Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบภูมิคุ้มกันของรา่งกาย - Coggle Diagram
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบภูมิคุ้มกันของรา่งกาย
Immunostimulants ยาเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
Interleukin-2
-T-cell growth factors - เพิ่มการเจริญของ T cell, เพิ่มการหลั่ง cytokine เช่น gamma-IFN
-กระตุ้นการสร้าง T4, T8 cell
-สามารถกระตุ้น B cell proliferation, macrophage, NK cel-รักษา Advanced malignant melanoma
-ใช้ช่วยในการรักษา Renal cell cancer
Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG)
-โรค Guillain-Barre syndrome ที่มีอาการรุนแรง
-โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงชนิดร้ายระยะวิกฤต
-autoimmune hemolytic anemia (AIHA)
-hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH) I
*diopathic thrombocytopenic purpura (ITP) ชนิดรุนแรงโรค
-pemphigus vulgaris ที่มีอาการรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยามาตรฐาน
-โรคภูมิคุ้มกันบกพร่องปฐมภูมิ (primary immunodeficiency diseases)
BCG
กระตุ้น macrophage, NK cell
ยากดภูมิคุ้มกัน
Immunosuppressants
-Calcineurin Inhibitors*
Cyclosporine (Neoral, Sandimmune)
-Cytotoxic Drugs and Antimetabolites*
Azathioprine (Imuran)
- Antibodies*Basiliximab
(Simulect)
-
Hydrocortisone
*
Corticosteroids
ผู้ป่วยไม่ควร
ปรับขนาดยาเอง รับประทานยาไม่ตรงเวลาหรือลืมรับประทานยาเปลี่ยนชนิดของยากดภูมิต้านทานเอง
ยายับยั้ง Mammalian Target
of Rapamycin (mTOR)
เอเวอโรลิมัส (Everolimus)
ชื่อทางการค้า เซอร์ติแคน (Certican)
ยาเอเวอโรลิมัสออกฤทธิ์ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะโดยการกดภูมิต้านทานของร่างกาย
อาการข้างเคียงที่พบ
ผื่น แผลในปาก และ ไขมันในเลือดสูง
ไซโลลิมัส (Sirolimus) ชื่อทางการค้า ราพามูน (Rapamune)
ยาไซโลลิมัสออกฤทธิ์ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะโดยการกดภูมิต้านทานของร่างกาย
หลีกเลี่ยงการรับประทานยา
ร่วมกับนม ยาลดกรมยาเสริมธาตุเหล็ก เพราะทำให้การดูดซึมยาช้า
อาการข้างเคียงี่พบ
ผื่น แผลในปาก บาดแผลหายช้า และไขมันในเลือดสูง
-ควบคุมการสร้างเส้นเลือดที่มาเลี้ยง
-ควบคุมการกินอาหารและการใช้พลังงานของเซลล์
-ยับยั้งการกระตุ้นและพัฒนา T-cells
-ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายไตและหัวใจโดยใช้ร่วมกับยาไซโคลสปอรินขนาดต่ำ
ผู้ป่วยที่รับประทานยา cyclosporine, tacrolimus หรือ sirolimus
ผู้ป่วยควรมาเจาะเลือดในตรงตามเวลาที่กำหนดและไม่ควรมาทำการ
เจาะเลือดคลาดเคลื่อนเกิน 15-30 นาที
ยายับยั้งแคลซินูริน
(Calcineurin inhibitors)
ทราโคลลิมัส (Tacrolimus) ชื่อทางการค้า โปรกราฟ (Prograf)
ข้อบ่งใช้
ยาทรโคลิมัสออกฤทธ์ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะโดยการกดภูมิต้านทานของร่างกาย
อาการข้างเคียงที่พบ
ความดันโลหิตสูง ระดับน้ำตาลในเลือดสูงผมร่วง มือสั่น
-Specific T-cell inhibitors
-ยับยั้ง การสร้างและการหลั่งinterleukin-2 จาก T-cells
-กดภูมิคุ้มคุ้มกันป้องกันการปฏิเสธอวัยวะปลูกถ่ายKeratoconjunctivitis sicca
-ยับยั้งการพัฒนาของเซลล์ทีเฮลเปอร์(T helper cell)
ไซโคลสปอริน (Cyclosporine) ชื่อทางการค้า แซนดิมุม นีโอรอล (Sandimmun Neoral)
ข้อบ่งใช้
ยาไซโคลสปอรินออกฤทธิ์ป้องกันการปฏิเสธอวัยวะโดยการกดภูมิต้านทานของร่างกาย
อาการข้างเคียงที่พบ
ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง มือสั่นปัญหาด้านความสวยงาม เช่น ผมดก เหงือกบวม ไม่ค่อยกดไขกระดูก
คอร์ติโคสเตียรอยด์
(Corticosteroids)
ฤทธิ์
ลดจำนวนและกดการทำงานของเม็ดเลือดขาวและLymphocyte ยับยั้งการสร้าง cytokine
ฤทธิ์ต้านการอักเสบ
ปฏิกิริยาไม่พึงประสงค์สูง
เมื่อใช้นาน
--กดการทำงานของต่อมหมวกไต
--เสียงต่อการติดเชื้อ
--น้ำตาลในเลือดสูง
