Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยงและมีปัญหาสุขภาพ, ฺPlasma guclose…
การพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยงและมีปัญหาสุขภาพ
Birth asphyxia and neonatal resuscitation
Neonatal Resuscitation
The most important thing is to get air into the lungs
Rapid assessment
Crying or breathing
Good muscle tone
Term gestation
all Yes - Routine newborn
Only noe No : ต้องช่วยชีวิต
Initial step
Provide warmth, จัด position (sniffing)
Clear air way, Dry, Stimlate
เมื่อครบ 30 นาที ประเมินการเต้นหัวใจและหายใจ
Meconium stained
Vigorous
Initial step
Non Vigorous
ETT with Meconium aspirator
Ventilation
ประเมินการเต้นหัวใจและหายใจก่อน
จะเริ่มช่วยหายใจด้วย Positive pressure ventilator(PPV) เมื่อทารไม่หายใจหรือหายใจไม่สม่ำสมอ HR<100/min
หากทารกอาการไม่ดีขึ้น ทรวงอกไม่เคลื่อนให้ใช้หลัก MRSOPA
M : Mask adjustment วางหน้ากากแนบสนิทหน้าทารก
R : Resposition airway จัดท่าทารกใหม่
S : Suction mouth and nose
O : Open mouth เปิดปาก บีบ bag
P : Pressure increase
A : Airway alternation พิจารณาใส่ท่อช่วยหายใจ
Chest compression
2 thumb , 2 finger
ใช้อัตราระหว่าง CC ต่อ PPV 3:1
1 นาที นวดหัวใจ 90 ครั้ง ช่วยหายใจ 30 ครั้ง
lower 1/3 of sternum
depth 1/3 of AP diameter
นวดเสร็จให้ประเมินซ้ำ
ไม่หายใจ เขียว sat <75% หัวใจ <60/min
Endotracheal tube placement
เมื่อช่วยหายใจเป็นระยะเวลานาน
เมื่อเริ่มทำการนวดหัวใจ
Meconium stained : non vigorous
Medication
ให้เมือหัวใจ < 60 และไม่ตอบสนองต่อหัตการอื่นๆ
ยา Epinephrine
Birth asphyxia
ภาวะที่ทารกแรกเกิด ไม่สามารถปรับตัวในการเปลี่ยนแปลงทางระบบหายใจและไหลเวียนเลือดจากครภ์มารดา มาสู่สิ่งแวดล้อมได้
การประเมิน APGAR SCORE
APGAR SCORE (WHO Criteria)
4-6 score = Moderate birth asphyxia
0-3 score = Severe birth asphyxia
7-10 score = Normal
Management of asphyxia
5-6
ขาด O2 เล็กน้อย
ห่อตัว ให้อุ่น ทำทางเดินหายใจให้โล่ง กระตุ้นร้อง ให้ออกซิเจนทางหน้ากาก
3-4
ขาด O2 ปานกลาง
ห่อตัว ให้อุ่น ทำทางเดินหายใจให้โล่ง กระตุ้นร้อง ให้ออกซิเจนทาง ampu bag
7-10
ไม่มีภาวะขาด O2
ห่อตัว ให้อุ่น ทำทางเดินหายใจให้โล่ง กระตุ้นร้อง
0-2
ขาด O2 รุนแรง
ห่อตัว ให้อุ่น ทำทางเดินหายใจให้โล่ง กระตุ้นร้อง ให้ออกซิเจนทาง ampu bag ร่วมกับการนวดหัวใจ หากไม่ดีให้ใส่ ETT ให้ยาแก้ภาวะ mtabolic acidosis ให้ยากระตุ้นหัวใจ
Apgar score of less than 7 at 1 minute of age
Meconium aspiration syndrome
เกิดจากการที่ทารกหายใจเอา Meconium (ขี้เทา)เข้าไปขณะที่อยู่ในครรภ์มารดา การขับถ่าย meconium
CLASSIFICATION
Moderate MAS : Disease requiring >40% O for > 48 hours without air leak
Severe MAS : Disease requiring assisted ventilation for >48 hours, often associated with PPHN
Mild MAS : Disease requiring <40% O2 for < 48 hours
การวินิจฉัย
X-ray พบน้ำหรือของเหลวคั่งที่ปอด
การป้องกัน
