่เสียไป และตรวจนับเครื่องมือและผ้าซับเลือดก่อนปิดแผล
    - - ประเมิน V/S ทุก 15 นาทีในชั่วโมงแรก ทุก 30 นาทีในชั่วโมงที่ 2 และทุก 1 ชม. จนปกติติดต่อกัน 2 ครั้ง จากนั้นประเมินทุก 4 ชั่วโมง
      - ประเมินระดับความรู้สึกตัว แผลผ่าตัด อาการปวดแผล การหดรัดตัวของมดลูก เลือดที่ออกทางช่องคลอด ความสมดุลของสารน้ำ อิเลคโตรไลท์ ปัสสาวะที่ออก และอาการไม่สุขสบายอื่นๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หนาวสั่น
      - ประเมินจิตสังคมเช่น วิตกกังวลเกี่ยวกับอาการปวดแผล สัมพันธภาพกับครอบครัว
      - จัดท่านอนหงายราบไม่หนุนหมอน ตะแคงศีรษะ จนกว่าจะรู้สึกตัวดี หรือกรณีได้รับยาระงับความรู้สึกแบบเฉพาะที่ จัดให้ นอนราบอย่างน้อย 12 ชั่วโมง
      - ให้ 5%D in N/2 1000 ml.+ Synto 10 u IV drip 100 ml./hr.ตามแผนการรักษา
      - ดูแลความสุขสบายทั่วไปและการบรรเทาความเจ็บปวด เช่น การใช้มือประคองแผลเวลาเคลื่อนไหวร่างกายและเวลาไอ รวมถึงการบรรเทาความเจ็บปวดโดยการใช้ยา
      - ช่วยเหลือในการทํากิจกรรมต่างๆ เช่นกระตุ้นการให้นมมารดา เพื่อสร้างสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกแรกเกิด
      - จัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสมให้พักผ่อนเต็มที่.ช่วยเหลือให้มีสัมพันธภาพกับทารก
      - ประเมินเลือดที่ออกทางช่องคลอดโดยใส่ผ้าซับเลือดไว้ใน 2 ชั่วโมงหลังคลอดไม่ควรมากกว่า 100 ซีซี.
      - ประเมินลักษณะ สี และจํานวนของปัสสาวะ ดูแลสายสวนปัสสาวะไม่ให้พับงอ