--บวมและความดันโลหิตสูง
--แผลในทางเดินอาหาร
--รบกวนการเจริญเติบโตในเด็ก*
Prednisolone
ข้อบ่งใช้
มักใช้ร่วมกับไซโคลสปอริน หรือ ทราโคลิมัส
เพื่อป้องกันการปฏิเสธอวัยวะ
อาการข้างเคียงที่พบ
ความดันโลหิตสูง บวมน้ำประจำเดือนผิดปกติ กระดูกบาง กล้ามเนื้ออ่อนแรง นำเหนักตัวขึ้น น้ำตาลในเลือดสูงขึ้นการเกิดแผลที่ทางเดินอาหาร
ยาที่เป็นพิษต่อเซลล์ (Cytotoxic
drugs) และ Antimetabolites
Cyclophosphamide
-ยารักษามะเร็ง
-ทำปฏิกิริยา ทำลายดีเอ็นเอ
-ยับยั้งการแบ่งเซลล์Lymphocyte
Methotrexate
-พัฒนาเพื่อรักษามะเร็ง
-ใช้รักษาข้ออักเสบรูมาตอยด์ psoriasis
-กดไขกระดูก
Azathioprine
Adverse Effects กดไขกระดูกเม็ดเลือดขาวต่ำ(เกิดได้ถึงร้อยละ 50)เสี่ยงต่อการติดเชื้อ เป็นพิษต่อตับmutagenic และ teratogenic
--คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร กล้ามเนื้อไม่มีแรงอ่อนเพลีย ปากและริมฝีปากเป็นแผล ผมร่วง
ห้าม
- ภาวะตั้งครรภ์
Monitor - CBC
หน้าทีตับ ไต การติดเชื้อ อาการ
หอบ เลือดออกเยื่อบุช่องปาก ทางเดินอาหาร
Antimetabolites
Leflunomid
e ยับยั้งการสังเคราะห์ไพริมิดีน
--ใช้กับข้ออักเสบรูมาตอยด์
Mycophenolate mofetil
ยับยั้งการสังเคราะห์ guanine ใน Bและ T lymphocyte--ป้องกันปฏิเสธอวัยวะ ใช้ร่วมกับสเตียรอยด์และไซโคลสปอริน
ไมโคฟีโนลิค แอสิด (Mycophenolic acid) ชื่อทางการค้า มายฟอร์ติก (Myfortic)
--หลีกเลี่ยงคล้ายMycophenolate mofetil--อาการข้างเคียงที่พบ อาจทำให้เกิดภาวะซีดเม็ดเลือดขาวต่ำแผล
ไมโคฟีโนเลท โมฟีทิล (Mycophenolate mofetil)ชื่อทางการค้า เซลเซ็ป (Cellcept)
-- หลีกเลี่ยงการรับประทานยาร่วมกับนม ยาลดกรมยาเสริมธาตุเหล็ก เพราะทำให้การดูดซึมยาช้าลง
-- อาจทำให้เกิดภาวะซีดเม็ดเลือดขาวต่ำ แผลหายช้า
Biologic Immunomodulators
(biologic response modifiers)
TNFa inhibitors
ㆍEtanercept, Infliximab, Adalimumabㆍ
-anti-tumor necrosis factor
-โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
-เพิ่ม ความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ มะเร็ง
Antilymphocyte (ALG),
antithymocyte(ATG) antibodies
-ลดการแบ่งเซลล์ ยับยั้ง การกระตุ้น และทำลายT-cells
-รักษาภาวะการปฏิเสธการปลูกถ่ายไตเฉียบพลัน
IL-2 receptor antagonistsㆍBasiliximabㆍ
-จับกับ IL-2 receptors ยับยั้ง การกระตุ้น T-cells
-ยับยั้งงการปฏิเสธอวัยวะ จากการปลูกถ่ายไต
-มักใช้ร่วมกับ cyclosporine และ glucocorticoid
Monoclonal anti-CD3 antibodies
-ลดอุบัติการณ์และความรุนแรงของการปฏิเสธการปลูกถ่ายอวัยวะเฉียบพลัน
-CD3 เป็นส่วนของตัวรับแอนติเจนของ T-cells
-ยายับยั้งการจับของแอนติเจนกับตัวรับบน T-cells
-ยับยั้งการกระตุ้น T-cells
Immunity
ภูมิคุ้มกันไม่จำเพาะ innate Immunity
ด่านที่ 1 กลไกลทางกายภาพ เคมี พันธุกรรม
ด่านที่ 2 อาการบวมเเดง interferons phagocytosis
ภูมิคุ้มกันจำเพาะ Acquired Immunity
สังเคราะห์ Acquired Immunity
เซรุ่ม หรือ Immunoglobollin
แพ้/ serum sickness--คัน ผื่นลมพิษ
ปวดข้อและกล้ามเนื้อ ไข้ และต่อมนำ้เหลืองโต
Antivenom serum
Diphtheria antitoxin
Hepatitis B immune globulin (HBIG)
วัคซีน
ตามธรรมชาติ Natural Immunity
ภูมิคุ้มกันจากเเม่
การติดเชื้อตามธรรมชาติ
Immunization
Active
-การให้แอนดิเจนเพื่อกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันเอง
-เกิดภูมิคุ้มกันภายหลังการให้วัคซีน /toxoidหรือภายหลังการติเชื้อตาม ธรรมชาติ
-ต้องใช้เวลาในการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันโรค
-ภูมิคุ้มกันคงอยู่ในร่างกายได้นานร่างกายจดจำเชื้อโรคได้
Passive
-การให้แอนติบอดีหรือภูมิคุ้มกันต่อโรคเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรค
-เกิดภูมิคุ้มกันภายหลังให้อิมมูโนโกลบูลิน/แอนติท็อกซินหรือส่งผ่านจากแม่สู่ลูกทางรกและน้ำนม
-สามารถป้องกันโรคได้ทันที
-ภูมิคุ้มกันคงอยู่ในร่างกายได้ไม่นานร่างกายไม่จดจำเชื้อโรค