ไมดูดเสหะระหว่างคลอดศีรษะ
ดูดขี้เทาออกทาง Endotracheal tube โดยตอกับ Meconium aspirator
กรณีในครรภ์ หากคลอดมา Apgar ดีไม่ต้องทำ
การรักษา
สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะอาการแทรกซ้อน pneumothorax
ให้ยาปฏิชีวนะ ในรายที่เพาะเชื้อ ve+
ให้ o2 ควบคุมอุหภูมิการ ให้สารน้ำเพียงพอ
อาการ : หายใจเร็ว ปีกจมูกบาน หายใจออกมีเสียง grunting อกบุ๋ม เขียวหรือซีด มีขี้เทา
Birth injury
อันตรายที่ทารกไดJรับในระยะคลอด และในขณะคลอด ทารกอาจเสียชีวิต/พิการ
ปัจจัยส่งเสริม
มารดา : รายที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ครรภ์แรก CPD prolonged labour
ผู้ทำคลอด : ขาดความชำนาญหรือขาดการเอาใจใส่อย่างเพียงพอ
ทารก : ขนาดโตกว่าปกติ หรือน้ำหนักน้อย และการคลอดท่าผิดปกติ
เครื่องมือ/อุปกรณiช่วยคลอด : เครื่องมือทำคลอดไม่ดี หรือต้องใช้การทำสูติศาสตร์หัตถการ เช่น F/E, V/E หรือ Breech extraction
Cranial injury
cephalhematoma
มีเลือดออกใต้เยื่อหุ้มกระดูกกะโหลกศีรษะ(sub periosteum) พบก้อนนูนหลัง 24 ชั่วโมง ก้อนไม่ข้าม suture ขอบเขตชัดเจน รักษาตามความรุนแรง พบในทารกที่มีประวัติ CPD, precipitate labour, V/E, F/E คลอดท่าก้นบางราย
การพยาบาล : สังเกตลัษณะ ขนาด การเปลี่ยนแปลงอื่นๆ ที่เกี่ยวกบภาวะเลือดออกในสมอง กะโหลกร้าว ให้ทารกนอนตะแงข้างที่ไม่มีก้อน สังเกตอาการซีด เจาะ Hct ให้ดูแลตามแผนการรักษา หากตัวเหลืองรักษาตาม photo อธิบายให้ บิดา มารดาเข้าใจ
Intracranial hemorrhage
การมีเลือดออกภายในกะโหลกศีรษะ อาจเกิดได้หลายตำแหน่ง อาจพบในทารกท่า OPP ท่าก้น ภาวะ CPD, V/E, F/E, prolong labour, precipitate labour พบ reflex น้อยลงหรือไม่มีโดยเฉพาะ Moro reflex
การพยาบาล
เตรียมเครื่องมือช่วยเหลือไว้ให้พร้อม: suction, rubber bulb, O2 และเครื่องมือ สำหรับ CPR
ให้ทารกอยู่ใน incubator
V/S ความถี่ตามระดับความรุนแรงของอาการ: ลักษณะการหายใจ Grunting? Apnea? ฟังApex beat, BP, BT
ให้นม/น้ำอย่างเพียงพอ
รบกวนทารกให้น้อยที่สุด ป้องกันการ
เพิ่มความดันในกะโหลก
สังเกตอาการของความดันในกะโหลกที่เพิ่มขึ้น: เสียงร้อง กระสับกระส่าย การเคลื่อนไหว และการชัก
Peripheral nerve injury
Facial palsy : เกิดจากเส้นประสาทสมองคู่ที่ 7 (facial nerve) ได้รับ การกระทบกระเทือน สาเหตุมักเกิดจากการใส่คีมช่วยคลอดในตำแหน่งที่ไม่ถูกต้องและเกิดแรงกดต่อเส้นประสาท ทารกจะมีหนังตาตก มุมปากเบี้ยว
Fracture
Fracture clavicle : พบในรายที่มีการคลอดไหล่ยากในท่าศีรษะ คลอดท่าก้นที่ทารกแขนเหยียด ทารกตัวโต
อาการ/อาการแสดง
คลำได้เสียงกรอบแกรบ
Moro reflex ไม่พบข้างที่กระดูกหัก
ไม่ขยับแขนข้างที่กระดูกหัก ห่อไหล่ ไหล่ลู่
พบ Echymosis ตรงที่บาดเจ็บ
กล้ามเนื้อ Sternomastoid จะตึง ยกตัวขึ้น
การพยาบาล - จัดแขน/ไหล่ข้างที่กระดูกหักให้อยู่นิ่ง โดยกลัดแขนเสื้อติดกับตัวเสื้อ/พัน elastic bandage ใหEขEอศอกงอ 90 องศา
ติดลำตัว ให้ rest เพียงพอ ไม่กระตุ้น activity มาก
fracture humerus : พบในรายคลอดท่าก้นจากการดึงตัวทารกออกมาในขณะที่แขนเหยียด คลอดไหล่ยากในการคลอดท่าศีรษะ
