Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย, Screenshot 2021-09-24 144650,…
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบภูมิคุ้มกัน
Immunomodulators ยาปรับภูมิคุ้มกัน
Immunosuppressants ยากด
ป้องกันและรักษาการต่อต้านอวัยวะใหม่
Acute graft rejection
Graft versus host disease
รักษาโรคมะเร็งบางชนิด
เพราะมะเร็งสามารถหลบหลีกภูมิคุ้มกันได้
โรคภูมิแพ้ตนเอง / โรคออโต้อิมมูน
เพราะภูมิคุ้มกันทำงานมากเกินไป
ยากลุ่ม
ยายับยั้งแคลซินูริน
ไซโคลสปอริน
(Cyclosporin, CsA),
ทำให้เป็นพิษต่อไต ความดันโลหิตสูง ชักนำเกิดภาวะขนดก เหงือกบวม
ทาโครลิมัส (Tacrolimus)
ยับยั้งการสร้างและหลั่ง interleukin-2 จาก T-cells
กดภูมิคุ้มกัน ป้องกันการปฏิเสธปลูกถ่ายอวัยวะ
ยับยั้งการพัฒนาของเซลล์ (T helper cell)
ยายับยั้ง Mammalian Target of Rapamycin (mTOR)
Sirolimus , Everolimus
ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะ
ผลข้างเคียง
ผื่น แผลในปาก บาดแผลหายช้า
ยับยั้ง mTOR ควบคุมการเจริญเติบโตของเซลล์
ยับยั้งการกระตุ้นและพัฒนา T-cells
ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายไต
ยาที่เป็นพิษต่อเซลล์
Cyclophosphamide ยารักษามะเร็ง
โดยการเข้าจับดีเอ็เอพันธะโควาเลนต์ ทำให้โครโมโซมไม่สามารถทำงานได้ปกติ
กลุ่มยา Azathioprine, Methotrexate, Mycophenolate
mofetil, Leflunomide
รบกวนการสังเคราะห์พิวรีนและไพรมิดีนของlymphocyte
Azathioprine
ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะปลูกถ่าย ใช้กับ RA / SLE
ยับยั้งการสังเคราะห์พิวรีนและเพิ่มจำนวนเซลล์
มักใช้กับ cyclosporine และ glucocorticoid
ผลข้างเคียง
กดไขกระดูก เป็นพิษต่อตับ
ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์
Methotrexate
พัฒนาเพื่อรักษามะเร็ง
ใช้รักษาข้ออักเสบรูมาตอยด์
กดไขกระดูก
Monitor
CBC หน้าที่ตับ
Antimetabolites
Mycophenolate mofetil
ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะ
Leflunomide
ยับยั้งการสังเคราะห์ไพรมิดีน
คอร์ติโคสเตียรอยด์
ฤทธิ์ต้านการอักเสบ
ปฏกิริยาไม่พึงประสงค์สูง เมื่อใช้นาน เช่น กดการทำงานของต่อมหมวกไต
ฤทธิ์ลดจำนวนและเกิดการทำงานของเม็ดเลือดขาว ยับยั้งการสร้างcytokine
ยา เพรดนิโซโลน
ใช้ร่วมกับไซโคลสปอริน หรือ ทราโคลิมัสเพื่อป้องกันการปฏิเสธอวัยวะ
ห้ามปรับขนาดยาเอง รับประทานตอนเช้าหลังอาหารทันทีเพื่อลดการระคายเคือง
อาการข้างเคียง
ความดันโลหิตสูง น้ำตาลในเลือดสูงเป็นต้น
การติดตามระดับยาในเลือด
การเจาะวัดยา ผู้ป่วยควรมาเจาะยาในเวลาที่กำหนดและไม่ควรทำการเจาะยาคลาดเคลื่อนเป็นเวลา 15-30 นาที
โดยทั่วไปจะวัดระดับยาต่ำสุด คือ การเจาะเลือดก่อนรับประทานยากดภูมิต้านทานมื้อต่อไป
ความสำคัญของการรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ
ถ้าไม่ได้รับยาอย่างถูกต้อง น้อยเกินไปทำให้เกิดการปฏิเสธอวัยวะ สูงเกินไปทำให้เสี่ยงติดเชื้อต่างๆ ผู้ป่วยไม่ควรปรับขนาดยาเอง รับประทานยาไม่ตรงเวลาหรือลืมรับประทานยา เปลี่ยนชนิดของยากดภูมิต้านทานเอง
Immunostimulants ยากระตุ้น
Biologic Immunomodulators (biologic response modifiers)
ยากดและยากระตุ้น
ยาเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
มีฤทธิ์
ป้องกันโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