อาการ/อาการแสดง
คลำได้เสียงกรอบแกรบ แขนบวม
เมื่อจับแขนที่หักขยับทารกจะร้องไห้
ทารกไม่งอแขน ไม่เคลื่อนไหวแขนที่หัก
การพยาบาล - ตรึงแขนโดยใชEผEาพันแขนให้แนบติดลำตัวเพื่อไม่ให้เคลื่อนไหว 1-2 wk ในรายแขนเดาะ ในรายกระดูกหัก Adhesive Plaster Strap พันยึดติดกับ
ลําตัวไว
Brachial palsy
Erb-Duchenne : มีพยาธิสภาพที่บริเวณ C5-6 เกิดอัมพาตของกล้ามเนื้อแขนช่วงบน แขนจะเคลื่อนไหวไม่ได้ ตEนแขนตกหัน
เข้าใน (adduction) หัวไหล่หมุนเข้าข้าง ใน (internal rotation) Moro’s Reflex ได้ผลลบ
Klumpke : มีพยาธิสภาพที่บริเวณ C7-8,T1 เกิดอัมพาตของกล้ามเนื้อแขนช่วงมือ ทำให้กล้ามเนื้อมือทำงานไม่ได้ (wrist drop) Grasp’s Reflex ได้ผลลบ
Caput succedaneum
การบวมน้ำใต้หนังศีรษะ การบวมจะข้ามsuture ของกะโหลกศีรษะ คลำขอบเขตไม่ชัดเจน พบทันทีหลังคลอด ก่อนจะค่อยๆเล็กลงและหายไปภายใน 36 ชั่วโมง หรือ 2-3 วัน พบในทารกที่มีประวัติการคลอดล้าช้า คลอดยาก ส่วนนำถูกกดอยู่นาน เช่น ท่า OPP การทำ V/E
การพยาบาล : สังเกตลัษณะ ขนาด การเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาท อธิบายให้ บิดา มารดาเข้าใจ
ทารกที่มีน้ำหนักตัวผิดปกติ
ทารกที่มีน้ำหนักตัวแรกคลอดต่ำกว่า 2,500 กรัม อาจเป็นทารกที่คลอดก่อนกำหนดหรือคลอดครบกำหนดก็ได้
ปัญหาที่พบบ่อย
Hypoglycemia
การดูแล
keep warm
Intiate early feed within 30-60 min of birth
if Intiate early feeding not possible commence IVT 10% glocose
ทารกแรกเกิดจากมารดาที่ใช้สารเสพติด
สุรา
รบกวนสมองในระย Embronic
FAS : ความผิดปกติของศีรษะ ใบหน้า หู แขนขา มีการเจริญเติบโตช้า
บุหรี่
CO ทำให้เนื้อเยื่อขาด O2 ลดการขนส่ง O2
Nicotine : หัวใจเต้นเร็ว ความดันสูง uteroplacenta blood flow ลดลง ส่งผลให้หัวใจทารกเต้นผิดปกติ
เฮโรอีน
เกิดการเจริญเติบโตช้าทุกด้านในครรภ์
เมื่อคลอดออกมา สารเสพติดในเลือดขับออกทางไตและเผาผลาญให้หมดภายใน 48-72 hr. เด็กจะมีอาการ witdrawal symptom
แอมเฟตามีนและอนุพันธ์
ทำลายเซลล์ประสาท มีผลต่อ สมาธิความจำ ส่งผลปัญหาพฤติกรรมในระยะยาว
เส้นรอบศีรษะมีขนาดเล็ก
ทารกแรกเกิดติดเชื้อ
Ophthalmia Neonatorum
การอักเสบของเยื่อบุตา ติดเชื่อในระยะที่ 2 (ระยะคลอด)
สาเหตุ
เชื้อ Chlamyda
พบอาการ 5-14 วัน ขี้ตาเป็นหนอง อาจพบ Pseudomembrane
ยาทา Erythromycin
เชื้อ Gonorrhoeae
พบอาการ 2-7 วัน ขี้ตาเป็นหนอง เยื่อบุตาแดง (Chemosis)
เพาะเชื้อหนอง ทดสอบความไวของยา ให้ยา Ceftiaxone ครั้งเดียว
สารเคมี
ตาบวม ไม่มีหนอง
เช็ดตาด้วยน้ำเกลือหรือน้ำต้มสุก
เชื้อแบคทีเรีย
พบอาการ 5 วัน ตาบวม เยื่อบุตาบวม
Gentamycin, sulfacetamide, polymycin B
เชื้อ Herpes
Vesicel ที่หนังตา อาจมี optic atrophy
Acyclovir
Omphalitis
การรักษา/การพยาบาล
ดูแลให้แห้ง ไม่โรยแป้ง
หากมีอาการติดเชื้อในกระแสเลือด เช่น ไข้ ซึม ดูดนมไม่ดี รักษาด้วยยาปฏิชีวนะ
สำลีชุบยาฆ่าเชื้อ ทำคงามสะอาดวันละ 2-3 ครั้ง
สะดืออักเสบ เกิดจากการดูแลไม่ดี ทำให้มีการติดเชื้อ
ฺPlasma guclose ต่ำกว่า 40 mg/dL
ฺBlood guclose ต่ำกว่า 40 mg/dL