โรคมะเร็งบางชนิด
รักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียชนิดเรื้อรัง หรือติดเชื้อซ้ำ
แบ่งเป็น
BCG
กระตุ้น macrophage, NK cell
TNFα inhibitors
Etanercept, Infliximab, Adalimumab
โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
anti-tumor necrosis factor
เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อมะเร็ง
IVIG
ข้อบ่งใช้
โรคคาวาซากิระยะเฉียบพลัน
โรค Guillain-Barre syndrome ที่มีอาการรุนแรง
โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงชนิดร้ายระยะวิกฤต (myasthenia gravis)
autoimmune hemolytic anemia (AIHA)
hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH)
idiopathic thrombocytopenic purpura (ITP)
โรค pemphigus vulgaris โรคที่มีตุ่มน้ำบนผิวหนัง
(primary immunodeficiency diseases)
Antilymphocyte (ALG),
antithymocyte(ATG) antibodies
Ab ต่อ cell-surface molecules บนผิวของ T
lymphocytes, B cells, NK cells และ macrophages
สัตว์ทดลองสร้าง Ab ต่อ lymphocyte หรือ thymocyte ของคน
เอา lymphocyte จากคน ไปกระตุ้นสัตว์ทดลอง
รักษาภาวะการปฏิเสธการปลูกถ่ายไตเฉียบพลัน
Interleukin-2
กระตุ้นการสร้าง T4, T8 cell
สามารถกระตุ้น B cell proliferation,
macrophage, NK cell
เพิ่มการเจริญเติบโตของ T-cell เพิ่มการหลั่ง cytokine เช่น gamma-IFN
ใช้ช่วยในการรักษา Renal cell cancer
G-CSF
ใช้สําหรับปลูกถ่ายไขกระดูกหรือเซลล์ต้นกําเนิดเม็ดเลือด เพื่อเคลื่อนย้าย progenitor cell จากไขกระดูกออกมาในเลือด ของผู้ให้หรือผู้ป่วย เพื่อนําไปใช้ทั้งใน allogeneic และ autologous transplantation
ใช้สําหรับรักษา febrile neutropenia ที่เกิดจากยาเคมีบําบัด ให้พิจารณาในผู้ป่วยที่ต้องรับเข้าให้การรักษาในโรงพยาบาล
มี absolute neutrophil count น้อยกว่า 100 /mm
มีปอดอักเสบชนิด bacterial pneumonia หรือ lobar pneumonia หรือ มีภาวะ septicemia
IL-2 receptor antagonists
Basiliximab
จับกับ IL-2 receptors ยับยั้งการกระตุ้น T-cells
ยับยั้งการปฏิเสธอวัยวะปลุกถ่ายไต
มักใช้ร่วมกับ cyclosporine และ
glucocorticoid
Monoclonal anti-CD3 antibodies
เป็นส่วนของตัวรับแอนติเจนของ T-cells
ยับยั้งการจับของแอนติเจนกับตัวรับบน T-cells
ลดอุบัติการณ์และความรุนแรงของการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน
ยับยั้งการกระตุ้น T-cells
Rho (D) immune globulin
Erythroblastosis fetalis อันตรายต่อครรภ์
Immunization
ให้สารที่มีคุณสมบัติในการเป็นภูมิคุ้มกัน
(Passive immunization)
เป็นการให้ antibody เช่น serum
Diphtheria antitoxin คอตีบ
Hepatitis B immune globulin (HBIG) ตับอักเสบ
Ig เกิดการแพ้ได้ อาการคัน ผื่นลมพิษ ปวดข้อและกล้ามเนื้อ เป็นต้น
ERIG หรือ HRIG
กระตุ้นให้ร่างกายสร้างขึ้น (Active immunization)
เป็นการให้ antigen เช่น วัคซีน
วัคซีนเชื้อเป็นฤทธิ์อ่อน
ใช้เชื้อโรคมาทำให้ฤทธิ์อ่อนลงจนไม่สามารถทำให้เกิดโรค แต่ยังกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้
วัคซีนประเภทท็อกซอยด์
นำพพิษของแบคทีเรียมาทำให้หมดฤทธิ์แต่ยังกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้
วัคซีนเชื้อตาย
ใช้เชื้อโรคทั้งตัวที่ตายแล้วหรือเฉพาะส่วนประกอบบางส่วนของเชื้อโรค